Dit is de Dag 🇳🇱

_id	6818f59aca6c7ea471691a78
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/dit-is-de-dag/9d7a9536-e931-47f0-bcff-54465ba7f989/2025-05-05-dit-is-de-dag
datetime	2025-05-05 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Goedenavond, hartelijk welkom bij Dit is de Bevrijdingsdag.	3.82
2	Tachtig jaar na de Tweede Wereldoorlog is vrede minder vanzelfsprekend dan het lange tijd was.	13.86
3	En ons leger kan weer op meer steun rekenen van de politiek.	5.4
7	Daar praat ik over met drie krijgsmachtspredikanten hier in de studio.	4.66
8	En dat zijn Petra Doorn, zij is protestants geestelijk verzorger.	10.21
9	Sanneke Brouwers, geestelijk verzorger vanuit de Rooms-Katholieke Kerk.	9.43
11	En Gert van der Ende en u bent hoofd krijgsmachtspredikant.	5.11
12	Goeie avond, hartelijk welkom allemaal, fijn dat jullie er zijn.	3.72
13	Ik stel nog even tegen de luisteraar, als u wilt reageren met een vraag of opmerking voor een van de gasten, stuur dan een berichtje in de Radio 1-app als u wilt.	4.61
14	Alle drie in uniform, betekent dat ook dat jullie alle drie dezelfde rang hebben?	4.33
15	Of bent u hoger omdat u een andere kleur pak aanheeft, meneer van der Ende?	5.56
16	Nee, mijn rang hangt niet af van mijn kleur uniform.	4.43
18	Maar omdat ik het hoofd ben van de krijgsmachtpredikanten, heb ik een hogere rang dan Petra.	3.39
20	En mevrouw Brouwers, is die even hoog als mevrouw Doorn?	6.34
23	Ja, en eigenlijk hebben we die rang niet, maar zijn we in rang gelijkgesteld aan.	3.76
24	Militairen hebben een rang en dat betekent dat je orders mag geven aan mensen die lager in rang zijn.	15.19
25	Of orders moet opvolgen van mensen die hoger in rang zijn.	4.42
30	U hoeft niemand te gehoorzamen en u kunt niemand een opdracht geven?	8.51
32	U bent geen majoor of sergeant of dat geldt allemaal niet voor jullie?	4.91
43	We dragen het uniform om zoveel mogelijk mee te gaan met de militairen.	5.33
45	Maar wij staan zoveel mogelijk buiten de hiërarchie.	3.85
49	We hebben een klein stukje militaire opleiding gehad.	9.81
50	Nogmaals, om ook mee te kunnen en om niet in de weg te lopen.	3.85
53	Maar wij kunnen en mogen niet vechten en geen wapen dragen.	7.53
57	Dus een deel van het militaire cao is op ons voor toepassing en een belangrijk deel niet.	26.87
62	En we hebben dezelfde gezondheidszorg als de militair.	27.6
63	We gaan ook eerder met pensioen, net als de militair.	4.89
69	Ja, nee, maar dat komt met het feit mee dat wij Amstrager zijn.	10.08
73	Ja, we proberen zoveel mogelijk op de werkvloer, zo dicht mogelijk bij de militair te komen.	3.93
74	Om te horen wat zijn of haar verhaal is, waar ze mee bezig zijn.	4.3
75	En om op die manier gesprekspartner te worden van een militair.	4.27
76	Zodat hij ook weet dat als er zich vragen voordoen, levensvragen of vragen anderszins, dat hij ons weet te vinden.	4.22
77	Want mevrouw Brouwers, kan je zeggen dat je eigenlijk een soort dorpspastoor bij Defensie bent?	9.44
82	Of we worden gevraagd voor een toespraak bij een bepaalde ceremonie.	4.38
85	Ja, dat kan op de kazerne, maar dat kan ook op een andere locatie.	4.15
87	En op die manier ook woorden geven aan wat er leeft in de gemeenschap.	4.29
92	En zorgen we daarvoor dat mensen op zondag of een andere dag, net hoe het natuurlijk past in de missie, toch een dienst of een bezinningsmoment of hoe je het ook maar invult kunnen bijwonen.	3.71
