De Ochtend 🇧🇪

_id	6773a6d9b25842b62aa40b18
datetime	2025-12-31 00:00:00
url	https://www.vrt.be/vrtmax/luister/radio/d/de-ochtend~11-19/de-ochtend~11-28558-0/fragment~c104febf-6a11-4930-a7b9-b7e1c588154f/

 

Statements

idx	statement	score
0	We konden het voorbije jaar, want nu mogen we toch echt wel stilletjes aan neerleggen.	0.01
2	Vrouwen op voorpagina's van gezag hebben de tijdschriften als persoon van het jaar.	2.46
3	En het was ook wel het jaar van de vrouw in de medische wetenschap.	0.01
4	We hebben het gehad dit jaar over endometriose, over menopauze, een eigen stem bij bevallingen, de pijn bij plaatsen of verwijderen van spiraaltjes, HPV-screening, overal was er eindelijk, zou je kunnen zeggen, geaandacht voor het specifieke van het vrouwenlichaam.	0.28
5	Bij ons hier in de studio ook twee vrouwen, die al naast zich met elkaar hebben zitten praten daar buiten, in onze zeteltjes, die werken met het lichaam, en specifiek met het vrouwenlichaam.	0.01
7	U bent gynecologe aan de KU Leuven, u bent chirurg en leidt de endometriose afdeling daar.	0.01
9	U bent cardiologe in het UZ Brussel en ook specifiek, wat is uw expertise?	0.01
11	Dat is eigenlijk een subdiscipline van de cardiologie, van hart- en vaatziektes, die zich richt op hart- en vaatproblemen bij patiënten die kankerbehandelingen ondergaan.	0.01
12	Dus bijvoorbeeld inderdaad borstkankerpatiënten, die chemotherapie, radiotherapie krijgen.	4.68
13	Maar bijvoorbeeld dus ook hormoonbehandelingen krijgen je daarvoor.	0.01
15	Als ik zeg, eindelijk is er een soort duidelijke ommekeer voelbaar, die zal wel al langer aan de gang zijn.	0.01
17	Het is een aanvoelen, maar dat lijkt correct te zijn.	0.01
18	Ik denk, ik werk al heel lang binnen gynecologie en endometriose.	0.01
20	Naar meer aandacht voor de ziekteendometriose, maar ook meer aandacht voor de symptomen en wat dat kan doen met het leven van een vrouw.	0.01
22	In het algemeen, ik gooi wat dingen uit de volksmond naar boven, moeten jullie maar zeggen of het onzin is of niet.	0.24
23	Wat je dikwijls hoort is, als mannen ongesteld zouden worden, dan hadden ze daar al lang iets op gevonden.	0.16
26	Het is zo dat, ja, om het heel cru te zeggen, geneeskunde is een discipline die eigenlijk destijds ontstaan is door mannen.	0.02
27	En eigenlijk altijd gebouwd is op de mannelijke patiënt.	0.02
28	En dat is iets waar we vandaag de dag toch nog altijd tegen moeten vechten.	0.01
29	Om vooral de vrouw haar plaats te geven binnen de geneeskundige zorg.	0.01
30	En we beginnen daar eindelijk wat stapjes in te zetten, heb ik de indruk.	0.04
33	Dat zie je ook in een funding van onderzoek voor bepaalde aandoeningen die de maatschappij evenveel kosten, gelijk de ziekte van Crohn.	0.02
34	Als je die vergelijkt met de funding die via NIH gaat naar endometriose, dat is bijna een factor 100.	0.11
35	Dat dat verschillend is, terwijl dat dat wel aangetoond is dat die eenzelfde maatschappelijke en persoonlijke impact kunnen hebben op een patiënt.	1.89
36	Ja, en die specifieke vrouwelijke ziektes of vrouwelijke problemen, dat die onbesproken blijven, dat is niet onschuldig natuurlijk.	0.02
39	Het uitstellen van een diagnose betekent ook het uitstellen van een correcte behandeling.	0.06
40	Dus als je endometriose bekijkt, daar is de gemiddelde delay to diagnosis, dus de vertraging tussen de vier en de elf jaar beschreven.	0.02
