Een Vandaag 🇳🇱

_id	6818ee92ca6c7ea471682940
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5698/afspelen
datetime	2025-05-05 18:30:00
description	Wat betekent een Israëlische verovering en volledige bezetting van Gaza? * Israëlisch oorlogsplan dreigt situatie van Palestijnen nog penibeler te maken * Friese dorpen waren tijdens WOII 'veilige haven' voor Amsterdamse Joden * Hoe nieuwe stikstofaanpak van landbouwminister Wiersma boeren klem zet

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	Het Israëlische veiligheidskabinet heeft unaniem ingestemd met uitbreiding van de oorlog.	49.27
3	Het innemen van de hele Gazastrook wordt daarbij niet uitgesloten.	20.81
4	Het plan zou mogelijk volgende week al worden uitgevoerd na een bezoek van Trump aan de regio.	10.19
9	Ja, grote delen van de Gazastrook zouden voor langere tijd kunnen worden bezet en ook héél Gaza bezetten ligt op tafel.	10.41
10	Het offensief zou dan worden uitgebreid tienduizenden reservisten opgeroepen én honderdduizenden Palestijnen zouden kunnen worden verdreven naar Zuid-Gaza.	11.32
11	Daarmee lijkt de extreemrechtse coalitiegenoot van Netanyahu zijn zin te krijgen.	18.63
12	Het lijkt in die zin op het generaalsplan dat eerder uitlekte.	5.06
13	Het innemen van land en verdrijven van iedereen uit in ieder geval Noord-Gaza.	7.44
15	Het Israelische leger zou kritisch zijn op het plan.	33.15
17	Ze vrezen dat de 24 gijzelaars die nog in leven zouden zijn in gevaar komen door dit nieuwe offensief.	11.87
18	En die families waren al boos op Netenyahu vanwege déze opmerking afgelopen week.	14.47
19	Bijna 1000 luchtmachtreservisten stelden vorige maand dat de oorlog.. inmiddels om de carriere van Netanyahu draait en niet meer om de veiligheid van Israël.	48.5
20	In de studio Peter Malcontent, u bent expert in Israëlisch-Palestijnse conflict.	9.35
23	Wat we nu zien is wat een beetje in de lijn der verwachting lag nadat Israël een tijdje geleden de onderhandelingen over de wapenstilstand eenzijdig hebben opgezegd.	17.39
24	Ze willen heel Gaza innemen en teruggaan naar de situatie die we voor 2005 kenden.	22.72
26	Dat is precies wat hij rechts nationalistische partijen willen.	4.47
29	Het idee is dat die allemaal naar het zuiden moeten afreizen.	4.57
30	Het hangt ook samen met het andere plan van de Israëlische regering.	8.35
31	Dat is dat men op een andere manier humanitaire hulp te verstrekken.	5.36
32	Vanuit een soort van hub helemaal in het zuiden van Gaza gezinnen met een doos voedsel per dag voorzien.	43.24
34	Die komen op een heel klein stukje bij elkaar te zitten.	13.65
35	Ze morgen al op veel plekken niet meer komen in zogenaamde veiligheidszones.	5.11
38	En stellen ze de internationale gemeenschap voor een fait accompli.	3.93
41	En daar mag de internationale gemeenschap daar een oplossing voor vinden.	5.9
42	Je zou denken: Is dit geen rode lijn voor de internationale gemeenschap?	5.24
43	Nee, je moet ook vaststellen dat de internationale gemeenschap iedere mogelijke rode lijn afgelopen jaren heeft weggeruimd.	6.68
44	De internationale gemeenschap, de Amerikanen voorop zeggen dat Netanyahu zijn gang mag gaan.	23.27
47	Ze zeggen dat het eigenlijk niet kan maar er komt nooit iets extra's bovenop.	4.03
48	Met als gevolg dat men in Israël heel goed weet met de steun van Trump: wij kunnen onze gang gaan.	8.57
50	Hoe gaat zo'n militaire bezetting door Israel in de Gazastrook eruit zien?	33.13
51	We vragen het aan Mart de Kruif, oud-commandant landstrijdkrachten.	8.52
55	Maar een land bezetten is anders dan een land bezet houden.	5.45
