Ongehoord Nieuws 🇳🇱

_id	68078268ca6c7ea47100feb0
url	https://npo.nl/start/serie/ongehoord-nieuws/seizoen-4/ongehoord-nieuws_444/afspelen
datetime	2025-04-22 13:25:00
description	De Raad van State: machtiger dan je denkt. Maar hoe werkt het? Met Paul Cliteur, Tom Zwitser en Ab Gietelink.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Hebben we in Nederland een schaduwmacht, een macht achter de macht?	3.72
1	En zo ja, is dat dan in het belang van het Nederlandse volk?	12.96
2	Deze ongehoorde vragen bespreken we zo in deel 2 van Ongehoord Nieuws waarin we vooral ook stilstaan bij de rol hierin van de Raad van State.	6.02
5	Als mensen dat horen denken ze: gaan we weer de complothoek in?	5.97
12	Het zijn al die machten die invloed hebben op politieke besluitvorming maar zonder dat het expliciet duidelijk wordt gemaakt wat de achtergronden zijn van die machten of hoe ze gecontroleerd kunnen worden.	5.03
18	Volgens historicus Maarten van Rossem is dit zonneklaar.	7.81
21	Dat zijn vooral mensen die wij niet kennen die niet aan een talkshowtafel zitten.	4.53
22	Als je aan een talkshowtafel zit weet je dat je eigenlijk niets te vertellen hebt.	6.47
23	Maar wie zijn dan die mensen achter de schermen die Nederland besturen en adviseren zonder dat we op ze gestemd hebben?	30.27
24	Ons land kent meerdere ongekozen advies- en bestuursorganen vol invloedrijke namen.	5.63
26	Ze zijn niet gekozen, maar kunnen wel door de koning worden geraadpleegd, op elk gewenst moment.	7.83
28	Die geeft het kabinet gevraagd en ongevraagd advies.	34.19
29	Formeel is de koning daar sinds 1814 voorzitter van maar in de praktijk ligt de macht bij vicepresident Thom de Graaf oftewel, de onderkoning, die het niet schuwde om zeer controversiële uitspraken te doen over Pim Fortuyn.	7.83
30	Hier vlakbij, op loopafstand, staat het Achterhuis waar Anne Frank 60 jaar geleden ondergedoken in erbarmelijke omstandigheden in haar dagboek schreef: 'Ik hoop maar één ding dat deze haat van voorbijgaande aard zal zijn.'	5.82
31	'Dat de Nederlanders toch zullen laten zien wie zij zijn.'	5.09
32	'Dat zij nu niet en nooit niet wankelen in hun rechtsgevoel want dit is onrechtvaardig.'	5.01
33	Vanochtend in een kranteninterview heeft Pim Fortuyn laten zien wat hij wil.	6.85
37	Mensen met macht, boven de partijen, maar ook boven de kiezer.	3.64
39	Horen zulke ongekozen machtsbolwerken thuis in een gezonde democratie?	5.45
41	Ik vind het onverstandig om iemand met een overduidelijk D66-profiel vicevoorzitter te maken.	6.68
45	Zijn veel minder onpartijdig dan ze doen voorkomen.	6.01
52	Je moet onderscheid maken tussen een bureaucratie en een deep state.	5.08
55	Dat een staat op een bepaalde manier geregeld wordt.	4.63
56	En dat ambtenaren op een bepaalde manier hun functie invullen.	4.52
57	Deep state betekent dat er een netwerk is van mensen die elkaar kennen of van elkaar afhankelijk zijn en die buiten de regels om dingen regelen.	10.31
60	Je moet het eigenlijk andersom zien dan wat er net werd gezegd.	4.46
61	Het zijn niet politici die deze rollen vervullen maar het is een laag van allerlei ambtenaren en ex politici die juist de politiek sturen en besturen en manipuleren.	5.52
72	Deep state is heel erg geconcentreerd op de veiligheidssector.	82.02
73	De deep state in Amerika, dan heb je het over de CIA en de FBI.	21.8
74	En onze premier die heeft gewoon 30, 40 jaar lang als ex-directeur NCTV en AVID, en ex secretaris-generaal Justitie in het hart van die deep state gebivakkeerd.	10.99