42	Dus dat is denk ik een van de voornaamste dingen die we moeten aanpakken, dat die diagnose sneller komt, zodat je dan ook sneller een zo goed mogelijke behandeling kan instellen.	0.01
43	En uiteindelijk de duur van de symptomen, waar iemand mee rondloopt, zo kort mogelijk houdt.	0.01
44	Ja, zo de helft van de bevolking is vrouw en toch worden specifieke gezondheidsproblemen vaak niet zo serieus genomen.	99.99
46	Vrouwen komen met klachten en worden vervolgens de deur gewezen van het hoort erbij.	13.5
47	Ja, hoe vaak horen we ook niet van, het zal de hormonen wel zijn, of het zal niet je cyclus zijn.	0.03
48	En vrouwen worden heel vaak met een kluitje in het riet gestuurd.	0.01
49	Als we kijken naar hart- en vaatziekten zien we ook dat vrouwen heel vaak een veel minder klassieke presentatie hebben van hun ziektebeeld dan mannen bijvoorbeeld.	99.99
51	Het klassiek beeld dat we hebben van een hartinfarct is de man van middelbare leeftijd.	4.43
52	Plots pijn op de borst, straalt uit naar de arm, gegrijpt naar de borst en valt neer en moet gereanimeerd worden.	0.02
53	Terwijl bij een vrouw kunnen die klachten veel minder typisch zijn.	0.52
54	Een vrouw zal bijvoorbeeld klachten kunnen hebben van bijvoorbeeld reflux, van een zware maag.	99.22
57	En ook de laatste jaren zijn we beginnen zien dat in het onderzoek, dat vrouwen daardoor ook hier pas later hun diagnose krijgen, maar dan wel van bijvoorbeeld een hartinfarct.	99.93
58	En daardoor hun overlevingskansen ook echt wel serieus minder goed zijn dan die van een man die zich met een klassieke presentatie op het goed aanmaalt.	0.02
59	En dat u dat nu hardop zegt, want het is natuurlijk ook belangrijk dat vrouwen zelf misschien bepaalde reflexen ontwikkelen en zich durven uit te spreken.	0.01
60	Dat er programma's op televisie zijn over de menopauze en ga ze maar door.	0.02
61	Dat vrouwen hardop durven te zeggen, ja maar ik heb echt iets.	0.01
63	Dat is uiteraard belangrijk, want dat is waar het om gaat.	0.01
64	De ervaring van een persoon die een probleem heeft moet in de eerste plaats erkend worden en dan bekeken worden wat je eraan kan doen.	0.01
65	En zolang je het niet erkent, ga je ook niet nadenken over een mogelijke oplossing.	0.01
67	Ja, maar de tweede stap, of een stap die daarmee gelijk loopt als u, dat zegt mevrouw Van Kempen, je meldt je aan op spoed.	0.01
68	Die man die binnenkomt met een hartinfarct, dat is duidelijk.	1.32
69	Een vrouw die binnenkomt met een hartinfarct, dat wordt vaak ook door het medisch personeel niet zo ervaren of ontdekt.	99.98
70	Ja, net omwille van het feit dat die klachten vaak veel minder uitgesproken zijn, gaat er vaak gewoon heel veel tijd verloren, omdat het vaak gezegd wordt, ja, is het misschien niet iets van het mag-darmstelsel?	2.43
72	Of, om het heel erg te zeggen, misschien heel erg jaren zeventig voor mij, hysterie.	0.01
75	Ja, het is zoiets dat we stiletjes aan ook beginnen te merken van die negatieve connotatie van dat woord.	0.01
76	Wat hebben we al die jaren eigenlijk allemaal niet gemist in diagnoses en moeten we niet gewoon terug naar de essentie van waarom we arts zijn geworden?	0.02
77	En dat is mensen verzorgen en terug gaan naar de klachten van de patiënt en die effectief serieus nemen en daarop ingaan en die klachten ook uitwerken in plaats van ze weg te zetten.	0.01
