Goedemorgen Nederland 🇳🇱

_id	68089950ca6c7ea4713731f2
url	https://npo.nl/start/serie/goedemorgen-nederland/seizoen-9_7/goedemorgen-nederland_10051/afspelen
datetime	2025-04-23 09:10:00
description	Te gast zijn voormalig voorzitter van de Eerste Kamer Ankie Broekers-Knol, hoogleraar Nederlandse Defensie Academie Martijn Kitzen, staatssecretaris Jurgen Nobel en illustrator van Fokke en Sukke Jean Marc van Tol. Met hen hebben we het over hoe moderne oorlog eruit ziet, over de kinderopvang en over het leven van Johan de Witt.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 Het is woensdag 23 april, welkom terug bij Goedemorgen Nederland.	3.88
1	Hier op de bank: De tekenaar van Fokke & Sukke Jean Marc van Tol hoogleraar aan de Defensie-academie Martijn Kitzen en ons ochtendmens, oud-senaatsvoorzitter Ankie Broekers-Knol.	5.08
2	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Rusland stuurt zijn nieuwste tanks niet naar Oekraïne, maar in de richting van Europa.	75.66
4	Volgens het jaarverslag van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst stuurt Rusland zijn tanks nu in de richting van de grens met de NAVO.	75.4
5	En dat is dan een alarmerend detail uit het jaarverslag van de MIVD.	8.51
9	Die een Russische oorlogs economie is op volle gang gekomen.	15.38
10	Ze maken nu zoveel aan dat ze niet alleen de verliezen die ze lijden in Oekraïne aankunnen maar nog veel meer.	25.93
11	Rusland, dat deden ze al voor deze oorlog heeft strijdkrachten aan de grens van Europa staan om Europa af te schrikken.	55.09
13	Ze willen voorkomen dat Europa een aanval gaat uitvoeren.	27.91
14	Maar als Europa hebben we die intentie helemaal niet.	5.25
16	Je hoort allemaal verhalen dat ze met oud materiaal aan het vechten zijn in Oekraïne, Rusland.	3.67
18	Een land als Polen bijvoorbeeld die ontzettend aan het moderniseren is dan wil je daar je meest waardevolle materiaal hebben staan.	8.26
20	Maar wat me zorgen baart is dat de oorlogseconomie dusdanig op gang is dat ze de verliezen in Oekraïne kunnen compenseren.	56.28
21	Ze waarschuwen al een tijd voor een aanval van Rusland op Europa, maar nog nooit zo concreet.	6.09
27	Je ziet, wetenschappelijk zijn er rapporten de zogeheten hybride aanvallen, cyberaanvallen aanvallen op onderzeese kabels, dat is enorm toegenomen.	88.71
31	Dat ging over de grote sabotageactie die geprobeerd werd uit te voeren.	21.37
32	Wij zien voor het eerst dat Rusland heeft geprobeerd om in het besturingssysteem van een publieke voorziening te komen en daarmee iets te kunnen saboteren.	13.44
33	Nogmaals, dat hebben we in de jaren hiervoor niet gezien.	5.03
36	En daar komt bij dat rondom de Europese verkiezingen er sprake was van cyberaanvallen op de websites van politieke partijen van de websites van openbaar vervoerbedrijven.	56.22
37	Dus ook een poging om die Europese verkiezingen te beïnvloeden.	6.08
39	Openbaar vervoerbedrijven proberen te hacken zodat mensen niet aankomen op het punt waar ze kunnen stemmen voor de verkiezingen!	82.3
42	Maar dan praten we weer over het voorstellingsvermogen.	3.59
43	Je moet je kunnen voorstellen dat er partijen in de wereld zijn hiermee bezig zijn.	5.16
45	Voor veel mensen in Nederland is het iets wat ze zich niet kunnen voorstellen.	5.88
49	Langzamerhand wordt er steeds meer aandacht voor gevraagd.	3.71
50	Maar tot voor kort de gewone burger had het niet door.	4.24
52	Ik moet zeggen ik vind het heel naar dat we de afgelopen jaren zo enorm onze krijgsmacht hebben afgebouwd.	14.28
