Tweede Kamer 🇳🇱

_id	6808ce0eca6c7ea47143fba9
url	https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2024-2025/80
datetime	2025-04-23 00:00:00

 

Statements

idx	statement	speaker	association	score
3	Ik deel aan de Kamer mee dat er geen afmeldingen zijn.	voorzitter	None	6.35
4	Deze mededeling wordt voor kennisgeving aangenomen.	voorzitter	None	4.32
6	We beginnen vandaag met het tweeminutendebat Box 3.	voorzitter	None	4.89
7	Ik heet van harte welkom de leden, de staatssecretaris van Financiën, meer specifiek de staatssecretairs Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane, de kijkers thuis en de mensen op de publieke tribune.	voorzitter	None	3.88
9	De eerste is de heer De Vree van de fractie van de PVV.	voorzitter	None	5.75
12	Het mooie onderwerp Box 3, tevens mijn laatste optreden als invaller voor collega Elmar Vlottes.	De Vree	PVV	4.24
20	Dan gaan we naar de fractie van GroenLinks-Partij van de Arbeid.	voorzitter	None	5.15
23	Ik sta hier namens mijn collega, de heer Stultiens, van onze fijne fractie GroenLinks-Partij van de Arbeid.	Haage	GroenLinks-PvdA	4.12
24	Deze motie is voorgesteld door de leden Haage en Stultiens.	voorzitter	None	6.53
29	Deze motie is voorgesteld door de leden Haage en Stultiens.	voorzitter	None	6.53
33	Dan gaan we naar de fractie van de ChristenUnie, de heer Grinwis.	voorzitter	None	5.01
44	Ik stel voor dat we u even achteraan de sprekerslijst plaatsen.	voorzitter	None	3.67
45	Dan beschouw ik de zojuist ingediende motie als niet-ingediend.	voorzitter	None	3.84
48	Dan is die niet ingediend en krijgen we nog een drietal moties van de ChristenUnie op het laatst.	voorzitter	None	23.37
49	Dat betekent dat we nu overgaan naar de heer Koops van de fractie van Nieuw Sociaal Contact.	voorzitter	None	5.21
50	Excuus, ik zie nu dat u voor nul minuten staat ingeschreven.	voorzitter	None	3.57
52	Dan gaan we naar mevrouw Van Eijk van de fractie van de VVD.	voorzitter	None	4.57
53	Ik heb geen twee minuten nodig, maar misschien helpt het de heer Grinwis als ik ze wel volpraat.	Van Eijk	VVD	3.49
55	Ik heb twee vragen aan de staatssecretaris naar aanleiding van het debat en de huidige stand van zaken.	Van Eijk	VVD	4.94
56	Ik heb de ramingstoelichting en het certificeringsdocument nog niet gezien.	Van Eijk	VVD	5.03
57	Daar werd wel naar verwezen in de nota's bij de Voorjaarsnota.	Van Eijk	VVD	11.44
59	De tweede vraag gaat over de Wet werkelijk rendement box 3.	Van Eijk	VVD	14.08
60	Er is onze fractie veel aan gelegen om echt te komen tot invoering per 1 januari 2028.	Van Eijk	VVD	4.46
61	De staatssecretaris heeft al een aantal keren aangekondigd deze wet binnen afzienbare termijn naar de Kamer te sturen.	Van Eijk	VVD	14.31
62	De vraag is wanneer de wet naar de Kamer toe gaat, zodat wij de behandeling kunnen starten.	Van Eijk	VVD	6.29
64	Deze motie is voorgesteld door de leden Van Eijk, Grinwis, Vijlbrief en Inge van Dijk.	voorzitter	None	5.26
68	De eerste motie-Grinwis is in ieder geval al ingediend in dit debat.	voorzitter	None	6.79
69	Ik stel voor dat we gaan naar de spreker van de fractie van BBB, de heer Vermeer.	voorzitter	None	3.89
80	Dan gaan we naar mevrouw Van Dijk van de fractie van het CDA.	voorzitter	None	5.23
82	Dank aan de collega's voor het debat en de staatssecretaris voor de antwoorden.	Inge van Dijk	CDA	4.11
83	Je pand moeten verkopen omdat de belasting zo hard gestegen is dat het rendement zo ongeveer verdwenen is, terwijl dat pandje je pensioenvoorziening was, kan tot grote problemen leiden.	Inge van Dijk	CDA	26.33
84	Een stukje uitponden is niet erg en fijn voor starters op de woningmarkt, maar de trend zet wel hard door en onderzoeken laten zien dat dit vooral door box 3 komt.	Inge van Dijk	CDA	14.46
85	Ook uit het rondetafelgesprek met wetenschappers werd duidelijk dat we niet op de goede route zitten, maar in de Voorjaarsnota zit geen budget voor aanpassingen van de overbruggingswet.	Inge van Dijk	CDA	23.31
87	Ik had ook veel vragen over toch overgaan op vermogenswinst, omdat ook de Raad van State zegt: zorg dat je de brede afweging voldoende hebt gemaakt.	Inge van Dijk	CDA	6.41
88	De antwoorden lieten wat ons betreft nog wat te wensen over, daarom deze motie.	Inge van Dijk	CDA	3.93
89	Deze motie is voorgesteld door het lid Inge van Dijk.	voorzitter	None	6.2
93	Ik begrijp alle vragen die mevrouw Inge van Dijk stelt.	Van Eijk	VVD	3.83
94	Dat zijn ook heel veel vragen die al eerder in het proces aan de orde zijn geweest tijdens briefings, in schriftelijke overleggen et cetera.	Van Eijk	VVD	4.28
95	Ik ben zo ontzettend bang dat als wij dingen blijven vragen, voorafgaand aan het indienen van die wet werkelijk rendement, we zomaar weer een jaar doorschieten.	Van Eijk	VVD	9.54
96	Ik zou graag van mevrouw Inge van Dijk willen weten hoe zij die afweging maakt.	Van Eijk	VVD	4.84
99	De Raad van State heeft een advies gegeven over het wetsvoorstel en ze zeggen: we kunnen ons bij heel veel dingen iets voorstellen, maar gooi het niet meteen weg; overweeg alles goed voordat je een daadwerkelijke keuze maakt.	Inge van Dijk	CDA	8.12
101	Wij zijn van mening dat de antwoorden beter kunnen, vandaar deze vragen.	Inge van Dijk	CDA	4.26
102	De staatssecretaris zal zo wel reageren en aangeven wat voor hem wel of niet haalbaar is.	Inge van Dijk	CDA	11.55
103	Ik hoop dat hij zo veel mogelijk van die antwoorden wel kan geven voor indiening van het wetsvoorstel.	Inge van Dijk	CDA	4.97
105	Dan is nu de hamvraag — ik kijk even naar de heer Grinwis — in hoeverre de administratie op orde is.	voorzitter	None	3.8
106	Anders bestaat nog steeds de optie om de motie in te dienen en later te wijzigen.	voorzitter	None	3.67
107	Er zit nog een heel reces tussen nu en de stemmingen.	voorzitter	None	3.7
112	Dan komt de print onderwijl binnen via de bode, als het goed is.	Grinwis	ChristenUnie	4.33
114	Deze motie is voorgesteld door de leden Grinwis, Stoffer en Inge van Dijk.	voorzitter	None	5.4
117	Dat gaat behoorlijk langs het randje van het Reglement van Orde, maar ik kreeg zojuist een signaaltje van de bodes.	voorzitter	None	3.48
118	Grote dank aan hen dat de papieren motie uiteindelijk geregeld wordt.	voorzitter	None	4.11
123	Deze motie is voorgesteld door de leden Grinwis en Vijlbrief.	voorzitter	None	5.64
126	Ook van deze motie over de vermogensbelasting— ik kijk naar de achterste bank — komt een nieuwe print.	Grinwis	ChristenUnie	6.74
129	Deze motie is voorgesteld door de leden Grinwis, Vijlbrief, Stoffer, Van Eijk en Inge van Dijk.	voorzitter	None	5.15
132	Ik kreeg zojuist een knikje dat de administratie op orde is, met grote dank aan de bodes en de ambtelijke ondersteuning.	voorzitter	None	3.61