94	Want meneer Van der Ende zegt dichtbij de soldaten zijn, kijken welke vragen er leven.	4.04
96	Ja, dat hangt een beetje vanaf of het vredesbedrijfsvoering is, gewoon op de kazerne.	4.05
97	Dan gaat het ook vaak over vragen, bijvoorbeeld rondom, hoe vind ik de balans tussen werk en privé?	5.07
100	Want het militaire beroep vraagt veel van een mens.	10.94
102	Sommige militairen zijn dertig, veertig weken per jaar niet thuis.	30.08
110	Nou, pastoraat is een van de belangrijke vakken, denk ik.	5.62
113	Je wordt gedrild eigenlijk om getraind om allerlei alarmbellen af te zetten.	9.43
117	Maar je wordt getraind om door te gaan en om te gehoorzamen.	86.16
119	Hoe zet je die knop weer om naar, ik ben ook gewoon een mens.	4.33
120	En ik wil me relateren tot mijn familieleden, mijn vrienden, mijn partner.	3.72
121	Waar je wel pijn mag hebben en waar je wel soms zat mag zijn.	4.99
122	Mevrouw Brouwers, kan je zeggen dat door de oorlogstijd waarin we nu zitten, het leven tussen oorlog en vrede, hoor ik bijna elke dag, de werkdruk van militairen verandert?	4.98
125	Dus er zijn natuurlijk op allerlei manieren ook voorbereidingen en oefeningen waar wij ook op de kazerne natuurlijk niet altijd alles van zien.	3.6
126	Maar misschien dat nog niet eens de werkdruk letterlijk zo verandert als wel, denk ik, de beleving van het militaire beroep.	4.31
127	Het perspectief is natuurlijk echt anders geworden.	4.13
128	Ja, en ik denk dat die druk, als die gevoeld wordt, dat dat eigenlijk altijd veel moeilijker is dan de werkdruk.	5.38
129	Want het perspectief was van, nou ja, je gaat af en toe vredesmissie en dat kan gevaarlijk zijn.	4.13
130	Maar we zitten nu in de situatie dat er oorlog is in Europa en dat er misschien een missie moet naar Oekraïne.	7.78
131	Ja, en dat zet het beroep natuurlijk in een heel ander licht, absoluut.	4.14
133	Nou ja, ik vind het en-en, want op een bepaalde manier gaan ook de gewone dingen door zoals zij altijd doorging.	4.02
134	Is er ook de waan van de dag, zoals ik het observeer, in de krijgsmacht.	3.54
135	Maar de mogelijkheid uitgezonden te worden naar Oekraïne, wat dat inhoudt, wat we er nu van meekrijgen, de oorlog, hoe hard het eraan toegaat, dat houdt mensen natuurlijk al bezig, ook hun thuisfront.	5.41
136	En overigens vind ik het ook opvallend dat heel veel militairen daar zeker niet door laten ontmoedigen.	4.18
137	Dus het maakt ze juist eigenlijk ook heel strijdbaar, professioneel.	4.2
138	Ik zie mijn collega's gelukkig, het knepen is een wat breder gedeeld.	3.41
142	Het is minder vrijblijvend geworden, althans voor de buitenwereld.	3.79
143	Nou ja, en juist die buitenwereld had in het verleden niet altijd zo heel veel begrip voor de militair en voor zijn werk en zijn uitdagingen.	3.93
144	En nu ineens wordt er gezegd, hé, maar die krijgsmacht hebben we toch meer nodig dan we misschien fijn vinden, prettig.	4.06
145	Maar er is dus veel meer openheid om je verhaal ook te vertellen als militair.	4.04
146	Ja, het leeft bij iedereen, binnen en buiten de krijgsmacht.	4.66
150	En u, meneer Van der Ender, heeft er 30 jaar neergang mee gemaakt in de zin van dat er alleen maar bezuinigd werd en dat er steeds minder kwamen, minder kwamen, minder kwamen en minder kwamen.	5.38
151	En nu weten we niet meer hoe we het geld uit moeten geven aan Defensie.	14.53
154	Nou, de impact daarvan is het mantra binnen Defensie nu, hè.	5.19
