Goedemorgen Nederland 🇳🇱

_id	6809ead0ca6c7ea4717c2795
url	https://npo.nl/start/serie/goedemorgen-nederland/seizoen-9_7/goedemorgen-nederland_10053/afspelen
datetime	2025-04-24 09:10:00
description	Te gast zijn econoom Esther van Rijswijk, burgemeester van Doetinchem Mark Boumans, bestuurlijk mastodont Onno Hoes en dirigent Ed Spanjaard. Met hen hebben we het over de dollar die daalt, over Koningsdag en over 80 jaar vrijheid.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 Het is vandaag donderdag 24 april, welkom terug bij Goedemorgen Nederland.	3.93
1	Hier op de bank: Dirigent Ed Spanjaard en ons ochtendmens deze ochtend is bestuurslid 4/5-mei Comité Onno Hoes.	5.32
2	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN En verder in het nieuws: De film Conclave is vanaf vandaag weer te zien is in een aantal bioscopen in ons land.	12.5
3	De film gaat over de vergadering van kardinalen die een nieuwe paus kiezen.	24.83
4	ja, je zou denken die kardinalen zijn redelijke mensen.	8.94
8	Ik moest er even aan denken toen Trump al die mensen om hem heen gingen vervangen.	9.59
10	Je moet zo snel mogelijk proberen mensen te vervangen om jouw stijl te handhaven.	4.75
11	Het is aan te bevelen dat iedereen de tv de komende tijd goed volgt.	5.09
15	Vaticaankenner en presentator van de Pauscast, Stijn Fens is in Rome waar mensen over de hele wereld afscheid kunnen nemen van de Paus.	17.27
16	De Sint Pieter waar de paus is opgebaard is open gebleven.	20.62
17	Ik liep naar mijn appartement gisteravond er waren rijen dikke mensen.	10.32
23	Dit was een mensenpaus nu is hij terug tussen de mensen.	3.9
24	Het is alsof al die duizenden bezoekers die uren in de rij moeten staan de paus een laatste omhelzing willen geven door er massaal te zijn.	4.91
31	En het mooie is dat al die wereldleiders al die koningen en koninginnen, die zitten daar rond de kist van de paus knietje aan knietje.	3.52
33	Het is natuurlijk een afscheid een liturgisch en religieus afscheid van de paus.	4.71
35	Omdat Trump als eerste zijn hand heeft opgestoken, heeft hij dan een mooi plekje vooraan, hoe werkt dat?	8.95
36	Mensen die dicht bij de paus stonden de paus had een nicht uit Noord-Italië, wellicht dat die komt die zitten vooraan en Trump moeten op de tweede of derde rij.	13.64
39	Wat ik aan beelden kreeg was het een sympathieke man die probeerde om dicht bij de mensen te staan dat was ook zijn manier van leven.	4.11
40	Hij koos meteen voor om niet in het paleis te wonen maar in het gastenverblijf.	5.01
41	Hij wilde niet extreem hij probeerde daarmee de brug te slaan naar andere werelddelen naar Azië en Afrika daar heeft heel veel aangedaan.	12.48
42	Dus daar komt ook wel de groei van de kerk vandaan.	4.84
43	Het is enerzijds wat iemand wil en anderzijds, ook plat, er zit een verhaal van de kerk als organisatie bij dat je zoveel mogelijk volgelingen wilt hebben.	4.27
44	Wat mij raakte is dat je ziet dat hij met dakloze omging en naar gevangenissen ging.	4.81
46	En dat hij heel duidelijk te kennen gaf: ik sluit niemand uit.	3.57
47	Het is wel wonderlijk dat de Amerikaanse president daar nu hoofdgast is.	6.58
49	We zullen zien hoe het zich zaterdag zal ontvouwen.	3.58
50	Het is dit jaar 80 jaar geleden dat Nederland, na vijf zware jaren van bezetting bevrijd werd van Hitlers naziregime.	77.76
51	Tot 4 mei staan we iedere donderdag stil bij de oorlog en het belang van vrede en vrijheid.	4.27
