Een Vandaag 🇳🇱

_id	680f9efeca6c7ea471ad101e
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/eenvandaag/9d7f04b8-d09a-4e6e-9cc2-f432685196bc/2025-04-28-eenvandaag
datetime	2025-04-28 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
4	Het Internationaal Gerechtshof hoort nu 44 landen over de situatie.	12.18
6	Straks spreken we met advocaat en kenner van het internationaal strafrecht, Geert-Jan Knoops.	5.09
7	Nu, de grote stroomstoring in Spanje en Portugal zorgt voor veel problemen.	81.73
10	Miljoenen mensen hebben last van de stroomstoring in Spanje en in Portugal.	89.26
11	Rond het middaguur viel de elektriciteit uit in grote delen van de twee landen.	13.16
12	Volgens de Spaanse netbeheerder is het de grootste storing ooit.	75.87
13	De gevolgen zijn dan ook groot, ziet correspondent Diomebius van de Foxkrant vanuit Porto.	6.69
15	Ik hoorde ook van vrienden op andere plekken in Portugal en in Spanje.	4.55
16	Maaldezorgers die lopen verdwaald over straat omdat Google Maps niet meer werkt en ze niet meer weten waar ze naartoe moeten.	89.72
18	En daar verzamelen zich wel mensen om nog internet te hebben.	5.77
20	In Spanje zijn alle hulpdiensten massaal uitgerukt om alles in goede banen te leiden, zegt correspondent Edwin Winkels.	10.87
21	Om bijvoorbeeld de metro's, dat zal inmiddels wel gebeurd zijn, metro-treinstellen te evacueren, passagiers die vastzitten, net zoals hun treinstellen, het verkeer te regelen.	18.57
22	Nu, de stoplichten werken op veel plaatsen nog niet.	17.31
24	Dus het is vooral een hulp bieden aan mensen die dat echt nodig hebben.	4.18
25	Op verschillende plekken lopen passagiers op het spoor.	44.6
26	Het oplossen van de stroomstoring kan nog tien uur duren, volgens de netbeheerder.	28.53
28	Het Spaanse AIVD-inrichtingendienst, die vermoedt toch dat er sprake is van een cyberattack tegen het energiesysteem van Spanje en Portugal.	70.84
30	En het ministerie van Defensie is inmiddels ook bezig met een groot onderzoek om te kijken waar dan die aanval vandaan zou kunnen zijn gekomen.	35.19
31	En ook de Portugese regering sluit een cyberaanval niet uit.	73.56
32	Op 7 mei kiezen kardinalen in een conclaaf een nieuwe paus, zegt het Vaticaan.	26.49
33	Zaterdag was de uitvaart van paus Franciscus en vandaag kwamen de kardinalen voor het eerst weer bij elkaar.	6.26
35	In Frankrijk zijn 25 mensen opgepakt die worden verdacht van betrokkenheid bij de aanvallen op gevangenissen eerder deze maand.	75.22
36	Toen werden verschillende gevangenissen onder vuur genomen.	9.68
37	Volgens de Franse minister van Justitie zitten drugscriminelen achter die aanvallen.	85.1
38	Het proces tegen de overvallers van Kim Kardashian is begonnen.	60.35
39	Negen jaar geleden werd ze overvallen in haar eigen huis in Parijs.	16.81
40	De overvallers gingen er vandoor met sieraden te waarde van 6 miljoen euro.	15.27
41	De meeste overvallers waren boven de zestig en hadden al een lang strafblad.	31.58
42	De Duitse regeringspartij CDU-CSU heeft zojuist gestemd over het coalitieakkoord met de sociaal-democratische SPD.	12.37
43	Als de leden instemmen met samenwerking kan partijleider Friedrich Merz binnenkort worden geïnstalleerd als bondskanselier.	5.67
44	Daarover gaan we praten met Charlotte Waiers, correspondent.	6.77
46	Nou, CDU heeft met grote meerderheid toegestemd met dit akkoord.	7.56
48	Ook al was er na die eerste bekendmaking over het kort nog wel wat kritiek vanuit de christendemocraten.	10.92
49	Die vonden dat er toch veel compromissen waren gesloten met de sociaal-democraten.	10.59
50	Maar uiteindelijk is iedereen er wel tevreden over.	3.9
51	Dus hebben ze het ook echt aangenomen zoals verwacht was.	4.58
54	Dus de SPD die moet alle leden dit gaan voorleggen.	6.11
59	En de verwachting is eigenlijk wel dat ze wel toestemmen.	4.26
61	Maar uiteindelijk gaan we er vanuit dat deze week het rondkomt.	4.51
62	Ja, en als deze week het dan rondkomt, wanneer kan Merts dan geïnstalleerd worden als de nieuwe bondskanselier?	12.7
67	En dan heeft hij ook gezegd dat hij snel aan de slag wil.	5.01
68	En dat ze misschien wel wat langer door gaan werken dit jaar.	3.7
69	Voordat ze met de zomerpauze beginnen dan gebruikelijk is.	6.9
70	En misschien heel kort even wat er in dat akkoord staat.	3.9
72	Dus heel veel knoppen en een paar punten die er wel uitspringen.	3.51
73	Bijvoorbeeld dat ze de bureaucratie flink willen afbouwen.	6.65
74	Nou, dat is eigenlijk iets wat alle regeringen van de afgelopen jaren telkens hebben voorgenomen om te doen.	5.05
76	Maar goed, dit keer willen ze het serieus aanpakken.	3.73
78	Dat heeft een belangrijke rol gespeeld bij de verkiezingen.	4.06
79	En dus willen ze bijvoorbeeld ook asielzoekers aan de grens terugsturen.	30.36
80	Iets wat tot nu toe niet echt kan op de manier die nu wordt voorgesteld.	4.2
81	Maar het is onduidelijk in hoeverre dat in de praktijk ook kan. Omdat buurlanden bijvoorbeeld zeggen dat ze niet iedereen willen aannemen.	9.48
86	En op den duur hopelijk belastingverlagingen door te voeren als de economie is aangetrokken.	7.17
87	De SPD heeft nog niet bekendgemaakt welke ministers ze gaan af willen vaardigen in het nieuwe kabinet.	19.96
93	En dat is iemand helemaal zonder politieke ervaring.	4.32
96	Iemand uit het bedrijfsleven die wel veel ervaring heeft ook met digitalisering.	4.53
97	Dus dat wordt interessant op de zin wat hij daar gaat doen.	4.08
100	Namelijk de nieuwe minister van Onderwijs en Gezin.	9.91
102	Haar grootouders zijn Joods en die zijn gevlucht in de jaren dertig vanuit Duitsland naar Nederland.	34.46
104	En nu is zij met een Nederlandse achtergrond dus een nieuwe minister in Duitsland.	8.1
105	Kijk, dankjewel Charlotte voor deze update over de situatie in Duitsland.	5.32
118	Het is de hele middag al een beetje rommelig op de weg.	3.5
120	Zo is er een ongeluk met een vrachtwagen gebeurd op de A15 vanuit Europoort naar Rotterdam.	71.14
124	Linker rijstrook van de A27 is dicht vanuit Breeddaan naar Gorkum.	60.27
127	Na een ongeluk zijn er drie rijstroken dicht op de A28 vanuit Groningen naar Amersfoort bij knooppunt Hattemerbroek.	57.47
128	Daar staat nu zes kilometer file met veertig minuten oponthoud.	5.96
129	En veertig minuten vertraging heb je ook op de A76 als je nu aansluit in de file vanuit Geleen naar Heerlen.	11.65
131	De tuinhortensia van Forever & Ever maakt meer bloemen.	86.06
144	De eerste en enige vrouwelijke keizer die China ooit gekend heeft.	14.28
145	Ontdek het fascinerende verhaal van deze machtige vrouw in een mannenwereld.	4.84
146	Nu te zien in keramiekmuseum Prinsessenhof in Leeuwarden.	7.05
154	De enige vrouwelijke keizer van China is nog maar te zien tot en met 25 mei in Leeuwarden.	7.94
