Dit is de Dag 🇳🇱

_id	67ffe6c1ca6c7ea4714ba39f
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/dit-is-de-dag/9d7a94f5-bf05-4e27-89fc-7558cd02b00a/2025-04-16-dit-is-de-dag
datetime	2025-04-16 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
0	20 minuten en tenslotte de A28 Amersfoort richting Zwolle.	8.02
1	Bij Robert Hattemberbroek nog 10 kilometer file met 20 minuten vertraging.	30.52
2	Goedenavond, fijn dat u luistert naar Dit is de Dag.	3.93
3	D66 wil euthanasie uit het wetboek van strafrecht hebben.	88.02
4	Volgens de partijen varen artsen een drempel om euthanasie uit te voeren.	82.44
6	Hij zei ook van ja, ik snap wat jullie allemaal zien.	3.88
7	Maar ik ben degene die die spuit moet zetten en die verantwoordelijkheid af moet leggen.	4.15
10	Iedereen met de diagnose dementie moet na drie maanden een gesprek aangaan met de huisarts over het ziekteverloop en de stervenswens.	79.96
11	ChristenUnie-leider Mirjam Bikker, het zal u niet verbazen, is valikant tegen deze plannen en gaat zometeen in debat met Wieke Poudersma van D66.	10.85
12	Eerst, u wist het waarschijnlijk niet, ik mis ook een beetje de slingers en de petit fours moet ik zeggen want het is vandaag de dag van de fietshelm.	3.4
13	Jawel, het is niet toevallig dat verkeersminister Barry Matlenen van de PVV vandaag daarom een nieuwe campagne start om veel meer fietsers aan de helm te krijgen.	29.42
14	Maar ja, daar zijn Nederlanders toch veel te koppig voor.	8.05
15	Ik heb er nu een helm op gehad, dus ik heb een petje op en ik ga geen helm op.	3.51
17	Ik vind, dan heb je, dan kan je ook zeggen, je mag niet meer veel eten, je mag niet meer roken.	5.19
18	Ja, kortom, gaat deze overheidscampagne ons aan de helm helpen, om het zo maar te zeggen.	4.04
19	Ik zeg tegen u, als u aan de radio gekluisterd zit nu, praat vooral mee via de NPO Radio 1-app.	4.97
23	Ik ga hier verder praten met Jury Janss, reclamemaker en bedenker van de overheidscampagne.	4.64
24	En Frank Kwanten is ook bij ons, projectleider Ruimte tussen Gebouwen.	8.16
27	De straat moeten we weer gaan zien als ruimte tussen gebouwen.	4.22
28	Dan gaat het over verplaatsen, maar ook over allerlei andere doelen die de straat kan dienen.	3.67
29	Inrichten van de openbare ruimte, zal ik maar zeggen.	5.69
30	Goedenavond, welkom beiden, vergeet ik bijna te zeggen.	3.39
31	Meneer Janssen, we hoorden net in dat fragmentje iemand van, ja, ik doe wel een petje op.	3.42
38	En inmiddels gaan onze elektrische fietsen bijna net zo hard als die wielrenners toe.	13.49
41	Ik heb zelf ook wel eens op een snelle racefiets gezeten.	3.47
48	Want ik zag Barry Matlener helmpjes uitdelen bij een basisschool.	20.28
49	Ja, nou, het is eigenlijk vooral het campagnethema Zet hem op.	4.11
50	We willen mensen aanmoedigen om de fietshelm op te zetten.	9.43
53	Mensen hebben het over, ja, moet je het gaan verplichten.	4.02
56	Dus ja, op heel veel plekken in Nederland kun je hele mooie fietshelmen vinden.	8.94
57	En dat heeft Barry Matlener vanochtend ook laten zien.	6.85
58	Heel veel mensen hebben vaak een beetje een weerstand tegen fietshelmen.	63.57
60	Of niet hip, nou, je hebt hele mooie nieuwe ontwerpen.	3.71
63	Ik fiet zo vaak en als ik fietst draag ik inderdaad nog geen helm.	13.56
67	Maar ja, inderdaad, nog maar vijf procent van Nederland draagt de fietshelmen.	88.76
71	En als je dan ziet dat in Denemarken is het inderdaad heel snel een succes geworden.	5.61
73	Nou, daar heeft het zelfs twintig jaar over gedaan.	7.22
74	Van zes procent naar vijftig procent van de mensen.	18.51
78	Maar u zegt soms, maar u zegt van heel veel ongevallen heeft betrekking op fietsers.	17.23