133	Maar dit gaat u wel een doosje bonbons kosten, meneer Grinwis.	voorzitter	None	4.09
134	Dat snapt u. Een doos Merci voor de bodes en de ambtelijke ondersteuning.	voorzitter	None	3.53
139	Dan geef ik direct het woord aan de staatss… We gaan even vijf minuten schorsen.	voorzitter	None	3.39
140	Dan kan iedereen de moties ontvangen en kan de staatssecretaris zich nog beter voorbereiden op de beantwoording.	voorzitter	None	5.18
143	Ik begrijp dat de administratie inmiddels gereed is.	voorzitter	None	3.72
144	Dan gaan we naar de appreciaties van de staatssecretaris van het tiental moties dat is ingediend.	voorzitter	None	4.9
147	Dank voor het debat dat wij in drie etappes hebben gevoerd met elkaar.	Van Oostenbruggen	None	3.84
148	We hebben volgens mij goed met elkaar gesproken over alles wat te maken heeft met box 3.	Van Oostenbruggen	None	3.89
153	Mevrouw Van Eijk vraagt: wanneer komt de raming/certificering?	Van Oostenbruggen	None	10.72
155	Ik kreeg net door dat die vanochtend in de mail zat bij ons.	Van Oostenbruggen	None	4.84
156	We gaan netjes een briefje maken naar de Kamer toe en dan krijgt u hem ook, dus deze week.	Van Oostenbruggen	None	3.7
158	De tweede vraag is: wanneer komt de wet naar de Kamer?	Van Oostenbruggen	None	6.74
159	Die staat nu gepland voor midden mei; ik geloof 15 mei, maar laten we het even op midden mei houden.	Van Oostenbruggen	None	3.79
162	240 van de heer De Vree, waarin de regering wordt verzocht om zich bij de Wet werkelijk rendement box 3 uitsluitend te richten op een vermogenswinstbelasting.	Van Oostenbruggen	None	17.11
163	Die optie gaat dan uit van reële winsten in plaats van fictieve rendementen en ongerealiseerde winsten.	Van Oostenbruggen	None	4.05
165	De afgelopen jaren zijn in vele Kamerbrieven, en vele debatten, door mij en mijn voorgangers de voor- en nadelen van verschillende opties voor de vormgeving van een stelsel op basis van werkelijk rendement uiteengezet.	Van Oostenbruggen	None	3.61
166	Alle denkbare opties hebben naast voordelen ook nadelen op het vlak van juridische houdbaarheid, maatschappelijk draagvlak, budgettaire gevolgen, effecten op de economie, uitvoeringsvermogen en doenvermogen.	Van Oostenbruggen	None	4.73
168	Bij de keuze van het nieuwe stelsel is steeds sprake van een uitruil tussen deze verschillende invalshoeken.	Van Oostenbruggen	None	27.74
169	Alles afwegende heeft het kabinet gekozen voor een hybride vorm, waarbij het uitgangspunt een vermogensaanwasbelasting is.	Van Oostenbruggen	None	19.74
171	Belastingplichtigen moeten namelijk meer gegevens invullen en bijhouden, en dat jarenlang.	Van Oostenbruggen	None	15.75
172	De staatssecretaris heeft het niet echt over de juridische risico's, en dat is ook de inzet van mijn motie.	De Vree	PVV	4.57
173	We hebben eerdere situaties gezien waarin het behoorlijk fout ging.	De Vree	PVV	4.56
174	Is de staatssecretaris van mening dat dat nu niet gaat gebeuren?	De Vree	PVV	21.78
175	Volgens mij is het een uitspraak van u dat garantie alleen op stofzuigers gegeven wordt.	Van Oostenbruggen	None	20.67
176	Daarbij kan ik zeker zeggen dat wij het risico zien, maar dat zien wij ook bij alle andere varianten.	Van Oostenbruggen	None	4.11
177	Alles afwegende moeten we uiteindelijk koers kiezen, en de koers die wij kiezen is dus een afruil tussen alle verschillende risico's.	Van Oostenbruggen	None	4.14
178	Wij denken dat dit op het vlak van juridische houdbaarheid, waar we nu op aankoersen, minder risicovol is dan een eventuele andere route.	Van Oostenbruggen	None	4.27
179	We gaan niet het hele debat overdoen, dus ik stel voor dat de staatssecretaris doorgaat naar de volgende motie.	voorzitter	None	5.93
181	241 van mevrouw Haage en de heer Stultiens, met het verzoek om in kaart te brengen hoe een wereldwijde minimumbelasting op vermogen van 2% voor vermogens boven de 100 miljoen juridisch, budgettair en qua uitvoerbaarheid in Nederland ingevoerd zou kunnen worden.	Van Oostenbruggen	None	8.41
183	Ook hebben vermogenden vaak vermogen in meerdere landen.	Van Oostenbruggen	None	19.87
184	Internationale samenwerking is nu van belang, ook door tussen de landen meer gegevens over vermogensbezit uit te wisselen en schadelijke belastingregimes te adresseren.	Van Oostenbruggen	None	7.48
185	Zo kunnen we ervoor zorgen dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.	Van Oostenbruggen	None	10.55
187	Het is van belang om hier internationaal stap voor stap te werk te gaan en dat betekent nu eerst het inzetten op het vergroten van internationale transparantie over vermogensbezit, specifiek als het gaat over vastgoed en UBO's, ultimate beneficial owners.	Van Oostenbruggen	None	3.89
188	Dat is cruciaal om internationaal grip te krijgen op deze vermogens.	Van Oostenbruggen	None	4.17
189	Het nut van een nationaal onderzoek naar zo'n internationaal onderwerp zie ik niet en daarom moet ik deze motie ontraden.	Van Oostenbruggen	None	4.96
191	242, is ook van mevrouw Haage en de heer Stultiens.	Van Oostenbruggen	None	6.03
192	De regering wordt verzocht vast te houden aan het voornemen om fiscale regelingen en belastingconstructies aan te pakken en de opbrengsten hiervan terug te sluizen naar lastenverlichting voor werkenden.	Van Oostenbruggen	None	38.33
193	Het gaat mevrouw Haage erom dat de stelpost fiscale regelingen en constructies niet is ingevuld.	Van Oostenbruggen	None	15.36
194	Zij wil dat in plaats daarvan de noodremafspraak uit het hoofdlijnenakkoord over de tabelcorrectiefactor uitgevoerd gaat worden.	Van Oostenbruggen	None	23.38
195	Wat mij betreft past deze motie bij het debat over de Voorjaarsnota.	Van Oostenbruggen	None	7.04
196	Ik hoop ook dat de heer Stultiens, waarschijnlijk, zijn motie daar zou willen indienen.	Van Oostenbruggen	None	5.54
199	Omwille van wat ik net zei, vind ik het een ontijdige motie.	Van Oostenbruggen	None	3.51
201	Ik kijk even naar de indiener: wordt de motie aangehouden?	voorzitter	None	6.1
205	243 van mevrouw Van Eijk, de heer Grinwis, de heer Vijlbrief en mevrouw Van Dijk met het verzoek aan de regering om de regeling jaarlijks voor 15 februari te publiceren met definitieve forfaits voor banktegoeden en schulden.	Van Oostenbruggen	None	8.44
206	De definitieve forfaits komen jaarlijks medio januari beschikbaar.	Van Oostenbruggen	None	8.91
207	Dit jaar zijn de gegevens op 22 januari aan de Belastingdienst doorgegeven.	Van Oostenbruggen	None	8.33
208	De Belastingdienst heeft die vervolgens gebruikt voor de communicatie naar belastingplichtigen bij de aangiftecampagne.	Van Oostenbruggen	None	12.47
