Tweede Kamer đŸ‡łđŸ‡±

_id 6787a923b25842b62ac2490f
url https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2024-2025/41
datetime 2025-01-15 00:00:00

 

Statements

idx statement speaker association score
0 Ik begin met de vraag van mevrouw Van Eijk over uitvoeringstoetsen. Struycken None 0.01
1 Ik open de vergadering van woensdag 15 januari 2025. voorzitter None 0.04
2 Het gaat met name over uitvoeringstoetsen in het geval na negatief advies een wetsvoorstel sterk wordt aangepast. Struycken None 0.02
3 Ik deel aan de Kamer mee dat er geen afmeldingen zijn. voorzitter None 26.43
4 Deze mededeling wordt voor kennisgeving aangenomen. voorzitter None 0.02
5 Rapport parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening voorzitter None 0.01
6 Aan de orde is het debat over het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening met de titel "Blind voor mens en recht" (35867, nr. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
7 Ik beveel het wel van harte aan, omdat de uitvoerbaarheid centraal staat in het denken van dit kabinet op dit moment, mede, of juist naar aanleiding van, het rapport van de enquĂȘtecommissie waarover we vandaag spreken. Struycken None 3.8
8 De vraag van de heer Flach betreft in feite de kinderrechtspraak. Struycken None 0.02
9 Een hartelijk woord van welkom aan de ministers en de staatssecretarissen in vak K. We hebben een full house. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
10 Dan de vraag van de heer Omtzigt over de Afdeling bestuursrechtspraak en het scenario dat leden van de Afdeling bestuursrechtspraak zouden worden ontslagen door de raden van de Afdeling advisering. Struycken None 0.01
11 Er is een uitstekend boek verschenen over de Raad van State. Struycken None 0.01
12 We hebben dertien sprekers van de zijde van de Kamer. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
13 Ik geef graag het woord aan de eerste spreker van de zijde van de Kamer. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
14 Dat is de heer Stultiens van de fractie GroenLinks-Partij van de Arbeid. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
15 Ik stel vast dat hij een spreektijd heeft aangevraagd van vijftien minuten. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
16 De grondwettelijke raad is paritair samengesteld uit beide Afdelingen, met drie personen uit elke Afdeling. Struycken None 0.01
17 Daarnaast zijn er de Koning als voorzitter en de vicevoorzitter. Struycken None 0.01
18 Er wordt bij gewone meerderheid besloten, maar daarbij heeft de voorzitter van de vergadering een doorslaggevende stem. Struycken None 0.01
19 De parlementaire enquĂȘte is het zwaarste middel dat wij als Tweede kamer hebben. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
20 Het is belangrijk voor ons als parlement om dit debat goed en gedegen te voeren. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
21 Het documenteren van algoritmische modellen is onderdeel van de stappen die worden beschreven in het algoritmekader. Uitermark None 0.01
22 Ik geef graag het woord aan de eerste spreker, de heer Stultiens van de fractie GroenLinks-Partij van de Arbeid. voorzitter 35867, nr. 6 0.01
23 Maar de precieze invulling van deze uitleg zal verder invulling moeten krijgen na de analyse van de internetconsultatie Algoritmische besluitvorming en de Awb, en de uitkomsten van de analyse van de casuĂŻstiek door de uitvoering, die ook naar aanleiding van het advies is aangekondigd. Uitermark None 0.02
24 Dan de vraag van meneer Omtzigt over de 8:42-dossiers, alle op de zaak betrekking hebbende stukken op basis waarvan het eerste besluit is genomen. Palmen None 0.01
25 Een volgend toeslagenschandaal kan morgen weer gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
26 Dat was de hoofdboodschap van het rapport Blind voor mens en recht, van twaalf maanden geleden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
27 Dat is een rapport waar jarenlang aan gewerkt is door het zwaarste instrument dat wij als Kamer hebben: de parlementaire enquĂȘtecommissie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
28 Ik verzoek u om die motie aan te houden, want ik zal de Kamer in het voorjaar informeren over de verlenging, zoals ik ook had toegezegd tijdens de begrotingsbehandeling. Uitermark None 0.02
29 Een van de oorzaken van het schandaal is dat waarschuwingen veel te vaak niet serieus werden genomen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
30 Dat gebeurt ook op basis van de evaluatie die uw Kamer al eerder heeft ontvangen. Uitermark None 0.01
31 Dus ik vraag het lid Van Baarle om de motie aan te houden tot de besluitvorming in het voorjaar is gedeeld met uw Kamer. Uitermark None 0.02
32 Zie de vele voorbeelden van de Raad van State, de Nationale Ombudsman en het memo Palmen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
33 Dat doen we namelijk vanuit het perspectief van uitvoerbaarheid en zorgvuldigheid, en soms ook betaalbaarheid. Van Hijum None 18.05
34 Er is vaak aan de bel getrokken, maar er is weinig mee gebeurd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
35 Daarom vond ik het pijnlijk om deze kabinetsreactie te lezen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
36 Zo'n groot schandaal en zo'n stevig rapport, maar dan zo'n slappe reactie; ik vind het onbegrijpelijk. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
37 Wat betreft het tweede deel heb ik de Kamer toegezegd jaarlijks over de aanbevelingen te rapporteren. Van Hijum None 0.01
38 Aanbevelingen worden doorgeschoven, verder onderzocht of soms zelfs gelijk in de prullenbak gekieperd. Stultiens GroenLinks-PvdA 40.63
39 We hebben het hier niet over aanbevelingen van een stageopdracht of over een willekeurig lobbybriefje. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
40 Het gaat om aanbevelingen van een enquĂȘtecommissie waarin partijen van links tot rechts vertegenwoordigd waren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.17
41 Daarom vindt mijn fractie — en ik hoop de hele Kamer — het onacceptabel dat een groot deel van de aanbevelingen in een la dreigt te landen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
42 Als het kabinet echt wil voorkomen dat een volgend schandaal morgen weer kan gebeuren, dan verwacht ik een kabinetsreactie met op pagina 1 de boodschap: we nemen het hele rapport over, en ja, het gaat tijd kosten, maar alle aanbevelingen zullen worden uitgevoerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
43 Dan verwacht je na twaalf maanden dat een groot deel van de aanbevelingen al in gang is gezet of vergevorderd is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.12
44 Tot slot, om af te ronden: volgens mij heeft dit kabinet alle kennis en alle middelen om door te pakken. Kostić PvdD 0.5
45 Het rapport zei duidelijk: er rust een zware taak op de Tweede Kamer. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
46 Het is aan hen om een nieuw grondrechtschandaal te voorkomen, door voortvarend aan de slag te gaan met de aanbevelingen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
47 Als Kamer hebben we dat gelukkig gedaan, een halfjaar geleden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
48 Voor de zomer zeiden we, van links tot rechts: we omarmen het rapport en de aanbevelingen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
49 Ik hoop daarom dat we als Kamer vandaag vasthouden aan die lijn en het kabinet oproepen om met een betere reactie te komen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
50 Een reactie die wel recht doet aan de Kamermotie en aan de enquĂȘtecommissie, maar belangrijker: een reactie die recht doet aan al die ouders en hun gezinnen die zijn getroffen door de overheid. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.15