56	Wat betekenen de plannen van Israël vanuit militair-strategisch oogpunt?	15.33
57	Wat als Israël de gehele Gazastrook daadwerkelijk gaat bezetten?	21.21
59	Militair gezien ben je daar een paar dagen of een paar werken mee bezig voordat je heel Gaza onder controle hebt.	10.63
62	Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog, aldus de Kruif.	42.62
65	Je krijgt schotenwisselingen, aanslagen op Israëli's.	89.81
66	En als je dat doet gedurende langere tijd gaat dat heel veel inspanning kosten om de status quo te handhaven.	4.36
70	De Kruif stelt dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied.	10.14
72	Die zal ik nooit meer vergeten, die zijn vreselijk.	3.83
73	Maar is dat nou een reden om zo ver te gaan dat je 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond gaat concentreren?	14.06
74	Dat drijft bij mij wel af van begrip proportionaliteit.	6.74
75	Israël kan zo'n volledige bezetting volgens hem alleen maar doen omdat het zich gesteund weet door de VS van Trump.	50.46
76	Ik denk dat ze het nu doen omdat ze de kans zien om het te kunnen doen.	4.13
77	Ze hebben het militaire vermogen, Hamas is relatief verzwakt maar vooral hebben ze de steun van de president van de VS waarschijnlijk, om dit te kunnen doen.	38.99
78	Toch denkt hij dat internationaal de steun door een nieuw grondoffensief sterk zal afnemen.	8.45
81	We gaan naar Amerika-verslaggever Tom van het Einde.	7.07
82	Mart de Kruijf zegt hier: Israël heeft de volledige steun van Trump.	69.28
84	Ik denk dat hij het helemaal bij het juiste eind heeft.	4.05
85	De Israëli's hoeven zich geen zorgen te maken over de steun vanuit de VS.	57.08
87	Niet voor niets was Netanyahu de eerste buitenlandse leider te gast in het Witte Huis.	8.81
89	In zijn eerste termijn heeft Trump de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem verplaatst.	24.16
91	Ook in de eerste termijn gaf Trump de Israëlische carte blanche om te doen wat ze wilden.	53.13
92	Trump bezoekt de regio, maar juist niet Israël wil dat nog iets zeggen?	45.12
94	Je zou verwachten dat hij naar zijn belangrijke bondgenoot Israël gaat.	4.3
98	Als hij dan ook nog naar Israël gaat wordt dat een stuk moeilijker.	5.27
99	Dus hij kiest nu even voor de Amerikaanse economische belangen.	6.65
100	Maar daarmee zegt hij zeker niet tegen Netanyahu dat hij hem niet meer steunt.	25.73
101	Sterker nog, minister Hegseth gaat wel nog even langs Jeruzalem.	5.59
103	In het plan staan nieuwe details over hulpverlening.	12.3
105	90 procent van Gaza kan moeilijk aan voedsel komen.	89.84
106	Israel zou nu tóch hulp toe willen laten, maar niet meer via hulporganisaties.	17.56
107	Israel wil die hulpgoederen zélf gaan verdelen via Israelische hubs.	45.77
108	Israel heeft een soort wantrouwen tegen hulporganisaties want die zijn bang dat te veel hulp weglekt naar Hamas.	75.62
109	Hulporganisaties hebben allerlei methoden om te voorkomen dat dat gebeurt.	18.79
110	Dus zij proberen de hele internationale gemeenschap ook het Rode Kruis, buitenspel te zetten.	4.46
112	Het Internationaal Gerechtshof onderzoekt of Israel het internationaal recht schendt door hulp te blokkeren.	87.94
113	En ook initiatieven om hulp via zee hulp Gaza in te krijgen lijken te worden tegengewerkt.	38.52
115	Betekent het dat verlichting voor burgers in Gaza nabij is?	17.5
119	Er staan 350 vrachtwagens langs de grens mensen kunnen morgen geholpen worden maar Israël houdt de grens potdicht.	29.76
120	Dus die ruim 100.000 ton hulpgoederen die langs de grens staan te wachten die zullen nog niet direct bij mensen terecht komen.	13.06