209	Daarmee hebben de belastingplichtigen de in de motie gevraagde duidelijkheid.	Van Oostenbruggen	None	12.15
210	Als ik de motie zo mag opvatten dat de definitieve forfaits jaarlijks voor 15 februari op de website van de Belastingdienst worden gepubliceerd, dan kan ik de motie oordeel Kamer geven.	Van Oostenbruggen	None	25.83
211	De functie van een ministeriële regeling is dat de percentages ook in de regelgeving worden opgenomen.	Van Oostenbruggen	None	11.13
212	De manier waarop de forfaits worden vastgesteld, is in de wet opgenomen en op basis van de wettelijke regeling is dus al duidelijk wat de forfaits gaan worden.	Van Oostenbruggen	None	10.92
213	De definitieve vaststelling gebeurt jaarlijks met terugwerkende kracht.	Van Oostenbruggen	None	5.89
214	Publicatie van een ministeriële regeling voor 15 februari heeft geen meerwaarde ten opzichte van publicatie op de website van de Belastingdienst.	Van Oostenbruggen	None	19.92
215	Het opstellen van de regeling, de uitvoeringstoets en het publiceren in de Staatscourant kost helaas enige tijd.	Van Oostenbruggen	None	4.93
216	Daarom kan ik niet garanderen dat voor de Staatscourant 15 februari jaarlijks haalbaar is.	Van Oostenbruggen	None	10.82
217	Ik heb wel toegezegd om te streven naar publicatie volgend jaar voor 1 maart.	Van Oostenbruggen	None	3.68
218	Maar nogmaals, als ik de motie zo mag opvatten dat de definitieve forfaits jaarlijks voor 15 februari op de website van de Belastingdienst worden gepubliceerd, kan ik de motie oordeel Kamer geven.	Van Oostenbruggen	None	18.75
220	Ik wil vragen aan de staatssecretaris of hij iets compacter kan antwoorden.	voorzitter	None	5.07
222	Graag bij de volgende vijf moties een poging om iets compacter te antwoorden.	voorzitter	None	3.49
224	Het is complexe materie en het gebeurt in dit debat wel vaker dat er dingen herhaald worden, niet alleen van de zijde van de regering.	Van Oostenbruggen	None	4.85
227	Hij spreekt over de heer Kavelaars, die tijdens de technische briefing heeft gezegd dat alleen 2022 een laag rendement heeft en er voor de andere jaren waarschijnlijk geen tegenbewijs is.	Van Oostenbruggen	None	37.46
228	De motie stelt dat er mogelijk minder geld nodig is voor rechtsherstel en vraagt welk bedrag uit de gereserveerde 11 miljard nodig is om het forfait op 5,88% te stellen in de jaren '26 en '27.	Van Oostenbruggen	None	10.47
229	De derving voor het verleden is al ingeboekt en gecertificeerd.	Van Oostenbruggen	None	5.84
230	De budgettaire gevolgen van de Wet tegenbewijsregeling box 3 zijn inmiddels ook gecertificeerd en komen dus deze week naar uw Kamer.	Van Oostenbruggen	None	14.06
231	Het is goed om te noemen dat alles tot 2024 per definitie in het saldo loopt en dus niet gedekt is.	Van Oostenbruggen	None	5.05
232	Wij laten het geld over het verleden dus sowieso in het saldo lopen.	Van Oostenbruggen	None	5.79
233	In die zin is dat dus ook geen dekkingsbron voor latere jaren.	Van Oostenbruggen	None	6.09
234	Een tweede punt dat ik daarbij nog graag even wil benoemen, is dat '22 weliswaar een lager rendement heeft, maar voor zowel positieve als negatieve jaren geldt dat in het verleden behaalde winsten of verliezen geen garantie bieden voor de toekomst.	Van Oostenbruggen	None	6.39
235	Op basis daarvan kan ik niet anders dan mij houden aan de ramingen.	Van Oostenbruggen	None	3.57
239	Het kabinet wordt verzocht om te onderzoeken wat de budgettaire aspecten en de uitvoeringsaspecten zijn van een eenmalige overgangsfaciliteit voor vastgoedbeleggers, waarmee hun bezit van box 3 naar box 2 kan worden overdragen tegen een overdrachtsbelasting van 2%.	Van Oostenbruggen	None	10.85
240	En de motie verzoekt de Kamer hierover voor het zomerreces te informeren.	Van Oostenbruggen	None	24.1
242	De faciliteit waar de BBB om vraagt, zet aan tot boxhoppen, waarmee belastingontwijking zou worden gefaciliteerd.	Van Oostenbruggen	None	8.07
244	De introductie van deze faciliteit binnen de overdrachtsbelasting vergt bovendien een structuurwijziging, waardoor de maatregel pas effect heeft in 2027, terwijl in 2028 het nieuwe stelsel op basis van werkelijk rendement ingaat.	Van Oostenbruggen	None	7.71
245	Tot slot is een eerste inschatting dat hier sprake kan zijn van staatssteun.	Van Oostenbruggen	None	6.38
246	Dat komt doordat er aan een specifieke groep bedrijven of beleggers een voordeel wordt gegeven.	Van Oostenbruggen	None	7.73
252	Er zijn veel argumenten tegen de vermogenswinstbelasting, maar ook de mogelijkheden en voordelen moeten worden afgewogen voordat we een keuze maken.	Van Oostenbruggen	None	4.27
253	De motie roept om te leren van het buitenland, omdat vermogenswinstbelasting daar de standaard is en vraagt hoeveel sneller de vermogenswinstbelasting kan worden ingevoerd bij het loslaten van de voorlopig ingevulde aangifte.	Van Oostenbruggen	None	15.41
254	Hoe zit het met budgettaire werving en relevante onderzoeken, en kan dit meegestuurd worden bij het indienen van de wet, vraagt deze motie verder nog.	Van Oostenbruggen	None	7.07
256	De afgelopen jaren zijn in vele Kamerbrieven en debatten de voor- en nadelen van verschillende opties voor de vormgeving van een stelsel op basis van werkelijk rendement uiteengezet, door mij en door mijn voorganger, Marnix van Rij.	Van Oostenbruggen	None	4.41
257	Alle denkbare opties hebben naast voordelen ook nadelen.	Van Oostenbruggen	None	4.43
261	We moeten uiteindelijk het gesprek met elkaar aan over de Wet werkelijk rendement box 3 bij de indiening daarvan.	Van Oostenbruggen	None	6.86
263	247 is van de heren Grinwis en Stoffer en van mevrouw Van Dijk.	Van Oostenbruggen	None	6.89
264	De motie verzoekt de regering onafhankelijk te onderzoeken op welke wijze de leegwaarderatio tijdelijk geactualiseerd kan worden en de resultaten hiervan met de Kamer te delen.	Van Oostenbruggen	None	28.96
265	De leegwaarderatio betreft een objectieve waardebepaling en is geen beleidsmatige knop waaraan kan worden gedraaid.	Van Oostenbruggen	None	7.14
267	Bij een nieuw onderzoek zullen we de uitkomsten moeten volgen.	Van Oostenbruggen	None	4.28
270	Dit zou een groot risico opleveren voor de korting op het Herstel- en Veerkrachtplan vanwege het feit dat dit een reeds afgerond mijlpaal is.	Van Oostenbruggen	None	16.95
271	Tussentijdse aanpassing van de afspraken die in het HVP zijn gemaakt over de leegwaarderatio, leiden naar grote waarschijnlijkheid tot een korting van maximaal 600 miljoen euro.	Van Oostenbruggen	None	11.29
274	Op mijn verzoek heeft de Belastingdienst recentelijk verkend of het actualiseren van de tabel met leegwaarderatiopercentages zinvol is.	Van Oostenbruggen	None	26.85