51 Laat ik even stilstaan bij over wie we het vandaag hebben: de ouders zelf. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
52 Ik sluit me aan bij de vragen van DENK over de Broedkamer. Omtzigt NSC 0.01
53 Er liggen rapporten uit 2015 en 2016 en die zijn schandelijk. Omtzigt NSC 0.03
54 Het gaat over alleenstaande moeders, mensen met een migratieachtergrond of mensen met een kleine portemonnee, die disproportioneel vaak werden getroffen. Stultiens GroenLinks-PvdA 49.53
55 Het gaat over mensen wier grondrechten zijn geschonden en wier levens zijn vermorzeld. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
56 Ik wil ook weten welke wetten er nog overtreden worden. Omtzigt NSC 0.01
57 Mensen die het debat thuis volgen, zeker de ouders zelf, ik vind het knap dat jullie weer de moed en de energie kunnen opbrengen, want ik weet hoeveel pijn het doet om elke keer opnieuw te worden geconfronteerd met al het leed. Stultiens GroenLinks-PvdA 2.09
58 Investeren in maatregelen aan de voorkant draagt mogelijk meer bij aan een goede toepassing van de gegevensbeschermingsregels om incidenten te voorkomen. Struycken None 0.02
59 Daarbij komt uiteraard — dat is evident — dat de middelen van de rijksoverheid schaars zijn en dat dit kabinet niet ziet dat door het budget te laten groeien naar structureel 100 miljoen euro, op een goede wijze wordt omgegaan met de schaarse middelen. Struycken None 0.04
60 De Autoriteit Persoonsgegevens is als onafhankelijke autoriteit bovendien vrij om te bepalen hoe zij haar middelen verdeelt over de taken die zij heeft. Struycken None 0.01
61 Ik zal daarover zo meteen nog iets meer zeggen, in antwoord op uw vragen, ook over de planning. Uitermark None 0.01
62 De autoriteit kan naar eigen inzicht accenten leggen bij de uitoefening van toezicht. Struycken None 0.02
63 Een paar jaar geleden zijn er vergelijkingen gemaakt tussen de budgetten voor dergelijke toezichthouders in andere lidstaten van de Europese Unie. Struycken None 0.01
64 Er zijn aanbevelingen die nog moeten worden uitgevoerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
65 Er zijn aanbevelingen die verder onderzocht moeten worden en, vrees ik, niet worden uitgevoerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.23
66 En er zijn aanbevelingen die al gelijk in de prullenbak zijn beland. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
67 Ik verwacht dus dat het beeld nu niet anders is en zeker niet slechter. Struycken None 0.01
68 Ik snap dat sommige aanbevelingen meer tijd kosten, maar ik mis de urgentie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
69 We hebben de aanbevelingen nu al twaalf maanden en toch moeten we het als Kamer vooral doen met doorverwijzingen naar andere brieven, andere trajecten en nieuwe wetsvoorstellen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
70 Ik wil graag weten van het kabinet wat de planning is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
71 Wanneer verwacht het kabinet wel te kunnen zeggen dat het vergevorderd is en dat de aanbevelingen zijn opgevolgd? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
72 Ik ga het rijtje langs van aanbevelingen die verder onderzocht worden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.08
73 De Wet versterking waarborgfunctie: de consultatie is een halfjaar geleden afgerond, maar er is nog geen geld beschikbaar. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.09
74 Constitutionele toetsing: er zou een contourennota liggen, maar die is uitgesteld. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
75 Etnisch profileren: er komt nog een reactie op het rapport van Amnesty. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
76 Opsplitsen van de Raad van State: er komt nog een contourenbrief. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
77 Zo streven we ernaar de kabinetsreactie op het rapport van de Staatscommissie rechtsstaat, waarmee ook een samenhang bestaat met het rapport van deze enquĂȘtecommissie, nog voor de zomer naar u toe te sturen. Uitermark None 0.01
78 Maximumhoogte bij boetes: wordt de Kamer nog over geĂŻnformeerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
79 Ik zie dat de bedoelingen goed zijn, maar ik vind het te lang duren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
80 Ik wil graag weten wat de planning van het kabinet is, totdat deze aanbevelingen zijn opgevolgd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
81 Door GroenLinks-PvdA, NSC en BBB is gevraagd naar de planning van de uitvoering van de aanbevelingen over de waarborgfunctie van de Awb, de verzelfstandiging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de constitutionele toetsing en de reactie op het rapport van Amnesty. Uitermark None 0.02
82 Dat zijn aanbevelingen die niet worden overgenomen, maar verder worden onderzocht. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
83 Gelijktijdig zijn toen ook uitvoeringstoetsen gedaan. Uitermark None 0.01
84 Vijftien jaar geleden lag er al een advies om het stelsel eenvoudiger te maken. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
85 Al jarenlang worden er moties aangenomen in de Kamer, met bijna altijd dezelfde strekking: schaf het stelsel af. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
86 Een jaar geleden verscheen het Eindrapport toekomst toeslagenstelsel. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
87 Nu zegt het kabinet dat het in het voorjaar komt met een variant en met opties. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
88 Er wordt wel vast bij gezegd dat het geen geld mag kosten. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.15
89 Voor de verzelfstandiging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zal het kabinet binnenkort de contouren schetsen. Uitermark None 0.01
90 De tijd van verkennen is voorbij, het is nu tijd om politieke knopen door te hakken. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.35
91 Aanbeveling 2: maak de overheid aanspreekbaar 
 Ik wacht nog even met aanbeveling 2. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
92 Wetgeving is bovendien onuitvoerbaar geworden, waardoor er veel fouten worden gemaakt en ingewikkelde, dure hersteloperaties nodig zijn. Van Hijum None 0.53
93 De heer Stultiens gaat er nu eraan voorbij dat er geen financiële dekking voor beschikbaar is. Sneller D66 0.03
94 Misschien kan hij expliciteren waarom het problematisch is en wat eventueel de gevolgen zijn als je wel zo'n herziening gaat doen zonder dat je extra middelen hebt. Sneller D66 0.01
95 Volgens mij is het ook voor de kijkers thuis belangrijk om dit punt goed te hebben gemarkeerd. Sneller D66 0.01
96 Dat terwijl het gaat om burgers uit alle hoeken van onze samenleving: artsen, leraren, schoonmakers, studenten, moeders en vaders. Kostić PvdD 0.81
97 De rechtsstaatverklaring waarmee NSC het meedoen aan dit zondebokpolitiekkabinet rechtvaardigt, is niets en dan ook echt niets anders dan een papieren werkelijkheid — op dit moment, zeg ik maar even positief, in de hoop dat er in vredesnaam iets verandert de komende weken. Kostić PvdD 0.27
98 Toeslagen belanden vooral bij mensen met lage en middeninkomens. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
99 Hoe reflecteren alle bewindspersonen, en dan bedoel ik ook echt alle bewindspersonen, op hun rol hierin? Kostić PvdD 0.01
100 Als je daarmee stopt, hebben die mensen een gigantisch probleem. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
101 De heer Ceder wees onder andere op voorstellen die er vanuit zijn partij worden gedaan. Van Hijum None 0.02
102 Het maakt nogal uit of je de oplossing via de fiscaliteit gaat zoeken of via inkomensonafhankelijke toelagen. Van Hijum None 0.02
103 Als het geen geld kost, moet het geld worden herverdeeld van andere groepen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