79	De bureaucratie is in ieder geval Het ambtenarenapparaat is redelijk overzichtelijk.	5.29
80	Je moet ook nog naar het gedrag kijken van die ambtenaren.	4.79
81	Als die ambtenaren zich zouden gedragen als ondergeschikt aan de politieke machten wat ze zouden moeten zijn, dan is er niets aan de hand.	4.94
82	Maar je ziet dat ambtenaren zich steeds meer politiek gaan opstellen.	4.88
87	Hoe we het ook omschrijven, de deep state een ding is wel gemeenschappelijk tussen jullie en dat is dat jullie er niet echt fan van zijn.	6.36
90	U hoort er heel uw leven vast al veel van maar wat doet dit orgaan precies?	5.75
91	De Raad van State, opgericht in 1531 en nog altijd springlevend.	6.17
92	Het is een machtig, maar om gekozen bestuursorgaan met twee gezichten.	3.87
93	Aan de ene kant behandelt het bestuursrechtelijke zaken burgers die het opnemen tegen de staat en aan de andere kant is er de adviesafdeling waar leden en staatsraden hun oordeel vellen over wetsvoorstellen van kabinet en Kamerleden en dat oordeel is lang niet altijd mals.	5.26
94	Zoals het negatief advies over de asielwetten van minister Faber die haar buik vol heeft van de Raad van State.	13.39
95	Continu worden hier beren op de weg gegooid met allerlei fratsen en allemaal verzinsels wat ze allemaal kunnen verzinnen om maar de boel te traineren en daar ben ik gewoon klaar mee!	3.47
96	Opvallend, veel leden en staatsraden hebben een achtergrond in de politiek uit het midden in de linkerhoek van het spectrum.	4.49
98	Is de Raad van State echt politiek neutraal of is er meer kleur dan men toegeeft?	14.54
99	Zeggen in ieder geval dat ze neutraal zijn, maar is dat ook zo?	8.76
101	Ik denk dat de adviezen van de Raad van State politiek gekleurd zijn.	5.68
102	Het zijn adviezen over wetgeving en dat is per definitie al een politiek advies.	12.67
103	En de potentie dat ze alleen maar kijken naar de uitvoerbaarheid dat is eigenlijk een beetje fake.	6.35
105	Want een van die dingen waar je dat ook aan kunt zien even los van de actualiteit zoals het asiel maar als je goed kijkt naar de jaarverslagen, dan zie je het ook.	6.71
107	Dat is een beetje een moralistisch verhaal over wat de democratische rechtsstaat zou moeten inhouden.	5.18
110	Dit is een uitspraak die gedaan wordt van politiek filosofische aard.	4.49
111	De Raad van State is helemaal niet deskundig op het gebied van politieke filosofie.	14.46
113	Maar dit is een soort oprisping van de Raad van State.	4.86
116	Dit wordt dus geplugd vanuit de inlichtingendiensten om alles wat niet deep state welgevallig is toch onder druk te kunnen zitten met allerlei machinaties.	13.25
119	Maar dit zijn uitspraken over het systeem als geheel.	5.04
120	De Raad van State is niet competent wat expertise betreft maar ook niet volgens de stukken die hun regeling regelen.	17.79
121	Ze zijn helemaal niet geroepen om dit soort uitspraken te doen.	4.47
122	Ze doen het wel met altijd een soort van ondertoon.	3.98
124	En dat is altijd radicaal rechts en tegen Donald Trump en Vance.	5.39
126	Bijvoorbeeld ook in een interview in het NRC van De Graaf.	7.47
129	Die overtuiging mag hij hebben maar het hoort helemaal niet tot zijn werk om daar uitspraken over te doen.	4.5
130	Dat doet hij dan wel en vervolgens zegt hij dat hij heel erg terughoudend is.	5.19
131	NRC drukt dan door en die hopen op een uitspraak over Wilders.	20.66
132	Zoals Pim Fortuyn in het verleden ook heeft gedaan.	9.38