156	Je ziet een mooie aanbieding voor een sta op stoel voor 1800 euro.	13.86
159	Daar wordt je uitgebreid geholpen aan een stoel die je uiteindelijk 6100 euro kost.	7.8
166	De nieuwe zeesluis in IJmuiden, de grootste ter wereld, kampt met een technische fout.	88.31
168	Het ontbreekt daar aan de juiste kennis, zeggen experts.	18.65
172	Ja, want die mogen we niet meer bijhouden op de redactie.	4.4
173	Althans, dat laatst op de LinkedIn-pagina van een oud-diplomaat.	4.99
174	Het bijhouden van de verjaardagen van collega's op een kalender zou niet mogen volgens de privacywetgeving.	46.79
178	Nu eerst opnieuw buigt het Internationaal Gerechtshof zich over Israël.	34.59
183	Dit zei Michiel Servaas, directeur van Oxfam Novip, eerder vandaag op Radio 1.	9.27
184	Sinds 2 maart zijn de grenzen helemaal dicht en komt er geen vrachtwagen met voedsel meer binnen.	34.52
185	Dus hebben ze het moeten doen met de voorraden die ze in die korte periode tussen eind januari en dus begin maart hebben opgebouwd.	6.65
187	Want Israël blokkeert de hulptoevoer aan de ruim 2 miljoen inwoners van Gaza.	87.38
188	Op tv zien we leeg, letterlijk tot de laatste kruimel schoongeveegde pakhuizen.	4.12
189	Op straat verdringen mensen zich rond ketels van waaruit iets soepachtigs wordt uitgedeeld.	12.34
190	In Den Haag buigt het Internationaal Gerechtshof zich over de vraag of Israël dit wel mag doen.	59.14
191	Wat is de plicht van Israël om humanitaire hulp in Gaza mogelijk te maken?	60.75
192	Geert-Jan Knoops is bijzonder hoogleraar internationaal recht en verbonden aan het Internationaal Strafhof in Den Haag.	6.59
195	Als je die hulporganisaties hoort, als je de mensen hoort en de beelden ziet, dan lijkt het evident dat Israël het Internationaal Recht schendt.	10.66
197	Dan zou je zeggen dat wordt geen ingewikkelde zaak.	4.35
198	Nee, er ligt veel bewijsmateriaal voor het argument dat Israël zijn verplichtingen onder Internationaal Recht niet nakomt.	58.47
199	Toch hebben veertig landen in december van vorig jaar gevraagd om een spoedadvies van het Internationaal Gerechtshof, waar ook nog vier internationale organisaties bij horen, om te bepalen wat zijn nou precies de verplichtingen en worden die geschonden.	10.87
200	En waarschijnlijk wil men dat toch ook schriftelijk laten bevestigen door het Internationaal Gerechtshof, omdat Israël het argument gebruikt, zolang de gijzelaars niet worden vrijgelaten, staken wij de voedseltoevoer.	57.79
201	En dat is de vraag of dat Internationaal Rechtelijk toelaatbaar is.	6.23
204	Nou, je kunt als één partij het Internationaal Recht schendt, kun je als andere partij niet zeggen, omdat die andere partij het Internationaal Recht schendt, gaan wij het ook doen.	4.76
205	Dus het argument zou hier moeten zijn, dat ongeacht hoe Hamas zich opstelt, Israël dat Internationaal Humanitair oorlogsrecht en met name de zogenaamde conventies van Genève moet naleven, en dus wel een verplichting heeft om noodgoederen, hulpgoederen te verstrekken aan de bevolking.	39.08
206	Je kunt natuurlijk de vraag stellen, ja, hoe zit het dan met Hamas?	14.36
207	Klopt het inderdaad dat zij als organisatie die hulpgoederen in het verleden hebben tegengehouden?	12.79
208	Maar ja, dat is een argument, daar zal het Internationaal Rechtshof een oordeel over moeten geven.	11.95
209	Maar je kunt in ieder geval niet zeggen, één partij schendt, dus de andere partij krijgt ook het recht om het recht te schenden, het Internationaal Recht te schenden.	6.37
211	Nou zou het om een spoedadvies gaan, maar het heeft toch al een hele tijd geduurd tot het in ieder geval tot die hoorzittingen komt, hè?	5.02
213	Ja, het is toch vanuit onze expertise relatief snel gegaan, want u moet zich voorstellen, december is het advies aangevraagd.	7.78
214	We zitten nu in begin mei, eind april, begin mei, dus dat is voor internationaal rechtelijk begrippen redelijk snel.	4.33
215	En we moeten ook niet vergeten dat al in januari 2024, toen Zuid-Afrika een zaak aanspande bij het Internationaal Rechtshof tegen Israël, de zogenaamde genocidezaak.	29.4
216	Er is toen ook al bepaald door het Internationaal Rechtshof dat Israël onmiddellijke en effectieve maatregelen moet nemen om de noodhulp daarin te voorzien in Gaza.	47.11
217	Dus er liggen al een aantal uitspraken van het Internationaal Rechtshof, zeiden dan andere procedure in die richting.	8.18
219	Dus de zaken tot voor december gingen eigenlijk om de vraag hoe omvangrijk en hoe juist is die noodhulp gegeven.	14.38
220	Maar nu is er aantoonbaar vanaf 2 maart geen noodhulp meer binnengekomen.	11.77
222	En nu is er dus een hele andere situatie en ik denk wel dat het Internationaal Rechtshof vrij snel met een advies zal gaan komen.	5.04
223	Dan moeten we denk ik aan de zomer, misschien de nazomer van dit jaar nog.	3.72
224	Oei, maar dan denk ik al die maanden, nu al zien we na een aantal weken dat de toelaten van hulpgoederen echt is stopgezet.	13.27
225	En nu zeggen de mensen daar ook, het is op en dat zien we ook.	3.75
228	Kijk, er zijn situaties waarin het Internationaal Recht eigenlijk redelijk tandenloos is.	7.78
230	Maar de effectuering daarvan, de uitvoering daarvan is toch overgelaten aan de landen zelf, de politici.	6.86
231	Dat zie je ook met die uitspraken van vorig jaar van het Internationaal Rechtshof.	9.09
232	Dus er zal toch eerst ook een politieke oplossing moeten komen.	4.45
233	Want inderdaad, als er een advies ligt straks van het Internationaal Rechtshof, dan ben je een paar maanden verder.	7.31
234	En dan is de vraag, hoe kan dat advies, als het negatief is voor Israël.	12.43
235	En het zou erop neerkomen dat Israël wel degelijk die noodhulp moet hervatten, die humanitaire hulp.	42.26
236	Dan is de vraag, hoe kun je dat afdwingen dat het Internationaal Rechtshof heeft, omdat het hier om een advies gaat.	14.55
237	Niet de dwangmiddelen om dat advies te doen uitvoeren.	15.97
238	Dat is uiteindelijk overgelaten weer aan de politiek.	4.35
239	En dat staat ook in een persverklaring van het Internationaal Rechtshof vorige week.	8.06
240	Van let wel, wij hebben niet de machtsmiddelen om een advies uit te voeren.	5.2
241	Dus linksom of rechtsom, het advies zal niet het einde van de oplossing kunnen zijn.	4.83
244	Het zal wel zo zijn als het Internationaal Rechtshof inderdaad zou vaststellen, Israël heeft ten onrechte die noodhulp, die humanitaire hulp, geblokkeerd.	57.83
245	Dat zou natuurlijk wel de diplomatieke druk op Israël kunnen opvoeren.	7.84
246	En misschien dat ook dan de Amerikaanse president zou zeggen, ja, er moet nu echt een doorbraak plaatsvinden.	5.53
247	Ik denk dat, maar ik ben geen politicus, maar ik denk dat de enige die dit kan, een doorbraak kan forceren is president Trump.	8.9