104 Ik lees echter ook in de kabinetsbrief dat aan de huidige inkomensverdeling niet getornd mag worden, maar dat die blijft staan. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
105 Dus het mag geen geld kosten, maar er mag ook niemand op voor- of achteruitgaan. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
106 Dan weet ik wel wat we over een jaar constateren, namelijk dat er niets veranderd is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
107 Als je zo'n operatie begint, heb je aan het begin smeergeld nodig om bepaalde groepen te kunnen compenseren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
108 Anders wordt het heel moeilijk om de toeslagen af te schaffen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
109 Dat weten alle partijen, ook D66 en GroenLinks-PvdA. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
110 Wij hebben ook pogingen gedaan in onze doorrekeningen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
111 Als je voor specifieke maatregelen naar meer generieke maatregelen gaat, zoals het verlagen van belastingtarieven, dan kost dat meer geld en zul je binnen het systeem op zoek moeten naar oplossingen voor de financiële knelpunten. Van Hijum None 0.02
112 Anders heb je een hele grote groep die er fors op achteruitgaat en dat willen we als Kamer ook vaak niet. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
113 Dat zal betekenen dat wij echt richting willen geven en dat we aan de hand van de concrete wetgevingskalender de komende jaren verder willen werken. Van Hijum None 0.01
114 Maar ook op korte termijn kunnen we een aantal keuzes maken. Van Hijum None 0.01
115 Laat eenzijdig overheidshandelen ook vallen onder de Wet gelijke behandeling. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
116 Wij denken dat het in dat opzicht een belangrijke maatregel is. Van Hijum None 0.01
117 Nu staat ze in het enquĂȘterapport, maar ook de Nationaal Coördinator, de staatscommissie tegen discriminatie en racisme, het College voor de Rechten van de Mens en de parlementaire onderzoekscommissie hebben het gezegd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
118 De staatssecretaris zal daar nog wat meer op ingaan. Van Hijum None 0.01
119 We gaan het verder onderzoeken; er worden verkennende gesprekken gevoerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
120 Er is geen duidelijkheid over hoe het toeslagenstelsel zal worden hervormd. Van Baarle DENK 0.12
121 Hoeveel rapporten zijn er nodig voordat het kabinet eindelijk besluit: dit gaan we gewoon overnemen? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.24
122 Er zijn formulieren die ik zelf niet helemaal begrijp, zeg ik tot mijn spijt. Omtzigt NSC 0.02
123 Verhoog de vergoedingen voor de sociale advocatuur. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
124 Het is cruciaal, zo weten we ook uit het toeslagenschandaal, dat het recht beschikbaar is voor iedereen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
125 Mensen kunnen immers in grote financiële problemen komen door bijvoorbeeld ontslag, scheiding, verlies van verblijfsvergunning of een woning. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
126 Ze hebben zelf vaak niet genoeg geld om advies in te winnen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
127 De tweede belangrijke uitwerking die ik hier wil noemen, is het werken aan proactieve dienstverlening. Van Hijum None 0.01
128 Het kabinet schrijft: we wachten nog op de commissie-Van der Meer II. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
129 Dan is wel de vraag: gaat het kabinet vervolgens dat advies overnemen of — dat is mijn vrees — is er geen geld gereserveerd en betekent het eigenlijk helemaal niks? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.81
130 Het wetsvoorstel proactieve dienstverlening gaat het UWV, de Sociale Verzekeringsbank en gemeenten in staat stellen om mensen actief te benaderen en te helpen om hun rechten te verzilveren. Van Hijum None 0.01
131 Het geeft ook de aanpak van armoede een belangrijke nieuwe impuls. Van Hijum None 37.56
132 Harmoniseer relevante begrippen in de sociale zekerheid. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
133 Het kabinet zegt: we gaan verder onderzoeken wat er mogelijk is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
134 Dan kan het toch nog voor de zomer worden ingediend bij de Tweede Kamer. Van Hijum None 33.34
135 Zorg voor een landelijk dekkend netwerk bij sociaaljuridische vraagstukken. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
136 Het kabinet gaat onderzoeken of dit kan. Voorzitter. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
137 Worden er alleen maar aanbevelingen vooruitgeschoven door dit kabinet? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
138 In dat kader werken we aan een wet handhaving sociale zekerheid, waarin het recht op vergissen wordt uitgewerkt. Van Hijum None 0.01
139 Bij sommige aanbevelingen is het kabinet heel helder. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
140 Die worden gelijk in de prullenbak gegooid: Aanbeveling 1. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
141 Versterk de Autoriteit Persoonsgegevens, door het budget te verhogen, zodat ze haar wettelijke taak naar behoren kan vervullen. Stultiens GroenLinks-PvdA 96.0
142 Maar vertrouwen mag en moet in de wetgeving echt meer het uitgangspunt zijn. Van Hijum None 0.01
143 Mensen krijgen in die wet straks een redelijke termijn om zelf vergissingen te herstellen. Van Hijum None 0.65
144 Verleng de bezwaartermijn tot twaalf maanden, zodat burgers beter gehoord en gezien kunnen worden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
145 De reactie op overtredingen moet proportioneel zijn en rekening houden met iemands situatie. Van Hijum None 0.01
146 Uitvoeringsinstellingen krijgen meer ruimte binnen een afwegingskader, waarbij onder meer de ernst van de gebeurtenis, de verwijtbaarheid en de rol van de overheid — heeft de overheid wel of niet een fout gemaakt? Van Hijum None 0.01
148 Ouders hebben jarenlang in onzekerheid gezeten, omdat niemand bij de overheid ze kon vertellen wat er aan de hand was. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.1
149 En toch weigert het kabinet deze aanbeveling over te nemen, met als onderbouwing dat niet elk contactmoment tussen burger en overheid gepaard kan gaan met persoonlijk contact. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
151 De meeste keren is het gelukkig niet nodig; het gaat juist om de gevallen waarin het wel nodig is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
152 Het juridisch loket zegt dan ook: zorg voor een dienstbare overheid, een overheid die begrijpelijke brieven stuurt, die je kan bellen voor uitleg als je het niet begrijpt en waar ambtenaren ook de tijd en ruimte krijgen om mensen te helpen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
153 Tot slot kan ik, in het rijtje specifieke wetten of thema's waar we aandacht aan besteden binnen het socialezekerheidsdomein, niet om de WIA heen. Van Hijum None 0.03
154 Zorg voor divers samengestelde teams met voldoende ruimte voor ambtelijke tegenspraak. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
155 De zorg over de vraag of het nog eens kan gebeuren, moeten we niet ook nog bij de WIA krijgen. Van Hijum None 12.74
156 We hebben allemaal de brandbrief kunnen lezen van twee maanden terug, waarin ambtenaren aangeven nog steeds grote problemen te hebben met discriminatie op de werkvloer. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
157 Deze mensen worden keer op keer geconfronteerd met ongelijkheid, wantrouwen en vooringenomenheid. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
158 Ik hoor graag van deze minister van Binnenlandse Zaken, maar eigenlijk, belangrijker nog, van het hele kabinet hoe het ervoor gaat zorgen dat de overheid daadwerkelijk een werkplek is voor en door alle Nederlanders. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
