Ter Zake 🇧🇪

_id	680a858bca6c7ea4719fabe1
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250421
datetime	2025-04-21 20:00:00
description	Vanochtend stierf paus Franciscus op 88-jarige leeftijd. Hij sukkelde de voorbije jaren met zijn gezondheid. De officiële doodsoorzaak is nog niet bevestigd, maar volgens Italiaanse media gaat het om een beroerte of hersenbloeding. Wat gebeurt er nu en hoe verlopen de komende weken? We gaan live naar Willem Van Mullem in Vaticaanstad. Wat heeft paus Franciscus betekend voor gelovigen, voor de Kerk, en voor de wereld? Verschillende politici reageren. En wie wordt de nieuwe paus? Vaticaankenner Tom Zwaenepoel (UGent) en Veer Dusauchoit, actieve parochiaan die de Kerk aanklaagde om diaken te worden, komen naar de studio voor het mogelijke verloop van het conclaaf en de toekomst van de Kerk. We vragen ook een reactie bij zanger Christoff De Bolle, hij gaf een klein optreden op het einde van het pausbezoek in september, en bij Rik Devillé, voormalig priester en lid van Werkgroep Mensenrechten in de Kerk.

 

Statements

idx	statement	score
1	Vanavond een extra 'Terzake', helemaal in het teken van het overlijden van Paus Franciscus.	5.91
2	We gaan dadelijk live naar Willem Van Mullem in Vaticaanstad.	5.43
3	Was Franciscus eigenlijk een goeie paus voor de katholieke kerk?	13.0
4	Die vraag leggen we voor aan pauskenner Tom Zwaenepoel en Veer Dusauchoit.	5.45
5	Zij is erg gelovig, maar ook wel teleurgesteld over de rol van de vrouw in de kerk.	4.67
6	We hebben ook allerlei politieke reacties binnengekregen, en gaan ook live naar zanger Christoff.	4.86
7	* Glory, glory, hallelujah * Glory, glory, hallelujah * Enkele maanden gelden heeft hij nog gezongen voor de paus.	4.74
10	Uitgerekend op deze paasmaandag nam de katholieke kerk afscheid van paus Franciscus.	6.65
11	Op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad komen gelovigen samen om te bidden.	11.14
14	Op dit moment is er een rozenkrans aan de gang, een repetitief gebed, waarbij gelovigen samenkomen hier voor een eerste moment van rouw samen.	3.59
15	Om acht uur, na dit moment, wordt de paus in zijn kist gelegd in aanwezigheid van De Camerlengo, die je daarnet hoorde.	5.21
16	En op dit moment hoor ik naast mij via de andere journalisten dat de doodsoorzaak officieel bekendgemaakt zou worden.	7.62
17	Een hersenbloeding of een infarct, daar wordt al de hele tijd over gespeculeerd.	8.92
19	Om negen uur komt de congregatie van kardinalen bij elkaar.	5.37
20	Zij zullen bepalen wat de volgende stappen zijn de volgende dagen.	4.12
22	Dus minutieus, stap voor stap, moeten belangrijke zaken besproken worden voor het protocol de komende dagen.	3.71
23	Het overlijden van een paus is altijd wereldnieuws, maar op paasmaandag, dat maakt het wel heel bijzonder.	6.99
26	Maar je zag toen ook wel dat de mensen moesten erkennen dat hij heel erg broos en kwetsbaar was.	8.6
28	En in Italië spreek ik altijd met een taxichauffeur, want dat zijn de barometers van een stad.	5.07
29	Ik heb aan en vrouwelijke taxichauffeur gevraagd wat de paus voor haar betekende.	6.07
30	En zij zei dat hij bruggen bouwde in plaats van muren.	13.62
31	Ze maakte zich zorgen over dat we met een volgende paus op dat vlak misschien stappen achteruit zullen zetten.	6.0
34	Hij laat een kerk achter die geprobeerd heeft om onder zijn leiding meer van onderen uit te werken.	8.42
36	Hij heeft geprobeerd om te vertrekken vanuit de gelovigen die op zondag naar de mis gaan, en niet zozeer vanuit de toren van de Sint-Pietersbasiliek.	5.19