248	Die natuurlijk kan zeggen, ja, kijk, er ligt nu een hard advies van het Internationaal Rechtshof en daar zal uitvoering aan moeten worden gegeven.	7.56
249	Dus die zou de druk op Israël kunnen opvoeren om alsnog humanitaire hulp door te laten.	38.35
250	Maar tegelijkertijd moet er ook een oplossing komen voor de gijzelaars.	4.01
251	En dat zal ook niet door middel van een rechtelijke uitspraak plaatsvinden.	5.12
252	Want ook daar heeft het Internationaal Rechtshof al meerdere malen van gezegd, die gijzelaars moeten vrij.	34.27
254	Hamas legt ook die uitspraak na zich leren van het Internationaal Rechtshof.	22.45
255	Het is van beide kanten dat hij helaas dus geen uitvoering wordt gegeven aan die uitspraken.	5.02
258	En we weten dat hij natuurlijk ook zijn eigen gedachten heeft over hoe het met Gaza verder zou moeten.	8.87
259	Nog even over die eerdere zaken, die u ook noemde, die Zuid-Afrika heeft aangespannen tegen Israël.	15.38
261	Ja, er zijn dus al vier voorlopige maatregelen door het Internationaal Rechtshof uitgevaardigd het vorig jaar.	16.38
262	Die allemaal neerkomen ook op voorzien in de voldoende humanitaire hulp.	6.56
263	Het Hof heeft niet gezegd, we gaan ons niet bemoeien met de oorlog zelf.	23.93
264	Maar er moet op zijn minst zorg worden gedragen voor een zeer behoorlijke en effectieve humanitaire hulpverlening.	5.45
266	De inhoudelijke kant van de zaak, dus de vraag of er genocide heeft plaatsgevonden, die ligt nog open.	8.6
267	En Israël heeft nu toestemming gekregen van het Internationaal Rechtshof om in januari van volgend jaar het verweerschrift in te dienen.	16.85
269	Israël heeft gezegd, we hebben meer tijd nodig om bewijsmateriaal te verzamelen dat weer legt dat hier sprake is van genocide.	75.52
270	En daarvan heeft het Internationaal Rechtshof gezegd, oké, januari 2026 is jullie deadline.	17.81
271	Dan komen er dus openbare zittingen waarin de zaak wordt behandeld.	7.17
272	Dat betekent dat een uitspraak in die zogenaamde genocidezaak ook pas op zijn vroegst, en dan is dat optimistisch, eind 2026, maar misschien 2027 pas beschikbaar komt.	7.04
273	Voor de mensen die de beelden zien in Gaza klinkt het nogmaals heel erg lang.	5.55
274	Dan zou je bijna denken, leven die gerechtshoven in een andere werkelijkheid.	4.64
275	Maar u zegt, zo gaat het nu eenmaal en we moeten dat ook zorgvuldig doen.	3.85
276	Nou zei Peter Malkontent, specialist in het Israëlisch-Palestijns conflict, eerder vandaag in Bureau Buitenland op deze zender, dat hij weinig twijfels heeft over wat daar in feite gebeurt in de Gaza-strook.	16.53
277	In dit geval zonder dat het bewezen is, is het heel begrijpelijk dat je de beschuldiging uit het Israël daar genocide pleegt.	22.2
278	Net zo goed als iemand een moord heeft gepleegd, maar je hebt het nog niet volledig bewezen, dat de politie toch alvast de verdachten heeft opgenomen, omdat de politie denkt, ja, er is hier een hele goede zaak van te maken.	15.85
279	Ja, dan denk je inderdaad, als je dit zo hoort, hoe moeilijk kan het zijn, meneer Knoops?	5.13
281	Toch moeten we daar voorzichtig mee zijn, omdat de kwalificatie genocide is een zeer ernstige kwalificatie.	13.26
282	Ik begrijp heel goed dat de beelden en alles wat je nu ziet en hoort, dat dat in die richting wijst.	4.03
283	Ik zeg er direct bij dat wij als juristen daar voorzichtig mee moeten zijn.	4.03
284	Internationaal gerechtshof heeft ook in de Bosnië-Versië-Servië-zaak een aantal jaar geleden de bewijsdrempel zeer hoog gelegd voor het bewijs van genocide.	68.24
285	Israël moet natuurlijk nog met een verweer komen op 12 januari volgend jaar, wat ik net zei.	5.28
286	Dus ik denk dat het heel verstandig is om daar niet nu van te zeggen, nou afgaand op wat we zien, wat we horen, wat we lezen, kunnen we al nu al gewoon vaststellen dat eigenlijk een rechtszaak overbodig is.	5.33
288	Het land doet niet mee aan de verhoren en heeft alleen een schriftelijke verklaring ingediend.	9.21
289	Minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar doet de zitting af als een circus.	22.92
291	Nou, ik denk dat je een rechtszaak nooit als een circus mag afdoen, zeker niet als het een legitiem proces is.	4.97
292	De VN heeft hier toestemming voor gegeven voor de meerderheid van de stemmen.	22.64
294	Je moet ook hier een onderscheid maken tussen een politiek statement en de juridische werkelijkheid.	4.67
295	En ik denk met alle respect voor deze politicus dat het is niet een circus in de zin dat er maar wordt argumenteerd.	5.09
296	Het is een hele serieuze aanklacht en een serieuze zaak.	3.78
297	En ik begrijp heel goed dat vanuit Israël er anders naar wordt gekeken, maar je moet dit wel heel serieus nemen.	4.4
298	En ja, de beslissing om niet deel te nemen aan die verhoren, dat is natuurlijk ook een politieke afweging.	4.27
299	Israël heeft, wat uw collega net zei, alleen de schriftelijke verklaringen geniet.	17.71
300	Je loopt dan natuurlijk wel het risico dat je zelf je argumenten niet goed voor het voetlicht kunt brengen.	4.7
301	Maar als circus zou ik het niet willen kwalificeren.	4.25
302	Dank u wel voor uw uitleg over deze zaak aan het internationaal gerechtshof.	4.62
303	Advocaat en kenner van het strafrecht, Geert-Jan Knoops was dat.	13.63
304	Tachtig jaar na de bevrijding is het zaak dat de oorlogsmonumenten er netjes bij staan bij de herdenking op 4 en 5 mei.	13.44
305	En dat betekent dat er nog hard gepoetst en geschilderd wordt.	3.91
312	Acht kilometer file na een ongeluk kwartier vertraging.	89.42
315	Alle rijstroken zijn weer vrij bij Oosterhout-Zuid.	17.83
317	Een uur vertraging op de A28 vanuit Groningen naar Amersfoort.	56.58
319	Vanaf afrit om een 7 kilometer file doordat er twee rijstroken dicht zijn.	11.75
322	Lisa, er is een speciale Europese satelliet die belangrijk is voor tropische wouden.	36.05
323	Ja, wetenschappers weten veel minder van tropische wouden dan van andere bossen.	87.5
324	En we weten wel waar die tropische bossen zijn op de wereld en ook hoe groot ze zijn.	8.58
325	Maar het is nu voor het eerst dat een satelliet, Biomass heet hij, door het bladerdak van tropische bossen kan kijken.	14.01
326	Dat vertelt George van Hal, ruimtevaartjournalist van de Volkskrant.	8.04
327	Ja, wat er dan onder die toppen van de bomen, onder die bladeren zich allemaal bevindt, Ja, dat wisten ze tot nog toe eigenlijk niet.	3.57
328	En daar zit nou juist het belangrijkste deel van, van al die bomen.	3.92
329	De stammen en de takken, dat is waar alle koolstof in opgeslagen zit.	20.51
330	Ja, en die koolstofhuishouding vinden klimaatwetenschappers heel interessant.	41.7
332	En er is zo'n heel soort cyclus van koolstof waar het wordt opgeslagen en soms weer in de lucht terechtkomt.	6.65
