De Wereld Vandaag 🇧🇪

_id	67e430390a59ce37f2e86db2
datetime	2025-03-26 00:00:00
url	https://www.vrt.be/vrtmax/luister/radio/d/de-wereld-vandaag~11-10/de-wereld-vandaag~11-31007-0/fragment~770509d5-c5f8-43db-8d3f-0ddb1890803a/

 

Statements

idx	statement	score
0	Er is ook een versie uit 1965 trouwens die totaal anders klinkt dan dit.	0.02
2	Nieuws van vanmorgen waar we graag nog op doorgaan.	0.4
3	De gemiddelde Europeaan koopt elk jaar voor 19 kilo aan textiel.	99.99
5	We moeten er wel bij zeggen dat bij dat textiel ook schoenen, handdoeken, laaks zitten.	1.01
7	En een groot deel daarvan wordt na enkele keren dragen en wassen al aan de kant gelegd.	0.02
9	Want we gooien jaarlijks ook 16 kilo aan textiel weg.	0.03
12	U bent psycholoog en gedragseconom als doctoraatsonderzoeker verbonden aan de UGent.	0.01
15	Want dit gaat ver voorbij de basisbehoeften, denk ik.	0.01
17	We zijn sociale wezens en ook, je hoort het misschien niet graag, maar jij, ik en iedereen die luistert, wij zijn luie wezens.	0.53
18	Onze breinen, dat zijn anderhalve klompjes, klompen vlees van anderhalve kilobeter.	99.99
19	Die rondzweven in een bad van neurotransmitters en hormonen.	0.15
20	En ja, dat is een orgaan dat gigantisch veel energie verbruikt.	0.05
21	En ja, we sparen als mensen liefst zoveel mogelijk van die breinenergie uit.	25.05
22	En de marketingafdeling van heel wat bedrijven, en zeker in consumptietakken, is daar heel goed in geworden om onze breinen eigenlijk tegen ons in te zetten.	0.07
23	En ja, onze meer te laten kopen dan we nodig hebben.	0.01
25	Ja, wij als mensen, wij gaan altijd op zoek naar de weg van de laagste weerstand.	0.01
27	En dat is iets dat marketeers heel goed doorhebben.	0.01
28	En maken online omgevingen zodanig makkelijk voor onze breinen, dat het kopen van een nieuw kledingstuk als haalbaarder, makkelijker en evidenter wordt ervaren, dan als er een scheur in de jeans zit om een naald en een draad te pakken en ze zelf te gaan maken.	0.77
30	En misschien kunnen we daar ook nog de reactie van Dirk aan toevoegen, die zegt ja, er zijn te vaak kopjes, waardoor mensen ook gewoon veel te vaak in de verleiding komen.	0.21
34	En je brein denkt van ja, het is bijna dom om het niet te doen.	0.01
36	Er wordt gebruik gemaakt van onze feilbare breinen om dingen te gaan doen die we, als we over zouden nadenken, en even bij stilstaan, hebben we die nieuwe jas echt nodig?	0.01
38	En natuurlijk, vroeger zagen we die kopjes enkel geafficheerd als we in de winkelstraat aan het rond wandelen waren.	36.35
39	En slenteren, dat is nu een heel ander verhaal natuurlijk.	0.01
41	In online omgevingen, de algoritmes kennen ons ondertussen beter dan wij onszelf kennen.	0.01
42	Tegenwoordig, mensen kijken soms verbaasd op als ik het zeg, maar Google en Facebook weet voor jou of je zwanger bent of niet.	38.69
43	door puur gewoon ook de dwelltime, waar blijf je pauzeren met je muis, ga je langer stilstaan bij een advertentie of een post van vrienden die een kind of een kinder wagen, waar dergelijke zaken opstaan.	0.03
44	Dus Facebook weet algoritmisch vaak voor jou of je een kind gaat verwachten.	0.13
45	Dus als je daarop kan inspelen advertentiegewijs, en weet waar kijken mensen, waar staan ze bij stil, het duurt een microseconden langer of minder lang om ergens op te klikken of niet.	0.01
