Een Vandaag 🇳🇱

_id	67defcfb0a59ce37f2929759
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5632/afspelen
datetime	2025-03-22 18:35:00
description	Hoe Europa volgens 'Trump-fluisteraar' Nile Gardiner de koers van Donald Trump moet zien * Kernafval onder de grond? Niet hier, laten ze in Groningen en Drenthe duidelijk horen * Amerikaanse minister van Volksgezondheid wil vogelgriep zijn gang laten gaan: wat zijn de gevolgen voor ons? * Nieuwe diersoorten door smeltende gletsjers

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	0.01
2	In dorpen in Groningen en Drenthe is onrust ontstaan nu duidelijk is dat het kabinet de mogelijke opslag van kernafval in zoutkoepels onderzoekt.	50.78
4	Het kabinet kijkt ook naar andere alternatieven, maar in het noorden voelen ze de bui al hangen.	0.03
8	Die mensen zijn wel rustig, die laten dat wel toe.'	2.87
14	Het is nog maar een onderzoek naar de mogelijkheden, maar toch.	0.02
16	Er wordt door het kabinet weer gekeken naar de zoutkoepels als mogelijke opslag voor kernafval.	0.02
18	Waar die huizen staan, dat is dan waar dan de ingang zou moeten komen.	0.09
19	En dan twee en een half kilometer in het vierkant dat zou dan ontgind worden.	1.13
22	Eigenlijk zijn het een soort bergen in de zoutlagen.	0.2
23	Op sommige plekken ligt de top van die zoutberg maar 250 meter onder het aardoppervlak.	99.99
24	De zoutkoepels zijn interessant als mogelijke opslagplaats voor radioactief afval want ze zouden waterdicht en stabiel zijn.	0.08
25	Het zout zou een natuurlijke schil vormen rond het radioactieve afval.	99.99
26	Maar omwonenden van zoutkoepels vrezen de mogelijke komst.	0.02
30	En je weet niet wat er onder zoutkoepels exact gebeurt met de geologische gronden.	0.04
31	Op dit moment wordt kernafval bovengronds opgeslagen, in Zeeland.	0.02
32	Maar met de mogelijke bouw van nieuwe kerncentrales moet er vervroegd gekeken worden naar de mogelijkheden voor ondergrondse opslag van kernafval, zo besloot het kabinet.	0.06
33	Het onderzoek is daarom 75 jaar naar voren gehaald.	0.02
34	Tot verbazing van de burgemeester van het Drentse dorpje Anloo waar ook een zoutkoepel ligt.	0.03
36	Het is gebruikelijk dat je van het Rijk een briefje krijgt, van: Dit en dat ligt ter inzage.	0.01
38	En dat hebben we niet gekregen, dus we zijn aan het speuren gegaan en hebben het gevonden.	0.02
39	Dat gold voor ons, maar ook voor onze inwoners, voor de provincie en voor andere gemeenten.	0.77
43	We hebben inmiddels ook een zienswijze ingediend waarin we allereerst zeggen: Wat gek dat we het niet wisten.	0.02
45	Het was onderzoeker Herman Damveld die dieper de stukken in dook en erachter kwam dat, mocht er voor de opslag van kernafval in de zoutkoepels gekozen worden dat dit ook bovengronds grote gevolgen kan gaan hebben.	0.02
46	In het rapport staat, eigenlijk verborgen dat er een ruimte bovengronds nodig is van twee en een halve vierkante kilometer.	0.2
47	De top van de zoutkoepels, die liggen bijna overal in de buurt van een van de dorpen.	0.19
48	En bij Pieterburen is de top van de zoutkoepel onder het centrum zo ongeveer onder de Petruskerk.	0.04
49	Dat zou dus betekenen dat als daar kernafval opgeslagen zou moeten worden eerst een groot deel van Pieterburen afgebroken zou moeten worden.	0.49