159 Het moet een wet worden die eenvoudiger is, beter uitlegbaar en beter uitvoerbaar. Van Hijum None 0.01
160 Als de heer Omtzigt vraagt of ik hier in een paar zinnen kan uitleggen hoe de wet in elkaar zit, en wat de specifieke plek van de WGA is, dan kan ik dat gewoon niet. Van Hijum None 0.03
161 De enquĂȘtecommissie schrijft terecht: het zou onvergefelijk zijn als uit dit rapport geen lering wordt getrokken. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
162 En deze negentien aanbevelingen zouden voor Kamer en kabinet topprioriteit moeten zijn, want de patronen die ten grondslag lagen aan het schandaal zijn tot op de dag van vandaag niet doorbroken, waardoor een volgend schandaal morgen weer kan gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
163 Er zijn de afgelopen jaren veel excuses gemaakt en er is veel "sorry" gezegd, en terecht. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
164 Wat hebben de mensen thuis aan "sorry", als we met elkaar niet bereid zijn om vervolgens ook echt actie te ondernemen? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
165 Die verwoeste levens van al deze ouders zijn immers niet meer te repareren. Stultiens GroenLinks-PvdA 1.06
166 Die ontnomen zorgeloze jeugd kunnen we helaas nooit meer teruggeven. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
167 Wat we wel kunnen doen voor al deze ouders, is ervoor zorgen dat niemand ooit nog mee hoeft te maken wat deze ouders is aangedaan. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
168 Ik roep daarom het kabinet op: kom snel met een betere kabinetsreactie, een reactie die wel recht doet aan alle negentien aanbevelingen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
169 Het betrekken van het perspectief van de burger is ook een pleidooi dat uit de Kamer is gekomen. Van Hijum None 0.01
170 Het UWV is er zelf ook zeer van doordrongen dat dit noodzakelijk is. Van Hijum None 0.01
171 Laten we dit vasthouden met elkaar en oproepen tot een betere reactie, zodat we er alles aan gedaan hebben om te zorgen dat een volgend schandaal nooit meer kan gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
172 De heer Omtzigt heeft mij daar vragen over gesteld. Van Hijum None 0.01
173 Ik heb reeds gepland staan dat ik de komende weken in gesprek ga met verschillende WIA-gerechtigden over onder andere de hardheden in de wet en de huidige problematiek. Van Hijum None 0.01
174 Dan gaan we luisteren naar de heer Dijk van de fractie van de SP. voorzitter None 0.01
175 Het UWV verwacht die verbeteraanpak uiteindelijk in maart openbaar te maken en daarover kunnen we dan ook hier spreken. Van Hijum None 0.02
176 Ik wil graag beginnen met het bedanken van alle ouders van het toeslagenschandaal, die nu voornamelijk thuis zitten te kijken. Dijk SP 35.17
177 Heel veel aanbevelingen gaan niet alleen over sociale zekerheid en toeslagen, maar hebben een veel bredere strekking of overlappen met de aanbevelingen van de Staatscommissie rechtsstaat, die op 10 juli haar bevindingen presenteerde in het rapport De gebroken belofte van de rechtsstaat. Van Hijum None 0.03
178 Op die specifieke aanbevelingen zullen de minister van BZK en de staatssecretaris voor Rechtsbescherming straks verder ingaan. Van Hijum None 0.01
179 Jullie hebben jezelf zichtbaar gemaakt, nadat jullie lange tijd onzichtbaar waren. Dijk SP 0.18
180 Ik wil jullie vanaf deze plek bedanken voor al jullie inzet tegen de stroom in, tegen de overheid die jullie vermorzeld heeft. Dijk SP 0.01
181 Betere wetgeving, ruimte en vertrouwen voor professionals in de uitvoering en oog voor mensen: dat zijn de ingrediënten op basis waarvan wij de komende periode echt met volle inzet aan de slag gaan. Van Hijum None 0.01
182 Het is een van de manieren die ervoor hebben gezorgd dat wij hier nu de uitkomst van een parlementaire enquĂȘte bespreken, met conclusies en aanbevelingen die een halfjaar geleden door deze Kamer omarmd werden. Dijk SP 0.03
183 Het ongekende onrecht dat de slachtoffers van de toeslagenaffaire is aangedaan, is niet meer ongedaan te maken. Van Hijum None 0.14
184 Wat jullie altijd zeggen, is dat dit nooit meer mag gebeuren. Dijk SP 0.01
185 Wij realiseren ons dat er op ons allemaal een grote morele verantwoordelijkheid rust om hier recht aan te doen en te werken aan het herstel van vertrouwen, in de eerste plaats in de richting van de ouders, maar ook richting de Nederlandse samenleving als geheel. Van Hijum None 0.02
186 Er zit een politieke gedachte achter dat het jullie overkomen is. Dijk SP 0.01
187 Dat mag nooit meer gebeuren en het is de taak van deze Kamer om te voorkomen dat het nog eens gebeurt. Dijk SP 0.01
188 Een jaar geleden presenteerde de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening haar rapport Blind voor mens en recht. Dijk SP 0.01
189 En ik zeg er met een dikke streep onder bij: ĂĄlle aanbevelingen. Van Hijum None 1.01
190 Verkeerde keuzes bij de totstandkoming van wet- en regelgeving stonden aan de basis van deze ellende. Dijk SP 0.01
191 Mensen die een foutje maakten, werden behandeld als fraudeur. Dijk SP 0.01
192 Staatsmachten zijn ernstig en langdurig tekortgeschoten in het bieden van rechtsbescherming. Dijk SP 0.01
193 Wij zijn graag bereid om dat gesprek met u te blijven voeren. Van Hijum None 0.01
194 De politiek heeft financiële keuzes gemaakt zonder oog te hebben voor de gevolgen voor mensen. Dijk SP 2.17
195 De Kamer heeft actief bijgedragen aan hard fraudebeleid en heeft ellende voor mensen niet weten te voorkomen. Dijk SP 0.03
196 Die conclusies waren stevig, maar dat had wat de SP betreft ook helemaal niet anders gekund. Dijk SP 0.01
197 Wellicht kunnen we die zaken dan synchroniseren in de rapportage daarover, maar wij voeren dus graag het gesprek met de Kamer over hoe we dat op een handige en ordentelijke manier kunnen vormgeven. Van Hijum None 48.44
198 We weten dat mensen vermorzeld zijn door een overheid met een verkeerde politieke overtuiging. Dijk SP 0.01
202 Dat was en is niet iets wat je even weg kunt managen. Dijk SP 0.01
203 De problemen zitten in de manier waarop deze overheid is aangestuurd. Dijk SP 0.02
206 Ik heb het al zo veel mensen horen zeggen, ook hier: dit mag nooit meer gebeuren en dat vraagt dus om een echt andere politiek, met een ander mensbeeld. Dijk SP 0.01
207 Niet het neoliberale mensbeeld van de laatste decennia. Dijk SP 0.01
208 Niet het mensbeeld van de zogenaamde homo economicus, waarbij al het menselijk handelen in het teken staat van een enkel doel: het najagen van zo veel mogelijk persoonlijk gewin. Dijk SP 0.01
209 Deze eendimensionale mensvisie is niet alleen onjuist, maar ook gevaarlijk. Dijk SP 0.02
210 Een politiek die een mensbeeld hanteert waarin de mens een zelfzuchtig wezen is dat er alles aan doet om zichzelf zo veel mogelijk toe te eigenen, heeft mensen in de vernieling geholpen en vermorzeld. Dijk SP 0.01
211 De beleidstheorie van het new public management die hieronder zit, hanteert exact dit mensbeeld. Dijk SP 26.56
212 Het is de heersende beleidstheorie waarbij financiële doelen dominant zijn in de besluitvorming. Dijk SP 0.02
213 Alles voor de zogenaamde efficiëntie en financiële efficiënte voor alles. Dijk SP 0.01
214 De overheid wordt geleid als een bv, de bv Nederland. Dijk SP 0.01
215 Geen persoonlijk contact meer met mensen, geen loket met een menselijk gezicht, geen ruimte voor fouten, geen ruimte voor afwijkende situaties, want het moet wel fraude zijn. Dijk SP 0.01
216 Dat dit tot op de dag van vandaag voort kan duren, is nog het grootste schandaal. Dijk SP 0.01
217 Dit fraudebeleid en deze problemen in de dienstverlening kennen sterke klassenverschillen. Dijk SP 0.02