157	En vanuit Defensie wordt dan ook nu de vraag aan de geestelijke verzorging gesteld.	7.8
159	Hoe bereiden jullie je voor op een eventueel grootschalige inzet?	4.38
164	Kijk, want de vraag is, en waar bevinden wij ons bij een grootschalige inzet?	5.8
165	En in die zin leren wij dus ook van de ervaringen van de chaplains in Oekraïne.	5.85
170	Ja, nou, niet persoonlijk, maar we horen de verhalen.	3.54
171	We lezen de onderzoeken die gedaan worden na de inzet van de geestelijke in Oekraïne.	28.83
172	Er zijn ook mogelijkheden om ze te ontmoeten in Duitsland bij een opleiding.	7.88
173	Maar wat we daarvan leren is, het mantra van de geestelijke verzorging is heel vaak gaan waar de militairen gaan.	19.05
175	Maar in de huidige oorlogsvoering met alle drones enzo, zodra wat mensen bij elkaar komen, ben je een target.	8.51
179	Is dat bij het punt waar de gewonden en de doden worden verzameld?	13.48
180	In dat soort scenario's moeten we nu na gaan denken.	4.08
182	Want tijdens vredesmissies hoeven we daar niet over na.	5.21
184	Mevrouw Doorn, sommige luisteraars associëren het christendom misschien wel met pacifisme.	7.07
185	U bent daar zelf in veranderd, heb ik maar laten vertellen.	3.62
187	Ik dacht vroeger, zoals heel veel mensen, waarom zou je zoveel geld uitgeven aan defensie?	8.26
188	Want wapens en munitie, dat maakt toch alleen maar kapot?	12.2
190	Ja, u heeft echt de fase gehad dat u dacht, leger, dat kunnen we beter niet hebben?	6.97
193	Maar ik dacht, we kunnen beter werken en de aandacht richten op het positieve.	3.78
194	Maar ja, ik ben ook, mijn ogen zijn misschien geopend.	3.56
195	En de samenleving is ook een stuk, niet de samenleving, de wereld is een stuk grimmiger geworden.	4.25
202	Maar ik dacht toch, kan het niet wat minder, die defensie uitgaven?	4.78
203	Zoals iedereen, want nu zeggen we, we hadden die bezuinigingen niet moeten doen.	5.54
204	Maar ik denk dat we daar met z'n allen voor hebben gestemd.	3.59
205	En nu zien we van, ja, de dreiging is gewoon groot.	3.72
209	En klopt het dat u als gemeentepredikant ook vaak bad tegen geweld dan vroeger?	23.76
211	En altijd voor vrede en dat ze toch tot inzicht zouden komen.	4.45
214	Maar nu heb ik er wel meer het gevoel bij van, oh ja, terwijl we onze ogen dicht doen, gebeurt er misschien wel van alles.	3.73
217	Ja, zich echt met lijf en inzet ook verdedigen, ons allemaal verdedigen.	3.81
218	Als u bidt, dan vraagt u altijd dat een paar militairen, hou jij je ogen even?	8.38
224	Ik kan me de hele kruisrakettendiscussie natuurlijk nog levendig herinneren.	4.28
226	Ik was niet echt voorstander voor de kruisraketten, maar ik ben nooit echt pacifistisch geweest.	3.93
240	Ik denk dat het ook een hele legitieme stroming is binnen de christelijke traditie.	4.53
241	Maar voor mij betekent het dat het Ik vind het ook wel een ontkenning van het kwaad wat er kan zijn in deze wereld.	4.07
246	En als ik me aansluit bij mijn collega van Wat doen we met het kwaad in de wereld?	3.84
247	Geweld is natuurlijk nooit een doel, maar een middel.	5.61
248	En ik denk wel iets waar we heel behoedzaam mee om moeten gaan.	4.27
250	Maar ik denk, als we in Nederland de krijgsmacht hebben Geweld is niet altijd verkeerd, toch?	9.33
256	En dan is het een beetje het doel heilig te middelen.	4.35