53	Ja, als je een zoutopslag in een koepel maakt moet je ook bovengronds een groot terrein vrijmaken om daar ook te kunnen gaan winnen.	0.25
55	Heel terecht dat mensen zich daar zorgen over maken.	0.01
56	Het is niet de eerste keer dat het idee van de opslag van kernafval in de zoutkoepels opduikt.	0.8
57	Al eerder werd er geprotesteerd, zoals hier in 1979.	0.01
59	Hier hebben we hele protesten gehad van duizenden mensen die in honderden auto's door de hele streek gingen, tot aan Gasselte toe om te protesteren tegen die zoutholtes, die cavernes dan waar ze dat radioactieve afval in doen.	0.02
60	In Nederland ging het toen niet door maar in Duitsland werden er wel 126.000 vaten met radioactief afval in een zoutkoepel in Nedersaksen gestopt.	0.4
61	Ver onder de grond, maar daar zijn nu grote problemen.	0.01
69	Water dat bij die vaten komt, waardoor roest en schade ontstaat.	92.73
75	Het is dit angstbeeld dat veel mensen nu in de actiestand zet.	0.01
76	En inmiddels is er een actiecomité opgetuigd: Groningen Kerngezond.	0.01
77	De petitie is gestart en er wordt dus ook druk geflyerd.	0.01
79	Het ministerie zegt eigenlijk: Wij gaan alleen maar onderzoeken wat de mogelijkheden zijn.	0.03
83	Maar zolang er nog geen locatiekeuze is, zijn alle opties open.	0.2
84	Ja, maar ze willen juist onderzoeken wat er mogelijk is.	0.01
85	Je moet nú zeggen dat je ertegen bent want straks kan dat niet meer.	0.01
86	Dan is het: Je hebt niet geprotesteerd, niks gedaan.	0.17
90	Het ministerie zegt: We hebben nog geen locaties aangewezen.	0.03
93	Maar het ministerie zegt wel in hun eigen rapport, zoutkoepels En waar liggen de zoutkoepels?	0.02
106	Wat wij hier nu doen, dat is meer waakzaamheid, ja dan dat je het mooi zo laat sudderen en dan komt er ineens wat en dan word je overvallen.	0.01
108	In de studio is Vincent Lagendijk onderzoeker bij het Rathenau Instituut.	0.01
110	U heeft in opdracht van de regering verkennend onderzoek gedaan naar hoe Nederland in de toekomst om moet gaan met kernafval.	0.02
111	In uw advies stond: Betrek direct de maatschappij erbij.	0.01
115	Het is een onderwerp dat maatschappelijk gevoeliger.	0.01
116	Het is een onderwerp dat maatschappelijk gevoelig ligt.	0.01
117	Radioactief afval dat willen mensen niet in de buurt hebben.	0.04
119	In de 70 heeft de overheid aangekondigd dat er proefboringen kwamen.	0.02
123	Er is geadviseerd om een besluitvormingsproces op te zetten.. Met inspraak van burgers.	0.01
131	Het voornemen van deze regering is.. Om dit participatief en open op te zetten.	0.01
133	Maar na de ervaring van Duitsland vraag ik me af of dat wel veilig genoeg is.	0.04
135	Er zijn weinig operationele eindbergingen van radio van radioactief afval.	0.03
141	Men heeft het laten afzinken in de oceaa.n Geologische berging dat is met meerdere barriers.	0.04
148	En zolang dat niet is gebeurd is een locatie kiezen lastig.	0.01
149	Vaak wordt het technisch bekeken, wat er kan. Wij vinden het belangrijk wat er maatschappelijk kan. Dat gesprek is cruciaal.	0.01
150	Het is nog niet definitief, de keuzes moeten onderzocht worden.	0.1
156	In 2027 zal het ministerie met een definitief plan komen.	0.06