218 Het zijn namelijk niet de witte boorden die keihard aangepakt en vermorzeld worden, maar de hardwerkende mensen met een bescheiden inkomen die afhankelijk zijn gemaakt van toeslagen en die nergens bij de overheid gehoor wisten te vinden. Dijk SP 33.25
219 Waar grote bedrijven op verzoek geheime belastingafspraken mochten maken, werden mensen met lagere inkomens en middeninkomens niet geloofd, niet gezien en niet gehoord. Dijk SP 0.05
220 De een wordt vermorzeld, de ander wordt met fluwelen handschoentjes behandeld. Dijk SP 0.02
222 Naast de verschillen in behandeling van klassen, zien we ook verschillen in behandeling van mensen op basis van hun afkomst en achtergrond. Dijk SP 0.01
223 Een buitenlandse achternaam vergroot het risicoprofiel en vergroot daarmee de kans om onterecht als fraudeur te worden behandeld. Dijk SP 99.99
224 Zo werden mensen op klasse én op afkomst gediscrimineerd. Dijk SP 0.01
225 De strijd van al die verschillende mensen die zich hebben ingezet om dit schandaal boven water te krijgen, heeft ervoor gezorgd dat jullie niet meer onzichtbaar zijn en zichtbaar zullen blijven. Dijk SP 2.29
229 Onze overheid kan van mensen zijn en er voor mensen zijn, met een ander mensbeeld, dat mensen ziet en erkent als sociale wezens en waarin mensen als gelijkwaardig worden gezien en met respect worden behandeld. Dijk SP 0.01
230 En omdat mensen niet gelijk maar wel gelijkwaardig zijn, moet ook solidariteit worden georganiseerd. Dijk SP 0.01
231 Dit vraagt om een overheid waarbij de mens de maat der dingen is en om een samenleving waarin we elkaar helpen en voor elkaar zorgen als dat nodig is. Dijk SP 0.01
234 Dat betekent niet dat mensen betutteld of altijd maar verzorgd hoeven te worden, maar we moeten er wel voor zorgen dat mensen in staat zijn om hun leven zo goed als mogelijk, in zo veel mogelijk vrijheid, vorm te kunnen geven. Dijk SP 0.01
235 Ik herhaal het wederom: met de mens als maat der dingen. Dijk SP 0.01
236 Hiervoor zijn een aantal punten voor de SP van cruciaal belang. Dijk SP 0.01
237 Er moet altijd menselijk contact mogelijk zijn, bijvoorbeeld via een loket. Dijk SP 0.01
238 Er moet een mogelijkheid zijn om een afspraak te maken met iemand, zodat je iemand in de ogen kunt kijken als je er niet uit komt. Dijk SP 0.01
239 Het gaat om iemand die je om hulp kan vragen, die jouw bondgenoot is en je uit de ellende kan helpen als die ontstaan is. Dijk SP 0.01
242 Daarom moet er ook geĂŻnvesteerd worden in sociale advocatuur en moeten de criteria voor rechtsbijstand worden verruimd, zodat je recht halen niet alleen iets is voor mensen met een dikke portemonnee. Dijk SP 0.01
244 Verleng de bezwaartermijnen voor mensen in het sociale domein. Dijk SP 0.08
245 Deze beperkt houden, is onnodig en doet mensen onnodig onrecht aan. Dijk SP 0.01
247 Er moet een landelijk dekkend netwerk komen waar mensen sociaaljuridisch advies kunnen aanvragen. Dijk SP 0.01
248 Onze lokale SP-hulp- en informatiediensten tonen ook aan dat hier een grote behoefte aan is. Dijk SP 0.01
249 Daar komen mensen die van het kastje naar de muur worden gestuurd of er simpelweg niet meer uit komen. Dijk SP 0.02
251 Versterk de Autoriteit Persoonsgegevens, zodat het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens gewaarborgd wordt. Dijk SP 0.04
252 Volgens mij is het zeer, zeer duidelijk geworden dat dit nodig is. Dijk SP 0.01
256 Dan zou het volstrekt logisch zijn als de Autoriteit Persoonsgegevens ook meegroeit. Dijk SP 0.01
258 Voor een menselijke overheid die niet blind is maar juist zicht heeft op mens en recht, zijn deze punten cruciaal. Dijk SP 0.01
259 Zonder bovengenoemde punten kunnen vergelijkbare schandalen weer voorkomen, als dit niet al het geval is, zie de bende bij het UWV en de ellende in de jeugdzorg. Dijk SP 0.02
260 In april 2024 debatteerde deze Kamer over het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie. Dijk SP 0.02
261 Dit was volgens de SP een goed en inhoudelijk debat. Dijk SP 0.07
262 Daarbij steunde uiteindelijk een overgrote meerderheid van de Tweede Kamer, alleen de PVV en Forum voor Democratie niet, een motie om alle conclusies en alle aanbevelingen van de enquĂȘtecommissie over te nemen, niet een beetje, niet een paar, maar allemaal. Dijk SP 0.03
264 Zo zou het recht op menselijk contact moeilijk uitvoerbaar zijn. Dijk SP 0.01
265 Ik vat het even samen: pure politieke onwil en heel duidelijk een geldkwestie. Dijk SP 0.02
266 Meer middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens zou ook geen oplossing bieden. Dijk SP 0.01
267 Lange, ontwijkende argumentatie, ellenlange lappen tekst en ook weer zeer duidelijk om de hete brij heen draaien: het is wederom duidelijk een geldkwestie. Dijk SP 0.01
268 Een landelijk dekkend netwerk van sociaaljuridische bijstand, hogere vergoedingen voor de sociale advocatuur en een verruiming van de rechtsbijstand? Dijk SP 0.01
269 Ik ga hier niet de hele argumentatie van het kabinet herhalen, maar dit was wederom een geldkwestie en duidelijk iets wat het kabinet niet wil uitvoeren. Dijk SP 3.84
271 Het is weer de heersende beleidstheorie van het nieuwe public management, met dat mensbeeld, waarbij financiële doelen en het geld dominant zijn in de besluitvorming. Dijk SP 26.68
272 De overheid wordt geleid als een bv en niet als een bondgenoot van mensen. Dijk SP 1.14
275 Het is onvoldoende, onvolledig en volstrekt onacceptabel. Dijk SP 0.01
279 U zit allemaal in vak K omdat uw partij gegroeid is door samen met anderen succesvol dit toeslagenschandaal aan te kaarten, met de belofte van goed bestuur. Dijk SP 0.46
280 Hoe kunt u dan zo omgaan met de uitkomsten van een parlementaire enquĂȘte? Dijk SP 0.01
282 Hoe kunt u zo omgaan met een Tweede Kamer die in overgrote meerderheid de conclusies en adviezen — niet een paar, niet een beetje maar allemaal — volledig heeft overgenomen en dit kabinet heeft opgedragen, niet lief gevraagd maar opgedragen, om dit uit te voeren. Dijk SP 0.1
284 Ik wil hier graag een uitgebreide reactie op van het kabinet, en dan niet met die slappe argumenten zoals in de kabinetsreactie die we op papier hebben gekregen. Dijk SP 0.01
286 Het is een schoffering van de enquĂȘtecommissie en het is een schoffering van deze Tweede Kamer. Dijk SP 0.01
287 Ik kijk deze zaal in en dan kijk ik vooral naar één deel van deze Kamer. Dijk SP 0.01
288 Dit vraagt om een Tweede Kamer die haar tanden toont. Dijk SP 0.01
289 Dit vraagt om een Tweede Kamer die dit niet accepteert. Dijk SP 0.07
290 Dit vraagt om een Tweede Kamer die niet toestaat dat dit weer kan gebeuren. Dijk SP 0.02
291 Tijdens het debat over de uitkomsten van de parlementaire enquĂȘtecommissie vroeg ik mevrouw Van Vroonhoven of zij de aanbevelingen allemaal steunde of niet. Dijk SP 0.02
292 Ik heb het haar twee keer gevraagd en haar reactie was helder. Dijk SP 0.01
293 Ze reageerde een beetje kribbig toen ik het de tweede keer vroeg. Dijk SP 0.66
295 Wij van Nieuw Sociaal Contract steunen alle aanbevelingen." Dijk SP 0.22
297 De VVD en de BBB waren in eerste instantie iets minder helder, maar ook zij waren mede-indieners van de motie om alle analyses, alle conclusies en alle aanbevelingen over te nemen. Dijk SP 0.02
298 Ik hoop dat Nieuw Sociaal Contract, de VVD en de BBB consistent zijn en dat hun woorden en hun stemgedrag ook wat waard zijn. Dijk SP 0.02
299 Niet voor mij, niet voor de SP, maar voor al die mensen die vermorzeld zijn, die jarenlang strijd voeren en die voortdurend aan u en aan mij meegeven: "Laat dit alstublieft nooit weer gebeuren. Dijk SP 3.83
302 Het zijn deze mensen en de toekomstige mensen die van u verwachten dat u niet blind bent voor mens en recht. Dijk SP 0.01
305 Dan gaan we luisteren naar de heer Van Baarle van de fractie van DENK. voorzitter None 0.01
307 De toeslagenmisdaad was een nietsontziende jacht van de overheid op onschuldige burgers. Van Baarle DENK 0.03