333	En als je dat allemaal heel precies wil weten, dan moet je dus ook weten Ja, hoe dik die bomen zijn en hoeveel van dat soort materiaal er in die bossen in de tropen staat.	5.4
334	De satelliet heeft daar een speciale radar voor, die eruit ziet als een paraplu.	11.07
335	Als je zou kunnen inzoomen, dan zou het er een beetje uitzien als van wat hoorgas wat je voor je raam hangt om vliegen en nog en zo buiten te houden.	4.1
337	En die wordt gebruikt om radarsignalen die de satelliet naar de aarde zendt.	79.94
338	En dan vanaf de aarde wordt het weer teruggekaatst.	4.52
340	En dat vanaf die paraplu gaat het naar een antenne.	3.7
341	En met die radarsystemen kun je door dat bladerdak heen kijken.	9.7
342	Dus wat met gewoon licht niet lukt, lukt met radarsignalen wel.	32.41
344	Het is dus een Europese satelliet en dan de zevende in de reeks?	11.86
346	En dat is geen toeval, want Europa is eigenlijk best wel goed in het maken van satellieten die de aarde observeren.	36.83
347	Eerdere satellieten die hebben gekeken naar de kleine deeltjes die in de lucht hangen en die op die manier misschien bijdragen aan de opwarming van de aarde.	21.59
348	Dus zo kun je allerlei vragen over dat aardoppervlak en meestal het klimaat stellen door middel van dat soort aardobservatiesatellieten.	7.54
351	En ESA, de Europese Ruimtevaartorganisatie, zet daar wat meer op in.	8.71
353	De zonnepanelen van de satelliet die zijn dan gemaakt in Leiden bij ruimtevaartbedrijf Airbus.	35.77
354	En zo zijn er nog wat onderdelen van de satelliet geleverd door Nederlandse bedrijven.	11.52
355	En dat is ook logisch, want Nederland draagt bij aan ESA.	23.09
356	Dus dan komen er ook weer opdrachten terug naar Nederlandse bedrijven die dit soort dingen doen.	5.81
357	En bovendien staat het grootste technologiecentrum van de ESA staat in Nederland, Estek.	24.01
358	En daar gebeurt heel veel van de ontwikkeling van dit soort apparaten.	5.12
359	Vanaf morgen kan in principe de satelliet richting de ruimte vertrekken.	10.03
360	Het is nog wel even de vraag of dat ook echt morgen is.	4.26
363	En dat betekent topdrukte rond de Nederlandse oorlogsmonumenten.	11.74
364	Duizenden gedenktekens worden schoongemaakt of gerestaureerd nu.	20.79
365	Een familiebedrijf uit Zeeland werkt sinds 1980 in opdracht van de Stichting Oorlogsgraven Nederland.	8.15
366	En ook vandaag zijn ze druk bezig met restauraties.	6.74
367	Beslaggever Michael Komans ging langs in de werkplaats.	6.0
368	Een borstbeeld wordt hier onder handen genomen met een soort schuurmachine.	9.47
375	Maar dit doen jullie heel vaak hè, dit soort beelden?	4.58
376	Ja, wij hebben ervaring met het verzorgen van monumenten die te maken hebben met de bevrijding.	7.52
377	Dus rond deze tijd, eind april, begin mei, dan hebben we vaak werk aan monumenten ter herinnering aan de bevrijding.	8.43
378	Dan werken jullie ook voor een stichting begrijp ik hè?	5.53
379	Ja, wij werken ook voor de oorlogsgravenstichting die dan eigenlijk de graven onderhoudt van de oorlogsslachtoffers.	20.28
380	Hoe is dat nou om aan dit soort monumenten te werken?	7.4
382	Maar ik vind het altijd weer heel mooi om dat te kunnen doen.	4.04
383	Omdat ik ervaren heb dat heel veel mensen die de oorlog wel meegemaakt hebben, daar nog een enorm gevoel bij hebben.	4.27
384	En ook de herinnering koesteren en de monumenten zijn dan eigenlijk toch de fysieke bewijzen wat daar toen eigenlijk is gebeurd.	4.19
388	En de letters daarvan waren niet goed leesbaar meer.	6.34
389	Dus nu zijn we het monument aan het opknappen en dan gaan we de naam en de data die op dat monument, op dat bosbeeld staan, die gaan wij opnieuw aanbrengen.	3.7
390	Er zijn er heel veel van dit soort monumenten waar jullie dus aan werken.	3.85
393	Nou, gelukkig hebben de mensen nog wel respect voor monumenten van oorlogsgebeuren.	4.24
396	En we moeten wel eens dingen herstellen die dan weer gemaakt moeten worden.	4.37
397	En dan moeten we altijd netjes zorgen dat het er op 4 mei weer heel goed uitziet.	4.32
398	Nu is er in Maassluis zelfs camerabeveiliging bij een monument, omdat ze dat bekladden elke keer.	27.92
399	Hebben jullie dat ook wel eens meegemaakt, dat jullie een bekladde monument te krijgen?	5.66
401	En dan is het eigenlijk zaak dat je de bewijsbesprekend dezelfde dag naartoe gaat om het gelijk op te knappen.	4.43
402	Maar dat hebben wij helaas wel eens vaker meegemaakt, dat er gewoon verf gespoten was op een monument.	3.67
406	Wat is nou het meeste wat er kapot gaat of gedaan moet worden aan dit soort monumenten?	7.04
407	Wat wel een heel belangrijk element is, en dat is eigenlijk hier ook, dat is dat de tekst goed leesbaar is.	4.79
408	Dus daar wordt vaak wel heel veel aandacht aan besteed, dus er moeten ook wel eens lettertjes opnieuw gelakt worden.	3.66
409	En in dit geval opnieuw aangebracht, want dat is natuurlijk wel cruciaal, dat je kunt zien wie het betreft of waar het nou eigenlijk precies over gaat.	4.39
410	Een flinke stapel stenen en een grapend gat hier in Oostland, een paar kilometer verderop in het dorp stond het borstbeeld normaal.	5.23
412	Leenert van der Werf, u organiseert de herdenking in die jaar.	6.07
414	Dat is wel de bedoeling, want aanstaand weekend hebben we weer de herdenking.	3.58
415	Dus dan hopen we dat het beeld weer terug staat, zodat daar bloemen bij gelegd kunnen worden.	3.7
416	Dat is het bosbeeld van Adriaan Fonse, die was een veldwachter hier in Oosterland in de jaren 2030.	14.1
418	Die had het niet zo op gemunt, want hij nam het niet zo snel, hij werd hier niet zo nauw met de sluitingstijd.	4.05
420	En toen er gesproken werd over stakingen, na aanleiding van de februari stakingen in 1943, toen zei die Fonse, heeft toen de opmerking gemaakt in de tram, maar gaan wij ook maar staken.	7.37
421	Nou, dat heeft hij dus doorgegeven aan de Duitsers.	9.95
422	Dat betekent dus dat Fonse op 14 mei 1943 is opgepakt door de ziekenhuidspolicei en overgebracht naar kamp Vught.	11.59
428	Nou, als we kijken naar vorig jaar, toen hadden we een grote herdenking.	3.93
431	En gelukkig ook leefde nog een kleindochter van Fonse.	5.42
434	Met een aantal familieleden was ze daarbij betrokken.	6.46
438	En dan weer bij een volledig opgepoetst, opgeknapt borstbeeld, standbeeld van haar opa.	3.44
439	Maar eerst moeten deze stenen allemaal nog wel even aan de kant.	3.91
441	We gaan eraan werken dat het zaterdag helemaal alles piekerbellen in orde is.	3.84
442	En dat er mooie herdenkingen kunnen zijn daar bij de oorlogsmonumenten.	4.68
444	Zometeen horen we wat er misgaat bij de zeesluis bij IJmuiden.	83.68