38	Toen hij voor de eerste keer op het balkon van de basiliek verscheen, zei hij: buona sera.	5.32
41	Door die toegankelijkheid hebben we misschien iets te vaak gedacht dat hij nog meer progressieve handelingen zou stellen.	4.37
44	En jij blijft de precieze doodsoorzaak daar nog opvolgen.	4.6
45	En hier bij ons aan tafel pauskenner Tom Zwaenepoel, goeienavond, U bent al jaren aan de slag als vrijwilliger binnen de kerkgemeenschap.	4.55
46	Meneer Zwaenepoel, u heeft de pas enkele maanden geleden nog ontmoet.	4.5
49	Wel, ik zat op het vliegtuig want ik was vanochtend nog in Rome.	4.75
51	En na het landen in Zaventem verneem je dat de paus overleden is.	82.64
52	Voor mij is dat een groot verlies, want deze paus heeft veel betekend voor de kerk en de wereld.	4.35
54	Een pastorale paus die vaak als rode draad zei in zijn toespraken dat hij niemand wilde uitsluiten.	28.49
55	Hij was een paus van de armen, van het volk en een paus van de dialoog.	3.51
56	Maar uiteraard ook een paus die rekening moest houden met de gevoeligheden, en die waren er zeker.	3.59
59	En u wou diaken worden, dus iemand die enkele taken in de viering op zich mag nemen.	3.54
60	Maar u heeft dat via de rechtbank aangevochten en er ook een schadevergoeding voor gekregen.	21.82
62	Maar raakt het overlijden u, na de strijd die u gevoerd heeft?	8.84
65	Ik vind het ook heel belangrijk dat hij sterk de kaart trok van het klimaat.	4.65
66	Hij zette ook heel erg in op de gelijkheid tussen mensen.	20.88
67	En hij deed dat niet alleen in woorden maar ook in daden.	3.63
69	Hij heeft dikwijls de voeten gewassen van gedetineerden.	6.26
70	Hij nam het op voor vluchtelingen, voor alle mensen die in onze maatschappij vrijwel geen stem hebben.	11.28
73	Maar dat heeft ook te maken, zoals meneer Zwaenepoel al terecht opmerkte, met het logge instituut.	11.53
74	Hij heeft wel geprobeerd om het in een betere richting te sturen, maar op dat vlak heeft hij niet voldaan aan de verwachtingen, toch niet aan die van de Europese kerk.	4.46
75	Want hij worstelde ook zeker met de grote verschillen binnen de kerk.	4.5
77	Als het gaat over zijn nalatenschap hebben we ook veel politieke reacties binnengekregen, ook uit ons land.	5.56
78	Ik wil alleszins mijn medeleven betuigen bij alle mensen die geraakt zijn door het overlijden van de paus.	4.09
79	Ikzelf ben niet gelovig, ik ben vrijzinnig, dus voor mij persoonlijk betekent de paus niet zo veel.	3.72
80	Het is ook een wat raar gevoel, omdat het natuurlijk over iemand gaat die je niet persoonlijk heb gekend, maar wel veel verbondenheid mee hebt gevoeld de voorbije jaren.	3.79
81	Dus ja, het is een beetje een bijzonder gevoel dat ik niet echt kan plaatsen.	3.91
82	Ik heb wel hard gereageerd toen hij hier in België de wet op de zwangerschapsonderbreking fors had bekritiseerd.	15.74
83	Ik had die wet met een meerderheid van het parlement gestemd.	8.56
84	Maar ik waardeer zijn inspanningen voor de vrede, zijn inspanningen voor Oekraïne.	4.48
85	Het is een publiek geheim dat de meer conservatieve strekking binnen de kerk niet altijd heel tevreden was met wat de paus zei of deed.	7.3
86	Maar aan de andere kant, de man heeft ook zeer goede dingen gedaan.	4.08
87	Als we kijken naar het walgelijke hoofdstuk van de katholieke kerk, met betrekking tot het misbruik dat aan het licht is gekomen, dan is hij toch de man geweest die dat niet langer onder de mat wou vegen.	6.02
88	Aan de andere kant moet je ook vaststellen dat hij er niet in geslaagd is, of te weinig, om de kerk echt te gaan hervormen, echt klaar te maken voor de toekomst.	5.29