46	En de algoritmes hebben je beet en weten exact wanneer moet getoond worden om de intentie van kopen om te toveren naar je hebt gekocht.	0.09
47	Ja, we hebben het ook al gehad over naald en draad.	0.02
49	Kan het soms ook te maken hebben met niet uit de boot willen vallen als je anderen de hele tijd nieuwe kleren ziet kopen?	0.01
53	Als ik hier jou nu rationeel zou vragen of je het nodig hebt of niet, dat is natuurlijk niet het echte leven.	0.01
54	We worden continu om ons heen bekogeld met prachtige plaatjes op TikTok en Instagram.	11.03
55	Het voelt onbewust als not done als je eenzelfde outfit naar een feest twee keer naar elkaar draagt of meermaals hetzelfde kostuum of jurkje aandoet.	0.01
56	Dus die groepsdruk, ja, die motiveert heel veel van ons onbewuste koopgedrag.	0.49
57	Het was wachten tot het over TikTok of Instagram zou gaan.	20.53
58	Ik heb natuurlijk zelf een zetje gegeven door de vorige vraag te stellen.	0.01
59	Maar je zou dan kunnen denken dat dit vooral een fenomeen is bij jongeren.	0.01
62	Zowel jongeren, ouderen, natuurlijk de ouderen die niet actief zijn op die sociale media, die zijn er natuurlijk net iets minder vatbaar voor.	0.25
64	Al die zaken die flictie weghalen, die het barrières wegnemen om het goede gedrag te stellen.	0.01
65	Die zijn er natuurlijk minder vatbaar voor, omdat ze er ook niet aan blootgesteld worden.	0.87
66	Maar als je een ouder bent en je bent vijftig of zestig jaar en je vindt jezelf af en toe op Instagram of op Facebook, wees dan maar zeker dat je minstens even vatbaar bent voor dergelijke trends dan jongeren.	0.12
67	Maar natuurlijk, het is nauw gecorreleerd aan hoeveel tijd je op sociale media, op het internet, op je telefoon en dergelijke doorbrengt.	0.11
68	Corrigeer mij gerust als mijn gedachtengang hier verkeerd is, maar vaak gaat het zo, denk ik.	0.01
70	Nadien, toch weer een beetje dat schuldgevoel, verdorie, had ik dat nu weer moeten doen?	0.01
73	Ja, je hebt natuurlijk inderdaad die dopamine, heet hij.	0.02
74	In de literatuur of in de psychologie maken we vaak de reflex of de analogie met twee metaforische systemen.	0.02
76	Systeem 1 is het snelle aapje met de symbolen in het brein dat eigenlijk alle rationele denkprocessen wil skippen.	0.12
77	En eigenlijk wil het zo snel mogelijk een keuze maken en een shortcut nemen.	0.01
78	En 95% van de keuzes, de dagdagelijkse beslissingen, worden eigenlijk geroeld en gemaakt door systeem 1.	0.02
79	Systeem 2 is het wel overwogen rationele brein wat we gebruiken als we een huis willen kopen of als we een hele belangrijke keuze willen maken.	0.1
80	Maar dat is natuurlijk, dat kost veel breinenergie.	0.27
81	En we zijn geëvolueerd om die processen eigenlijk zo goed als mogelijk te mijden.	9.62
82	En zoveel mogelijk van die processen door systeem 1 te laten nemen.	0.01
84	We zijn blij, we krijgen dopaminevrijgave in het lichaam.	99.66
85	Maar dan komt systeem 2, het komt enkele dagen later toe.	0.01
86	En dan heb je toch wel die reflex van ja, het is toch allemaal niet zo leuk.	0.01
87	En ik heb eigenlijk al zeven truien in mijn kast hangen.	0.01
88	Ja, dan voel je je een beetje schuldig en dan begin je eigenlijk plots na te denken.	0.01
89	We moeten hier misschien wel een uitzondering maken meneer Celis, ik weet het niet.	0.01