445	De Portugese netbeheerder zegt dat de problemen met het stroomnetwerk in Portugal en Spanje komen door een storing in het Spaanse elektriciteitsnet.	62.48
446	De netbeheerder zegt dat het komt door een zeldzaam atmosferisch fenomeen.	23.87
447	Vanwege de stroomstoring is op veel plekken in Spanje een noodplan in werking gesteld.	58.41
449	En dat verzoek wordt ook geluisterd, merkt de NOS-collega Levi van Eck in Civilia.	6.39
451	Tenminste, de meeste winkels, de supermarkten, de kledingwinkels.	10.83
452	En de winkels die open zijn, dat zijn vooral die supermarktjes die van alles en nog wat verkopen.	9.92
455	En die kunnen dan met cashgeld bijvoorbeeld flessen water kopen of iets anders.	24.25
457	Daar is het gewoon rustig, want alle winkels zijn dicht.	7.55
459	Dus er is hier waar ik ben, in het centrum van Sevilla, geen sprake van chaotische taferelen.	3.66
461	En dat heel veel mensen geen bereik en internet hebben.	20.99
463	Ja, de netbeheerder denkt dat het volledige herstellen van het elektriciteitsnet in Portugal wel een week kan duren.	53.74
464	De Spaanse netbeheerder had het eerder vandaag over zes tot tien uur.	9.42
465	De Russische president Poetin heeft opnieuw in de eenzijdig staakt het vuur afgekondigd in de oorlog met de Oekraïne.	77.74
467	En dat valt samen met de dag van de overwinning in Rusland.	3.96
468	Met Pasen kondigde Poetin ook al een eenzijdig staakt het vuur af.	9.58
469	De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor ziektes in Myanmar door vervuild water en slechte sanitaire voorzieningen.	88.04
474	Bij de aardbeving kwamen zeker 3700 mensen om het leven.	75.06
475	Toen Jeroen het had over een atmosferisch fenomeen keek ik natuurlijk Roosemarijn meteen naar jou.	3.92
477	Ik heb het tien minuten geleden ook pas voor het eerst gehoord.	4.08
479	En dat komt door hele grote temperatuurverschillen.	54.95
480	Dat alle moleculen die om ons heen zweven die trillen op een bepaalde frequentie.	65.64
482	En op het moment dat daar hele grote verschillen in voorkomen.	4.24
484	En dat zou dus eventueel die storing veroorzaakt kunnen hebben.	5.73
496	Het is nu in het binnenland van Spanje zo'n 30 graden.	25.2
497	En daar lag de temperatuur daar net iets boven het vriespunt.	3.77
498	Dus dat zijn wel behoorlijke temperatuurverschillen binnen 24 uur.	11.31
500	Maar ja, een verschil van bijna 30 graden is wel flink.	15.32
505	Alleen aan zee is de wind vanaf het water gaan waaien.	5.29
506	Dus daar is de temperatuur in de loop van de middag wel wat omlaag gegaan.	4.88
509	Zorgt er ook voor dat het vannacht behoorlijk fris bij ons gaat worden.	4.41
517	Met zo'n 17 tot 24 graden in het zuiden van het land.	15.57
526	6 kilometer file nog daar met 20 minuten vertraging.	34.26
529	Vanuit Amstelveen naar Alkmaar bij knooppunt Rotterpolderplein.	9.05
531	Daar staat nu 8 kilometer file met 20 minuten vertraging.	26.82
532	De uur vertraging heb je als je nu aansluit in de file op de 28 vanuit Groningen naar Amersfoort.	6.8
536	Je kan ook omrijden via Flevoland over de A6 en de N50.	27.39
537	En op de A76 wordt nog steeds aan de grens gecontroleerd vanuit Geleen naar Heerlen.	12.63
538	Bij de grens 6 kilometer file met een half uur vertraging.	12.78
541	De nieuwe zeesluis in Narmuiden, de grootste ter wereld, die kampt met een technische fout.	72.66
542	De Zoutdam werkt niet goed en daardoor kan de sluis niet op volle capaciteit draaien.	33.64
544	Maar de moeilijkheden daar staan volgens experts voor structurele problemen bij Rijkswaterstaat.	18.97
545	En dan is onze vraag, kan Rijkswaterstaat dit soort grote projecten nog wel aan?	25.59
546	Historicus en sociaal geograaf Willem van der Ham is hier.	5.28
549	Gespecialiseerd in de geschiedenis van Rijkswaterstaat.	5.7
554	Ja meneer van der Ham, ik mag graag fietsen daar over die sluis.	3.79
570	Nou ja, elke keer als die zeesluis open gaat, dan stroomt er ontzettend veel zout water naar binnen.	20.47
572	Want het is voor de verzilting en dat soort zaken meer heel vervelend.	5.03
573	Dus hebben ze bedacht, we moeten daar een soort filter tussen zetten.	4.39
576	En die is in staat om zout en zoet water van elkaar te scheiden.	8.12
577	Dus het zout water wordt teruggestuurd richting het binnenland.	46.31
581	Dus hoe zouter het water wordt, heeft dat invloed op het waterpeil.	66.67
582	En nou ja, als dat waterpeil te snel zakt, en dat komt bij de pompen, dan reageren die pompen daar niet zo goed op.	17.47
586	En dat is nu eigenlijk voortdurend aan de hand dan?	5.97
587	Nou, ze hebben daar nu wel wat met hand en spanwerken maatregelen opgenomen.	5.47
590	Je sprak met Willem Uiterwaal, hooglineraar experimentele hydrologie aan de TU Delft.	6.69
591	Hij was betrokken bij de ontwikkeling van die zoutdam.	11.27
592	Die zoutdam is zo ontworpen dat hij met name water onttrekt wat dicht bij de bodem zit.	37.67
593	En dicht bij de bodem zit het wat zwaardere zoute water.	3.96
594	Dus als je gaat pompen, dan pomp je met name dat zoute water weg.	9.59
596	Kimmo, kan dat ervoor zorgen op een gegeven moment, als dat allemaal hapert, in die zoutdam en met die pompen, dat wij natte voeten krijgen hier?	6.8
597	Nou, Rijkswaterstaat zegt dan van nee, dat is niet mogelijk.	28.66
598	Ze hebben daardoor ook wel allerlei maatregelen genomen.	5.91
599	Dus wat dat betreft is het zeggen zij veilig, maar die pomp kan niet stoppen, die moet gewoon altijd werken.	5.99
600	Want anders krijg je bijvoorbeeld een hele hoge waterstand in Amsterdam Rijnkanaal, om het wat te noemen.	24.03
602	Meneer van der Ham, gespecialiseerd in de geschiedenis cycle van Rijkswaterstaat.	5.43
603	Die zeesluis IJmuiden, nou dat gaat niet helemaal goed, maar dat is niet het enige project waar problemen zijn, of problemen zijn ontstaan.	5.66
604	Wat zijn nou de andere projecten die direct bij u bovenkomen?	4.61
606	De afsluitdijk die moet worden vernieuwd, of die wordt vernieuwd, nou dat project loopt enorm uit.	7.36
608	Er zijn eigenlijk op tal van, ook met de renovatie van de bruggen en zo, het zijn enorme projecten.	6.81
609	Het zijn allemaal projecten die, zeker bij die infrastructuur, dat is allemaal uit de jaren zestig.	6.82
610	Dat gaat ontzettend verouderen en moet je wel goed in de gaten houden of dat allemaal nog veilig is en dergelijke.	4.96
611	Je hebt in Genua, dat was niet in Nederland, maar je hebt wel een voorbeeld gehad van die brug op een gegeven moment.	8.44
613	En dat is wel relevant dat je de kennis hebt om dat te doen.	4.39
614	Nou geloof ik niet dat Rijkswaterstaat die kennis ontbeheert, maar bijvoorbeeld bij de Oosterscheldenkering is destijds wel.	19.39
615	De bouwer van de Oosterscheldenkering, die is op een gegeven moment teruggegaan.	11.15
616	Klopt het nog allemaal wat hier gebeurt met beheer en onderhoud?	4.51