257	En ik denk als we dus in Nederland militairen uitzenden of inzetten, ook om dat geweld te gebruiken, is het ook heel belangrijk om hen te ondersteunen.	10.52
260	Ik begrijp dat u ook actief bent voor vredesorganisatie Pax.	4.39
264	Dus ik vind eigenlijk dat ze ook een goed afgewogen standpunt hebben.	4.53
265	Waarin ze ook de noodzaak van geweld onderkenden dat dat bestaat.	8.47
266	Maar ook altijd kijken naar andere manieren om aan vrede te werken.	4.69
271	Ik denk dat dat ook geldt voor militairen en voor onze samenleving.	4.92
275	En kunt u een voorbeeld geven aan een moment waarop u denkt van ja, wat zijn we eigenlijk aan het doen?	4.91
276	Nou ja, als ik ook even in herinnering haal wat veteranen wel eens vertellen, is dat zij praten over situaties waarin ze ook vaak niet mochten ingrijpen.	4.62
279	Ze hadden bij wijze van spreken de middelen en ze stonden klaar.	3.72
280	Maar ze mochten niet vanwege een bepaald mandaat of een bepaalde politieke stelling.	7.32
281	En dan schuurt het omdat militairen op dat moment ook bijvoorbeeld kwaad zien wat ze zouden willen voorkomen.	6.18
284	Oh, ik denk dat dat in Afghanistan gespeeld heeft, maar ook in Bosnië gespeeld heeft.	6.38
285	En soms ook heel in het klein, dat ze bij wijze van spreken in het uitzendgebied kinderen zien die vragen om iets te eten of medische verzorging.	10.92
288	Meneer Van der Ende, het is een tijd waarin de oorlog weer echt aan de orde van de dag is.	4.06
289	De oorlog tussen Israël en Hamas natuurlijk en de dreiging vanuit Rusland aan de oostgrens van Europa, de oorlog met Oekraïne.	21.05
290	Hoe zijn jullie als geestelijke verzorgers daarmee bezig?	5.89
291	Nou, laat ik het even bij het protestantse smaldeel houden, waar we het afgelopen jaar vooral ook mee bezig geweest zijn.	3.52
292	Is bijvoorbeeld nadenken over heel die traditie van de rechtvaardige oorlog.	3.94
294	En hoe kan je je als christen verhouden tot een oorlog?	16.44
299	Nou ja, het antwoord luidt dat het soms te rechtvaardig is om een groter kwaad te voorkomen.	4.41
301	Ik bedoel, we voelen allemaal de dreiging van Poetin, denk ik.	7.47
302	Nou ja, ik denk dat het terecht is dat we nu ons voorbereiden om in ieder geval weerstand te kunnen bieden tegen een dreiging vanuit Rusland.	7.14
303	Kijk, ik vind het heel ingewikkeld om in te schatten hoe realistisch die dreiging is.	4.65
304	Want, nou ja, voor mijn gevoel, ik zie ze niet zomaar in Rotterdam staan, bij wijze van spreken.	3.6
305	Maar ik denk dat we in een tijdleven te maken hebben met een machthebber die reageert op tegenmacht.	4.24
306	En dat we als defensie dat wel moeten kunnen bieden.	4.97
309	Nou, ja, in die zin dat we, ik vind het echt een omschakeling van meegaan met vredesmissies, peacekeeping operations.	3.81
310	Of nu daadwerkelijk voorbereiden op een grootschalig conflict.	4.8
311	Waarbij we veel meer risico lopen op doden en gewonden.	68.32
313	Dus dat betekent ook iets voor de inzet van de geestelijke verzorging.	4.72
314	Mevrouw Doorn, u werkt bij de Luchtmobiele Brigade.	9.77
315	Ik begreep dat er oefeningen worden gedaan waarbij er geoefend wordt alsof er tachtig doden per dag vallen.	9.81
316	Ja, nou niet specifiek bij de Luchtmobiele Brigade.	15.44
317	Maar dat is een nieuwe realiteit die we eigenlijk bij vredesmissies gewoon niet meemaakten.	4.34
319	En bijvoorbeeld ook op dat je veertig gewonden binnenkrijgt.	7.03
320	En dat je meteen aan moet kijken van wie is eigenlijk hooploos.	4.76