121	Na maanden van wachten is het er dan eindelijk: het Startpakket Stikstof.	13.94
122	Volgens landbouwminister Wiersma een eerste stap om Nederland weer in beweging te krijgen.	32.78
125	Actievoerders spreken juist van een regelrechte ramp.	22.73
126	Ja, ik vind het een een opluchting, een mooie eerste stap.	3.98
127	Het is natuurlijk niet allemaal mooi wat erin staat maar er wordt in ieder geval een stap gezet.	4.15
128	Dit kabinet heeft het lef om een stap te zetten om hier uit te komen.	24.64
130	Samen met haar gezin runt ze een melkveebedrijf in Bruchterveld, Overijssel.	10.31
132	We hebben zo'n 150 melkkoeien, zijn een gangbaar melkveebedrijf.	14.2
136	Ze is voorzichtig hoopvol over het startpakket stikstof van minister Wiersma.	38.29
137	Ze wil bijvoorbeeld de ondergrens om stikstof uit te stoten verhogen.	63.57
138	Als een boerenbedrijf minder uitstoot dan die ondergrens dan zou dit bedrijf in de toekomst door kunnen.	18.99
140	Dan zou u hier in de toekomst kunnen blijven boeren?	9.29
143	Over het idee om stikstofuitstoot bij de bron aan te pakken, is Farjon minder te spreken.	21.23
145	En ik denk dat het bij de meeste bedrijven niet helpt omdat, er zit geen relatie tussen emissie dus de uitstoot van de stikstof op het bedrijf en de neerslag in de natuurgebieden.	71.75
146	Chantal Farjon is PAS-melder, en maakt zich zorgen over mogelijke handhaving.	56.36
147	Voor 2019 was het voldoende om stikstofuitstoot te melden bij de overheid een vergunning was niet nodig.	84.08
148	Maar in 2019 oordeelt de Raad van State dat dit niet mag.	37.62
149	Vanaf dat moment produceren veel boeren, volgens de wet, illegaal, maar worden gedoogd.	45.88
150	Maar de actiegroep Mobilistation for the Environment vraagt de rechter om wél te handhaven, dan zou haar bedrijf moeten sluiten.	47.78
151	Nou, MOB is al tien jaar bezig om ons bedrijf stil te leggen.	8.53
152	We snappen niet goed waarom ons bedrijf want we hebben het idee dat we heel goed bezig zijn.	4.04
153	Ze hebben verzoeken ingediend bij de provincie om ons bedrijf te beëindigen.	23.37
154	En daar dreigen ze nu opnieuw mee omdat ze niet hun zin krijgen bij de minister.	12.86
155	Ze zijn niet tevreden over wat de minister nu aan pakket neer heeft gelegd.	21.39
156	En dan gaan ze de minister chanteren met: Dan gaan we die boeren weer proberen aan te pakken.	13.52
158	De onzekerheid over de voortgang van het bedrijf en daarmee ook een toekomst voor haar kinderen, veroorzaakt veel stress.	40.26
159	We zitten hier nu heel fijn met drie generaties op het erf.	3.65
162	Er is eigenlijk maar één vervelend mannetje wat in onze nek hijgt.	5.31
165	En een mens langdurig onder stress, dat is niet goed voor je gezondheid.	32.97
168	U bent één van de experts op het gebied van stikstof.	27.21
172	Het heeft de titel: startpakket Nederland van het slot.	7.56
176	Het zijn maatregelen die al bekend zijn uit het verleden die worden verlengd.	5.38
178	Die conclusie heeft de landsadvocaat ook getrokken in het advies.	14.48
179	En heel veel gebieden zal Nederland niet van het slot komen.	5.05
181	De man die symbool staat voor de stikstofproblematiek is Johan Vollenbroek.	43.81
182	Met zijn actiegroep spande hij meerdere succesvolle rechtszaken tegen de overheid aan.	8.82
183	Nou, dit kabinet steekt de kop in het zand en hoopt dat de stikstofwolk overwaait over Nederland.	41.0
185	Er is dus helemaal niks opgelost, want in feite wat er gebeurd is de deadline van 2030 wordt opgeschoven naar 2035.	28.31