80	Het letsel, ja, 75.000 fietsers belanden op de spoedeisende hulp jaarlijks.	89.38
81	Nou, dat is best veel waarvan één op de zes sprake is van hersenletsel.	20.6
83	En ja, je hoofd is een ontzettend kwetsbaar en dierbaar bezit waar je zuinig op moet zijn.	16.25
89	Ja, nee, kijk, ik denk dat het geweldig is dat we met z'n allen zoveel fietsen in Nederland.	5.52
90	En we fietsen ook steeds meer en fietsen steeds langer en verder en ook steeds ouder door.	4.5
94	Wat dacht u toen je Barry Matlenen bij die basisschool zag staan?	7.48
95	Ja, ik dacht wel van, kijk, we hebben hier te maken eigenlijk.	3.76
98	Eén is dat volgens mij, als hier het overheidsgeld naartoe gaat, een kwestie van prioriteiten.	4.46
99	Dus we zien, de minister zien we met een bord met 130 op de snelweg staan.	9.73
103	En als je gaat kijken wat is het meest effectief om te doen om in te grijpen, dan gaat het om ingrijpen in de openbare ruimte.	6.3
104	Zorgen dat kinderen veilig naar de basisschool kunnen fietsen.	74.23
107	We zijn ook geen zwemvesten uit gaan delen na de watersnoodramp.	55.4
108	Aan de mensen in Zeeland om te zeggen van, hey, stormvloedkering doen we even niet.	7.18
109	Maar we gaan wel geld uitgeven aan zwemvesten, zijn jullie de volgende keer veilig.	3.75
113	En natuurlijk moeten we ook aan de infrastructuur werken en een veilige weg.	4.91
115	Je ziet dat in Denemarken een campagne juist heeft gewerkt.	8.46
118	Dus ja, als het aantal slachtoffers daarmee kan afnemen, is denk ik elk middel geoorloofd.	5.26
121	Dan gaan we gewoon even contact zoeken met Denemarken.	4.87
126	Ja, en dan denkt u, als u radio zit te luisteren, René Passet en deze stem, die ken ik.	3.65
127	En dat klopt, want u bent voormalig filelezer op deze zender.	3.74
132	Ja, ik vertel tegenwoordig Nederlandse toeristen dat hier in Denemarken toch iets vaker de fietshelm wordt opgezet.	73.83
135	Maar als ik mijn zoontje van vijf in de bakfiets heb, of achterop mijn fiets, dan heb ik hem altijd op en ik heb hem vandaag ook op.	4.39
139	Ik ben toch nog iets te veel Nederlander en te eigenwijs, maar Ik ben niet romse dan de paus, maar ik heb een fietshelm en ik heb hem meer op, of ik heb hem sowieso veel meer op dan in Nederland, want dan had ik hem alleen maar op als ik ging mijn autonbike.	3.42
140	En ik begrijp, want Joeri Jansen noemde net Denemarken ook al, daar is de campagne hier is toch wat gebaseerd op Denemarken.	21.55
142	Nou, om te beginnen, alle kinderen hebben een fietshelm op.	11.0
144	En als je dat niet hebt, dus als ik met mijn zoontje rondfietste zonder fietshelm, dan werd ik daar echt op aangesproken.	4.23
146	Dus ja, er is wat meer sociale druk van, joh, dat is echt wel slim om dat te doen.	3.87
147	En doe zelf ook een helm op, want als je onder een auto komt zonder helm.	11.9
148	Dan kan je niet meer zo goed voor je zoontje zorgen misschien.	5.58
149	Dus ja, dat zijn allemaal goede argumenten, maar wat echt een verschil heeft gemaakt, zijn gewoon de jarenlange campagnes van de overheid, waarbij eigenlijk niet werd geprobeerd om de fietshelm cool te maken, want dat is eigenlijk een kansloos traject.	5.59
150	Maar juist werd ingezet op die veiligheid en op het voorkomen van ongelukken en hersenschade.	5.79
151	En ja, je hoorde het net al iemand anders zeggen in de uitzending, de helft van de fietsende Denen heeft nu een fietshelm op.	14.17
154	Als ik dit ook zo hoor, denk ik, waarom bent u tegen een helm opzetten?	5.01
156	Ik denk wel dat als je onder een auto komt, dat je een groter probleem hebt dan alleen een helm opzetten.	7.17
157	Ik zeg alleen Ja, dat is kwetsbaar onderdeel, wordt gezegd.	4.51