308 Staatsmachten hebben gefaald om mensen te beschermen. Van Baarle DENK 69.07
309 Het staatsapparaat, dat in dienst van burgers hoort te staan, werd op een ongekend harde manier tegen hen ingezet. Van Baarle DENK 0.05
310 Duizenden mensen werden genadeloos de ellende in gewerkt vanwege een keiharde alles-of-nietsbenadering en een racistisch beleid. Van Baarle DENK 57.77
312 Mensen zijn daardoor letterlijk de wanhoop ingedreven, soms tot aan de rand van de dood. Van Baarle DENK 0.03
313 Dit misdadige handelen van de overheid kan en mag niet anders genoemd worden dan wat het is: een voorbedachte, gemodelleerde jacht en institutioneel racisme. Van Baarle DENK 0.01
315 De moedige gedupeerden, de toeslagenouders, gingen het gesprek met de commissie niet aan vanuit eigenbelang of om de persoonlijke situatie te verbeteren, zo lezen we in het verslag. Van Baarle DENK 0.02
316 Het doel van de slachtoffers was om te voorkomen dat iemand ooit nog dezelfde hel moet doorstaan. Van Baarle DENK 0.04
317 Wij zijn het deze ouders verplicht om hier ook alles voor te doen, om recht te doen aan hun leed. Van Baarle DENK 17.05
318 De toeslagenmisdaad is geen natuurverschijnsel dat ons heeft overvallen, zegt de commissie. Van Baarle DENK 11.46
319 Alle gebeurtenissen zijn het gevolg geweest van politieke keuzes, besluiten, handelen, nalaten of wegkijken en zelfs van een bikkelharde boekhoudersmentaliteit. Van Baarle DENK 0.01
320 Met een verzonnen taakstelling fraude moest er namelijk geld worden binnengehaald over de rug van mensen. Van Baarle DENK 2.57
321 Volgens de enquĂȘtecommissie heeft de politiek een aanjagende rol gespeeld in de verharding van het beleid, waardoor de menselijke waardigheid van burgers is uitgehold. Van Baarle DENK 0.03
324 Nee, die aanjagende rol van de politiek is misschien wel sterker aanwezig dan ooit. Van Baarle DENK 0.01
325 Want we hebben een regering met PVV-bewindspersonen die in het verleden de omvolkingstheorie verspreid hebben. Van Baarle DENK 2.56
326 U weet wel, de theorie die haar oorsprong in het nationaalsocialisme vindt. Van Baarle DENK 0.03
327 Een PVV-bewindspersoon die achter de criminele "minder, minder Marokkanen"-uitspraak bleef staan. Van Baarle DENK 0.06
328 Een BBB-minister die beweerde dat Jodenhaat onderdeel zou zijn van de islamitische cultuur. Van Baarle DENK 0.06
329 Een VVD-bewindspersoon die zonder onderbouwing een groot deel van de islamitische jongeren afschrijft, omdat zij zogenaamd de Nederlandse normen en waarden niet zouden onderschrijven. Van Baarle DENK 35.65
330 Een Kamermotie die is ingediend door de VVD waarin staat dat gegevens moeten worden bijgehouden over normen en waarden van Nederlanders met een migratieachtergrond. Van Baarle DENK 0.02
331 En als kers op de taart hebben we een NSC, dat dit allemaal faciliteert en normaliseert. Van Baarle DENK 0.01
332 Er is niks geleerd van de toeslagenmisdaad als er nu een rechts-radicale coalitie is met mensen die zich discriminerend uiten en we een kabinet hebben met bewindspersonen die aan de lopende band stigmatiseren en om de haverklap zondebokken aanwijzen voor problemen in het land. Van Baarle DENK 0.03
333 Dit betekent dat, al die mooie woorden ten spijt, de grondoorzaak waardoor de overheid groepen mensen kon vermorzelen nog steeds aanwezig is. Van Baarle DENK 0.02
334 Dat is een rottend mensbeeld, dat mensen op basis van groepskenmerken, geloof of afkomst verdacht maakt. Van Baarle DENK 0.12
335 Dat is bij deze coalitie en in deze regering dieper geworteld dan ooit tevoren. Van Baarle DENK 0.01
336 Al jaren horen we noodkreten waarin wordt gewaarschuwd dat institutioneel racisme een reëel en levensgroot probleem is. Van Baarle DENK 0.01
337 De toeslagenmisdaad is geen incident, maar de kanarie in de kolenmijn. Van Baarle DENK 0.01
338 In de kabinetsreactie lees ik nergens dat deze regering onderschrijft, zoals de commissie stelt, dat het grondrecht op gelijke behandeling is geschonden. Van Baarle DENK 0.18
339 Dubbele nationaliteiten zijn geregistreerd in het toeslagenverstrekkingensysteem en gedeeld, terwijl dit niet mocht. Van Baarle DENK 0.02
340 In het risicoclassificatiemodel van de Dienst Toeslagen is nationaliteit opgenomen, terwijl dit niet mocht. Van Baarle DENK 0.01
341 De leeftijd van het bsn-nummer is als proxy gebruikt voor een migratieachtergrond. Van Baarle DENK 0.15
342 Afkomst is gebruikt bij de ontwikkeling van een selectieprofiel voor bijstandsfraude. Van Baarle DENK 0.06
343 Het zijn allemaal voorbeelden van niet-noodzakelijke en niet-toegestane verwerking van nationaliteit en afkomst, dĂșs van discriminatie, die de commissie constateert. Van Baarle DENK 0.04
344 Het gevolg hiervan is dat mensen met een migratieachtergrond disproportioneel vaak zijn gecontroleerd, zo stelt de commissie. Van Baarle DENK 0.04
346 Erkent dĂ­t kabinet dan ook dat er met de toeslagenmisdaad sprake was van institutioneel racisme? Van Baarle DENK 0.01
347 Waarom lees ik hier geen ruiterlijke erkenning van in de kabinetsreactie? Van Baarle DENK 0.01
348 Hoe kan je institutioneel racisme oplossen als je het begrip "institutioneel racisme" niet eens in de mond neemt? Van Baarle DENK 0.01
349 Deelt het kabinet met mij de boosheid dat er tot op de dag van vandaag geen duidelijkheid is over hoe die discriminerende risicomodellen zijn ontstaan? Van Baarle DENK 0.01
350 Ik vroeg de commissie in het debat hoe het mogelijk is dat die discriminerende risicomodellen waren ingezet bij de overheid. Van Baarle DENK 0.02
354 Die vragen zijn tot op de dag van vandaag allemaal onbeantwoord gebleven. Van Baarle DENK 0.51
355 De commissie moest zich verontschuldigen voor het feit dat er geen papertrail is over hoe deze modellen zijn bedacht. Van Baarle DENK 0.02
357 Waarom tasten we na al die jaren nog altijd in het duister? Van Baarle DENK 0.01
358 De enquĂȘtecommissie zegt in ieder geval dat het zeker is dat tijdens het kroningsweekend van de koning de kiem gelegd is voor het gebruik van nationaliteit en dubbele nationaliteit als risico-indicatoren. Van Baarle DENK 0.03
359 Wat er echter precies is besloten, wie daar verantwoordelijk voor zijn en hoe dit proces is verlopen, blijft tot op de dag van vandaag een mysterie. Van Baarle DENK 0.05
361 Er is sprake van een verbluffend gebrek aan documentatie. Van Baarle DENK 0.02
364 Moeten we nou echt geloven dat er in die broedkamers van de Belastingdienst nooit een verslag is geschreven, nooit een aantekening is gemaakt of een mail is verstuurd die iets over de totstandkoming van deze discriminerende modellen kan zeggen? Van Baarle DENK 0.14
366 Het is niet voldoende om te constateren dĂĄt er grove fouten zijn gemaakt. Van Baarle DENK 0.01
367 We moeten weten wĂ­Ă© over de schreef is gegaan en wat de drijfveren daartoe waren. Van Baarle DENK 0.01
369 Waarom is er in hemelsnaam gediscrimineerd door de overheid? Van Baarle DENK 0.01
371 Welke personen, afdelingen of organen hebben hierover overleg gevoerd? Van Baarle DENK 0.01
372 Wie heeft uiteindelijk groen licht gegeven voor het gebruiken van nationaliteit of dubbele nationaliteit als indicator? Van Baarle DENK 0.01
374 Zijn ze misschien nu betrokken bij de operatie voor het herstel van de toeslagenmisdaad? Van Baarle DENK 0.01
375 Kan de regering ĂŒberhaupt aangeven hoeveel sancties en ontslagen er hebben plaatsgevonden naar aanleiding van de toeslagenmisdaad? Van Baarle DENK 0.01
377 Zijn die mensen nu nog aan de slag bij de rijksoverheid? Van Baarle DENK 0.01
379 Kan de regering garanderen dat nu bij de ontwikkeling van risicomodellen alle stappen op elk moment op een honderd procent gedegen wijze worden gedocumenteerd? Van Baarle DENK 0.01
380 Kan de regering garanderen dat nooit meer achteraf in het duister wordt getast over hoe een discriminerend model, als dat blijkt te bestaan, tot stand is gekomen? Van Baarle DENK 0.01