618	En toen, het is een heel ingewikkeld project geweest, de Oosterscheldenkering.	6.18
619	Ze gingen ontgronden, daar hebben ze hele matten neergelegd om dat tegen te gaan.	5.33
620	Maar toen ging dat toch aan de kanten, werd dat niet goed bijgehouden.	3.77
621	Dus de kans was, als ze dat niet ontdekt hadden, dat op een gegeven moment die hele kering of in elk geval eerst instantie de dijken zouden bezwijken.	4.53
624	Tunnelbak A7, bijvoorbeeld verbreding A10-zuid, dat soort dingen.	71.05
627	Of zegt u, nee, in de organisatie bij Rijkswaterstaat is er echt wel iets gaande?	18.61
629	Nou ja, kijk, ik heb de geschiedenis van Rijkswaterstaat in de 20e eeuw bestudeerd.	6.26
631	En een van de periodes dat het allemaal niet zo goed was, was in het begin van de 20e eeuw.	7.63
632	En toen stond men voor de grote opgave om de afsluitdijk te bouwen.	6.11
634	Cornelis Lely is natuurlijk voor veel mensen wel een bekende naam.	8.05
635	En dat was niet alleen de ontwerper van het hele project, maar ook als minister heeft hij dat door de Kamer gesleept uiteindelijk.	32.59
636	En toen bleek dat die dienst Rijkswaterstaat dat niet aandurft.	10.91
641	Want zelfs onze Nobelprijswinnaar natuurkundige Lorenz, die kon eigenlijk die berekeningen die daarvoor nodig waren, kon hij zelf niet uitvoeren.	13.7
642	Maar zo ingewikkeld was, hij had een commissie Maar er moet op een gegeven moment wel weer iets goed gegaan zijn, dat we de Deltawerken bijvoorbeeld hebben gemaakt.	18.68
644	Nou ja, die Zuiderzeewerken zijn zo belangrijk geweest, omdat toen jonge ingenieurs zijn opgestaan, die dat graf voor reputaties, dat durfden ze wel aan.	13.34
646	En toen heeft dus Lely een eigen dienst opgebouwd, die dat uitstekend heeft gedaan.	5.04
648	Maar is het nou zo dat Kimo het erna een beetje opgehouden is?	5.67
649	Nou, wat erna gebeurd is, is dat de Deltawerken waren op een gegeven moment af.	7.77
650	En als je zo de specialisten beluistert, die zeggen allemaal van ja, vanaf dat moment werden gewoon alle ingenieurs, die werden op straat gezet.	5.18
651	En daarmee verloor Rijkswaterstaat een enorm belangrijk deel van haar kennis.	20.76
652	Ja, je hebt ook gesproken met Rob Nijssen, emeritus hoogleraar constructies aan de TU Delft.	5.81
653	Nou, die wint er geen doekjes om, maar hij zegt Rijkswaterstaat is verwaarloosd.	10.15
655	Wat moeten we als Nederland nu betekenen in de wereld?	7.74
658	We moeten ook weer terug naar die technische waterbouwkunde.	6.42
660	We kunnen dat makkelijk terugkrijgen met alle technologie die we hebben in Delft en op de andere technische universiteiten.	5.85
661	Ja, dat zegt Rob Nijssen, maar Willem van der Ham, wat zegt u, wat is er dan voor nodig om weer, wat u in feite zegt, die kendoen mentaliteit die er was, na dat graf de reputaties, om dat weer een beetje terug te krijgen?	6.36
662	Het gaat niet alleen om techniek, het gaat om heel veel kennis die je nodig hebt voor, Nederland is een heel erg kwetsbaar land, waar allemaal heel erg spant, omdat je eigenlijk de goede know-how hebt, gebiedskennis, technische kennis.	6.46
664	Ja, en als je dat niet weet, en als heel veel kennis is gewoon verdwenen, ik heb zelf de kast van Johan van Veen, dat was de grote man van de Deltawerken, heb ik verloren zien gaan, omdat ze dachten dat dat wel weg kon.	4.03
665	En daar zijn nog kamervragen geweest, ze zeiden ze dat hij is er nog wel, maar hij bleek echt verdwenen te zijn.	5.29
666	Je voorgeschiedenis van de Deltawerken is gewoon verdwenen, weggegooid.	11.85
667	En daar zie je aan, het is belang, niet van die rapporten, maar wel dat je, wat je, de combinatie van kennis die je nodig hebt, het inzicht, de visie, dat sprak uit die hele kast van Johan van Veen, zoals ik dat altijd noem.	3.57
668	En dat is dus niet heel gespecialiseerd van iets weten, maar eigenlijk een algemene visie hebben.	3.98
669	En hoe kwam dat, dat ze dat toen wel hadden, omdat beleid en uitvoering niet gescheiden waren.	6.35
671	En nu zie je dat, een van de grote weeffouten, zoals ik dat zie, is dat beleid en uitvoering heel erg gescheiden.	4.27
672	Het moet ook van de politiek komen, maar ook van een soort begeestering die je bij de ingenieurs hebt.	4.02
673	En ja, die mensen die toen, de eerste was ook de grootste sluisterwereld in 1929, die bij Muiden is gebouwd.	31.37
674	Maar dat is wel door de directeur-generaal, die later directeur-generaal van Rijkswaterstaat werd, is die gebouwd.	11.7
675	Dus die man, die wist van, had een enorme know-how.	4.2
677	Want als ik u zo hoor, dan denk ik, ja, daar wil je misschien wel bij horen.	4.01
680	En ik heb mijn boeken en daar leert men wel van, gelukkig.	3.46
683	Ze zijn er in elk geval, dus ze kunnen ze openslaan.	5.93
685	En dat is heel nuttig, om gewoon die geschiedenis, die historische kennis en ook de manier waarop je projecten oppakt, om daar veel meer inzicht in te krijgen.	3.93
686	En dat, ja, ik ben bang dat dat nu soms wel eens ontbreekt.	3.9
687	En wat er nu ook wordt gezegd, dat je niet moet praten, maar dat je vooral moet doen.	3.84
690	Want juist die kennis doe je op door enorme discussies te anteneren.	4.88
695	Dat kan ik moeilijk beoordelen, want ik loop niet daar de deur plat.	3.71
696	Maar ik krijg wel de indruk dat er heel vaak een soort, ja, wordt een soort mode verkondigd.	3.86
697	Terwijl er ook, nou ja goed, bij de ruimte voor de rivieren is ook een heel project.	5.27
698	Daar zijn ingenieurs die eigenlijk nauwelijks meer in die discussie voorkomen.	8.89
699	Het zijn vaak landschapsarchitecten en dergelijke die de plannen van Nederland maken en niet meer de ingenieurs.	12.88
700	Het is geloof ik ook een militair die aan Rijkswaterstaat leidt.	5.49
701	Ja, het is wel een oud genist, een officier van de genie.	5.15
703	Ze weten er wel wat van, wat je heel erg hoort bij specialisten.	3.78
704	Ten eerste dat ze niet graag voor de camera willen komen.	4.02
705	Maar dat ze zelf ook zeggen, we moeten ook heel erg anders gaan nadenken over Nederland.	5.96
707	Niet alleen maar een dijk ervoor en tegen houden, maar veel creatiever zijn.	4.25
708	Er is een reportage door jou gemaakt vanavond te zien in onze tv-uitzending om half zeven op NPO 1.	6.07
709	Naar aanleiding van wat er allemaal mis is met die zoutpomp bij Uimuiden.	16.48
710	Maar verder worden ook alle andere problemen zoals meneer Van der Ham die hier verwoordt over Rijkswaterstaat verwoordt daarin.	9.06
711	Dank jullie wel voor jullie komst hier naar de studio.	3.53
712	En dat gaat over de verjaardagskalender, Lisa, op het werk.	4.45
715	Daarop schrijft oud-diplomaat Maarten van Rossum dat het bijhouden van een verjaardagskalender niet zou mogen volgens de AVG.	37.86