158	INW gaat bezuinigen, 38 miljoen voor verkeersveiligheid in 2025 en 19 miljoen, zeg ik uit mijn hoofd, in 2029.	33.55
159	Ja, als je dan hem gaat prioriteren, ga je dan inderdaad zeggen als overheid van hey, we vinden dit individuele, we gaan het probleem individualiseren, het is uw probleem, u moet u zelf beschermen.	5.06
160	Dat is toch een beetje wat we met klimaatbeleid ook doen, van ja, ga maar allemaal maar niet meer vliegen en dan hoeft de overheid niet in te grijpen.	6.35
161	Dus het gaat ook om de fundamentele vraag van wat is de taak van de overheid?	6.59
162	En dan denk ik van de taak van de overheid is je beschermen tegen de omgeving en hoeft het helemaal niet individueel te maken om mensen te gaan vertellen dat ze een helm op moeten kunnen zetten.	7.15
163	Dat kunnen ze prima zelf overwegen en iedereen die een helm opzet, moet het zelf weten.	4.32
164	Maar ik begrijp eigenlijk uit uw woorden dat u zegt van hey, er wordt een soort incident aangepakt, terwijl, ja, dan kom je ook op uw expertise, terwijl de ruimte eromheen, dat laten we maar een beetje versloffen.	3.56
165	U noemt de bezuinigingen van het ministerie van Matlenen, oftewel u zegt luister, dat wordt aan z'n lot overgelaten en er wordt dan nu op zo'n helm gedrukt.	9.24
168	En dan zie ik artsen die dat dan promoten zonder bijsluiter.	5.18
169	Ik weet in Denemarken zijn ook twijfels over dat er misschien minder gefietst wordt door die nieuwe norm.	10.31
170	Op andere plekken in Australië is het fietsgebruik helemaal afgenomen na de introductie van een helmplicht.	84.39
172	En dan denk ik, als je arts bent en je bent voor een fietshelm, prima, maar geef dan ook een buisluiter.	4.09
173	Het is ongekend dat een arts iets promoot waar geen buisluiter bij zit.	6.97
175	Oké, even naar uw buurman, Jori Jansen, die de overwijds campagne bedenkt.	3.99
179	Nee, want verplichter zou je als heel erg tegenwerken.	5.28
180	De campagne is veel meer gericht op zelfovertuiging.	10.54
182	Ja, het is eigenlijk best wel slim om een helm op te zetten.	7.22
183	Maar hoe gaat u dat doen bij die, want René Pazet noemt het ook al.	7.01
184	Ik ben nog wel die koppige Nederlander en die Denen zijn een stuk makkelijker mensen.	5.03
187	Ja, wat hij eigenlijk net zelf al aangaf is, het begint eigenlijk bij de kinderen.	4.63
188	Daar is het heel normaal en iedereen vindt het vanzelfsprekend om eigenlijk een kind een helm op te doen.	6.8
190	Nou ja, het heeft twintig jaar geduurd, dat succes in Denemarken, voordat er inderdaad de helft daaraan is.	6.23
191	Maar het is heel slim dat ze zijn begonnen met kinderen.	16.37
192	Wij richten ons in de campagne ook, onder andere op ouders met jonge kinderen.	4.55
194	Daarmee eigenlijk voed je een nieuwe generatie op, waarbij het vanzelfsprekend is dat je een helm draagt.	14.99
195	U wilt eigenlijk dat we ons slecht gaan voelen als ouder, als ik met mijn kind rondfiets die geen helm op heeft.	25.0
197	En eigenlijk willen we dat zo snel mogelijk zorgen dat die kinderen opgroeien.	8.39
201	Misschien ben ik een hele slechte ouder, maar Nou ja, ik denk dat als ouder, ik merk om me heen zeker in Amsterdam.	3.6
202	En daar zie je ook eigenlijk heel veel, nou eigenlijk de buitenlanders geven daar eigenlijk nog het voorbeeld.	4.21
203	In Amsterdam heb je heel veel experts, mensen die niet gewend zijn om veel in het verkeer deel te nemen als fietsers.	28.61
206	Maar als je nou denkt van, je wil je kinderen beschermen als het nou lukt om te beginnen met een nieuwe generatie op te laten groeien.	8.73
207	Waarbij het vanzelfsprekend is dat ze een fietshelm dragen.	7.88
209	En dat is eigenlijk het begin en ook het succes van Denemarken.	4.49