89	Als het gaat over het priesterschap voor vrouwen, over lgbtqi+-rechten, over het omgaan met het misbruik in de kerk, dan vind ik dat hij als individu echt gestoten is op wat een individu in zo'n bijzonder vreemd instituut als de kerk kan betekenen.	9.8
91	Ik hoop dat de nieuwe paus ook liefde tussen twee mannen, tussen twee vrouwen... Het homohuwelijk bijvoorbeeld, waar we een petitie over hebben, abortus, euthanasie bij dementie, zulke zaken.	12.94
92	Ik hoop dat de nieuwe paus progressiever kan zijn en al zijn volgelingen kan inspireren om deze wereld een betere plaats te maken.	5.18
93	En wie weet kan die nieuwe paus voor mij persoonlijk wel iets betekenen.	4.3
95	Enkele maanden geleden was de paus trouwens hier in België.	7.45
96	Hij heeft toen ook slachtoffers ontmoet en hij wilde het misbruik niet onder de mat vegen.	10.93
97	Ja, hij heeft verdergezet wat zijn Duitse voorganger begonnen is.	9.74
99	Maar hij heeft een belangrijke toegeving gedaan: de oorzaak van het misbruik binnen de kerk is niet zozeer het secularisme, maar wel het klerikalisme.	27.44
101	De paus heeft een commissie opgesteld om kinderen in kerkelijke situaties te beveiligen.	76.38
105	Hij was ook niet altijd consequent, soms vond men hem zelfs heel subjectief.	4.32
107	Die kritiek wordt gedeeld door Rik Devillé, die al jaren slachtoffers begeleidt.	7.38
108	Ook deze paus krijgt van mij nul op het rekest als het gaat over het respectvol behandelen van de slachtoffers.	5.27
110	De paus laat de slachtoffers gewoon slachtoffers blijven.	56.17
112	Maar zoals men bij ons vaak in het Latijns zegt: Semper idem.	8.12
117	We moeten aanvaarden dat dat gevoel leeft, maar het komt ook door het machtige instituut dat enkel bevolkt wordt door mannen.	6.64
118	Je krijgt dus sowieso een vertekening van de realiteit.	4.39
119	Ik denk wel dat hij geprobeerd heeft om te luisteren.	3.77
120	Ik heb vanochtend ook een interview gelezen met een slachtoffer dat hem gesproken had in Leuven.	6.38
123	Maar op vlak van structurele maatregelen was het zeker onvoldoende.	4.1
126	De gevoeligheden rond dit thema zijn natuurlijk heel verschillend in de hele wereld.	3.76
128	Ja, deze paus hield van persconferenties op het vliegtuig.	10.63
130	Een vermoeide paus die uitspraken doet die niet doordacht zijn, en dat was inderdaad een zeer ongelukkige uitspraak.	8.76
131	De paus wou eigenlijk zeggen: voor de kerk is elk menselijk leven heilig.	36.74
132	Maar dergelijke woorden gebruiken is heel erg, vooral omdat de paus heel vaak zei dat we niemand mogen veroordelen.	13.16
134	Dus ik kan de gedachte achter deze uitspraak begrijpen, maar de verwoording niet, al was het misschien door vermoeidheid en door het impulsieve karakter van de paus.	4.3
137	De laatste persoon die de paus ontmoet heeft, is J.D.	15.17
139	Maar ligt er iemand wakker van het standpunt van de paus over migranten?	48.86
140	Nee, en dat was ook zijn frustratie, bijvoorbeeld ook over wereldvrede, dat zijn stem niet aanhoord wordt.	4.28
141	Maar het opnemen voor migranten, dat lag hem heel na.	15.41
143	Hij vond het zijn taak als kerkleider om aan die mensen een stem te geven.	7.72
146	Voor een stuk wel, omdat hij aan het hoofd staat van de kerk.	3.86
147	Maar hij is maar één persoon en er staat een heel machtsapparaat achter hem, dat heel sterk en patriarchaal is en machtsbelust.	3.65
148	Het is dus heel moeilijk om daar iets te veranderen.	4.17