78	Ik zie u knikken, mevrouw Tomassetti, als het gaat over hysterie, dat woord dat altijd met vrouwen wordt geassocieerd, als het gaat over endometriose, denk ik, dat u veel patiënten krijgt die dat vaak hebben gehoord.	0.03
79	Ja, omdat er nog altijd de connotatie heerst van het is normaal om af te zien als je menstrueert.	1.65
81	Endometriose is meer dan menstruatiepijn alleen, maar menstruatiepijn en uitgesproken menstruatiepijn is toch een van de meest voorkomende symptomen.	34.83
82	En zelfs dat lijken we allemaal normaal te vinden en wordt allemaal in één bak gegooid.	0.03
83	Menstruatiepijn is normaal, in plaats van te gaan kijken hoe erg is dat is dat op te lossen met een klein pilletje, dan lijkt dat waarschijnlijk wel mee te vallen.	8.91
84	Maar is dat ondanks heel veel pijnmedicatie, leidt dat ertoe dat je niet kan functioneren tijdens een menstruatie?	67.52
85	Ja, dan moeten we dat niet als normaal aanzien en dan moeten we verder gaan kijken naar onder andere endometriose.	0.01
86	Dat hoeft natuurlijk niet alleen endometriose te zijn, maar dan is het wel tijd dat dat probleem erkend wordt.	0.01
87	Ja, we hebben in die pano bijvoorbeeld over endometriose moedige getuigenissen gezien van vrouwen na een lange zoektocht inderdaad.	0.58
90	Je zou toch denken dat alle dokters intussen weten dat dat bestaat?	0.01
91	Ja, en toch, het blijft een lastige ziekte omdat niet altijd de symptomatologie of de presentatie van het probleem zeer duidelijk is.	0.02
92	Een collega hier vertelde net, de presentatie van het mannelijke hartinfarct, zelfs iemand die geen cardiologisch denkt aan de straat als zoiets gebeurt, oei die man heeft een infarct.	1.45
95	Mag ik een moeilijke vraag stellen, en ik probeer ze niet vooringenomen te laten klinken, maar u weet dat die er zit aan te komen, zijn het vaker mannelijke dokters die het probleem niet zien?	0.01
96	Ik weet het eigenlijk niet, dat zou heel goed zijn om daar de data van te zien.	0.01
97	Maar werken jullie nog altijd in een mannenbastion?	0.01
98	Ja, alhoewel dat binnen de gynecologie, in alle eerlijkheid, de artsen die daar recent starten, daar is de man een absolute minderheid.	0.02
99	De assistenten die wij hebben, dat zijn overwegend 80%, 70%, 80% vrouwelijke artsen.	0.01
100	Dus daar lijkt wel een kentering aan de hand, maar ik hoor dat dat bij mijn collega van de cardiologen Ja, dat is natuurlijk iets dat de mannen aanspreekt, we willen hier niet in gemeenplaatsen vervallen natuurlijk, en ook niet alle mannen wegzetten.	0.42
102	Ja, we zien dat binnen de cardiologie nog heel erg.	0.07
103	Nu, het is zo dat cardiologie natuurlijk een heel technische specialiteit is.	0.01
105	Het is zo dat in België, van alle cardiologen is denk ik één op drie vrouw, als ik de laatste cijfers goed heb.	0.08
107	Als we kijken bijvoorbeeld naar de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, daar moet je rekenen op één op vijf, één op zes cardiologen die vrouw is.	0.03
108	En ja, het blijft inderdaad voor wat het hart betreft toch echt wel een mannenbastion.	0.01
109	En zijn daar dan cijfers van, als het gaat over diagnose, hoeveel meer kans je krijgt om niet de correcte diagnose te hebben bij deze of genen?	0.04