211	We zien allemaal dat er steeds meer mensen met de fiets aan werk gaan.	13.45
212	Dus ik denk niet dat er minder mensen gaan fietsen.	4.73
213	We merken juist in Nederland dat de publieke ruimte steeds meer wordt ingenomen door de fietsers.	50.05
214	En juist doordat er ook steeds elektrische fietsen bijkomen, is het aantal verkeersslachtoffers ook toegenomen.	79.72
217	En het is voor je eigen best om daadwerkelijk hem op te zetten.	4.21
218	Maar even het argument van uw buurman, Frank Wante nog in herinnering roepen.	4.73
219	Die zegt net, ja luister, je pakt nu dit aan, terwijl je de ruimte moet aanpakken.	3.76
220	Eigenlijk de andere gebruikers, zoals ik het interpreteer Frank Wante, de automobilist bijvoorbeeld.	7.04
221	Daar moet je een campagne op of tegen voeren in plaats van een fietshelm proberen.	6.42
222	Nou, ik zou Barry Matlenen in plaats van met een bord 130 of met een helm wat hij aan een kind geeft.	3.75
223	En zegt van, sorry, we doen even niks aan de ruimte.	4.83
225	Wel eens naar Brussel willen zien gaan om bijvoorbeeld aan te pakken dat auto's steeds zwaarder en groter worden.	18.27
227	Dat we niet meer voor allerlei wisselwasjes de auto hoeven te pakken.	4.74
228	Dat we gewoon met z'n allen in die ruimte, in die stad kunnen leven.	4.41
229	Zonder dat er mensen zijn die in een vierwiel rondrijden waarmee je zo je dood kunt houden.	16.75
232	Nogmaals, het is niet of of het is en en natuurlijk.	4.18
238	Waarbij we nu zien dat er ook een hele generatie opgroeit.	23.3
239	Waarbij het vanzelfsprekend is om niet voor je achttiende aan de alkel te gaan.	3.82
240	Ja, dat is eigenlijk ook het doel van deze campagne.	4.39
244	Want of zijn het zulke makkelijke mensen die doen gewoon wat de televisie zegt?	13.45
246	Het is eigenlijk een neertrapsraket geweest in de loop der jaren.	6.13
247	Eerst hebben ze dus de ouders met kinderen bestookt.	7.98
248	En daarna bleek dat bijvoorbeeld de tieners, dus vanaf elf jaar en ouder, dat die eigenlijk onder groepsdruk die helm niet meer op wilden.	6.85
249	En toen hebben ze een campagne gemaakt waarbij ouders eigenlijk super suf werden neergezet.	8.53
251	Maar dan wel heel strikt dat ze dus de kinderen eigenlijk verplicht waren.	9.05
253	En dan werden die ouders in een keer supercoole hiphopartiesten die zaten liedjes bij.	16.79
262	Elisabeth heeft een keer een ongeluk gehad in Amsterdam twee jaar geleden sindsdien met een helm op.	12.09
269	En daarom is deze campagne ook bedoeld om mensen het te laten uitproberen.	4.9
271	En ja, je moet toch soms, als je je kuif wil beschermen, dan moet je dus toch soms nog een helm opzetten.	4.3
274	Steven zegt tot slot zijn fietshelmen te koop die je kunt connecten met je mobieltje.	10.65
275	Waarmee je dan met je fietsmaatje kunt kletsen tijdens het rijden.	27.26
278	Nou, ik denk dat we technologie niet echt nodig hebben om het allemaal beter te maken.	4.82
279	We spreken al honderd jaar de roekeloze automobilist aan.	36.63
281	Dus ik hoop dat Jury ook een keer vanuit de overheid wordt gevraagd om een campagne te maken richting de automobilist.	6.61
283	En ik hoop vooral dat de minister ook eens een keer op de dag van de fietshelm honderd schoolstraten gaat openen.	6.21
284	En laat zien van kijk, de omgeving hebben we aangepakt.	3.52
290	Jury Jansen, Frank Wante en ook René Passet vanuit Denemarken.	6.42
293	Het moet voor mensen met dementie makkelijker worden om euthanasie te krijgen.	89.14
297	Mensen met beginnende dementie moeten standaard een gesprek met hun huisarts krijgen over hun levenseinde.	83.32
298	Volgens Wieke Paulusma van D66 schept dat duidelijkheid voor artsen.	16.03