52	Ed Spanjaard, we hebben u uitgenodigd vanwege uw moeder, Ima Spanjaard.	7.83
53	Ze is een van de weinigen die het vernietigingskamp Auschwitz overleefde en zij sprak veel over haar oorlogservaringen.	28.11
59	Mijn moeder schreef eigenlijk ook best goed dagboeken, brieven.	5.73
61	Ze had een ijzeren liniaal dan schreef ze toch nog zelfs sinterklaasgedicht die nog klopten ook.	6.11
62	Het was een enorm weerbare mens geworden of gebleven.	4.26
64	Dat vroeg een van jullie: het was er voor de oorlog ook zo?	8.67
66	Maar ik denk dat dat niet helemaal klopte ze moet een bepaalde power hebben gehad anders kun je die ellende niet doorstaan.	4.69
67	Die bandjes, heeft ze daar ooit uitleg bij gegeven was bekend wat ze ermee wilden?	22.21
70	Mijn moeder was over de 80 ik denk dat ze dacht dat het goed was dat wij als kinderen toegang hadden tot haar uitgebreide verhaal sommige dingen wisten wij goed.	4.74
72	Ze had natuurlijk steeds andere verhalen en andere accenten daarin.	4.27
73	Op een van de bandjes vertelt ze over haar aankomst in Auschwitz en hoe ze daar een tatoeage met haar kampnummer krijgt.	36.96
74	Hij nam gewoon een kroontjespen, zal ik maar zeggen, en een pot inkt en daar doopte hij dat in en dan werd er met puntjes vlak onder elkaar je nummer gezet.	3.77
75	Maar, omdat ze het vlug achter elkaar moesten doen, maakten ze nogal eens fouten.	3.87
76	En als ze één nummer fout hadden gedaan dan werd er zoals een kind in zijn kladschrift met weer diezelfde puntjes een flinke schuine streep door dat nummer gemaakt en het goede nummer erboven geplaatst.	3.67
77	En toen ik aan de beurt was, zei ik woedend: En denk erom dat je het netjes doet.	3.7
79	Er kwam namelijk onder dat nummer een driehoekje en dat betekende: moet vergast worden.	4.16
80	Meneer Spanjaard Is deze felheid typerend voor uw moeder?	4.56
81	Maar op zo'n moment ook nog enige waardigheid proberen te houden zit dat er achter?	5.82
87	Toen de Russen kwamen eind 45 toen hebben de Duitsers de gevangenen die nog konden lopen weggevoerd door de sneeuw.	58.9
89	Als je neerviel, werd je neergeknald of je werd ondersteund door je makkers.	4.15
90	Mijn moeders voeten waren bevroren naar de oorlog kon ze niet meer dansen elke winter speelde dat op en was het heel pijnlijk en moest het behandeld of geopereerd worden.	14.34
91	Maar hier hoorde je haar zoals ik dat ken dat ontzettend directe en ook iets grappigs.	4.28
92	Ik had als oudste soms kon ze iets te ver doordrijven en dan zetten ze je bij wijze van spreken het mes op de keel maar als ik dan iets geks zei, ontwapende ze volledig.	3.48
93	Iets wat ik heel erg bewonderde in haar de mensen die ze kende, haar altijd kritiek geven en dan was even stil en zei ze: je hebt gelijk.	3.58
99	Ik weet bijvoorbeeld er was een Duitser een onderwijzer die goed was geweest in de oorlog, anti Hitler die had een foto van mijn moeder gezien die is haar toen gaan schrijven en mijn moeder schreef braaf terug ze had er een dubbel gevoel over.	25.26
100	Ze had respect voor die man dat hij zich weerbaar had opgesteld maar het was toch een Duitser.	6.64
101	Mijn moeder ging na de oorlog niet meer naar Duitsland.	19.09
106	Ook in gesprek met twee journalisten kwam haar verleden ter sprake.	6.9
114	Als je werkt, dan ben je Nou ja, vroeger, voor de oorlog Alle werkers waren doodarm.	5.66