111	Het is wel zo dat het heel duidelijk is dat er een verschil is in welke subdisciplines van de cardiologie wie zich daarin specialiseert en wie niet.	0.02
112	Bijvoorbeeld de interventiecardiologie, de cardioloog die uw hartstand plaatst op het ogenblik dat je een hartinfarct heeft.	34.75
114	We zien binnen de beeldvorming dat het veel vaker vrouwen zijn.	99.84
115	Maar wat we vooral zien terugkomen is dat, zeker voor wat betreft hart- en vaatziekten, het risico dat een patiënt loopt wordt nog altijd ingeschat op basis van een aantal klassieke risicofactoren.	0.06
116	Maar de vrouw-specifieke risicofactoren zitten daar bijvoorbeeld totaal niet in.	0.63
118	Zoals bijvoorbeeld mijn collega hier zegt, endometriose verhoogt in belangrijke mate ook het risico op hart- en vaatziekten.	99.93
119	Dat gaat van hartinfarct tot beroertes, maar ook hartfalen en hartritmestoornissen.	0.01
120	En we zien dat dat in geen enkele risicometing opgenomen wordt.	0.02
121	Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor alles wat zwangerschapscomplicaties is.	0.17
123	Mensen kunnen een hartfalen ontwikkelen als gevolg van een zwangerschap.	99.99
125	Daar is op dit ogenblik maar heel, heel, heel weinig aandacht voor.	0.03
126	En we zitten daar wel in een groeifase, maar dat begint echt nog maar nu van de grond te komen.	0.07
127	Ja, terwijl er specifieke aandacht voor zou moeten zijn, zou je kunnen zeggen.	0.01
128	SM, denk ik, heeft twee maanden geleden nog gepleit voor multidisciplinaire endometriose klinieken.	0.02
130	Er is ook nog altijd een probleem met de nomenclatuur, maar dat betekent dan ook minder specifiek onderzoek.	8.3
131	Want je kan er minder aan verdienen, ga zo maar door.	0.36
133	Nee, ik denk, er is een heel mooi voorstel van het KCE gekomen.	0.38
136	Het is het kenniscentrum voor epidemiologie of het studiecentrum voor gezondheidszorg.	0.01
137	Dat opdrachten uitvoert van de overheid om bepaalde problemen in kaart te brengen.	0.02
138	Ze hebben in april van dit jaar een heel uitgebreid rapport geschreven over wat is er internationaal al georganiseerd voor endometriose zorg en hoe zou dat in ons land kunnen.	0.02
139	Maar we wachten natuurlijk nog altijd op de uitvoering of het beleidsmatige daarvan.	0.31
140	Daarvoor heb je budgetten en ook een regering nodig.	0.01
141	Ja, regering, budget, keuzes, zeg dat zo maar door.	0.02
142	Nog niet meteen voor morgen is, maar de intentie is er wel aan.	0.01
143	Dat is al heel veel dat die eerste stap gezet is om te denken aan hoe kan je zoiets beter aanpakken om te zorgen dat de mensen sneller op de juiste plek komen en dat er voor hun ook een langer en langdurig traject voor uitgewerkt wordt.	0.01
144	Dr. Van Kempen heeft al duidelijk gemaakt dat een mannenhart en een vrouwenhart twee harten zijn, maar het is anders functioneren wat er andere invloeden op zijn.	0.03
145	Uw onderzoek, u specialiseert zich dus in de gevolgen van kankerbehandelingen voor het vrouwenhart.	0.02
147	Wel, we weten dat een borstkankerbehandeling, één, borstkanker bij vrouwen is uiteindelijk op dit ogenmik nog de meest vastgestelde kanker.	99.84
149	Tegenwoordig bestaat de behandeling uit een operatie, uit bestraling, uit chemotherapie, uit hormoontherapie.	0.18
150	Dus je wordt als vrouw eigenlijk op het ogenmik dat je echt een hele zware diagnose krijgt, onderga je een behandeling die heel ingewikkeld is, waarvan we weten dat bijvoorbeeld de chemotherapie op zich al een menopauze kan induceren.	84.47