157	Dit is een signaal om eerder hierover het gesprek aan te gaan.	0.01
159	De SP heeft een motie ingediend tegen de opslag van kernafval in Groningen.	93.46
160	Daar wordt dinsdag over gestemd in de Tweede Kamer.	0.02
161	Mocht u nog vragen hebben over dit onderwerp, dan kunt u ze stellen op 1V.nl/chat.	0.02
162	Dierenartsen en virologen wereldwijd maken zich grote zorgen.	0.07
163	Want de Amerikaanse minister van Volksgezondheid wil stoppen met het bestrijden van de uitbraak van vogelgriep in zijn land.	99.98
165	Als je dat volgt dan heeft de VS volgend jaar geen pluimveestapel meer.	14.19
167	Ik denk dat dat echt, echt de verkeerde kant op gaat dat dat levensgevaarlijk is.	0.01
168	De Amerikaanse minister van Volksgezondheid, Robert Kennedy, gelooft niet in vaccineren.	0.06
169	En hij gelooft eigenlijk ook niet in het ruimen van besmette dieren.	0.01
170	Hij stelt voor om het vogelgriepvirus z'n gang te laten gaan.	0.01
171	Als je dit zou doen, zou de kans op een pandemie veroorzaakt door dit virus, steeds groter worden.	0.38
172	Deze week nog is er een nieuwe uitbraak van vogelgriep bij een pluimveebedrijf in Putten.	0.1
174	Sinds eind vorig jaar mogen kippen niet meer naar buiten in Nederland.	99.84
182	En je hebt er gaas voor zodat er geen vogels van buiten naar binnen kunnen vliegen.	17.56
183	Je probeert elke mogelijke manier van besmetting te voorkomen.	0.01
185	Zij zorgen voor de verspreiding naar pluimveebedrijven.	0.01
186	Als hier nou kippen naar buiten zouden lopen en er vliegt een gans over en die laat wat vallen dan loopt de kip daar doorheen of hij pikt erin en dan is-ie mogelijk ook besmet met het virus.	42.83
187	En dan moet je dus de hele stal ruimen omdat hier één gans is overgevlogen en wij per se de dieren naar buiten willen doen.	1.36
188	Meneer Kennedy zegt: Misschien moeten we dat vogelgriepvirus maar rond laten gaan.	0.02
189	Heel onverstandig, maar dat zullen ze 'm ongetwijfeld van de veterinaire kant De dierenartsen leggen 'm vast uit dat dat niet mogelijk is.	1.1
191	Het geeft aan dat hij niet helemaal begrijpt hoe het in elkaar zit.	2.27
192	Als hij dat virus laat rondgaan, dan gaan er zó veel bedrijven over de kop.	0.02
194	En het grote gevaar daarbij zou ook nog zijn dat het nóg meer overspringt naar bijvoorbeeld koeien waar we nu een groot probleem hebben maar uiteindelijk ook naar de mens.	0.01
195	Dus we moeten dit echt bij de bron aanpakken zoals we dat nu in Europa doen.	0.01
196	Het is economisch onmogelijk, maar überhaupt de voedselvoorziening.	2.31
197	Als je weet hoeveel kippenvlees mensen eten in de VS en je haalt dat weg, dan is er een serieus probleem want dat vul je niet zomaar even aan met varkens- of koeienvlees of met brood.	10.89
199	In de Verenigde Staten zijn naast koeien ook al mensen besmet geraakt met het vogelgriepvirus.	0.1
200	Op dit moment gaat het virus nog niet over van mens tot mens.	0.05
201	Maar dat risico wordt groter als het vrij spel heeft.	0.01
202	Er zijn maar een aantal mutaties nodig om het overdraagbaar te maken van mens naar mens en ook ernstiger te laten worden.	0.03
204	Het virus verspreidde zich toen razendsnel over de wereld.	0.16
205	Volgens Osterhaus moeten we ons daarom geen illusies maken.	0.01