304	Mirjam Bikker, fractievoorzitter van de ChristenUnie.	10.48
317	Dat ze toch heel erg dat zwaard van vervolging boven hun hoofd voelen hangen.	4.43
318	En wij willen heel graag deze artsen het vertrouwen geven.	4.41
319	En ook het comfort dat zij kunnen doen waar ze voor zijn opgeleid.	4.46
321	En in dit geval mensen met dementie ook kunnen opvolgen.	33.81
322	Maar u zegt, ik heb signalen van artsen dat ze bang zijn voor de gevolgen als ze euthanasie verlenen aan iemand met dementie?	75.92
326	En dat wij euthanasie in het wetboek van strafrecht hebben gezet.	50.36
328	Die prima ook via het tugrecht afgehandeld kan worden.	5.93
329	Dat is een last die professionals met zich meedragen.	4.19
331	Laten we ervoor zorgen dat euthanasie op een zorgvuldige wijze wordt uitgevoerd.	11.55
332	Maar daar waar het nalatig is, kan het wat ons betreft prima via het tugrecht.	3.51
333	Ja, we komen zo wel even op dat strafrecht en terugrecht dan.	7.08
334	Maar heeft u cijfers van artsen die moeite hebben om euthanasie te verlenen aan mensen met dementie dan?	78.97
336	Nou, we zien in de cijfers van de regionale toetsingscommissie die elk jaar beoordeeld of een euthanasie zorgvuldig uitgevoerd is.	31.5
337	Dat als het gaat om mensen met een vergevorderde dementie, dat dat aantal heel klein is.	49.32
338	Terwijl we ook weten dat heel veel mensen, en die reacties kregen we vandaag ook, maar ook in alle maanden in de voorbereiding.	3.82
339	Dat een heleboel mensen wel deze wens hebben, maar dat daar uiteindelijk geen gehoor aan gegeven wordt.	4.42
340	Of dat mensen er zelf niet meer voor kiezen, want dat kan ook.	4.46
341	En wij vinden, geef nou die professionals dat vertrouwen.	3.9
342	Haal die donkere wolk van die vervolging weg, maar doe ook recht aan de wensen van mensen zelf.	3.62
343	Ja, mevrouw Bikker, dementie zal alleen maar toenemen.	6.46
345	Dementie zal in 2040 volgens verwachting 500.000 mensen zijn.	76.92
347	Toch juist goed van uw buurvrouw dat er over nagedacht wordt?	6.54
348	Dementie gaat inderdaad volksziekte nummer één worden.	84.53
352	En wat mij betreft moet er ook veel meer aan gebeuren.	3.77
353	Maar juist dan dit voorstel doen, dat vind ik erg onverstandig.	3.92
354	Het is opnieuw eigenlijk euthanasie ook linken aan dementie.	89.85
355	Ik vind het belangrijk, ook als je dementie hebt, juist dan is het belangrijk dat we goede zorgen organiseren.	6.99
358	En ook als je niet meer wilsbekwaam bent, dus zelfstandig je wil kunt uiten, hoor je er nog steeds bij.	3.99
360	In plaats van dat als we het over het probleem hebben van meer dementie, dat we dan ook gaan verkennen hoe er meer euthanasie mogelijk is.	38.68
361	Nou, daar zitten mevrouw Paulusma en ik echt zwart-wit in.	3.47
363	Ja, want mevrouw Paulusma, u zegt van ik wil het uit het strafrecht halen.	7.98
365	Omdat we in het algemeen, en wat ik net ook al zei, in het bijzonder als het gaat om mensen met dementie, artsen veel terughoudendheid voelen omdat ze de angst hebben voor vervolging.	60.09
366	En wat mij betreft is euthanasie, net als trouwens abortus, een vorm van zorg.	24.48
367	En kunnen we dat prima afhandelen via het tugrecht.	3.97
368	Als je een chirurg in de operatiekamer nalatig bent, dan mag je ook verschijnen voor het bankje.	36.47
370	En kijk, het is heel goed dat mevrouw Bikker die zorgen deelt over mensen met dementie.	7.54
372	En daarom zeggen wij ook in dit voorstel, het is niet het een of het ander.	3.87
373	We zeggen, laten we nou die zorg voor mensen met dementie veel beter maken.	46.69
374	Dat is ook waar Alzheimer Nederland veelvuldig om gevraagd heeft.	13.16