54	Ik zat in de eerste kamerfractie met de generaal-majoor buiten dienst der mariniers en die heeft er altijd voor gewaarschuwd.	3.95
59	Er werd wel naar hem geluisterd, maar niet dusdanig dat ze zeiden: je hebt gelijk, we moeten dit niet zo drastisch doen.	3.74
60	En op een gegeven moment ben je zo drastisch geweest dat het opbouwen, opnieuw dat kost heel veel inspanning.	3.93
63	Kazernes kunnen niet gebouwd worden vanwege allerlei dingen.	73.12
65	Ik denk dat we ons allemaal moeten realiseren dat de dreiging inderdaad heel groot is en dan moet je iets anders laten varen.	4.85
66	Maar we moeten wel zorgen dat we onszelf goed kunnen beschermen.	6.14
67	Vindt u dat inmiddels de politiek ook bij de Voorjaarsnota wordt er extra geld gereserveerd dat het besef is ingedaald?	43.0
70	Er is zeker politiek iedere maatregel die wordt genomen niet alleen het geld wat erbij komt maar ook de regelgeving, zorgen dat defensie kan oefenen.	6.46
72	Tegelijkertijd, maatschappelijk er is ontluikend bewustzijn maar we zijn nog niet waar we zijn moeten.	4.49
74	En er zijn familieleden die zeggen: ze moeten ophouden ons zo bang te praten.	50.57
82	Ik denk ook niet dat de Russische grens bij Enschede de grens over gaan rollen.	7.64
85	Heel lang dachten we dat een grote oorlog niet meer mogelijk was.	7.18
87	In het zwartste scenario dan wordt die grote oorlog ook met ons uitgevochten in Europa.	7.31
90	We hebben altijd gelezen dat Poetin graag het oude Russische rijk terug wilde.	19.53
93	Finland was groothertogdom van de tsaar in de tijd, vergeet dat niet.	9.34
95	Zoals u van ons gewend bent zijn we elke ochtend live in het land.	4.43
96	Vanochtend is verslaggever Josephine van der Erve in Rotterdam.	7.32
101	De hele ochtend komen mensen langs om een laatste boodschap te schrijven voor de paus.	4.77
102	Boodschappen als: dank u dat u mij liet inzien dat elk mens een leven waardevol is.	5.12
106	Pastoor Hagen, u heeft dit register mogelijk gemaakt.	7.05
112	Mijn eigen idee is, Lampedusa de keuze die hij maakt om daar naartoe te gaan die passieve wereld doorbreken, dat kwam uit zijn hart.	4.28
116	Hoe was het voor u om te horen dat hij overleden was met Pasen?	13.37
122	We gaan proberen onze bisschoppen gaan naar Rome zaterdag, met de grote bedevaart.	5.53
131	De geestelijk vader van Fokke & Sukke verdiept zich naast de dagelijkse actualiteit voor een cartoon ook graag in de vaderlandse geschiedenis.	5.6
132	Het 400e geboortejaar van Johan de Witt is de aanleiding voor een trilogie en kunsttentoonstelling.	8.61
134	Dat boek wat daar ligt, dat is een voorbeeld daarvan.	4.21
135	Dat is één van de twintig bewaarde boeken met uitgaande brieven van Johan de Witt.	6.83
142	Dat had hij ook aan een draad hangen in zijn kamer.	4.2
143	Dan kon hij op chronologische volgorde, lias heet dat, een brief eruit halen en dan even teruglezen wat er ook alweer geschreven werd.	6.5
148	Er zijn er 25.000 bewaard gebleven in Den Haag, in het archief.	9.75
149	Dat komt de dag dat Johan de Witt werd vermoord heeft het hof al zijn bescheiden inbeslaggenomen.	22.96
152	Ineke Huisman zagen we, van het Huygens Instituut en we hebben besloten om die brieven te ontsluiten.	12.27
154	Een van de dingen die we daarvan gedaan hebben is niet alleen dat we een boek hebben uitgegeven en er komt een tentoonstelling in Dordrecht, zaterdag geopend.	6.14
155	Maar ook die serie bij MAX over de Grand Tour van Johan de Witt.	7.12
162	Ten eerste omdat ik 's ochtends bezig ben met de actualiteiten.	3.4