206	Ik denk dat het kortzichtig is om te zeggen: Het is ver van m'n bed, we zullen het niet zien.	0.01
208	En hier treffen we veel betere maatregelen op het ogenblik.	0.01
211	Er zijn allerlei maatregelen die voorkomen dat dat virus maar wild om zich heen kan slaan.	0.05
212	En wat er nu in Amerika wordt voorgesteld dat is een recept voor echt grote problemen.	0.01
215	Ik denk dat ze wel heel snel uitgelegd krijgen dat als ze niet gaan vaccineren en op deze voet verder blijven gaan dat ze volgend jaar een heel groot probleem hebben.	0.01
216	Dat rond laten gaan, dat je zo veel minder dieren zou krijgen door het virus.	0.03
217	Dat raakt ze in de economie vele malen harder dan elk tarief dat ze vanuit China of uit Europa zouden krijgen.	99.98
222	Ja, dít soort beelden zijn er naar buiten gebracht.	0.01
223	Het is leven dat ontdekt is diep onder het ijs van Antarctica.	99.99
224	Het is leven dat ontdekt is diep onder het ijs van Antarctica.	99.99
227	Onderzoekers hebben híér bijzonder onderzoek kunnen doen.	0.02
228	Want al langer is de vraag: Is er eigenlijk leven mogelijk onder zulke dikke platen ijs?	6.13
230	Afgelopen januari brak een stuk ijs ter grootte van de stad Madrid af van een drijvende gletsjer.	99.99
231	Dat was dé kans voor een onderzoekteam in de buurt om eens op een stuk zeebodem te kijken dat eeuwenlang onder het ijs had gelegen.	23.99
235	Onderzoekers lieten dít apparaat afzakken naar 1300 meter diepte en daar werd dus een heel ecosysteem gevonden.	99.98
237	Dus dat zijn de algen die aan het wateroppervlak leven.	29.28
239	En dat vormt het eten voor al het leven in de diepzee.	2.34
240	Maar omdat hier ijs lag, heb je dat eigenlijk niet.	0.21
241	Dus nu is de grote vraag: Hoe komt dat aan voedsel, aan energie?	0.04
242	Dit onderzoek is onderdeel van een programma van UNESCO.	0.03
243	Dit decennium wordt wereldwijd geprobeerd zo veel mogelijk van de zeebodem in kaart te brengen.	0.03
244	Want van de wereldwijde zeebodem hebben we nog maar zeven procent ontdekt.	99.99
245	242.000 soorten, terwijl er mogelijk 2,2 miljoen soorten in de wereldzeeën leven.	99.99
246	242.000 soorten kennen we nu, terwijl er mogelijk 2,2 miljoen soorten in de wereldzeeën leven.	99.99
247	Een groot deel van wat zich op de wereldwijde zeebodem bevindt is dus een mysterie.	0.45
248	We weten dus ook niet hoe het met die ecosystemen gaat.	0.02
251	Maar ook omdat het leven in de diepzee ons veel kan leren.	0.01
252	Bijvoorbeeld de ontwikkeling van medicijnen of voor bekijken van hoe ze een skelet bouwen in de zin van hoe we heel goed stevige materialen kunnen maken.	0.01
253	Dit onderzoek kon dus gedaan worden omdat 'n enorm stuk gletsjer afbrak.	1.36
254	Daar rechtsboven op satellietbeelden zie je een stuk ijs afbreken.	57.77
259	Dat stuk brak af van een gigantische drijvende gletsjer: de George VI-gletsjer.	0.16
260	Waarom dat stuk ijs afbrak is niet duidelijk maar we weten wel dat die specifieke gletsjer lijdt onder klimaatverandering.	0.65
262	Gisteren werd met de eerste wereldwijde Gletsjerdag de noodklok geluid.	1.68
264	En als je deze voorspelling hoort, dan gaan er dus vaker stukken gletsjer afbreken of verdwijnen.	99.58