376	En laat in dat gesprek over kwaliteit van leven, ook bedoeld in onderdeel zijn.	4.49
377	Even de onderdelen van uw voorstel ontleden, zal ik maar zeggen.	3.89
379	Want ik zat te kijken in die cijfers ook al vorig jaar.	5.8
381	En zes keer, dus van die 10.000 in zes gevallen, heeft de regionale toetsingscommissie twijfels of dat wel goed gegaan is en ligt het bij het OM.	21.0
383	Nou, dat het in Nederland heel zorgvuldig gedaan wordt.	4.56
385	Maar de complexiteit van mensen met dementie en hun wilsbeschikking en de wensen die ze in een eerder stadium geuit hebben, dat is een heel complex vraagstuk.	7.52
387	Ik zeg laten we nou heel zorgvuldig met elkaar over de wensen van mensen spreken.	3.51
388	En laten we die zorgen die artsen in het algemeen hebben, dus ook bij euthanasie bij andere patiënten, laten we die zorg wegnemen en het vertrouwen geven.	15.98
389	Mevrouw Bikker, het kan uit het strafrecht, zegt mevrouw Paulus, maar u bent jurist.	9.09
391	Ik heb hier hele grote twijfels bij, om meerdere redenen.	3.57
392	We kennen in Nederland het recht op leven en dat is een belangrijk grondrecht.	9.98
393	En juist als het gaat om leven of dood, hebben we gezegd dat heeft de overheid extra voort te waken.	7.94
394	En kijk, stel dat een arts bij u een operatie niet goed doet, of bij mij, en bijvoorbeeld een verkeerde vinger behandelt of afzet.	15.0
395	Ja, dan kan ik terugkomen voor die tugrecht en zeggen dit is niet goed gegaan.	3.91
396	Maar in het geval van euthanasie, dat kunt u zich voorstellen, is dat niet mogelijk.	9.36
399	Het gaat over leven en dood en daarom hebben we gezegd, juist aan die rafelranden, en zeker als het gaat om de dood, daar is het ook gepast dat het openbaar ministerie toetst.	9.67
400	En dan is het ook wel goed om daar wat feitelijk op aan te vullen.	4.11
401	Het zijn maar heel weinig keren dat het openbaar ministerie daar zegt, nu gaan we nader onderzoek doen.	18.58
403	Exact, en dan is het door die regionale toetsingscommissie gezegd, hé, hier zien wij iets waarvan wij denken dat is onzorgvuldig, maar wij kunnen niet verder aan die waarheidsvinding doen.	4.51
405	En dat is heel terecht dat je dan toetst, want stel dat een arts daar wel iets heeft gedaan wat buiten de grenzen van de wet is, dan is de wet niet goed toegepast.	44.08
406	En een wet die over leven en dood gaat, dat kan niet anders, dat je daar af en toe een rechtszaak bij hebt, ook om nader uit te leggen wat die rechtszaak, wat die wet inhoudt.	4.93
408	Dus D66 maakt een probleem van iets wat in die zin echt geen probleem is, waarbij artsen nu wel weer benauwd worden gemaakt.	15.17
410	Dat zouden wij ook kunnen, zeker bij dit kabinet is er nog erg veel werk aan de winkel om te investeren in goede zorg, juist voor onze ouderen.	28.79
411	Maar nu weer met een voorstel komen over euthanasie, ik word er ook wel een beetje moe van.	4.82
414	We hebben de wet voelt door het leven hier nog in behandeling, daar is D66 druk mee.	16.36
415	Ik heb met collega Paulusmaat gehad over euthanasie bij psychische ziekten en nu deze.	30.32
416	En we zien bij al deze vormen ook dat het voor mensen steeds meer lijkt.	4.43
417	Mensen mogen ook een gebrek hebben, mensen mogen ook ziek zijn en je mag er ook over nadenken hoe dat zal zijn.	5.09
418	En dan zullen we elkaar daar eens wat meer in helpen, in plaats van het ook over euthanasie te hebben.	6.38
419	Ik wil dat helemaal niet normaliseren, laat het maar de uitzondering blijven.	4.26
420	Ja, u bent een beetje rustiger geworden dan, heb ik het idee, dan op X eerder vandaag.	3.5