187	Johan Vollenbroek, chemicus van orgigine maar vooral bekend van zijn aanhoudende strijd tegen de stikstofuitstoot in ons land.	43.26
188	Zijn oordeel over het starterspakket stikstof van Minister Wiersma.	60.98
189	Het is een schoffering van de rechtspraak, en van de wet.	4.78
190	In de zaak van Greenpeace versus de staat heeft de rechtbank heeft ook uitdrukkelijk uitgesproken dat het in 2030 min of meer een halvering moet zijn van de stikstofuitstoot.	83.51
192	En dit kabinet schuift die uitspraak van van de rechtbank aan de kant.	22.5
193	Zo van: Hebben we niks mee te maken, gaan we niet doen.	3.58
194	De kern van de problematiek is volgens Vollenbroek helemaal niet complex.	4.4
197	Dat is de olifant in de kamer die niemand durft te benoemen.	3.64
198	Als we die veestapel op korte termijn niet fors reduceren dan komen we niet van het stikstofslot af.	50.38
199	Dat Chantal Farjon beducht is voor de rechtelijke procedures van de actiegroep Mobilisation for the Environment vindt Vollenbroek niet terecht.	12.87
202	Ja, maar die angst, dat-ie naar ons gericht is dat is natuurlijk niet terecht.	4.88
203	Ik bedoel, het is de provincie die bevoegd gezag is.	15.53
205	Dus zij moet met haar zorgen zowel bij de provincie aankloppen als bij het kabinet.	12.06
206	Ik hoop dat zij ook in gaat spreken straks in de Tweede Kamer en haar zorgen gaat uiten dat dit plan het niet gaat redden.	8.82
213	Hij moeten veel meer maatregelen komen om Nederland van het slot te krijgen.	10.51
214	Heel veel natuurgebieden zijn aan het verslechteren.	57.89
216	Als je niks doet als overheid de provincie en de rijksoverheid, of te weinig doet dan blijf je de maatschappij gijzelen.	7.02
217	En blijft het een probleem dat jarenlang gaat voortslepen.	4.73
222	Dat er nauwelijks ontwikkelingen kunnen plaatsvinden.	4.95
229	Zowel om de emissie en neerslag van stikstof neer te krijgen als natuurherstelmaatregelen treffen.	31.27
230	Waardoor die gebieden beter bestand zijn tegen stikstofoverschot.	75.37
231	En als je dat blijft doen, en nu eens serieus dan pas ontstaat er als vanzelf de ruimte voor ontwikkelingen die nodig zijn in Nederland.	4.7
237	Dit is geen oplossing voor het merendeel van de stikstofgevoelige natuur.	15.66
239	Dan naar een bijzonder verzetsverhaal in Friesland.	5.62
240	Dankzij twee verzetsstrijders werden de Friese dorpen De Knipe en Bontebok een veilige haven voor Joden.	45.03
241	Bijna iedereen in de twee dorpen had onderduikers in huis.	11.36
242	Met een geweldig vreugdevertoon worden de bevrijders ingehaald.	4.04
246	De kleinzoon van de man die hem tijdens de oorlog het leven redde.	65.15
247	Samen kijken ze naar de bevrijdingsbeelden van toen.	4.2
249	Langs de Friese Schoterlandse Compagnonsvaart in de dorpen Bontebok en De Knipe vertelt ieder huis een verhaal over verborgen heldenmoed en verzet.	10.59
250	Zo ook de verhalen van verzetsstrijders Hendrik Marcus de Jong en de dan 17-jarige Roel Vis.	9.75
251	De vrouw van de werkgever zei tegen hem: Jij lijkt nog jong, je lijkt nog 14, en in je korte broek zeker.	9.05
252	En dan kun jij wel uit Amsterdam Joden halen en die kunnen hier wel ondergebracht worden.	4.26
255	Mijn grootvader Hendrik Marcus de Jong was 54 jaar toen hij het verzet in rolde.	8.35
256	Er was iemand die hem vroeg of hij twee onderduikers kon herbergen en dat werden er uiteindelijk vier.	7.56
258	Tijdens de Tweede Wereldoorlog organiseren De Jong en Vis het verzet langs deze Friese vaart en redden daarmee honderden levens.	15.89
259	Waaronder dat van Ben Troostwijk die 13 jaar is als de oorlog uitbreekt.	10.41