151	Als je die diagnose van borstkanker krijgt als je dertig bent, dan betekent het wel dat je gemiddeld twintig jaar vroeger in menopauze gaat, dan iemand die die behandeling niet krijgt.	99.97
152	Los daarvan weten we ook dat de chemotherapie op zich ook de hartspiercellen kan beschadigen en hartfalen zou kunnen veroorzaken.	97.12
153	Dus het komt gelukkig niet zo heel vaak voor, maar we weten ook wel dat we dat heel lang onderschat hebben.	16.85
154	En zeker als we daarna ook nog een hormoonbehandeling gaan geven, waarbij we de vrouwelijke hormonen eigenlijk zo goed mogelijk willen onderdrukken, omdat die de borstkanker mee onderhouden.	0.01
155	Opnieuw, dat is geen behandeling van een jaar, dat is een behandeling die vijf, zeven, tien jaar wordt gegeven, een heel lange termijnsbehandeling.	0.17
156	En we weten tegenwoordig dat de patiënten heel vaak niet meer dood gaan van hun borstkanker, maar veel meer als gevolg van hart- en vaatziekten.	99.99
157	En de vraag is, in welke mate kunnen we daar op anticiperen?	0.01
158	Kunnen we die vrouwen zo goed mogelijk beschermen daartegen?	0.01
159	Is niet de oplossing voor dit, we mogen zeggen, probleem, dat er in de opleiding specifiek aandacht voor moet zijn?	0.01
160	Hebben jullie daar ooit iets over gehoord in jullie opleiding?	0.01
162	Maar ja, u bent gynaecologe, u ziet eruit alsof die opleiding nog maar zeer recent was, mijn dokter.	0.02
163	Dat is toch al een kleine, meer dan twintig jaar geleden sinds dat hij gestart is, dus er is heel veel veranderd, denk ik.	0.02
164	Dus het is mij nu enkel duidelijk welke informatie er binnen de gynaecologie gegeven wordt.	0.03
165	Maar ik denk zeker dat in de geneeskunde in het algemeen er best wel wat aandacht mag geven aan die genderspecifieke effecten van bepaalde ziektes.	0.01
167	En bepaalde lacunes, waar dat ze zijn, om te kijken, kan je die beter opvullen?	0.01
168	En is er daar bepaald onderzoek mogelijk om dat beter te kunnen?	0.01
170	Dat wordt gezien als iets heel fysiologisch en dat is het ook.	0.01
171	Maar dat maakt het daarom niet minder ongemakkelijk.	0.01
172	En kijken wat kan er daar gebeuren om mensen hun leven comfortabeler te maken, zonder daarbij bepaalde risico's te lopen op bepaalde andere ziektes.	0.01
174	Hoe lang is de opleiding bij u geleden, dokter Von Kemp?	0.01
175	Ik ben intussen vijf jaar cardioloog en ik heb zes jaar iets recenter.	0.01
177	Dat zat in mijn opleiding eigenlijk nog niet heel fel opgenomen.	6.61
179	We weten dat de meeste papers die specifiek onderzoek verrichten naar gendersensitieve zorg en naar het belang van gender, dat is iets van de laatste tien jaar, dat begint nu in de research communities een beetje ingang te vinden.	0.03
180	Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor etniciteit en de rol daarvan binnen onderzoek.	0.5
181	Voordat dat zijn weg vindt binnen een curriculum van onderwijs, denk ik dat we er nog helemaal niet zijn.	0.01
182	Maar de aandacht is er en ik denk dat ook gewoon de publieke bewustwording daar heel belangrijk is.	0.01
183	En dus de omkeer is ingezet en kan in 2025 verder worden gezet.	42.01
184	Dank u wel Carla Tomassetti, gynecologe aan de KU Leuven en Berlinde van Kemp, cardiologe in het UZ Brüssel.	0.01