149	Als we dat allemaal in de weegschaal leggen, kunnen we zeggen dat we half tevreden mogen zijn over het beleid van deze paus.	4.33
150	Op vlak van mensenrechten en de veroordeling van oorlogen, hij heeft ook sterk stelling ingenomen tegen kernwapens.	9.45
151	Maar voor de gelijkheid tussen man en vrouw was het ruim onvoldoende.	8.64
152	De doodsoorzaak is nu officieel bekend: een herseninfarct.	85.72
155	Josse Willems neemt u mee in de wereld van het Vaticaan.	6.66
156	KLOKKEN LUIDEN Om halfacht deze morgen stelde deze kardinaal Farell het overlijden van paus Franciscus officieel vast.	9.82
157	Dat gebeurde in de Domus Sanctae Marthae, waar de paus sinds zijn aantreden woonde, met een ceremoniële doodverklaring.	11.98
158	Eerst wordt drie keer de jongensnaam van de paus gezegd om zeker te zijn dat hij dood is.	40.58
159	De mythe luidt dat de kardinaal ook even met een hamertje op het hoofd van de paus slaat, maar of dat echt gebeurd is, is niet zeker.	4.83
160	Nadat ook een arts het overlijden bevestigd heeft, wordt de vissersring van de paus vernietigd.	26.52
162	Het lichaam van de paus zou woensdag worden overgebracht naar de Sint-Pietersbasiliek.	12.8
163	Daar zullen gelovigen een laatste groet kunnen brengen.	3.77
164	Normaal wordt de kist daarbij op een voetstuk gezet, zoals hier bij Johannes Paulus II in 2005, maar dat wilde Franciscus niet.	8.48
165	GEZANG De uitvaartdienst zal doorgaan tussen de vierde en zesde dag na zijn overlijden.	6.39
166	In principe gebeurt dat buiten op het Sint-Pietersplein.	10.18
167	Al zal ook die ceremonie zeker soberder en eenvoudiger zijn dan bij vorige pauzen.	3.73
169	Paus Franciscus zal niet begraven worden in de crypte onder de Sint-Pietersbasiliek in het Vaticaan, maar wel in de Santa Maria Maggiore- basiliek in de Romeinse wijk Monti.	8.27
170	Iets wat hij zelf al een tijdje geleden gevraagd had.	3.62
171	Na de begrafenis zullen alle ogen zich beginnen te richten op de Sixtijnse Kapel, want daar gaan alle kardinalen jonger dan 80 in conclaaf om een nieuwe paus aan te duiden.	5.59
172	Dat begint minimaal 15 dagen na het overlijden van de paus.	11.25
173	Achter gesloten deuren, zonder contact met de buitenwereld, moeten de kardinalen, 135 in totaal, onder wie twee Belgen, uitmaken wie Franciscus opvolgt.	6.46
174	Tot dan is het voor de hele katholieke wereld wachten op witte rook uit deze schouw.	3.73
175	Heel veel rituelen, maar wat voor paus heeft de katholieke kerk nu eigenlijk nodig?	8.54
176	Onze kerk heeft een paus nodig die het verschil kan zien tussen eenheid en uniformiteit, want de kerk is in elk werelddeel heel anders.	8.55
177	En daardoor gaan de zaken niet vooruit, zoals de plaats van de vrouw.	4.18
179	We kunnen eenheid hebben maar toch verschillende vormen van belijdenis.	7.3
180	Het grote probleem is ook dat straks 135 mannen samen kruipen voor een bepaalde tijd, voor een conclaaf achter gesloten deuren, en zij bepalen wat er gebeurt.	5.97
181	Maar waar is de stem van de gewone gelovigen in de kerk?	5.65
185	In de synode van de paus heeft hij al enkele stappen gezet.	4.49
187	Toch merken we dat de paus door de hervormingen binnen de Romeinse curie ervoor gezorgd heeft dat vrouwen belangrijke functies krijgen binnen het apparaat van de kerk.	18.37
189	De volgende stap zou dan kunnen zijn: het wijden van vrouwen als diaken.	8.12
191	Nee, maar er is een commissie die zich daarmee bezighoudt.	13.39
192	Het klopt dat het heel lang duurt, maar men is ermee bezig.	4.25
193	Een vrouwelijke priester is op dit moment nog volledig uitgesloten.	24.56