423	Dat ging over het volgende punt, namelijk dat mevrouw Paulusmaat voorstelt dat mensen die dementie als diagnose krijgen, binnen drie maanden na die diagnose een verplicht gesprek met hun huisarts moeten hebben over die ziekte.	58.95
424	En dat daar ook het levenseinde onderdeel van is van dat gesprek.	4.45
426	Ja, als je daar verplicht al het gesprek moet gaan voeren over euthanasie, ja dan nee.	37.51
427	En over hoe je dat voor je ziet, ik vind dat erg onverstandig.	3.77
428	Je duwt mensen dan in een perspectief en zeker mensen die zich wat sneller overbodig voelen, te veel, tot overlast voor hun omgeving.	25.72
429	Die vind ik dat je in een kwetsbaar perspectief brengt.	3.89
430	En we zien al in de toename van de huidige euthanasiecijfers, dat artsen meer druk ervaren, ook van familie.	78.16
432	Mevrouw Paulusmaat, jij voelt hem al aankomen, u duwt mensen naar de dood.	3.9
434	Kijk, het gesprek wat patiënten met hun professionals hebben, dat is een gesprek over de kwaliteit van leven.	4.82
435	Want heel veel mensen die de diagnose dementie krijgen, lopen al vier tot zes jaar rond met klachten.	86.6
436	En het is een hele grote groep en die groep wordt alleen maar groter.	4.07
437	En op het moment dat je de diagnose krijgt, heb je heel vaak al alleen of met je naaste thuis geworsteld zonder hulp.	20.02
438	En ik wil heel graag in dat gesprek dat we het hebben over, wat heeft u nodig?	5.06
439	Welke ondersteuning heeft u nu nodig om met deze diagnose verder te kunnen?	7.14
441	Of u wilt als een van mijn ouders dementie als diagnose krijgt, dan wilt u dat verplichten?	15.57
442	Dat het gesprek verplicht Even scherp, moet dat verplicht worden, dat gesprek met de huishouden?	9.4
444	We hebben gezegd, de richtlijn wordt bepaald door artsen.	23.68
445	We hebben gezegd, het zou heel goed zijn als dit gesprek op tijd gevoerd wordt.	4.17
446	En op basis van herhaling, dat is ook wat heel veel mensen ons aangeven.	3.6
447	Goh, wat fijn dat jullie nu zeggen, laat dat gesprek ook gevoerd worden.	4.05
449	Er zijn ook een heleboel huisartsen die gezegd hebben, dit doen we al.	16.84
453	En laat ook je levenseinde daar een onderdeel van zijn.	5.07
454	En dan kan iedereen de vrije keuze hebben om daar wel of geen invulling aan te geven.	4.71
456	Maar er zo'n karikatuur van maken dat wij iedereen naar de dood toevoegen.	4.73
458	Wat wij willen is dat iedereen het recht heeft op een eigen keuze.	4.28
459	En daar ook met voldoende tijd over kan praten met zijn of haar professioneel.	3.84
461	Maar toch nog even, wilt u dat nou verplicht stellen?	5.59
463	Dat na de diagnose binnen drie maanden een gesprek plaatsvindt met de huisarts?	15.69
467	We hebben gezegd dat het belangrijk is dat dit gesprek gevoerd wordt.	4.26
468	We hebben ook direct gezegd, wij, en dat is ook heel goed, politici gaan niet over richtlijnen.	13.41
469	Maar wij horen heel veel signalen van mensen die zeggen, ik vind het moeilijk om hierover te beginnen.	3.6
471	Maar dat is echt het gesprek tussen de professional, de huisarts en de patiënt.	4.23
473	Maar laten we nou wel met elkaar als samenleving vaker praten over hoe je je levenseinden ziet en hoe je daar zelf ook regie over kan houden, waar dat kan. En dat niet uit de weg gaan en dat zo wegzetten als het naar de dood te duwen.	6.53
474	We gaan allemaal een keer dood en een heleboel mensen willen daar zelf nog wat over kunnen zeggen.	6.21
477	Mevrouw Bikker, het is meer dan dat duwen naar de dood.	3.86
480	Maar het praten over dementie en over levenseinde is heel logisch, zegt uw buurvrouw.	12.57
482	Maar als je dat in één adem zegt met een voorstel om euthanasie uit het wetboek van strafrecht te halen, dan plaats je het zelf ook wel in een kleurbad waarvan ik zeg, nou, daar doe je nogal wat.	13.37