383 Ik vraag me daarnaast af of de regering de strijd tegen institutioneel racisme wel serieus neemt. Van Baarle DENK 1.06
384 In een aangenomen motie vroeg ik de regering met welke maatregelen de schending van het recht op gelijke behandeling voorkomen gaat worden. Van Baarle DENK 0.01
385 In de kabinetsreactie wordt met heel veel woorden gesuggereerd dat de regering van alles doet, maar de praktijk laat heel veel anders zien. Van Baarle DENK 0.11
386 Het meeste wordt namelijk vooruitgeschoven of naar een andere instantie verwezen. Van Baarle DENK 0.02
387 Waarom gaat de regering bijvoorbeeld wachten tot de staatscommissie tegen discriminatie en racisme met een oordeel komt over de vraag of etniciteit als factor gebruikt moet worden om fraude te bestrijden? Van Baarle DENK 0.03
388 Waarom gooit de regering etniciteit als variabele niet gewoon vandaag nog overal in de prullenbak? Van Baarle DENK 0.01
390 Waarom worden nationaliteit, afkomst en etniciteit niet direct categorisch verboden als risicofactoren in modellen? Van Baarle DENK 0.02
391 Wanneer kunnen we de doorlichting van de rijksoverheid op institutioneel racisme, zoals een motie van DENK jaren geleden — járen geleden! Van Baarle DENK 0.66
393 Waarom lezen we hierover niets meer dan dat er na jaren een pilot met een doorlichtingsinstrument wordt doorgevoerd bij enkele overheidsdiensten? Van Baarle DENK 0.09
394 Kan de regering aangeven wanneer dit doorlichtingsinstrument door de hele rijksoverheid toegepast gaat worden en of dat ĂŒberhaupt de intentie is? Van Baarle DENK 0.01
396 Een van de instituten die de overheid scherp zou moeten houden op de bestrijding van discriminatie en racisme, is de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Van Baarle DENK 0.01
397 De NCDR is onderbezet voor de taak die hij heeft gekregen, heeft nauwelijks eigen zeggenschap en verkeert nog steeds in onzekerheid over wat de toekomst van dat instituut gaat worden. Van Baarle DENK 0.03
398 Hoe kan de strijd tegen institutioneel racisme serieus worden genomen als je het instituut dat de overheid daar scherp op zou moeten houden zo laat bungelen? Van Baarle DENK 0.01
399 Kan de regering toezeggen dat de instelling van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme permanent wordt gemaakt, dat het budget van de NCDR zal worden uitgebreid en dat de bevoegdheden van de NCDR toereikend zullen worden gemaakt? Van Baarle DENK 0.02
401 De commissie beveelt ook aan om eenzijdig overheidshandelen onder de reikwijdte van de Algemene wet gelijke behandeling te plaatsen. Van Baarle DENK 0.01
404 Recentelijk is de motie-Van Nispen/El Abassi aangenomen, waarin dit aan de regering wordt gevraagd. Van Baarle DENK 0.01
405 In de kabinetsreactie wordt nu nog steeds doorverwezen naar onderzoek. Van Baarle DENK 0.02
406 Waarom wordt dit nou weer vooruitgeschoven, vraag ik aan de regering. Van Baarle DENK 0.02
407 Ik wil graag klip-en-klaar van de regering horen dat dit onderzoek ook daadwerkelijk als doel heeft om dat eenzijdig overheidshandelen onder de reikwijdte van de Algemene wet gelijke behandeling te plaatsen. Van Baarle DENK 0.02
408 Ik wil ook graag horen wanneer we dat wetsvoorstel op zijn vroegst tegemoet kunnen zien. Van Baarle DENK 0.01
409 Naar aanleiding van de toeslagenmisdaad is er bij de overheid ook een opruimactie begonnen om vervuilde en discriminerende modellen op te sporen en te verwijderen. Van Baarle DENK 0.01
410 De ADR heeft op verzoek van DENK onderzocht of dit goed is gebeurd. Van Baarle DENK 0.02
411 Die stelt dat elk departement dit op zijn eigen manier heeft aangepakt. Van Baarle DENK 0.02
412 Er is daardoor geen helder antwoord op de vraag of alle onrechtmatige modellen zijn opgeruimd. Van Baarle DENK 0.2
413 Is de minister het met mij eens dat die opruimactie daarom niet "geslaagd" kan worden genoemd? Van Baarle DENK 0.01
414 Met andere woorden: zijn mogelijke vervuilde en discriminerende modellen bij de overheid wel gedegen opgespoord? Van Baarle DENK 0.01
417 Buiten de strijd tegen institutioneel racisme is er veel meer nodig. Van Baarle DENK 0.01
418 De commissie doet daar belangrijke aanbevelingen voor. Van Baarle DENK 0.01
419 Ook op dat vlak is de kabinetsreactie gewoon veel te min. Van Baarle DENK 0.01
420 Een jaar later komt de regering niet verder dan vaagheden. Van Baarle DENK 0.02
421 Het advies om het budget van de AP op te hogen, is niet opgevolgd. Van Baarle DENK 0.02
422 Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar laagdrempelige ondersteuning met een landelijk dekkend netwerk. Van Baarle DENK 0.04
424 We weten niet of de sociale advocatuur een betere vergoeding krijgt. Van Baarle DENK 2.92
426 Er is geen duidelijkheid over hoe het toeslagenstelsel zal worden hervormd. Van Baarle DENK 0.12
427 We tasten in het duister over wanneer dit zal gebeuren. Van Baarle DENK 0.01
429 Maar het moet allemaal binnen het budget blijven, dus veel kan er niet veranderen. Van Baarle DENK 0.01
430 De regering gaat het fraudebegrip niet harmoniseren. Van Baarle DENK 0.03
432 Is het fraudebegrip nu dan zo goed bij de rijksoverheid? Van Baarle DENK 0.01
434 We moeten nog steeds onderzoek doen naar het harmoniseren van al die andere begrippen. Van Baarle DENK 0.01
436 Er wordt nergens een bedrag genoemd dat de overheid daadwerkelijk gaat investeren om persoonlijk contact bij de rijksoverheid mogelijk te maken. Van Baarle DENK 0.99
437 Waarom wordt er zo laks omgegaan met deze aanbeveling? Van Baarle DENK 0.01
438 Er is een wet ingevoerd om de overheid menselijker te maken, de Wet versterking waarborgfunctie Awb. Van Baarle DENK 0.01
440 Er is geen financiële dekking om deze wet uit te voeren. Van Baarle DENK 0.02
443 De regering verlengt de bezwaartermijn niet naar een jaar. Van Baarle DENK 0.02
446 Ik kan nog wel even doorgaan met het opnoemen van niet opgevolgde aanbevelingen en doorschuifbeleid, maar als de regering de ouders daadwerkelijk serieus neemt, moet de kabinetsreactie gewoon alle aanbevelingen noemen en onverkort opvolgen. Van Baarle DENK 0.03
450 Dan gaan we luisteren naar de heer Ceder van de ChristenUnie. voorzitter None 0.01
452 Vandaag bespreken we het rapport Blind voor mens en recht van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Ceder ChristenUnie 0.01
453 Deze commissie heeft onderzocht hoe de overheid fraude bestrijdt en wat daarbij is misgegaan. Ceder ChristenUnie 0.03
454 Bij het voorbereiden en bespreken van dit onderwerp heb ik altijd Esther voor ogen. Ceder ChristenUnie 0.01
455 Esther is een van de tientallen gedupeerden van de toeslagenaffaire, woonachtig in Amsterdam-Zuidoost. Ceder ChristenUnie 0.07
456 Ik stond haar een aantal jaren geleden bij als advocaat, voordat ik de Kamer in ging. Ceder ChristenUnie 0.01
457 Esther is jarenlang opgejaagd door de overheid en met een zekere precisie kapotgemaakt. Ceder ChristenUnie 0.12
459 Omdat fraudebestrijding mede op aandringen van deze Kamer totaal was doorgeslagen. Ceder ChristenUnie 0.01
460 Haar verhaal, hoe gedetailleerd zij dat kan vertellen, heeft mij nooit meer losgelaten. Ceder ChristenUnie 0.01
461 Ik neem u mee in haar verhaal, zodat we dit rapport niet hoog over bespreken en snel overgaan tot de orde van de dag, maar we onthouden dat er mede door besluitvorming hier in de Kamer en in kabinetten vele mensenlevens kapot zijn gemaakt, en dat dit nooit meer mag gebeuren. Ceder ChristenUnie 0.05
462 Esther kreeg in 2012 opeens een flink aantal terugvorderingen van de Belastingdienst voor de kinderopvangtoeslag. Ceder ChristenUnie 0.02
464 En hoeveel bewijs Esther ook naar de Belastingdienst stuurde om aan te tonen dat ze het echt bij het verkeerde eind hadden, het was nooit genoeg. Ceder ChristenUnie 0.02
465 Ze was intern bij de Belastingdienst bestempeld als fraudeur. Ceder ChristenUnie 0.02