266	Ik denk dat er echt op nog veel meer plekken onder het ijs heel veel leven voorkomt.	7.85
267	En ergens hoop ik dat dat ook nog voor heel lang verborgen blijft.	0.01
268	Maar de voorspelling is dus dat voor eind deze eeuw dat wél kan. Na twee maanden Trump lijkt de relatie tussen Nederland en de VS flink bekoeld.	0.04
269	Het lijkt alsof we onze grootste bondgenoot kwijt zijn.	0.01
271	Een invloedrijke adviseur van Trump denkt dat we ons niet zoveel zorgen hoeven te maken.	0.01
272	Deze eloquent sprekende, introverte Brit lijkt in alles een tegenpool van Trump.	0.02
274	En dat bedoel ik letterlijk want hij is een van de architecten van Project 2025.	0.02
275	Bijna alles wat Trump doet is letterlijk overgenomen uit dit plan.	0.05
276	En dat maakt Nile Gardiner een interessante spreker.	0.13
277	Belangrijkste wat we van hem willen weten: En als u thuis denkt 'wat is dit?	0.01
278	', dan bent u niet de enige want dit lijkt lijnrecht in te gaan tegen alles wat Trump de afgelopen weken heeft gezegd.	0.02
279	Volgens Gardiner zal Trump Oekraïne blijven steunen.	0.74
281	En hij zei ten onrechte dat Oekraïne de oorlog is begonnen.	0.33
282	En daarna trok hij ook nog de steun aan Oekraïne in waardoor het land er nu slechter voor staat.	0.02
283	En in de tussentijd schoffeerde hij ook nog Zelensky in the Oval Office.	0.01
284	Volgens Gardiner moeten we Trump minder letterlijk nemen en kijken naar wat hij voor elkaar krijgt voordat we conclusies trekken.	0.02
285	Als we hem moeten geloven, staat Trump nog steeds aan onze kant en zal hij de NAVO niet verlaten maar is het doel wel om er met harde hand voor te zorgen dat wij in de toekomst zelf voor onze veiligheid zorgen.	1.12
291	Laten we hopen dat hij gelijk heeft en dat het gaat zoals hij zegt.	0.01
294	Kreeg het voor elkaar dat wij als NAVO-landen eindelijk die NAVO-norm hebben gehaald.	1.19
300	Maar er werd in 2018 ook al gezegd door zijn nationale veiligheidsadviseur dat Trump uit de NAVO wil.	0.07
302	Maar mensen uit zijn eerste termijn denken er anders over.	1.23
303	Hij probeert dat gedrag van Trump goed te praten maar dat heeft veel wantrouwen gewekt in Europa.	0.23
304	In Oekraïne zijn er wel doden gevallen, door het gebrek aan Amerikaanse medewerking.	0.22
309	Oekraïne zit in de gevarenzone door de uitspraken van Trump en doordat hij de Amerikaanse inlichtingen een tijdje niet meer heeft gedeeld met Oekraïne.	99.99
310	De regio Koersk hadden ze met veel pijn en moeite veroverd op Rusland.	3.66
311	Maar dat is weg omdat Trump de inlichtingen niet meer deelde.	0.05
314	Misschien blijven ze wel een bondgenoot van Europa maar hij gelooft in de Russische invloedssfeer en een westers Amerikaanse.	0.02
315	Daarmee ga je terug naar het ijzeren gordijn, de koude oorlog.	0.02
317	Maar voor de Oost-Europese landen kan het slecht nieuws zijn.	0.01
320	Die foundation heeft succes in de VS. Dat succes willen ze exporteren naar Europa.	0.02
322	Verschillende medewerkers van de Heritage Foundation.	0.01
325	Of ze die antidemocratische ideeën ook naar Europa kunnen brengen.	0.01
327	Heeft u vragen over dit verhaal of de andere onderwerpen in deze uitzending?	0.01
330	We zijn er altijd online en maandag op radio en tv.	0.01