275	Deze verkenning is gebaseerd op iets meer dan 12.000 transacties in het jaar 2024.	Van Oostenbruggen	None	8.31
276	Uit deze verkenning volgt dat optie twee, de verhoging van de leegwaarderatio, meer waarschijnlijk is dan een verlaging.	Van Oostenbruggen	None	13.72
277	Het waardedrukkend effect van de verhuurde staat lijkt namelijk licht te zijn afgenomen, wat zou leiden tot een hogere leegwaarderatio.	Van Oostenbruggen	None	15.93
285	Gegeven deze uitkomst raad ik nadrukkelijk af om nader onderzoek in te stellen.	Van Oostenbruggen	None	3.99
286	Dit zou bij een verhoging van de leegwaarderatio risicovol zijn en in het geval van optie één zou het een risico voor de schatkist zijn.	Van Oostenbruggen	None	9.82
292	De risico's die de staatssecretaris schat, zijn helder.	Grinwis	ChristenUnie	5.37
293	Maar dan kan hij toch het oordeel aan de Kamer laten en dan kan de Kamer toch de afweging maken?	Grinwis	ChristenUnie	25.39
294	De risico's zijn namelijk diverse keren helder geschat, maar dat is toch geen argument om de motie te ontraden?	Grinwis	ChristenUnie	7.26
295	Dan kun je die toch gewoon aan het oordeel van de Kamer laten?	Grinwis	ChristenUnie	23.18
296	Dat lijkt mij een zuivere conclusie na deze waarschuwing over de risico's.	Grinwis	ChristenUnie	5.98
297	Ik denk dat beide opties negatief kunnen uitpakken, enerzijds voor de schatkist, anderzijds voor de verhuurders.	Van Oostenbruggen	None	4.01
298	Het staat u geheel vrij om als Kamer deze motie toch aan te nemen en ik zal die uitvoeren als dat gebeurt.	Van Oostenbruggen	None	7.65
299	Maar nogmaals, ik ontraad de motie omdat ik zie dat beide richtingen negatief kunnen uitpakken, hetzij voor de schatkist, hetzij voor de verhuurders.	Van Oostenbruggen	None	3.75
303	De heer Grinwis verzoekt om, eventueel in samenspraak met onafhankelijke deskundigen, te verkennen welke mogelijkheden er nog zijn na de jurisprudentie in zake box 3 voor een redelijke vermogensbelasting en te kijken of er een variant bedacht kan worden om spaarders tegemoet te komen.	Van Oostenbruggen	None	11.34
304	De afgelopen jaren zijn door mij, collega's en mijn voorgangers vele brieven en onderzoeken naar de Kamer gestuurd, is er gedebatteerd en gefilosofeerd en zijn er rondetafelgesprekken gevoerd.	Van Oostenbruggen	None	4.5
305	Ik ben van mening dat het voorstel zoals dat er nu ligt een zeer weloverwogen keuze is.	Van Oostenbruggen	None	5.1
306	Nieuw onderzoek voegt hier naar mijn mening niets aan toe, ook niet als dat met onafhankelijke deskundigen is.	Van Oostenbruggen	None	8.88
307	Overigens was er vorige week nog een rondetafelgesprek in uw Kamer, waarbij er ook experts aanwezig waren die geen voorstander zijn van een vermogensbelasting.	Van Oostenbruggen	None	13.04
311	Mijn excuses voor de problemen met de Word-documenten en het printen van vanochtend.	Grinwis	ChristenUnie	3.6
312	Maar ik zal zorgen dat de door mij ingediende versie, althans de door mij voorgedragen versie, ook daadwerkelijk in de stukken belandt.	Grinwis	ChristenUnie	3.7
315	Bij diezelfde bijeenkomst waar de staatssecretaris naar verwijst, was ook een hoogleraar die het wél opnam voor de vermogensbelasting.	Grinwis	ChristenUnie	17.05
316	Dus: zoveel mensen, zoveel meningen, zoveel zinnen.	Grinwis	ChristenUnie	3.49
317	Ik kan niets anders zeggen dan dat ik me daarbij aansluit.	Van Oostenbruggen	None	4.02
318	Het is een dossier dat qua meningen helaas veel voor- en tegenstanders kent voor alle varianten die voorliggen.	Van Oostenbruggen	None	4.95
319	Er is er niet eentje waar mensen unaniem tegen zijn, of voor.	Van Oostenbruggen	None	4.61
322	Dan gaan we door naar de laatste motie, op stuk nr.	Van Oostenbruggen	None	4.1
324	Die is van de heer Grinwis, de heer Stoffer en mevrouw Van Dijk en verzoekt de budgettaire effecten van de tegenbewijsregeling realistisch te ramen en een gevoeligheidsanalyse toe te voegen om de gevolgen van een sterk stijgende of sterk dalende aandelen- en verhuurdersmarkt in kaart te brengen.	Van Oostenbruggen	None	6.35
326	Budgettaire effecten worden namelijk altijd realistisch geraamd, zo ook in dit geval.	Van Oostenbruggen	None	4.69
327	De raming is ter beoordeling op redelijkheid en neutraliteit aan het CPB voorgelegd.	Van Oostenbruggen	None	12.8
328	Het CPB heeft aangegeven de raming, zoals die bij de indiening van de Wet tegenbewijsregeling gepresenteerd is, te certificeren.	Van Oostenbruggen	None	28.67
329	In het certificeringsdocument gaat het CPB ook altijd in op de mate van onzekerheid.	Van Oostenbruggen	None	13.17
330	Voor de raming van de Wet tegenbewijs geldt dat bij een goed beursjaar en een sterke waardeontwikkeling van vastgoed de derving lager kan uitvallen en bij een slecht beursjaar en dalende huizenprijzen juist hoger.	Van Oostenbruggen	None	12.65
331	Ramingen worden definitief vastgesteld bij indiening van het wetsvoorstel.	Van Oostenbruggen	None	8.92
332	Als een effect in werkelijkheid anders uitpakt, heeft dat effect op het saldo.	Van Oostenbruggen	None	4.97
333	Die afwijking is niet lastenrelevant en zal bij een derving niet gedekt hoeven te worden.	Van Oostenbruggen	None	4.51
334	Dat geldt bij alle ramingen en hoort bij ons trendmatig begrotingsbeleid.	Van Oostenbruggen	None	7.1
335	Om die reden moet ik zeggen dat deze motie overbodig is.	Van Oostenbruggen	None	3.97
338	In de ingediende versie, die de staatssecretaris ook heeft, wordt niet gevraagd om een realistische raming, maar wordt slechts gevraagd om een gevoeligheidsanalyse.	Grinwis	ChristenUnie	9.24
339	Wij weten hoe de systematiek werkt wat betreft het moment van ramen.	Grinwis	ChristenUnie	3.96
340	Maar gezien de turbulentie vraagt deze motie om een gevoeligheidsanalyse, en die is niet overbodig.	Grinwis	ChristenUnie	3.76
341	Ik snap dat de staatssecretaris zegt dat voor het trendmatig begrotingsbeleid het punt in de tijd waarop de raming wordt gemaakt, bepalend is en dat het daarna mee- of tegenvallers zijn.	Grinwis	ChristenUnie	13.34
342	Maar het is toch voor een zorgvuldige wetsbehandeling in de Kamer volstrekt logisch dat wij, gezien de turbulentie op de aandelenmarkt en de huurmarkt, een nadere gevoeligheidsanalyse willen hebben?	Grinwis	ChristenUnie	18.82
345	Zoals ik net aangaf, is in het certificeringsdocument van het CPB het inschatten van de mate van onzekerheid altijd een onderwerp.	Van Oostenbruggen	None	13.38
346	In die zin wordt er wel degelijk ingegaan op hoe on point de certificering is.	Van Oostenbruggen	None	6.67