484	Ik kom uit een traditie waar je gespreekt over de dood, ook hoe je daarnaar kijkt.	3.76
485	Waar je ook weet dat er bij het leven ook lijden is en dat je ook met elkaar bespreekt welke behandeling wil je wel of niet.	6.16
487	Dat je daar een gesprek over hebt, dat is helemaal geen, ook over palliatieve zorg, over hoe je dat levenseinde voor je ziet.	5.56
488	Maar de manier waarop we dit nu hier bespreken, tegelijkertijd wordt even gezegd dat het openbaar ministerie niet betrokken moet zijn, dat euthanasie uit het strafrecht moet.	58.37
489	Ja, daarmee wordt het in een licht geplaatst waarvan ik zeg, doe dat nou niet.	3.76
490	Zorg dat we werk maken van veel betere dementiezorg, gaan we heel wat nodig hebben, waar we ook met mensen het eerlijke gesprek voeren over wat dementie inhoudt.	8.2
491	Want ook daar hebben we allemaal onze angstbeelden bij, dan is het belangrijk dat we dat goed doen.	5.73
492	Maar bovenal dat onze ouderen die dementie krijgen weten, er gaat goed voor mij gezorgd worden.	8.09
494	Maar het is heel belangrijk dat die ouderen, dat is een hele grote groep die heel goed voor zichzelf weet wat ze willen.	4.4
495	En er is hier niemand die zegt, behalve mevrouw Bikker, dat we U plaatst ouderen in een frame alsof ze kwetsbaar zijn en zelf niet weten wat ze willen.	29.56
496	Een heleboel ouderen weten uitstekend wat ze willen, maar voelen zich soms gehinderd in hun eigen keuzes.	79.58
497	En daarnaast voelen professionals niet het voldoende het vertrouwen om ook te kunnen doen wat patiënten van hun vragen.	5.78
498	Maar wat mevrouw Bikker volgens mij zegt, mevrouw Poudersma, is van u, het is een optelsom van het uit het strafrecht halen, het OM buitenspel zetten, plus dat gesprek over levenseinden dan als je dementie geconstateerd krijgt.	16.52
499	Ja, dat vindt ze een, nou ja, noemt u het maar mevrouw Bikker.	5.04
500	Nou, ik constateer telkens opnieuw ook, we kunnen doen alsof alles en iedereen altijd precies weet qua zelfbeschikking wat belangrijk is.	4.19
501	We hebben allemaal fases in het leven en dat hebben we ook gezien als we bijvoorbeeld kijken naar de wet voor het leven, dat mensen wisselen in hun perspectief.	3.9
502	Dus je hebt een zorg over hoe de toekomst zal zijn, maar dat kan op dat moment ook weer anders uitpakken.	3.93
503	En als wij, als mensen wilsonbekwaam zijn, toch zeggen, ja, je hebt eerder opgeschreven dat je dit wilde en vervolgens doorgaan met een euthanasie, dat vind ik echt niet, kan niet aan de orde zijn.	7.53
504	Dat is wel wat aan de orde is, nee, maak ik ermee vat, dat is wel wat aan de orde is als je voorstelt om euthanasie te verruimen ten aanzien van dementie.	11.79
505	Want ook op dit moment zien we al dat daar mogelijkheden zijn en D66 wil een verruiming, dus dan kies je voor dat morrelen aan die wilsonbekwaam.	12.77
506	Ik wilde eigenlijk nog vragen, mevrouw Paulus, maar kunt u iets begrijpen van de zorgen van mevrouw Bikker?	5.98
508	Nou kijk, wij delen de zorgen dat we goede dementiezorg moeten regelen, alleen ik sta echt lijnrecht tegenover mevrouw Bikker door het stigmatiseren van deze groep.	13.18
509	Alsof mensen met dementie wilsonbekwaam zijn, alsof ze niet goed weten wat ze willen, ook niet weten als ze herhaald in gesprek gaan over hun leefseinde, daarmee zet ze een groep weg.	30.2
511	Wat mij betreft moet de keuze vrijstaan voor iedereen en geven we professionals het comfort en het vertrouwen om dit te doen.	4.1
512	Ik dank jullie beiden tot zover de discussie hier, die zal allicht doorgaan in jullie kamergebouw daar, Mirjam Bikker en Wieke Paulusma.	3.71