328	En sommigen worden behandeld meteen of moeten wachten.	3.81
329	Anderen worden misschien wel opzij gelegd van nou ja, die kunnen we niet meer redden.	4.21
331	Dan moet je als geestelijke verzorger dan mee op pad.	5.74
332	En dan kun je niet bellen naar je islamitische collega of naar je humanistische collega.	6.74
333	Dus dan moeten we ook het hele palet toch een beetje in onze borstzak hebben.	3.98
334	U moet even de Koran lezen dan, want hoe doe ik dat bij een moslim?	11.72
335	Eigenlijk moeten wij, en daar zijn we nu mee bezig, in gesprek met collega's van andere denominaties.	3.47
336	Van wat nemen wij mee om die militair, wat zijn achtergrond ook is, op dat moment bij te staan.	3.82
337	Want als het in zulke grote getalen gebeurt, dan moeten we echt niet wachten op iemand die komt invliegen.	4.36
338	Dan moeten we daar gewoon doen wat er gedaan moet worden voor die militair.	5.22
341	Stel er zijn veertig gewonden, dan dertig zijn er nog te redden en ik moet dan op die tien af?	5.59
342	Ja, daar wordt binnen de collega's wel over gesproken.	4.94
343	Ik ben niet bij die oefening geweest, maar dat zijn natuurlijk wel de dingen waarover nagedacht wordt.	3.77
344	Dat is denk ik ook nieuw voor ons, dat wij nu trainen.	3.74
345	Voorheen gingen we altijd mee om de oefeningen te ondersteunen.	4.16
346	Maar nu moeten wij zelf ook iets nieuws leren, een nieuw vak.	3.77
348	Ja, want tot nu toe kon u zeggen van, ik kijk in de protestantse traditie hoe je dat doet.	5.65
349	Maar u moet zich daadwerkelijk ook verbreden tot die andere tradities dan nu.	4.05
350	Ja, maar ik bedoel meer met trainen, dat wij nu ook worden, dat wij op oefening mee gaan om zelf te oefenen.	4.16
354	Ja, want is dat eigenlijk nog van deze tijd, die verschillende denominaties?	6.74
355	Dat moslims, die hebben misschien nog wel echt andere rituelen, maar protestant en katholiek.	13.62
357	Ik denk dat het op de werkvloer niet vaak op scherp komt te staan.	4.49
358	Nee, ik denk dat het belangrijk is voor militairen dat er een geestelijke verzorgers die hen nabij is.	7.58
359	En waar ze vertrouwen in hebben, waar je misschien een band mee hebt.	4.1
360	Maar ik maak niet vaak mee dat mensen echt om een denominatie vragen.	4.27
362	Maar goed, ik denk dat onze positie en de scheiding van kerk en staat die daaraan ten grondslag ligt, wel belangrijk is.	4.16
365	Dat de gewetensvrijheid van militair op die manier gewaarborgd wordt.	5.97
369	Ja, maar dan kunt u als baas misschien wel zeggen, jongens, we gooien het gewoon door elkaar, katholieken, protestanten.	3.94
375	Ik ben wel heel blij dat op het grondvlak, zeg maar, is de samenwerking gewoon ontzettend goed.	4.25
376	Qua organisatie zie je nog die verzuiling tussen de verschillende denominaties.	4.7
377	Mevrouw Brouwers, u doet promotieonderzoek naar de morele gewondheid van militairen.	16.6
379	Nou, dus ik denk dat we in de veteranenzorg erkennen dat militairen niet alleen fysiek gewond kunnen raken.	19.79
380	Of mentaal met ptss of traumaklachten, maar ook moreel.	25.2
381	Dus dat ook de morele belasting van het beroep onder de aandacht komt te staan.	4.3
388	Nou, wanneer je dingen hebt moeten doen of nalaten.	4.12
391	Je bent op uitzending en je ziet een kind wat medische verzorging nodig heeft.	25.24
397	Militairen kunnen natuurlijk niet hun eigen waarde volgen.	8.04