347	Sowieso kijkt de certificering, zeker bij deze wetgeving, over een vrij lange periode en is het moeilijk te zeggen dat de aandelenkoersen en het vastgoed zich extreem bewegen over een relatief lange periode.	Van Oostenbruggen	None	6.23
353	De vergadering wordt van 10.54 uur tot 11.04 uur geschorst.	voorzitter	None	5.5
354	Verlenging van de transitieperiode naar het nieuwe pensioenstelsel Aan de orde is de behandeling van:	Voorzitter: Martin Bosma	None	23.77
356	Aan de orde is de Wijziging van de Pensioenwet in verband met de verlenging van de transitieperiode naar het nieuwe pensioenstelsel (36578).	voorzitter	36578	20.31
359	We hebben elf deelnemers van de zijde van de Kamer, onder wie één maidenspeecher.	voorzitter	36578	5.69
361	Dat is mevrouw Haage van de fractie GroenLinks-Partij van de Arbeid.	voorzitter	36578	7.78
363	Ik geef graag het woord aan de eerste spreker van de zijde van de Kamer.	voorzitter	None	3.67
367	Vandaag wil ik het hebben over vertrouwen, bestaanszekerheid en zeggenschap.	Joseph	NSC	3.94
369	Het gaat over iets dat miljoenen mensen direct raakt: hun pensioen, hun inkomen voor later, hun zekerheid van vandaag en morgen.	Joseph	NSC	9.76
370	De pensioensector staat aan de vooravond van de grootste financiële stelselwijziging ooit.	Joseph	NSC	24.14
371	Het is een stelsel waarbij we trots mogen zijn op de solidariteit, collectiviteit en verplichtstelling, maar ook een stelsel dat toe is aan vernieuwing; dat erken ik zeker ook.	Joseph	NSC	4.46
373	Jongeren kunnen op termijn wat meer flexibiliteit krijgen.	Joseph	NSC	17.73
374	Pensioenuitkeringen kunnen in betere economische tijden wat sneller stijgen, doordat er minder buffers worden aangehouden.	Joseph	NSC	82.0
375	De Wet toekomst pensioenen voorziet hierin en is vandaag het uitgangspunt, ook voor mijn partij Nieuw Sociaal Contract.	Joseph	NSC	11.04
376	Maar, voorzitter, ik kan niet duidelijk genoeg stellen dat die vernieuwing in de praktijk alleen maar kan slagen als je de mensen van wie het pensioen is, serieus neemt, als je mensen zeggenschap geeft, als je mensen inspraak geeft wanneer hun bestaande pensioenen en rechten worden aangepast.	Joseph	NSC	4.67
377	Dat is namelijk wat hier op tafel ligt: een omzetting van al toegezegde vaste uitkeringen naar persoonlijke pensioenvermogens waar straks variabele uitkeringen uit volgen die directer mee gaan bewegen met de beurs.	Joseph	NSC	11.1
378	De risico's worden meer bij het individu gelegd, ook voor mensen die al met pensioen zijn, voor mensen die jarenlang dachten dat hun pensioen veilig stond.	Joseph	NSC	14.96
382	Als je zulke ingrijpende stappen zet zonder mensen goed mee te nemen, tast je het vertrouwen en het draagvlak aan.	Joseph	NSC	8.52
384	Daarom hebben wij een amendement ingediend om mensen alsnog een vorm van inspraak te geven.	Joseph	NSC	14.15
386	Tegenstanders van ons amendement om inspraak te herstellen, waarschuwen nu voortdurend voor chaos.	Joseph	NSC	5.22
388	Juist door het afschaffen van de inspraak, wat gebeurd is, en het verlies van vertrouwen dat we daardoor nu al zien ontstaan, dreigt chaos.	Joseph	NSC	4.19
389	Dan komen de incidenten, wanhopige mensen, rechtszaken.	Joseph	NSC	8.38
390	Voor we het weten zitten we met een nieuw schandaal of nieuwe affaire, maar dan dit keer over het pensioenstelsel, dat nu nog geroemd is als het beste ter wereld.	Joseph	NSC	7.06
391	Ik houd acht interrupties aan in de termijn van de Kamer.	voorzitter	None	4.26
393	Voordat we aan die inhoud toekomen, heb ik even een vraag over de vorm waarin dit voorstel wordt gepresenteerd.	Flach	SGP	3.59
394	Mevrouw Joseph had er ook voor kunnen kiezen om een initiatiefwet in te dienen die de bestaande wet wijzigt.	Flach	SGP	10.43
395	Wat ze nu doet, is bij een kleine wet die de transitieperiode verlengt een amendement gebruiken om best een hele stelselwijziging door te voeren.	Flach	SGP	47.12
396	In de Tweede Kamer lukt het misschien nog om een meerderheid te halen, maar daarmee wordt de Eerste Kamer de mogelijkheid ontnomen om daar goed over te praten en rest niets anders dan voor of tegen die hele wet te stemmen.	Flach	SGP	13.33
397	Is dat nou bestuurlijk of politiek gezien een zuivere route geweest?	Flach	SGP	7.07
398	Waarom heeft mevrouw Joseph voor de route van een amendement gekozen?	Flach	SGP	7.72
399	Allereerst wil ik beginnen met zeggen dat ik dit niet zie als een grote wijziging.	Joseph	NSC	3.69
400	Het is gewoon het inspraak geven aan mensen als je de bestaande pensioenen wil aanpassen.	Joseph	NSC	7.86
401	We hebben het inderdaad in de vorm van een amendement ingediend.	Joseph	NSC	13.66
402	Ik had gehoopt dat wij eerder de mogelijkheid hadden gekregen om de pensioenwet te wijzigen, maar de pensioenwet werd gewoon steeds maar niet besproken en ik wist dat een initiatiefwet jaren duurt.	Joseph	NSC	6.82
403	Dan zijn de pensioenen al aangepast en dan is er niks meer te repareren, behalve dat je nog heel veel rechtszaken en ellende hebt.	Joseph	NSC	4.25
404	Als de pensioenen eenmaal zijn aangepast, dan is dat een onomkeerbaar proces, dus we hebben het in deze wet gedaan.	Joseph	NSC	37.45
405	Ik denk dat dat ook goed past bij deze wet, want deze wet verlengt de transitieperiode.	Joseph	NSC	8.61
408	Nu mogen eerst werkgevers beslissen of pensioenen ingevaren worden.	Joseph	NSC	14.56
410	Wij zeggen: geef ook de deelnemers een stem hierin.	Joseph	NSC	4.14
411	Mevrouw Joseph zegt dat dit geen hele grote stelselwijziging is.	Flach	SGP	6.75
412	Volgens mij is dit het bijna compleet terugdraaien van de Wet toekomst pensioenen zoals die eerder is behandeld.	Flach	SGP	19.32
413	Ik vraag aan mevrouw Joseph of ze het nou wel goed bestuur vindt om dat op deze manier te doen.	Flach	SGP	4.56
414	Er is in de vorige periode bijna 100 uur vergaderd over deze wet.	Flach	SGP	7.36
417	Maar het lijkt er toch op alsof je dat eigenlijk op deze manier met een amendement weer terugdraait.	Flach	SGP	6.94
418	Dan kom je een beetje in Amerikaanse toestanden terecht, waarbij wetten om de vier jaar gewijzigd worden, waardoor een stelselwijziging eigenlijk bijna niet meer mogelijk is.	Flach	SGP	7.95
423	Je kan de bestaande rechten van mensen aanpassen en omzetten naar het nieuwe stelsel.	Joseph	NSC	4.91
424	De inspraak die er was, is nu verwijderd uit de wet.	Joseph	NSC	17.02
427	We hebben gezien dat daar een versterkt collectief medezeggenschap tegenover komen te staan.	Joseph	NSC	6.01
428	We hebben een juridische analyse gemaakt om te zien of dat wel voldoende is, want wat gebeurt hier?	Joseph	NSC	17.45
429	Je gaat echt het eigendom van mensen aanpassen, zonder dat ze inspraak hebben.	Joseph	NSC	5.21