194	De wereld heeft een paus nodig zoals paus Franciscus, denk ik, die naar authenticiteit, nederigheid en eenvoud streeft, maar die ook beseft dat de kerk de moderniteit moet omarmen.	3.7
196	Het is heel moeilijk om daar nu al iets over te zeggen, ook uit respect voor het overlijden van Franciscus.	4.92
197	Maar twee namen die vaak opduiken, zijn Pietro Parolin, dat was de rechterhand van paus Franciscus.	6.89
200	Hij beseft ook dat het erfgoed van onze Argentijnse paus verdergezet mag worden.	13.55
201	Anderzijds zou er ook sprake zijn van Luis Antonio Tagle, een kardinaal uit Manila.	7.79
206	Zoals Franciscus was zou het een pastorale paus kunnen zijn.	4.68
208	Maar men zegt: wie als paus binnengaat in een conclaaf, gaat er als kardinaal weer uit.	8.35
211	Wat ook opvalt: het aantal volwassenen dat zich laat dopen, neemt weer toe.	84.2
215	Ik had iets nodig om in te geloven, dus dit was eigenlijk de gemakkelijkste keuze.	3.86
216	Ik heb dan in die periode mijn vriend leren kennen die wel heel gelovig is en graag voor de kerk wil trouwen.	3.82
218	Ook de bekende zanger Maksim praat openlijk over zijn geloof.	11.67
219	Hij zegt dat hij zich zwaar gelovig noemt en hij maakt elke dag tijd om te bidden.	7.66
220	Wat is de betekenis van zulke getuigenissen voor jullie?	3.98
221	Het is de bevestiging dat ook jonge mensen nog steeds op zoek zijn naar zingeving.	27.82
223	Het is ontroerend om in een geseculariseerde wereld vast te stellen dat men diepgang zoekt.	4.96
224	Ik denk dat mensen zeker op zoek zijn naar zingeving.	3.97
225	Deze jongeren hebben zich ook niet moeten afzetten zoals wij tegen een discriminerende kerk of die slecht omging met het misbruik.	12.37
226	Het is goed dat het kan blijven gaan om de kern van het geloof.	4.41
229	Jij hebt enkele maanden geleden nog voor de paus gezongen.	5.3
232	Je weet dat het eraan zit te komen, want zijn gezondheid was erg achteruitgegaan.	4.09
233	Maar ineens kwam het nieuws en was de bevestiging er.	6.17
235	Hoe kijkt u naar wat hij gedaan heeft voor bijvoorbeeld de holebi's?	10.83
236	Ik moet eerlijk toegeven dat hij een paus was van het volk.	4.4
238	Hij had niet de makkelijkste taak, want hij had veel op zijn agenda gekregen door zijn voorgangers.	3.8
240	Maar ik vond het heel mooi aan hem dat hij een paus van het volk was.	4.04
242	Het protocol hield hem wel verder van de mensen vandaan, maar hij ging altijd naar de mensen toe.	4.97
243	Dat merkte je ook bij zijn afscheid, waar ik stond te zingen.	3.62
244	Je merkte aan zijn gebaren dat hij mensen de hand wou schudden.	4.58
246	Goede herinneringen bij u. Wat voor iemand moet die nieuwe paus zijn voor u?	4.49
247	Ik hoop dat hij een paus is die misschien iets jonger is.	4.67
248	Met iets modernere inzichten misschien, zodat de kerk toch een beetje moderner kan worden en niet vastgeroest blijft.	4.94
252	Ik vind het zo jammer dat je ziet dat de kerken leeglopen.	5.41
254	In Zuid-Afrika bijvoorbeeld is naar de mis gaan een feest, met zingen en dansen.	7.13
257	Mochten er wat jongere mensen in komen, met een meer toekomstgerichte visie, dan zou de wereld er volgens mij iets anders uitzien.	4.48
258	Christoff, ik wil u bedanken om voor ons even tijd te maken.	3.51
260	Dank u wel, zanger Christoff, en ook onze gasten hier aan tafel.	3.97
262	Wie zich afvraagt waarom Rik Torfs er niet was: wel, hij zit nu aan tafel bij 'De afspraak'.	5.72
265	Ik dank de ploeg achter de schermen om snel naar de VRT te rijden vandaag voor deze extra 'Terzake', en u thuis wens ik nog een mooie avond.	4.16