401	En verandert dat ook als de oorlogsdreiging zoals nu weer groter is?	19.8
403	Maar ik denk de noodzaak, die maakt natuurlijk ook veel van die context.	3.93
404	En ik denk dat het voor de morele belasting, zoals ik het even noem, heel belangrijk is dat militairen zich ook gesteund voelen.	6.06
405	En op het moment dat die noodzaak groter is, dan voelen zij zich meer gesteund, is die erkenning ook breder.	4.17
408	Dus in deze tijd is het wel degelijk een beetje zwaarder?	5.3
409	Is het zwaarder, maar ook weer makkelijker, omdat er meer erkenning is voor het werk van militairen.	5.94
412	Op deze bevrijdingsdag praat ik met drie geestelijke verzorgers die werken bij Defensie.	7.01
413	Petra Doorn, Sanneke Brouwers en Gert van der Ende.	5.96
414	In de loopgave is niemand atheist, is een bekende uitdrukking.	16.69
415	Hebben jullie de indruk dat soldaten geloviger worden naarmate het geweld dichterbij komt, mevrouw Doorn?	19.16
417	En dat kan een soort van bijgeloof zijn, of toch een zoeken naar, maar wat is de zin hiervan?	5.84
419	We zeggen altijd van, je doet het vooral voor je buddy.	4.01
420	In het gevecht ben je er vooral voor je buddy en hij voor jou.	3.62
422	Maar als er zoveel doden gaan vallen, kun je dat dan nog zeggen?	10.9
425	En dan moet het goed waar je voor streef toch ook echt goed zijn.	4.55
426	En wat kunt u dan aanrijken als mensen met dit soort vragen bij u komen?	5.99
428	Nee, dat is denk ik heel wezenlijk voor het vak van geestelijke verzorg.	4.89
430	Nee, wij gaan met de militair mee in zijn zoeken naar antwoorden.	4.18
433	Nou, dan zou ik Ja, ik kan niet zo heel makkelijk een spelletje spelen.	3.48
435	Vervolgens weet je nog waarom je eigenlijk militair bent geworden?	6.46
437	Dat trok me aan, maar er vallen echt doden nu hier.	5.03
439	Sorry, ik ben niet zo goed in een spontaan rollenspel.	4.01
440	Maar om met die jongen in alle eerlijkheid te kijken van ja, past het nog?	5.91
441	En natuurlijk ben ik er niet voor om alle mensen de uitgang van defensie te wijzen.	3.74
442	Maar ik vind het ook wel heel belangrijk dat militairen beseffen wat het betekent om militair te zijn.	5.2
443	En dat dat meer is dan leuke, spannende oefeningen.	3.99
445	Ja, en dan kan het ook zijn dat u uiteindelijk zegt misschien is een andere baan beter.	4.57
446	Nou, dat ik die persoon help om tot die conclusie te komen.	3.77
448	Want dat is beter dat hij dat hier in Nederland ontdekt, dan dat hij dat daar in de loopgraven ontdekt.	6.93
451	Nou, in ieder geval dat in de loopgraven alles op scherp komt te staan.	3.64
452	En ook de zin van je aanwezigheid daar als militair.	4.34
453	Ik denk dat de grootste vragen zich dan wel voordoen.	4.41
458	Jullie werk wordt leuker eigenlijk van die oorlogstreiging.	4.74
459	Het klinkt een beetje raar, maar dit zijn wel de vragen waar het over gaat toch lijkt me.	4.21
460	Nou ja, het zijn wel hele wezenlijke vragen waar het gesprek dan over gaat.	4.05
463	Ik denk dat dat eigenlijk, kort samengevat, het antwoord is.	4.37
464	Waarom mensen dan ook met God bezig gaan of met geloof.	7.57
465	Het gaat over het einde van het leven en het risico dat je loopt.	5.2
467	Nee, maar het is wel zo dat wij dan als geestelijke verzorgers wel komen bij de kern van ons werk.	6.6
468	Een paar maanden geleden was staatssecretaris Tuinman te gast bij mij op tv.	5.26
469	Samen met een aantal jonge mensen die in een dienjaar bij Defensie zitten.	12.59