430	Uit de juridische analyse kwam bijvoorbeeld dat dat versterkte collectieve medezeggenschap geen adequate vervanging is voor het individueel bezwaarrecht dat is afgeschaft.	Joseph	NSC	22.94
431	We hebben afgelopen jaar ook gekeken wat er gebeurde.	Joseph	NSC	10.9
432	Gepensioneerdenverengingen en slapersverenigingen mochten hoorrecht krijgen, maar dat is niet goed verlopen.	Joseph	NSC	9.32
433	We zien dus gewoon allemaal nieuwe signalen dat mensen te weinig inspraak hebben gehad.	Joseph	NSC	7.09
434	Dit gaat gewoon leiden tot heel veel juridische procedures, maar ook tot veel wantrouwen.	Joseph	NSC	3.88
435	Als het nieuwe stelsel zo goed is, waarom geef je mensen dan niet zelf inspraak in de vraag of ook hun bestaande pensioenen worden aangepast naar het nieuwe stelsel?	Joseph	NSC	55.7
436	De Wet toekomst pensioenen gaat verder gewoon compleet door.	Joseph	NSC	56.33
437	Ik denk dat het juist heel goed bestuur is om mensen zelf inspraak te geven.	Joseph	NSC	4.41
438	Dat is wat mij betreft een nieuw sociaal contract tussen burgers en pensioenfondsen en tussen burgers en overheid.	Joseph	NSC	4.0
440	Volgens mij zit daar namelijk de kern van het probleem waar we het hier over hebben.	Aartsen	VVD	5.38
441	Mevrouw Joseph zegt: voor ons is dit maar een heel klein wijzigingspuntje.	Aartsen	VVD	3.95
442	Maar is het probleem niet juist dat mevrouw Joseph zo vastzit in haar eigen beeld dat dit maar een klein wijzigingspuntje is?	Aartsen	VVD	9.41
443	De minister zegt zelf: dit raakt de kern van de wet.	Aartsen	VVD	12.15
444	De Raad van State, een belangrijke adviseur van ons, zegt: dit amendement draait de hele wet om; het raakt de basisbeginselen van de wet.	Aartsen	VVD	19.02
445	Mevrouw Joseph zegt: we willen gewoon netjes doorgaan; dit heeft geen enkel effect op de transitie.	Aartsen	VVD	4.05
446	De Raad van State zegt: dit zorgt voor ernstige verstoringen van het transitieproces.	Aartsen	VVD	70.87
447	Mevrouw Joseph zegt net zelf: collectiviteit en solidariteit zijn belangrijke uitgangspunten.	Aartsen	VVD	4.52
448	De Raad van State zegt: dit ondermijnt en ondergraaft de collectiviteit en solidariteit van het stelsel.	Aartsen	VVD	26.48
450	Mevrouw Joseph heeft een beeld bedacht, maar de hele buitenwereld zegt dat dat niet klopt.	Aartsen	VVD	7.2
451	Is het niet juist ook goed bestuur dat we goed luisteren naar dit soort adviseurs en naar de brieven van de minister, om te laten zien dat het misschien niet zo is zoals u het voorstelt?	Aartsen	VVD	22.57
452	Ik heb heel goed geluisterd naar de Raad van State en de andere adviseurs.	Joseph	NSC	3.66
453	Wij hebben het amendement ook aangepast op die adviezen.	Joseph	NSC	14.06
455	Onder de Wet toekomst pensioenen gaat nieuwe pensioenopbouw plaatsvinden in persoonlijke pensioenvermogens.	Joseph	NSC	58.18
457	Maar wat ook gebeurt en wat juist ontzettend bijzonder is, is dat Nederland met de Wet toekomst pensioenen heeft bedacht dat ook de bestaande pensioenen worden omgezet in variabele uitkeringen die meer gaan meebewegen met de beurskoersen, zonder dat mensen inspraak hebben.	Joseph	NSC	55.39
459	Dat is een enorm experiment, een gevaarlijk experiment dat we in Nederland aangaan.	Joseph	NSC	5.1
460	Ik weet niet eens zeker of we dit amendement wel zouden hebben ingediend als ik in het afgelopen jaar gezien had dat mensen via de versterkte collectieve zeggenschap wél voldoende inspraak hadden gehad.	Joseph	NSC	8.12
461	Maar wij zien gewoon dat mensen niet genoeg inspraak hebben gehad.	Joseph	NSC	3.69
463	De nieuwe opbouw in persoonlijke pensioenvermogens gaat sowieso plaatsvinden.	Joseph	NSC	10.62
464	De sociale partners, de werkgevers en de vakbonden mogen nu bedenken of ze ook de bestaande pensioenen gaan omzetten naar het nieuwe stelsel of niet.	Joseph	NSC	34.76
465	Ze kunnen dus zeggen dat ze niet gaan invaren of dat ze wel gaan invaren.	Joseph	NSC	4.11
466	Vervolgens gaan de pensioenfondsen nog na of zij het ook evenwichtig vinden om in te varen en of ze het kunnen uitvoeren.	Joseph	NSC	8.0
467	Maar wij zeggen gewoon: waarom krijgen de deelnemers, van wie het pensioen is, hierin niet ook zélf een stem?	Joseph	NSC	12.0
469	Mevrouw Joseph zegt het nog een keer: het is een ieniemieniewijzigingetje; wat wij doen is slechts een rimpeling.	Aartsen	VVD	3.64
470	Hoe verklaart zij dan dat de Raad van State, De Nederlandsche Bank, de AFM, de Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie — dat zijn toch niet de willekeurige biljartclubs op de hoek — en haar eigen minister pagina's na pagina's met zeer zorgelijke waarschuwingen naar ons toesturen?	Aartsen	VVD	14.14
471	Hoe kan het dat mevrouw Joseph zegt dat het een kleine wijziging is, terwijl al die andere mensen zeggen dat dit ernstige, zorgwekkende gevolgen heeft voor het hele stelsel?	Aartsen	VVD	13.53
473	Wat ik niet bij elkaar kan brengen, is dat ik iedereen thuis uit kan leggen dat dit een eenvoudige stap is.	Joseph	NSC	4.18
474	Mensen moeten sowieso een brief thuiskrijgen waarin staat wat het nieuwe pensioen voor hen betekent, wat het oude pensioen voor hen betekende en wat het verschil is.	Joseph	NSC	7.78
475	Daar kun je gewoon een ja/nee-vakje bij zetten waarmee mensen kunnen aangeven of zij mee willen of niet.	Joseph	NSC	6.0
476	Wat mij ontzettend verbaast, is dat in alle adviezen die wij hebben gekregen, bijvoorbeeld van de Raad van State, geen woord wordt besteed aan de vraag of de burgers wel voldoende inspraak krijgen, of zij wel voldoende rechtsbescherming krijgen.	Joseph	NSC	9.84
481	De minister schrijft twintig kantjes vol over dit amendement.	Aartsen	VVD	9.57
482	Nogmaals mijn vraag: hoe kan het dat u vol blijft houden dat het slechts een kleine wijziging is, terwijl de hele wereld zegt dat het majeure gevolgen heeft?	Aartsen	VVD	7.12
485	De mensen die betrokken waren bij het maken van de Wet toekomst pensioenen, zeggen dat dit majeure wijzigingen zijn.	Joseph	NSC	17.07
486	Ik heb als Kamerlid het geluk dat ik uit de pensioensector kom.	Joseph	NSC	3.94
488	Als pensioenfondsen de bestaande rechten wilden aanpassen naar nieuwe rechten, dan stuurden we mensen een brief en dan kregen zij individueel bezwaarrecht.	Joseph	NSC	10.62
489	Ik heb dat allemaal zelf uitgevoerd, dus ik weet dat het kan. Ik weet dat het niet moeilijk is.	Joseph	NSC	3.61
490	Ik weet dat het niet complex is en dat mensen het ook gewoon begrijpen.	Joseph	NSC	4.56
491	En dat is misschien wel de kracht van Kamerleden die uit het veld komen.	Joseph	NSC	4.23
495	Ik noem ze op: De Nederlandsche Bank, de AFM, de Pensioenfederatie, de werkgeversorganisaties, de vakbonden, de Raad van State.	Vijlbrief	D66	5.75