719	Dat vroegen we aan Kim van Sparretak, Europarlementariër van GroenLinks-PVDA die zich met de privacywetgeving bezighoudt.	9.01
720	Nou, de AVG is eigenlijk gewoon de privacywetgeving.	66.36
721	En daarin staat dat je niet teveel en onnodig persoonlijke gegevens mag verzamelen, opslaan of delen.	3.98
722	Ja, die oud-diplomaat Van Rossum die maakte in zijn LinkedIn-post de vergelijking tussen het bijhouden van gegevens voor een verjaardagskalender en wat Meta wil.	37.87
723	Want Meta wil gebruikgegevens gaan gebruiken, Facebook, Instagram en dat soort dingen, gaan gebruiken voor het trainen van AI-modellen.	60.53
724	Ja, en bijvoorbeeld Bits of Freedom maakt zich daar zorgen om.	27.73
726	Dus eigenlijk op drie punten is dit heel problematisch.	6.52
727	De eerste is dat het totaal niet duidelijk is wat ze met je data gaan doen.	4.88
728	Het tweede is dat ze toestemming vragen door middel van een opt-out in plaats van een opt-in.	12.11
729	Wat dus eigenlijk betekent dat je automatisch toestemming geeft voor het gebruik van jouw gegevens voor Meta's AI.	8.44
731	En de derde is dat het ook nog eens niet intrekbaar is.	3.81
732	Dus dat betekent dat als je nu toestemming geeft, je daar je rest van je leven aan vastzit.	4.8
733	En dat je dus geen mogelijkheid meer hebt om jouw gegevens nog te verwijderen.	4.41
734	Het klinkt alsof er meer privacy wordt geschonden, daarmee dan met een verjaardagskalender.	4.8
736	Maar goed, is de vergelijking met die AVG dan wel terecht?	17.66
737	Nou, dat vroegen we aan Kees Verhoeven, voormalig woordvoerder in de Tweede Kamer op het gebied van privacy namens de D66.	11.49
738	De AVG heeft natuurlijk een heel goed doel, maar roept bij heel veel mensen ook wel een bepaalde weerstand op.	12.29
739	Omdat ze het gevoel hebben dat ze dan met hele goed bedoelde lokale positieve initiatieven, zoals een verjaardagskalender, dat ze zich dan aan allerlei regels moeten houden.	4.2
740	En dan hebben ze het gevoel van, laat de AVG nou van toepassing zijn op grote machtige bedrijven.	31.28
741	Ik begrijp dat gevoel wel, maar het is natuurlijk wel zo dat de AVG allerlei vormen van databeveiliging beschrijft en beide dus onder de AVG vallen.	8.08
742	Ja, een verjaardagskalender valt dus onder de AVG en die mag je dus op het werk niet bijhouden.	72.24
744	Nou, dit is heel erg afhankelijk van de context waarin dit gebeurt.	3.72
746	Bijvoorbeeld als jouw werkgever een intranet bijhoudt waarop je van 900 medewerkers je verjaardagen toont, dan is dat niet oké.	22.3
747	Maar als jij als collega's onderling jullie verjaardagen willen delen, dan kan dat prima.	4.43
748	Het is dus contextueel, maar Knaap ziet wel een grens tussen wat wel mag en niet mag.	4.38
749	Ja, het ligt eigenlijk, het is een soort scheiding tussen het formele en het informele.	5.26
750	Dus als werkgever moet je gewoon terughoudend zijn in het delen van jouw gegevens over jouw medewerkers.	7.81
751	Ja, maar mag je dan mensen feliciteren in de groepsapp?	6.29
754	Maar daar zit nog wel een kanttekening bij, vertelt Floor Terra van de Privacy Company ons.	6.85
755	Nou, dat mag niet zomaar, maar het is ook niet erg ingewikkeld.	3.91
756	Dat mag namelijk alleen met toestemming van de medewerkers die erop staan.	8.45
757	En toestemming is normaal gesproken in werkrelaties heel erg lastig.	18.21
759	Dus je mag niet bijvoorbeeld bang zijn dat je ontslagen wordt als je niet meedoet.	12.43
760	Oké, dus als je taart meeneemt mag je gefeliciteerd worden.	4.22
761	Daar zit ik nog even aan te denken aan al die hoeveelheden taart die er op de redacties doorheen gaan.	3.83
762	Maar goed, terug naar de vraag, is het feit of fictie?	6.24
763	Mag je nou wel of geen verjaardagskalender bijhouden op het werk?	9.65
764	Een verjaardagskalender met alle verjaardagen van al je collega's als een bestand.	5.46
765	Op bijvoorbeeld een intranet, dat valt onder de AVG en mag dus niet.	27.42
767	Ja, de verjaardag vieren op de redactie met toestemming van de jarige Job.	5.24
772	Twintig minuten vertraging heb je als je over de A9 vanuit Amstelveen naar Alkmaar rijdt.	76.69
774	Er staat nu nog zes kilometer file met een kwartier vertraging.	25.77
776	Dat geldt niet voor de A28 vanuit Groningen naar Amersfoort.	28.67
777	Twee afgesloten rijstroken op knooppunt Hattemebroek na een ongeluk.	87.06
778	Vanaf Nieuw-Leusen negen kilometer file met een uur vertraging.	41.41
779	Daar kan je omrijden via Flevoland over de A6 en de N50.	28.17
780	En nog steeds controles aan de grens op de A76 vanuit Geleen naar Heerlen.	13.98
781	Bij de grens zes kilometer file met een half uur vertraging.	10.43
782	Ze zochten naar eigen zeggen naar energieën van overledenen.	46.9
783	Drie jaar geleden hielden zes mensen een paranormale sessie op de Amersfoortse begraafplaats Rusthof.	38.4
784	Ouders van kinderen die daar begraven lagen waren en zijn nog steeds in shock.	46.2
785	Justitie zegt nu dat de deelnemers schuldig zijn aan grafschennis.	67.2
786	En het is voor het eerst dat zo'n zaak vervolgd wordt, Lisa, door het Openbaar Ministerie.	13.23
787	Ja, nabestaanden deden aangifte van grafschennis nadat een vader een camera had gevonden bij het graf van zijn kind.	79.52
788	En op deze camera stonden beelden van de sessie, waar zes mensen samenkwamen op een deel van de begraafplaats waar kinderen zijn begraven.	19.64
789	En het OM kondigde in 2023 al een zaak aan tegen een vrouw van 46 die aanwezig was bij de seance.	16.0
791	Nou, onze collega Jordi de Jong die volgt deze zaak al een hele tijd.	3.91
794	Ja, wat betekent dit ook nu het opgepakt wordt door het OM?	19.57
796	Nou ja, er is een deel opluchting natuurlijk, want ze zijn al jaren hiermee bezig.	4.24
797	Dus ze hoopten al jaren dat er iets meer duidelijkheid zou komen over wat daar precies is gebeurd.	4.67
799	Ze hebben weinig contact gehad eigenlijk met die mensen die dat gedaan hebben.	7.26
802	En wat ze vooral hopen is dat die mensen met antwoorden op die vragen komen.	3.69
803	En tegelijkertijd is er gewoon ook nog steeds veel pijn.	4.0
805	Er zijn zelfs ongeveer vijftien nabestaanden heb ik gehoord die ervoor gekozen hebben om uiteindelijk zelfs die graven her te begraven.	10.74
806	Dus opnieuw ergens anders hun kinderen te laten begraven.	19.09
807	Ja, als je kunt voorstellen hoeveel impact dat heeft gemaakt om dat te moeten doen.	4.72
808	Ja, dat is verschrikkelijk voor die mensen geweest natuurlijk.	4.63
809	We luisteren even naar advocaat Jan Visser die zo'n vijftig nabestaanden erbij staat.	44.81
810	Dan zie je dus dat hier wildvreemde mensen in het holst van de nacht bij het graf van jouw kind gaan zitten.	8.47
811	En dat niet alleen, ze pretenderen ook nog dat ze even een gesprek met jouw kind aan kunnen gaan.	4.91