167	Johan de Witt was een ongelooflijk intelligente jonge bestuurder die jarenlang de Republiek der zeven verenigde Nederlanden tot grote hoogte heeft gestuwd.	8.19
168	Op zijn zevenentwintigste werd hij raadpensionaris.	8.61
169	Dan ben je minister-president, minister van buitenlandse zaken en de minister van financiën zonder dat er een oranje boven hem stond.	4.07
171	Hij wist zaken te doen met Lodewijk XIV Karel II ze noemden hem ook King John.	8.27
173	Hij komt uit een politieke familie met een groot netwerk in Dordrecht.	6.89
177	Zijn vader, Jacob de Witt werd gevangengenomen door prins Willem II van Oranje hij werd gezet op Slot Loevestein.	14.64
178	Toen werd Johan de Witt, hij had een oudere broer niet zo slim als hij en hij probeerde zijn vader te bevrijden via Den Haag.	9.95
181	Hij kende Cicero, hij wist hoe hij mensen moest overtuigen.	8.98
182	En de mensen dachten: deze jonge jongen, dat is een talent.	6.83
185	En toen was het Johan die die rol op zich nam als politiek leider.	5.13
186	Dit zijn de mooie details die over hem vertellen zijn.	3.92
193	We kennen dat beeld dat ze aan die galgen hangen ontdaan van al zijn ledematen.	4.67
195	Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Nederlanden.	6.63
196	Het is zo jammer dat hij vooral daaraan herkend wordt, herinnerd wordt.	4.07
198	Zijn invloed reikt tot de dag van vandaag in ons leven?	6.2
199	De Eerste Kamer bijvoorbeeld die is gebouwd in de tijd van Johan de Witt.	10.38
200	Toen heette dat nog de Staten van Holland, de zaal.	6.2
201	Toen hebben ze daar Johan de Witt Lievens, een schilder, en vriend van Rembrandt heeft toen daar de opdracht gekregen om oorlogsgod Mars te schilderen.	9.32
203	Je ziet een verwilderde Romeinse Mars en dit schilderij hangt daar al sinds 1652.	9.54
205	Maar dit schilderij is nooit uit de Eerste Kamer weggeweest.	4.92
206	Het is nu te zien in zijn volle glorie van 3,5 meter groot in het Dordrechts museum.	7.47
207	Heel bijzonder dat dit schilderij wordt uitgeleend.	4.04
210	In de negentiende eeuw werd besloten dat de vergaderingen van de Eerste Kamer openbaar moesten zijn.	8.59
215	Je ziet ook dat een mars met zijn voeten op de bijbel en op de rechthoeken staat.	3.89
221	Maar op afstand zie je de bovenkant, de onderkant nauwelijks.	17.97
223	Krijgt hij misschien een prominentere plek na de verbouwing?	5.53
227	Of de Eerste Kamer moet niet meer openbaar zijn dat we die balkons weghalen!	16.67
230	Er is nagedacht over een andere manier om het publiek de gelegenheid te geven om daar aanwezig te zijn.	4.63
232	Even terug naar hoe we Johan de Witt moeten herinneren.	4.34
233	Hij was ook een vrijgezel, violist, wiskundige en een rouwende vader.	7.54
236	Wat zo gaaf is doordat we die brieven hebben ontsloten zijn er veel meer dingen over zijn privéleven naar buiten gekomen.	4.3
239	Het was niet alleen maar een alliantie tussen twee grote families maar het was echt de liefde.	3.52
245	Ontzettend mooi om die privéomstandigheden te zien.	4.39
246	In de geschiedenis gaat het normaal over oorlog en vrede en diplomatie.	4.74
247	En dan haal je de brieven eruit die daarmee te maken hebben.	5.03
248	Nu kom je veel dichter bij de persoon Johan de Witt.	3.55
258	Ja, dit schilderij is net gemaakt voordat Johan raadpensionaris werd.	7.24
259	En er staat op dat hij de hoeder is als zwaan van de eieren, Johan de Witt.	6.39
262	Daarom is het ook een topstuk voor de tentoonstelling in Dordrecht.	5.36
271	En straks om half twaalf meer WNL op NPO Radio 1 met Sven op 1.	6.08