133	Maar dan zegt hij dat hij daar geen uitspraken over kan doen.	7.67
134	Maar het hele interview is doortrokken van een bepaalde politieke kleur.	4.55
135	Dat is toch een beetje in strijd met de potenties van onafhankelijkheid.	4.1
137	En weerbare democratie stelt grenzen aan ondermijning.	12.81
138	Onder meer door regels voor organisatie en financiering van en toezicht op politieke partijen waaronder het partijverbod.	5.53
139	Door welke bril je het ook bekijkt, dan is dit toch politiek gekleurd.	4.47
141	Ik denk eerlijk gezegd dat een ambtelijk advies moet neutraal kan zijn.	4.78
142	Mijn strategie is meer: We moeten meer naar een samenleving waarin we expliciet kleur bekennen.	4.37
143	Dat zou betekenen voor de Raad van State dat je kunt voorstellen dat ze met twee, drie, vier tegengestelde rapporten komen.	12.55
145	De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan.	17.95
146	Die heeft een eenduidig oordeel en dat moet niet zo zijn.	4.36
147	Die moet van verschillende kanten, in verschillende rapporten een verschillend oordeel op tafel leggen en dan is het aan de politiek om daar een besluit over te nemen.	5.35
150	Ik sta hier voor het gebouw waar de Raad van State is gevestigd.	4.14
152	Maar weten mensen eigenlijk wel wat de Raad van State is en wat het doet?	13.06
155	Ik denk dat ze mede beslissen over wat er in ons land gebeurt.	4.5
161	Dat is, volgens mij, het orgaan dat boven de regering het laatste oordeel over de wet leggen.	7.56
163	Het is het opperste orgaan van controle uiteindelijk.	4.97
169	Je wordt als burger ook geacht om het hele wetboek uit je hoofd kennen.	9.45
171	Maar wat is het probleem in de rechtspraak in Nederland over het algemeen?	20.53
176	Bij de Raad van State zie je al die politieke benoemingen.	9.01
179	Maar ik zou wel weer terug willen naar een aparte magistratuuropleiding voor rechters.	4.12
180	Het moet gewoon afgelopen zijn met al die overlap met de advocatuur.	7.6
184	Ook de mensen die zich minder bezig houden met de Raad van State vragen zich af hoe al die figuren op die posities komen.	8.97
189	De minister van Binnenlandse Zaken doet een voordracht.	12.8
190	De vicevoorzitter van de Raad van State bemoeit zich er ook nog een beetje mee.	6.02
192	Maar belangrijker nog weten de mensen op straat dat de grootste partij bij de laatste verkiezing, de PVV dat die totaal onvertegenwoordigd is in de Raad van State.	12.34
193	De Raad van State bestaat alleen maar uit mensen uit de middenpartijen.	9.71
200	Maar de PVV wordt systematisch geweerd uit dit soort instituties.	13.6
201	Ook bij het benoemen van burgemeesters maar dus ook bij de Raad van State.	5.59
202	De mensen moeten zich realiseren dat er door wetgeving voortdurend wordt geadviseerd door mensen die niet het totale politieke spectrum representeren.	5.95
204	Ik denk dat het ook niet kan. Ik zou het liefst enerzijds soms twee rapporten hebben.	3.97
206	En aan de andere kant een rapport van PvdA/GroenLinks.	8.04
207	Waar zo'n rapport komt er nooit uit de Raad van State want er zit nooit iemand met die achtergrond in de Raad van State.	10.72
208	Maar als er wel iemand wordt toegevoegd kan het niet zo zijn dat deze persoon het onderspit delft.	4.56
211	Mijn stelling is: erken dat je gekleurd bent maar kom met feiten op basis van die kleuring.	4.44
213	Is die adviesfunctie van die Raad van State überhaupt nodig?	15.74
216	Ik merkte in de Eerste Kamer dat heel vaak dat mensen heel vaak dachten: o, een nieuw wetsvoorstel.	14.97