260	Ben duikt onder op de boerderij van Hendrik Marcus de Jong waar meerdere onderduikers verblijven.	8.09
261	Hij slaapt hier in een kuil op het land waar normaal gesproken aardappels worden opgeslagen.	22.6
262	Intussen brengt Roel Vis met de trein en soms per fiets steeds nieuwe Joodse onderduikers, vaak uit Amsterdam, naar de twee Friese dorpen waar hij de meeste eerst onderbrengt in het ouderlijk huis.	8.71
263	Van daaruit gingen ze naar plaatsen toe hier in de omgeving om echt ondergedoken te zijn.	4.62
264	Op een gegeven moment waren er zelfs 15 onderduikers.	9.61
267	Vanuit zijn geloof was hij bezig om mensen te helpen.	9.07
268	Het aantal onderduikers dat hier zat dat lag drie keer boven het landelijk gemiddelde.	13.1
269	En daarom noemden ze het hier ook de Schoterlandse Jordaan.	13.39
270	Journaliste Wietske Koen en schrijfster Janny van der Molen deden onderzoek naar dit bijzondere verzetsverhaal in de Knipe en Bontebok.	15.41
273	Hoe verder je die kant op kwam, richting Bontebok hoe moeilijker begaanbaarder het werd.	4.02
276	Duitsers kwamen hier niet zo makkelijk met hun materiaal.	6.34
277	En omdat bijna iedereen onderduikers in huis heeft, is de samenhorigheid erg groot.	4.12
278	Het bijzondere van dit verhaal is dat er ontzettend veel onderduikers zijn geweest.	4.94
283	Dat was toen natuurlijk een heel bedrag maar niemand haalde zich dat in zijn hoofd.	4.47
284	Hendrik Marcus de Jong en Roel Vis schelen 37 jaar in leeftijd.	12.71
285	Maar dat staat hun vriendschap tijdens de verzetsjaren niet in de weg.	4.67
286	En wat veel bijzonderder was, de één communist en de ander heel gelovig.	3.52
291	En in tijden van polarisatie lijkt ons dat zeer belangrijk.	4.8
294	Wietske Koen en Janny van der Molen zorgden ervoor dat er onlangs in De Knipe en Bontebok twee plaquettes werden geplaatst om beide verzetsmannen te eren.	19.15
295	We wilden hiermee laten zien dat het gewone mensen zijn die het verschil kunnen maken.	4.69
296	Heeft uw vader er veel over gesproken, wat hij had gedaan in de oorlog?	5.84
298	We merkten wel van, hij is anders, maar soms viel hij ook weg.	4.0
299	We hadden een bedrijf en dan vonden we hem gewoon tussen de bankstellen in.	7.45
302	Want hij kwam hier natuurlijk alles weer tegen en hij heeft hier ook altijd gewoond in de buurt.	4.04
305	Hij is helemaal opgeknapt en raakte die angsten kwijt.	4.47
306	En heeft hij er ook later veel over kunnen vertellen en vooral kunnen opschrijven.	3.67
307	Op een avond moest ik een meisje van de trein halen van 9 jaar oud.	12.88
308	We gingen op de fiets, zij op de stang voorop, naar haar duikadres.	4.8
309	We fietsen van Heerenveen langs de vaart naar de Knipe.	5.59
310	Vraagt me dat kleine ding: Is dit de Schoterlandse Compagnonsvaart?	7.87
312	Zegt ze: Dan ligt daar, met haar vinger wijzend de Opsterlandse Compagnonsvaart en verderop de Drachster Compagnonsvaart.	4.6
315	En de laatste zin is ook dat ze de oorlog overleefd heeft.	6.47
316	In Leeuwarden gaan de verhalen over het verzet onverminderd verder.	8.63
320	En dan vind ik het ook wel leuk om te horen dat ik toch nog iets van mijn vader heb.	3.62
321	Vliegtuigen brengen voedsel aan het uitgehongerde Nederlandse volk.	90.57
323	Dat geldt ook voor de 31 Joodse onderduikers die zich dan in Bontebok en de Knipe schuilhouden.	23.19
324	Toch is het voor Ben Troostwijk geen dag van blijdschap.	3.81
325	Heeft u vragen over een verhaal dat u in deze uitzending heeft gezien?	4.32
328	Morgen zijn we er weer op radio en tv en natuurlijk altijd online.	3.78