496	Zij zijn allemaal met een stoomwals over dat amendement gereden.	Vijlbrief	D66	5.99
498	De minister stapt in zijn bulldozer en brengt vervolgens het amendement met een vernietigende appreciatie naar de schroothoop.	Vijlbrief	D66	5.26
499	In wat voor een dimensie leeft mevrouw Joseph eigenlijk dat zij denkt dat zij de enige is die gelijk heeft en de rest van de wereld gek is?	Vijlbrief	D66	7.84
504	Mevrouw Joseph vertegenwoordigt een partij die bijvoorbeeld zegt "wetgeving moet zorgvuldig behandeld worden", "we moeten goed naar de uitvoering luisteren" en "de Raad van State is een cruciale adviseur".	Vijlbrief	D66	7.89
505	Ik citeer dit allemaal uit stukken van Nieuw Sociaal Contract.	Vijlbrief	D66	5.49
509	Terwijl het pensioenstelsel allang ingevoerd is, komt u na twee jaar met dit amendement.	Vijlbrief	D66	14.46
511	Kan mevrouw Joseph nog eens uitleggen hoe haar wereld er nou uitziet?	Vijlbrief	D66	5.37
516	De Wet toekomst pensioenen is ingevoerd en daarbij is de inspraak van mensen afgepakt.	Joseph	NSC	21.51
517	De inspraak stond in artikel 83 van de Pensioenwet.	Joseph	NSC	16.7
520	Mensen kregen altijd individueel bezwaarrecht als hun bestaande pensioen werd aangepast.	Joseph	NSC	13.99
521	Bij het invaren is het individuele bezwaarrecht even uitgeschakeld en mogen mensen ineens niks meer zeggen, terwijl hun pensioen wordt omgezet in variabele uitkeringen die meer meebewegen met de beurskoersen.	Joseph	NSC	6.06
522	Mensen worden daar nu al zenuwachtig van en dat snap ik, gegeven wat er gebeurt op de beurzen.	Joseph	NSC	3.59
524	Als een pensioenfonds geen gebruik heeft gemaakt van het invaren en het pensioenfonds wil daarna alsnog de vaste uitkeringen omzetten naar variabele uitkeringen, dan moeten zij iedereen individueel bezwaarrecht geven.	Joseph	NSC	21.96
525	Dat staat in de wet, of de wet was niet goed en is niet goed, ten aanzien van artikel 83.	Joseph	NSC	24.49
528	Het minimaliseren van dit amendement, alsof het een kleine wijziging is en dat alles is wat het doet, is in flagrante tegenspraak met wat al onze adviseurs zeggen.	Vijlbrief	D66	13.7
529	Hoe kunnen Kamerleden nu nog wetgeving maken als al onze adviseurs zeggen: "Doe dit niet.	Vijlbrief	D66	8.1
532	Hoe kun je dan daarna nog zeggen dat het een kleine wijziging is en dat je slechts een artikel, inspraak, herstelt?	Vijlbrief	D66	7.52
533	Het zal allemaal wel, maar de essentie is dat u ontkent dat dit amendement een groot effect kan hebben op de nieuwe Pensioenwet.	Vijlbrief	D66	17.85
534	Dat ontkent u, terwijl alle adviseurs zeggen dat dat wel zo is.	Vijlbrief	D66	8.23
538	Niet invaren bijvoorbeeld, het niet omzetten van de bestaande pensioenen, is niet zo bijzonder.	Joseph	NSC	5.84
539	23% van de pensioenfondsen wil de bestaande pensioenen al niet aanpassen.	Joseph	NSC	86.8
540	Een aantal van die pensioenfondsen zegt zelfs dat het beter is voor hun deelnemers, omdat ze minder risico lopen en beter de koopkracht bij kunnen houden in slechte tijden.	Joseph	NSC	17.62
541	Er is ook al een pensioenfonds dat de mensen individueel bezwaarrecht wil aanbieden.	Joseph	NSC	22.82
542	Voor de pensioenpraktijk en voor de wetgeving zoals die is, is het een kleine wijziging.	Joseph	NSC	5.93
543	Maar ik zal niet ontkennen dat het voor de mensen thuis een enorme wijziging is.	Joseph	NSC	3.92
544	Het is ontzettend belangrijk dat er niet zomaar aan jouw pensioen gezeten wordt zonder inspraak.	Joseph	NSC	4.45
545	Dus in die zin is het inderdaad een grote, ontzettend belangrijke wijziging voor de mensen van wie het pensioen is.	Joseph	NSC	5.22
547	Het is niet alleen een wijziging voor mensen van wie het pensioen is.	Vijlbrief	D66	10.88
548	De pensioenuitvoerders zeggen zelf dat dit onuitvoerbaar is.	Vijlbrief	D66	42.29
550	Hoe kan het zijn dat mevrouw Joseph, die zegt "ik heb zelf in die sector gewerkt", als enige zegt dat het uitvoerbaar is?	Vijlbrief	D66	20.36
551	Ik krijg alleen maar stukken van de pensioensector aangeleverd waarin wordt gezegd dat dit onuitvoerbaar is.	Vijlbrief	D66	7.12
552	Dan is het toch onbehoorlijk bestuur als ik vervolgens gewoon meedoe met een gezellig amendement om de inspraak te herstellen?	Vijlbrief	D66	20.12
553	Die mensen zeggen dat het niet kan. Het betekent gewoon dat u de stenen onder het nieuwe pensioenstelsel wegtrekt.	Vijlbrief	D66	12.2
554	Doe dan niet net alsof dit een kleine wijziging is; dat is niet oké.	Vijlbrief	D66	4.28
555	Zeg dan gewoon eerlijk dat dit een grote wijziging is, dat u die eigenlijk beoogt en dat u eigenlijk altijd tegen het nieuwe pensioenstelsel was.	Vijlbrief	D66	7.51
557	Maar ga niet zeggen dat het kleine wijziging is, die voor mensen wel heel belangrijk is.	Vijlbrief	D66	3.97
559	Ik was inderdaad niet enthousiast over het nieuwe pensioenstelsel.	Joseph	NSC	11.91
561	Maar wij hebben ons er bij de oprichting van Nieuw Sociaal Contract al bij neergelegd dat het nieuwe pensioenstelsel gewoon doorgevoerd is.	Joseph	NSC	39.29
562	Wij zijn alleen maar op pad gegaan om, in de transitie naar het nieuwe stelsel en in het nieuwe stelsel zelf, dingen te verbeteren in het belang van de deelnemers.	Joseph	NSC	3.75
563	Als je zo'n complexe wet neerzet, snapt iedereen dat er ook foutjes insluipen, die verbeterd moeten worden.	Joseph	NSC	5.45
564	Het foutje waar we het vandaag over hebben, is wel echt een hele fundamentele, namelijk dat mensen geen inspraak krijgen als hun bestaande pensioenen worden aangepast.	Joseph	NSC	13.18
565	Wat betreft de pensioenfondsen snap ik dat zij niet zitten te wachten op nog wat extra werk, maar ik denk dat het ook voor de pensioenfondsen fundamenteel is om hun mensen, hun deelnemers, degenen voor wie ze het doen, degenen van wie het pensioen is, heel goed mee te nemen.	Joseph	NSC	3.88
566	Ik heb gezien dat dat niet langer gaat door nog een foldertje te sturen en te zeggen: "U heeft niks te kiezen.	Joseph	NSC	3.7
567	Dit is beter voor u. U krijgt een maandje van tevoren wel te horen wat uw variabele uitkering wordt dit jaar.	Joseph	NSC	14.18
568	Volgend jaar heeft u weer een kans op een nieuwe uitkering."	Joseph	NSC	5.06
570	Voordat we op de inhoud van het amendement ingaan, moet me van het hart dat ik me zorgen maak.	Ceder	ChristenUnie	4.47
571	Collega Joseph stelt namelijk aan de ene kant dat het een kleine wijziging is, wat gewoon niet waar is.	Ceder	ChristenUnie	5.0
578	Net hoor ik mevrouw Joseph zeggen dat deze wijziging ook een fundamentele wijziging is, wat ook waar is, want collega Joseph gebruikt deze technische wet, eentje die is toegezegd aan de Eerste Kamer, om de wet te torpederen.	Ceder	ChristenUnie	10.56