218	Maar je hebt zelf een mandaat om er ook iets van te vinden.	3.91
219	Er wordt heel erg aangesloten bij de Raad van State.	15.91
220	Is dat niet een verkapte reden dat die Raad van State zoveel politieke benoemingen heeft.	6.98
222	Maar eigenlijk is het niets anders dan het hoogste gerechtshof van Nederland waar een burger zijn laatste eindvonnis zou kunnen krijgen.	7.9
230	's Lands grootste fan van de Raad van State dat zou zomaar Johan Vollenbroek kunnen zijn.	8.98
231	Met zijn stichting stapt hij regelmatig naar de bestuursrechter.. om de staat aan te klagen.	6.82
233	Vollenbroek won de afgelopen jaren een reeks aan spraakmakende rechtszaken.	7.72
234	De Raad van State bleek keer op keer zijn bondgenoot in de strijd tegen vervuiling.	28.32
235	Maar niet alle hoofdstukken in het dossier van de bestuursrechtspraak zijn even rooskleurig.	5.75
236	Tijdens de toeslagenaffaire stelde de Raad van State en dan vooral de afdeling bestuursrechtspraak de belastingdienst jarenlang stelselmatig in het gelijk bij het terugvorderen van kinderopvangtoeslag.	22.85
237	Het gaat over de belastingdienst, over een speciale afdeling.	6.98
238	Over de dienst toeslagen, een speciale uitvoeringsdienst.	6.6
239	En dat zegt u terecht, daar hebben we een deuk gekregen in het vertrouwen wat wij normaliter mogen hebben in een bestuursorgaan.	4.57
240	En zo rijst niet alleen bij de adviestak maar ook bij de rechtsprekende afdeling de vraag: Functioneert deze machtige instelling wel zoals het hoort?	11.96
244	De Raad van State zat er misschien wel een beetje naast.	4.99
245	Maar een kabinet kan er op vallen maar deze mensen blijven daar gewoon zitten.	12.04
246	Ze zijn ook niet af te rekenen op foute beslissingen.	4.37
251	Het is misschien ook wel goed om het beeld even te schetsen van een goed functionerende democratie.	4.8
252	Een goed functionerende democratie is een democratie waarin er veel besluiten worden genomen met een direct democratisch mandaat.	6.33
253	De ministers zijn verantwoordelijk, de Koning is onschendbaar.	16.36
260	En de afgelopen decennia is de macht van ministers alleen maar kleiner geworden.	17.43
267	Heel veel ministers van de PVV laten zich inpakken.	11.2
268	Die zitten nu in een kabinet waarin ze zich conformeren aan allerlei dingen wat eigenlijk niet in overeenstemming is met de filosofie van de PVV.	14.28
269	Nog even over de afdeling van rechtspraak van de Raad van State.	5.19
271	Ik heb twee keer een proces gehad tegen de Raad van State en die heb ik allebei gewonnen.	5.58
272	Je moet je voorstellen dat er overheidsorganen zijn en ook semi-overheidsorganen.	4.09
273	En als je het er niet mee eens bent zijn er bezwaarcommissies.	4.29
276	Dus je gaat naar de rechtbank en die zijn iets meer onafhankelijk maar ook niet heel onafhankelijk.	3.7
277	En daarna kom je bij de Raad van State en dan kun je dus winnen.	3.78
278	Het grote probleem is wel dat je of een advocaat moet inhuren en daar heb je hele diepe zakken voor nodig of je doet het zelf, zoals ik.	7.07
283	En dan zitten er soms rechters tegenover je die zeggen dat ze aan de kant van de burger staan en dan krijg ik gelijk.	6.49
285	Jij kan het goed formuleren en opschrijven en ook goed zeggen.	4.15
289	Dus de adviestak moet eigenlijk komen te vervallen of eerlijker zijn over de kleur.	4.83
295	De Nederlandse vader Sep van Lier in de gemeenteraad over dat zijn dochter verkracht zou zijn door een asielzoeker.	83.94
297	Wij zien u graag donderdag weer om kwart over twaalf op NPO1!	5.61