115	Maar het komt erop neer: Als je daar zes weken hebt gewerkt, leef je niet meer.	4.71
117	En als je ziek bent ook, dan ga je eerst Dan word je vergast, dan word je gecremeerd.	22.04
122	Wederom zien we uw moeder op het scherpst van de snede.	3.49
123	Als we dit zo zien heeft de oorlog haar veranderd uiteindelijk?	13.41
124	Ik heb haar natuurlijk voor de oorlog niet gekend ik ben in 48 geboren.	4.91
125	Toen het eten nog op de bon was gek genoeg toen nog natuurlijk heeft de oorlog haar veranderd.	4.95
126	Wat een geschenk, nou ik kan niet zeggen uit de hemel, maar moeder was niet religieus zijn werd verliefd op mijn vader een paar maanden na de oorlog.	6.11
128	Die begreep eerder dan heel veel andere mensen dat zo'n walgelijk trauma moest worden besproken om een geuit, verwerkt worden.	7.05
129	De ontvangst van de kampslachtoffers was vreselijk na de oorlog.	67.66
130	Ze zeiden: jij hebt te weinig te eten gehad, maar wij hadden ook te weinig aardappelen.	12.3
131	Dat was natuurlijk ook zo, maar het besef van die walgelijke omstandigheden en het acute levensgevaar, was niets verspreid.	4.29
132	Mijn moeder heeft het kunnen verwerken daarom zijn wij er in zekere zin mee groot geworden.	3.43
133	Voor mij is het typisch, tweede generatie noem je dat ouders die de oorlog onder de oorlog hebben geleden.	8.25
136	U bent in de muzikale voetsporen van uw moeder getreden.	3.77
138	In Auschwitz werd ze op een gegeven moment gepakt maar ze overleeft door voor een bewaker een liedje te spelen.	53.2
139	Ik kon een klein beetje toneel spelen, dus ik zei heel onderdanig: 'Bitte sehr, frau Aufseherin, darf ich vielleicht ein Liedchen für sie spielen?'	3.69
143	Dus ik begon te spelen, een stukje Melodie in F van Rubinstein.	4.0
144	En van achter die fluit, zeg maar, bleef ik haar aankijken.	3.51
147	Dan had ik daar dus letterlijk mijn leven mee gered.	3.66
148	Ja, dit is zo tekenend voor de bizarre omstandigheden.	5.44
150	Dat uw moeder dit heeft gedurfd, dat was vooral wat ik dacht.	3.82
151	Hoe was dat voor u toen u dit verhaal voor het eerst hoorde?	5.07
152	Poeh, ik weet niet wanneer ik het voor het eerst hoorde.	3.55
153	Ik herinner me nu dat ze enig podiumervaring had voor de oorlog.	4.23
154	Ze studeerde fluit op het conservatorium in Amsterdam ze moest daar af als joods meisje.	11.38
155	Ze is toen in een joodse tandartspraktijk een tijdje assistente geworden.	5.95
156	En haar verloofde in die tijd, niet mijn vader was net op tijd tandarts geworden.	8.39
158	Dat zijn eigenlijk twee dingen door elkaar die ik moet zeggen.	4.9
159	Ik herinner me een keer dat ze ondervraagd werd wat nu de Gerrit vander Veenstraat heten ze werd ondervraagd en toen acteerde ze dat ze maagkrampen had.	20.94
164	En toen heeft ze met haar verloofde geprobeerd de grens over te komen richting Zwitserland.	14.36
166	Ze werd in een auto opgehaald en kwam in een loods met een portret van de Führer toen wisten dat ze verraden was.	12.31
167	Ze heeft in een concentratiekamp in België gezeten.	10.18
168	Dat was akelig maar veel minder walgelijk dan Auschwitz.	17.61
170	Want stel je voor dat je als meisje uit min of meer Amsterdam Zuid uit een min of meer artsengezin in Auschwitz terechtkomt, hoe overleef je dat?	31.38
175	Morgen zijn onder anderen Paus-kenner Wilfred Kemp en koningshuisdeskundige Justine Marcella te gast.	5.63
177	En straks om half twaalf meer WNL op NPORadio 1 met Sven op 1.	6.11