812	Dat is zo intens, dat raakt mensen tot in het diepst van hun ziel.	3.75
816	Wat weet jij nou wat er gebeurd is op die begraafplaats?	5.09
818	Ja, wat we weten is dat er op half september 2021, 11 september om precies te zijn, zijn er inderdaad zes mensen daar de begraafplaats over gestruind.	55.86
819	Dat hebben ze gedaan onder begeleiding van een medewerker.	6.11
822	Ja, dus de begraafplaatsdirecteur had toestemming gegeven, maar de nabestaanden die wisten echt van niets.	29.9
823	Dus tussen acht uur s'avonds en half twaalf s'avonds zijn ze daar gaan rondlopen, dus drieënhalve uur lang.	5.27
825	Medewerker erbij en op een gegeven moment is die groep opgesplitst.	3.55
826	Dus die medewerker is met een groepje van drie nog meegelopen en een andere groep van drie die is een beetje over die begraafplaats gaan struinen.	5.48
827	En daarbij is dus uiteindelijk duidelijk geworden dat ze dus ook, dus ze hebben onderzoek gedaan op de normale begraafplaats om het zo maar te zeggen, maar ook op het kinderhof waar dus inderdaad kinderen begraven liggen.	36.2
828	Met een soort van lichtgevende bolletjes waar ze dan vragen aan stelden, een soort controlevragen om na te gaan.	5.1
829	Of mensen er dan bijvoorbeeld zaten vragen tussen als van hou je van voetbal, ben je een meisje, et cetera, et cetera.	3.57
830	Om zo te kijken of zij contact konden krijgen met de kinderen die daar begraven liggen.	12.12
833	Ze hebben wel die balletjes op een gegeven moment klem tussen letters op zo'n grafsteen gelegd.	4.72
834	Dus ze zijn daar wel, ze hebben die graven wel aangeraakt en daar zijn ze echt wel bij geweest.	6.99
835	Maar voor zover we weten is er niets kapot gemaakt of beschadigd.	3.74
836	Als ik me een beetje in die nabestaanden verplaats, hebben ze zich die kinderen toegeeigend.	5.81
838	Ja, dat is ook wat die advocaat vandaag nog zei die ik sprak, die zei van ja, het gaat niet alleen maar om het feit dat je dus zelf denkt van ik ga wat spirituele energieën probeer te testen.	5.04
839	Het gaat er ook om dat je doet alsof jij wel in contact kunt komen met die kinderen, terwijl die ouders dat al weet ik veel hoe lang niet kunnen.	4.4
842	Ze zijn erachter gekomen doordat er een camera, Lisa vertelde dat net, dat er een camera is gevonden.	15.22
843	Ja, dus op een gegeven moment is er een vader geweest, die is op die begraafplaats geweest, die heeft toen het graf van zijn kind bezocht.	7.32
846	Dat lukte niet, want er was niemand en toen heeft hij besloten die mee naar huis te nemen en die beelden te gaan bekijken.	6.68
847	En daarop zag hij dus dat die leden van die groep dit deden.	4.85
848	Die heeft toen de gemeente aangeschreven, het college, dus burgemeester en wethouders, maar ook raadsleden.	6.57
854	Maar wat ik hoor is dat er veel boosheid en verdriet nog steeds is.	3.81
855	En ik sta ook al lang in contact met een echtpaar dat al wat langer echt wel psychische problemen ondervindt.	3.71
856	Vooral de vrouw die ik heb gesproken, Radia heet zij.	5.91
857	Zij is eigenlijk sinds het moment dat dit is gebeurd en ze daarvan weet, slaapt zij niet meer thuis.	4.26
858	Dus zij heeft elke avond dat ze thuis moest slapen, had ze het idee dat ze stemmen hoorde, dat ze herbeleving had.	5.63
860	Moet je nu kijken, ik woon apart, mijn kinderen wonen apart, terwijl wij waren een hele leuke gezin.	4.24
861	Ik kan mijn kinderen nooit missen, maar nu moet ik wel, want ik kan niet meer in mijn huis wonen.	3.6
865	Ik ben ook bij het ramadan geweest bij mijn kinderen, zoals deze jaar.	6.23
867	En echt, ik moet wegwezen, want het voelt niet goed.	3.91
871	Sowieso omdat grafschennis eigenlijk bijna nooit tot een zaak komt.	14.58
872	We hebben echt de afgelopen tien jaar een handje vol van dit soort zaken gehad, van grafschennis.	4.13
873	Maar het bijzondere aan deze zaak is dat dit om een spirituele sessie gaat.	4.16
874	En Lisa, je vroeg het net al, er is niks vernieuwd of beschadigd.	3.53
875	Terwijl dat wel in de traditionele zin van grafschennis vaak wordt gezegd.	5.99
878	Maar hier is toch op een, ja, hoe moet je het zeggen?	4.91
879	Je bent rond het graf geweest en je hebt op die manier geprobeerd contact te krijgen met overledenen.	5.55
881	Kan dit dan nog gevolgen hebben, want je hoort wel eens dat er dingen, en bodegraven kunnen we natuurlijk ook, dat er dingen gebeuren op begraafplaatsen.	5.66
882	Zeker als de rechter nu besluit dat dit inderdaad wel grafschennis is.	14.66
883	En dat zou goed kunnen, want het OM en ook de aangiftes, die kijken naar een uitspraak van de Hoge Raad uit 2017, waarin het gaat om het pietijdsbeginsel.	17.28
884	En dat gaat echt over de eerbied en richting het graf.	3.78
885	Dus ook als nabestaanden pijn of verdriet kunnen ervaren door iets wat je doet op het graf, zou dat al uitgelegd kunnen worden als grafschennis.	10.3
886	Dus als dat hier bewezen blijkt, dan zou dat ook voor dat soort zaken inderdaad kunnen betekenen dat dat uitgelegd kan worden als grafschennis.	6.77
888	Het OM hoopt dit jaar nog, maar ja, er zijn net drie nieuwe verdachten.	19.67
889	Er moet weer onderzoek komen, dus ja, de mensen wachten al heel lang voor die nabestaanden.	16.63
892	Jouw reportage is te zien in onze televisieuitstelling vanavond om half zeven op NPO 1.	6.03
893	Lisa, wat is er nog zo bij het scheiden van de markt hier?	4.48
894	Ja, we gaan natuurlijk richting het Songfestival langzamerhand.	4.36
896	Cloud staat hoog bij de bookmakers en is populair bij de fans.	26.01
897	Zijn optreden wordt nu al gezien als een van de sterkste van dit jaar.	7.28
900	En uiteindelijk moeten we het maar zien tijdens de liveshows.	3.9
908	Op televisie, zoals gezegd, zijn we er vanaf half zeven.	9.97
910	Fleur Wallenburg met Nieuws en Co. Een hele fijne middag nog.	3.49
922	Steeds vaker schieten mensen te hulp als iemand een hard stilstand krijgt om te reanimeren.	87.23
924	Rapper Rico haalt jongeren uit hun problemen door te rappen.	84.83
927	En er is steeds meer aandacht voor vrouwen in de zorg, wat leidt tot nieuwe innovaties.	16.96
930	Want het nieuws zit vol ellende nu, terwijl er ook zoveel hoopvols gebeurt.	4.35
931	Vijf lichtpuntjes hoor je deze week in onze serie Goeiedag.	12.13
937	Kom kijken naar de grootste en nieuwste collectie designerbrillen.	16.76
939	Dus kom kijken en ontdek jouw geweldige nieuwe look.	3.79
942	Wanneer u investeert bij Meerdervoort, dan heeft u de garantie van het vastgoed als onderpand.	14.74
943	De vooraf afgesproken rente ontvangt u maandelijks.	6.78
948	Beleef een nieuw seizoen vol verwondering met het Koninklijk Concertgebouworkest.	5.0
949	Kies nu voor een abonnement en profiteer van tot wel 25% korting en de mooiste stoelen in de zaal.	4.01