90	Voor de mensen die verzamelen, ik denk nu spontaan aan de sneakers bijvoorbeeld.	0.01
91	Ja, mensen die verzamelen, dat is natuurlijk een heel ander proces.	0.03
92	Daar ga je actief op zoek, daar ga je echt op een jacht als het ware.	0.01
93	Naar een uniek stuk dat je al jaren of maanden op het oog hebt.	0.01
94	En dat komt nu plots vrij of er is nu een uniek stuk ter beschikking.	0.01
96	Zo cognitief, psychologisch is dat eigenlijk niet te vergelijken met de fast fashion.	0.02
97	Elk seizoen zomaar nieuwe kleren gaan kopen omdat het kan, terwijl je eigenlijk niets nodig hebt.	0.01
98	Dat is natuurlijk iets anders, maar als je de 19 kilo kleren die we kopen, als je dat op bevolkingsniveau bekijkt, vermoed ik dat mensen die effectief consumeren om te verzamelen, dat gaat niet meer dan 1 of 2, 3 procent zijn van de bevolking.	99.96
99	En dat gaat die 19 kilo, die berg aan kledij, zeker en vast niet verantwoorden.	0.01
100	Ik ben blij dat u ook de fast fashion nog eens vermeld hebt.	0.02
101	Ninon vraagt zich af, misschien minder polyester en andere niet afbreekbare stoffen, bijvoorbeeld ook verbannen.	0.1
103	Ik ben zelf niet zo'n grote fan van verbannen, omdat je dan opnieuw, ja dan ga je als overheid, want wie moet dat dan gaan beslissen?	0.01
104	Er zijn ook heel veel grote businesses, heel veel van onze twerkstelling is ook in de fashionindustrie.	0.01
105	Dus het is natuurlijk altijd, ja, ergens met één gewicht uit de weegschaal wegnemen, veroorzaakt er weer een kettingreactie langs de andere kant.	0.06
106	Nee, oké, maar je ziet wel beelden van textielafvalbergen ook, en dan weet je, ja, duurzaam is dit allemaal niet, hè?	0.12
107	Nee, ik denk, ik denk vandaag is de default, hetgeen dat, wat gebeurt er als je niets doet, is, of hoe het eigenlijk standaard loopt, is die fast fashion, die wordt langs alle kanten gestimuleerd.	0.03
108	Maar we zijn vergeten, collectief als maatschappij, hoe we, ja, kledij moeten herstellen als ze stuk gaat, of hoe we eigenlijk, ja, educatief wordt er eigenlijk heel weinig bij stilgestaan, lijkt me vandaag, over hoe we op een verantwoorde manier eigenlijk moeten gaan consumeren.	0.2
109	De marketing heeft daar een volledige vrije loop gekregen op hoe wij eigenlijk consumeren, en dat bepaalt vandaag voor een heel groot stuk hoe wij consumeren.	0.01
110	Dus ik ben eerder voorstander van een meer bewustwording en ook meer initiatieven.	33.38
113	Als je het personaliseert, als je er iets eigen mee doet, ja, dan verkleint de kans met meer dan 33% dat je het gaat wegdoen, dan ga je drie keer zo lang met een kledingstuk doen, omdat je er ownership over hebt gecreëerd.	86.27
115	Jan sluit zich daar wel bij aan, denk ik, heeft het over meer hergebruik van kledij en textiel.	0.02
116	Marina, die zegt ons, 19 kilogram, dat koop ik nog niet in tien jaar.	0.03
117	Jo, die vindt zijn kledij aan de kledingcontainer mooi en goed, en ik draag het, ja, tot alles versleten is tot het niet meer goed genoeg is om op straat te tonen.	5.47
118	En Sam, die sluit af met de oproep, kijk, eerst nog eens in je kleerkast voor je gaat winkelen.	0.01
119	En was niet te veel, dan versleid je je kleren ook net iets minder snel.	97.88
120	Mathias Celis, psycholoog en gedragseconom aan de UGent.	0.01