579	Mijn vraag is: als het een fundamentele wijziging is, wat het volgens mij ook is, hoe kunt u dan blijven volhouden dat het een kleine wijziging is?	Ceder	ChristenUnie	6.84
582	Ik ben hier om de wet en de transitie naar het nieuwe stelsel te redden en om te zorgen dat er draagvlak voor en vertrouwen in dat nieuwe stelsel blijft.	Joseph	NSC	5.41
584	Ik heb in het amendement gewoon artikel 83 hersteld, een artikel dat altijd bestond en dat straks ook weer in de wet staat na het invaren.	Joseph	NSC	15.71
585	Dus in de wet is het heel klein, maar voor de mensen thuis is het ongelofelijk belangrijk.	Joseph	NSC	4.67
587	Voor veel mensen is dit het grootste eigendom, het grootste bezit dat ze hebben.	Joseph	NSC	4.41
588	Je kan niet zomaar iemands grootste eigendom afpakken en omzetten in iets nieuws omdat een paar economen dachten dat een variabele uitkering beter was voor mensen.	Joseph	NSC	11.8
589	Wat mevrouw Joseph hier doet — nogmaals, we hebben het nog niet eens over de inhoud van het amendement — is niet eerlijk.	Ceder	ChristenUnie	9.53
590	Het is inderdaad één artikel en het is een gigantische wet.	Ceder	ChristenUnie	20.4
591	Maar dat ene artikel, met het aantal woorden dat u erin zet, is een fundamentele wijziging.	Ceder	ChristenUnie	4.2
593	U kunt niet volhouden dat het klein is, want het doorsnijdt de collectiviteit; het heeft gevolgen.	Ceder	ChristenUnie	3.96
595	Er is net een betoog gekomen, maar mijn vraag is niet beantwoord.	Ceder	ChristenUnie	3.68
596	Ik ga mijn vraag herhalen, want die is belangrijk, ook voor de geloofwaardigheid van de indieners van dit amendement.	Ceder	ChristenUnie	3.69
597	Hoe kan het een kleine wijziging zijn en tegelijkertijd een fundamenteel herstel zijn?	Ceder	ChristenUnie	4.95
598	Of zoals mevrouw Joseph zegt: het redden van de wet.	Ceder	ChristenUnie	6.99
599	Hoe kan dit klein zijn en tegelijkertijd de wet willen redden?	Ceder	ChristenUnie	8.94
600	Daarmee impliceert u dat als het amendement niet aangenomen wordt, de wet niet te redden valt.	Ceder	ChristenUnie	27.39
604	Misschien komt het aan als ik nu iets andere woorden gebruik, maar dat kan ik niet garanderen.	Joseph	NSC	3.85
605	De wetswijziging is dus heel erg klein, want ik herstel gewoon artikel 83.	Joseph	NSC	7.92
606	Voor pensioenfondsen is het ook relatief klein, want zij zijn gewend om bij waardeoverdrachten mensen individueel bezwaarrecht te geven.	Joseph	NSC	16.36
607	Ik spreek heel veel pensioenadviseurs die hopen dat mijn amendement het haalt, dat de pensioenfondsbesturen hun oogkleppen afdoen en weer gaan besturen en kijken naar de deelnemers voor wie het is.	Joseph	NSC	5.87
608	Het is een kleine wetswijziging, namelijk iets herstellen dat er al was, maar voor mensen thuis is het fundamenteel dat je niet zomaar hun pensioen aanpast zonder dat zij inspraak krijgen.	Joseph	NSC	18.75
609	Ik spreek mensen die zeggen: als ze nu mijn grootste bezit al zomaar kunnen aanpassen zonder dat ik daar iets over kan zeggen, wat is dan het volgende dat de overheid mij afneemt?	Joseph	NSC	9.65
610	Daar gaat het over, over het vertrouwen van mensen.	Joseph	NSC	4.34
614	De vraag is of juist niet het wantrouwen aangewakkerd en aangejaagd wordt door mevrouw Joseph.	Ceder	ChristenUnie	4.06
616	Ik erken dat u met uw ervaring in de pensioensector waarschijnlijk meer weet van de berekeningen dan wie dan ook in deze Kamer.	Ceder	ChristenUnie	5.18
618	We hebben een democratisch proces met elkaar doorlopen, in de Tweede Kamer en in de Eerste Kamer.	Ceder	ChristenUnie	3.71
619	U weet dat, want u was erbij, niet als Kamerlid, maar wel als adviseur.	Ceder	ChristenUnie	3.84
621	U weet dat het individueel bezwaarrecht is besproken.	Ceder	ChristenUnie	7.72
623	Er is een belangenafweging gemaakt — dat weet u ook heel goed — waarin hele moeilijke keuzes zijn gemaakt.	Ceder	ChristenUnie	3.9
624	Maar er is wel een keuze gemaakt waarvan wij denken: dit is het beste voor een toekomstbestendig pensioen voor iedereen.	Ceder	ChristenUnie	4.73
625	Dat weet u. Als u zegt dat pensioenen afgepakt worden en dat dit een kleine wetswijziging is, dan doet u toch geen recht aan het bestaansrecht van NSC?	Ceder	ChristenUnie	32.31
628	Hoe kunt u dan nog volhouden dat dit een kleine wijziging is, die niet zo veel doet?	Ceder	ChristenUnie	5.95
629	Op het punt van de kleine wijziging ben ik al een paar keer ingegaan.	Joseph	NSC	3.44
630	Ik wil nog even zeggen dat het goed bestuur is om mensen inspraak te geven als je hun eigendommen, en zeker deze grote eigendommen, aanpast.	Joseph	NSC	4.04
631	Het is ook goed bestuur om hier goed naar te kijken.	Joseph	NSC	4.41
634	Wij hebben dat geaccepteerd, maar je moet ook kijken of het goed loopt.	Joseph	NSC	3.9
636	Daar heb ik het nog niet eens over gehad, maar ik zie bijvoorbeeld dat de pensioenfondsen in de overstap naar het nieuwe stelsel veel te veel beloven.	Joseph	NSC	12.98
637	Ze zeggen dat iedereen erop vooruitgaat, terwijl er gewoon evenveel geld in het stelsel is en er nog belegd wordt in dezelfde economie.	Joseph	NSC	8.03
638	Ze wijzen niet echt op de risico's; daar wijst de AFM ook op.	Joseph	NSC	10.51
639	Ik zie ook dat de pensioenfondsen niet goed kunnen sturen op koopkracht.	Joseph	NSC	7.27
640	Verschillende adviseurs zeggen dat de wet zelfs het sturen op koopkracht ontmoedigt, terwijl dat een van de belangrijkste doelen van deze wetswijziging betreft.	Joseph	NSC	17.53
641	Daarnaast zie ik dat mensen niet voldoende inspraak hebben gekregen.	Joseph	NSC	4.28
642	Er was iets geregeld, een soort collectieve medezeggenschap, maar die werkte niet.	Joseph	NSC	3.98
643	Goed bestuur is bijsturen als het nodig is, bijsturen als het nog kan.	Joseph	NSC	4.96
644	Mevrouw Joseph heeft het veel over vertrouwen, maar ik denk dat ze met dit amendement het vertrouwen juist beschaamt, onder andere door zaken soms wat verkeerd voor te stellen.	Haage	GroenLinks-PvdA	5.38
645	Goed kunnen rekenen aan pensioenen maakt namelijk nog niet dat je een goede wetgever bent.	Haage	GroenLinks-PvdA	21.59
647	Als ik bijvoorbeeld een huis of een hond heb en als ik kom te overlijden, gaat dat bezit naar mijn nabestaanden, bijvoorbeeld naar mijn zoon.	Haage	GroenLinks-PvdA	12.67
650	Iemand van de Radboud Universiteit is daar na vier jaar op gepromoveerd en heeft gezegd dat je het geen eigendom kunt noemen.	Haage	GroenLinks-PvdA	11.58
651	Door te zeggen dat de pensioenen van mensen worden afgepakt en dat hun eigendom wordt aangetast, dus door er zo over te spreken, creëert u juist wantrouwen bij mensen.	Haage	GroenLinks-PvdA	10.25