480	Deze mensen zijn allemaal bereid om leven te geven, meneer Tuinman.	4.25
481	Ja, maar dat is natuurlijk de hele reden waarom die krijgsmoet op orde moet zijn.	4.55
482	En daarom ben ik ook zo blij dat er hier zoveel mensen zitten.	3.92
483	En die zitten allemaal op verschillende drijffirmen omdat ze dat willen doen.	7.24
484	Maar het is natuurlijk ervoor te voorkomen dat je in die situatie terechtkomt.	4.15
487	Nou, ik krijg een hoop kritiek op het gebruik van die term sneuvelbereid.	3.82
491	Mensen zijn waarschijnlijk gevechtsbereid als ze in het leger zitten of ook niet per se?	18.34
493	Ja, het is wel een onderwerp inderdaad om over te praten met militairen.	6.04
494	En het woord sneuvelbereid is eigenlijk een beetje een gek woord ook, inderdaad.	5.09
495	Dus het is wel onderwerp van gesprek op dit moment.	3.58
503	En ik denk voor militairen is ook Militairen zetten zich in voor iets wat altijd groter is dan zichzelf eigenlijk.	5.41
504	Ze zijn natuurlijk ook een klein radertje in een groter geheel.	3.72
505	Dus dat geeft er vanzelf ook wat meer het gevoel dat iets je overstijgt, zeg maar.	4.0
508	Zijn jullie gevechtsbereid of sneuvelbereid mag ik dan niet meer vragen?	4.14
510	Zijn jullie bereid je leven te geven, meneer Van Rende?	4.52
512	Maar als ik gevraagd of als dat nodig is om mee te gaan met de militairen, dan zou ik wel meegaan.	3.98
514	Ja, en dan zou je het risico Ik weet dat dat een risico met zich meebrengt.	4.15
517	Dat is heel vreemd, want wij hebben niet een eet afgelegd binnen defensie.	4.03
518	Maar toch is dat wel eigenlijk het wezen van ons werk.	4.52
520	Dat we misschien iets van de naam van God zelfs waarmaken.	4.49
529	Ik vind het ook eigenlijk een vraag die bijna niet te overzien is.	4.54
530	Maar ik begrijp volledig wat mijn collega's zeggen.	3.68
531	Ik moet daarbij vandaag ook echt wel denken aan onze eigen bevrijding.	4.85
532	Waar gelukkig maar zoveel jonge mensen van een ander continent gevechtsbereid zijn geweest.	4.06
534	Dus ik vind dat, als we er nu ook wel over nadenken, bijna onbegrijpelijk.	3.73
538	Dat is misschien een betere formulering dan onbegrijpelijk.	4.4
539	En is er toch een groot verschil tussen de jongere generatie en de oudere generatie?	18.4
540	De jongere generatie komt toch met andere verwachtingen binnen in het leger, denk ik?	18.68
541	Ik denk dat degene die nu zich aanmeldt voor het leger, dat die heel goed beseft dat we ons voorbereiden op een grootschalige inzet.	4.77
544	Ik merk het ook aan de nieuwe collega's die binnenkomen.	3.54
545	Die weten van, hé, ik ga werken in een krijgsmacht die zich mogelijk gaat inzetten voor een grootschalig conflict.	4.32
546	Terwijl wat oudere collega's, die zijn nog binnengekomen in de tijd van alleen de vredesmissies.	3.63
551	En ik herinner me nog een collega die zei van, nu de krijgsmacht zich inzet voor vredesmissies, nu kan ik krijgsmachtpredikant worden.	4.68
552	En ik vraag me af of deze collega vandaag nog krijgsmachtpredikant zou willen worden.	4.35
554	Hartelijk dank voor dit gesprek en veel wijsheid bij jullie werk.	3.98
555	Dat zeg ik tegen Petra Doorn, Gert van der Ende en Sanneke Brouwers, geestelijke verzorgers bij Defensie.	5.82
556	Zo meteen op deze zender Kunststof met Frank van der Linden.	5.37
557	Half tien zijn wij er weer met lang zijn en omstreken met daarin het wekelijkse sportforum.	4.73