466 En de Belastingdienst begon andere toeslagen, zoals zorg- en huurtoeslag, te verrekenen, en doordat ook haar belastingteruggave jaarlijks werd ingehouden, gleed ze snel weg in een diep moeras. Ceder ChristenUnie 0.02
467 Omdat haar zorgtoeslag werd ingehouden, kon ze ook haar maandelijkse zorgverzekering niet meer betalen. Ceder ChristenUnie 0.02
468 Na zes maanden word je in Nederland dan aangemeld als wanbetaler, bij het CAK. Ceder ChristenUnie 38.62
469 Vanaf dat moment betaal je een duurdere bestuursrechtelijke zorgpremie totdat de schuld is afgelost. Ceder ChristenUnie 0.01
471 Esthers huurtoeslag werd ook ingehouden, waardoor er al snel een forse huurachterstand ontstond, met als gevolg een gerechtelijk vonnis en een aangekondigde ontruiming; in Nederland kan dat na drie maanden huurachterstand. Ceder ChristenUnie 0.04
472 Ze kon de ontruiming voor haar en haar kind ternauwernood voorkomen door een moratorium bij de rechtbank aan te vragen, maar haar schulden begonnen steeds sneller te stijgen. Ceder ChristenUnie 0.02
473 Esther moest gebruikmaken van prepaid energie, omdat geen enkele energieleverancier haar nog regulier wilde aansluiten. Ceder ChristenUnie 0.09
474 Op een gegeven moment werd Esther ontslagen, nadat de hr-afdeling telkens maar weer bezig was met beslagleggingen op haar salaris. Ceder ChristenUnie 0.01
475 Door alle tegenslagen en het opjagen van de Belastingdienst werd Esther depressief en ging ze ook mentaal achteruit. Ceder ChristenUnie 5.75
476 Ze kon het niet meer opbrengen om haar post open te maken — een veelvoorkomend fenomeen bij mensen waarvan de schulden oplopen. Ceder ChristenUnie 0.05
477 Ze was niet meer te genieten voor haar kind, haar relatie liep op de klippen en ze kwam 20 kilo aan. Ceder ChristenUnie 97.57
478 Ze schaamde zich voor haar familie en begon zich als gevolg daarvan steeds verder te isoleren. Ceder ChristenUnie 44.78
479 Esther bleef tegelijkertijd jarenlang bezwaar maken tegen de beslissingen van de Belastingdienst, maar vanwege de stress en de moedeloosheid liet ze op een gegeven moment de beroepstermijnen en de laatste strohalmen om de kwestie aan te vechten, lopen. Ceder ChristenUnie 0.01
480 En de Belastingdienst was dan onverbiddelijk: "Te laat is te laat; termijnoverschrijding". Ceder ChristenUnie 0.02
481 Het is namelijk zo dat als je niet binnen de gestelde tijd bezwaar aantekent om welke reden dan ook, een bestuursorgaan kan zeggen dat het niet in behandeling wordt genomen, waarmee de vordering vast komt te staan en ook niet meer aanvechtbaar is. Ceder ChristenUnie 0.27
482 Het leven van Esther en vele anderen is vermorzeld. Ceder ChristenUnie 0.01
483 De parlementaire enquĂȘtecommissie is ongenadig in haar oordeel: "In een verhard politiek en maatschappelijk klimaat zijn de drie staatsmachten blind geweest voor mens en recht." Ceder ChristenUnie 0.04
485 Daarom wilde ik mijn bijdrage beginnen met het verhaal van Esther, ook als geheugensteuntje, zodat we nimmer opnieuw verblind raken voor mens en recht. Ceder ChristenUnie 0.01
486 Het verhaal van Esther en vele andere toeslagenouders, waarvan velen ook op de tribune zitten of meekijken via tv of livestream, herinnert ons eraan hoeveel macht een overheid heeft en hoe deze macht mensenlevens kan verwoesten, nota bene gelegitimeerd door een parlementaire democratie. Ceder ChristenUnie 0.03
487 Uit het grondige onderzoek van de commissie blijkt dat hieraan verschillende patronen ten grondslag liggen, die tot op de dag van vandaag nog niet zijn doorbroken. Ceder ChristenUnie 0.01
488 Het kabinet heeft de conclusies en aanbevelingen van de commissie grotendeels omarmd. Ceder ChristenUnie 40.93
489 Maar hoe komen we van mooie woorden en ambities op papier naar concrete veranderingen voor mensen, ook in het licht van de aanbevelingen die niet of gedeeltelijk zijn overgenomen? Ceder ChristenUnie 0.01
490 Dat is wat de ChristenUnie betreft de uitdaging van dit rapport: hoe krijgen we een overheid die mensen ziet, rechtvaardig behandelt, gebaseerd op begrijpelijke regelgeving? Ceder ChristenUnie 0.02
491 Een ingewikkelde opdracht, waar deze vier bewindspersonen zich aan gecommitteerd hebben, om verandering in gang te brengen. Ceder ChristenUnie 0.01
493 In de brief van het kabinet wordt gesteld dat vertrouwen het uitgangspunt moet zijn bij wetgeving in sociale zekerheid. Ceder ChristenUnie 0.02
495 Ik begrijp eigenlijk helemaal niks van wat de heer Ceder zegt, namelijk dat het kabinet de aanbevelingen grotendeels heeft overgenomen. Dijk SP 0.18
497 Deze Kamer heeft toch gevraagd om het niet grotendeels te doen, maar om het helemaal te doen? Dijk SP 0.02
498 We hebben niet een motie ingediend om deels de aanbevelingen aan te nemen. Dijk SP 0.02
504 Een aantal aanbevelingen zijn overgenomen, zoals het toetsen van wetten. Ceder ChristenUnie 0.01
508 De termijn is ongewis, terwijl we al jaren praten over een aantal dingen. Ceder ChristenUnie 0.02
509 Onze partij heeft al jarenlang gezegd dat de toeslagen het grootste probleem zijn, dus schaf ze gewoon af. Ceder ChristenUnie 0.03
510 Ik zie geen begin van een start van dat het echt gaat gebeuren. Ceder ChristenUnie 0.01
512 Voor de punten die belangrijk worden genoemd en waarvan gezegd wordt "dat moeten we doen" is geen geld uitgetrokken. Ceder ChristenUnie 0.02
516 Ik ben op tijd, maar fijn dat u het even toelicht, want ik vond die ene zin een beetje gek klinken, namelijk dat we geen parlementaire enquĂȘte hebben gehad waarbij het gebruikelijk is om alle conclusies en aanbevelingen gewoon over te nemen. Dijk SP 0.03
517 Want dat is zeker niet zo als er dan ook nog een motie wordt ingediend die daartoe oproept. Dijk SP 0.01
518 Maar het is goed om dit te horen, dus ik ga het rustig afwachten. Dijk SP 0.01
521 Daarmee loop ik er iets op vooruit, maar de Kamer heeft een uitspraak gedaan. Ceder ChristenUnie 0.02
522 Ik concludeer dat een aantal dingen zijn overgenomen. Ceder ChristenUnie 0.02
525 Ik hoop dat we als Kamer onze tanden laten zien en dat we datgene wat we eerder hebben uitgesproken, ook vandaag met elkaar gaan regelen. Ceder ChristenUnie 0.01
526 Volgens mij heb ik daarin ook de steun van de heer Dijk. Ceder ChristenUnie 0.01
529 In de brief van het kabinet wordt gesteld dat vertrouwen het uitgangspunt moet zijn bij wetgeving in de sociale zekerheid. Ceder ChristenUnie 0.02
530 Dat zijn mooie woorden, waar ik me graag bij aansluit. Ceder ChristenUnie 0.01
532 Hoe maken uitvoeringsorganisaties en gemeenten deze omslag naar een menselijkere uitvoering? Ceder ChristenUnie 0.01
533 Geef de uitvoeringsorganisaties en gemeenten echt de ruimte om dit vertrouwen richting de burger vorm te geven. Ceder ChristenUnie 0.01
535 Het rapport van de parlementaire enquĂȘte moet aanleiding zijn om dingen anders te gaan doen. Ceder ChristenUnie 0.01
536 Daarbij moeten we als politici niet alleen wijzen naar verantwoordelijke ministers, ministeries en uitvoeringsorganisaties, maar ook naar onszelf kijken. Ceder ChristenUnie 0.01
537 Hoe moeten wij ons als politici verhouden tot fouten van bijvoorbeeld uitvoeringsorganisaties? Ceder ChristenUnie 0.01
538 Te vaak is onze reflex dat een probleem direct moet worden opgelost. Ceder ChristenUnie 0.01
539 De Bulgarenfraude was aanleiding voor politici om een keiharde fraudeaanpak te eisen. Ceder ChristenUnie 99.79
540 Deze aanpak kwam er en sloeg uiteindelijk totaal door naar een fraudejacht waar toeslagenouders nog steeds de gevolgen van dragen. Ceder ChristenUnie 5.48
542 Ook ik heb de afgelopen maanden deze reflex, of een begin daarvan, meegemaakt. Ceder ChristenUnie 0.03
543 Momenteel speelt de situatie bij het UWV, waar de afgelopen jaren duizenden uitkeringen zijn vastgesteld. Ceder ChristenUnie 0.02
546 Maar ook daarbij bemerkte ik de reflex bij de Kamer om als politicus de barricade op te gaan en te eisen dat er snel wat gebeurt. Ceder ChristenUnie 21.0
547 Politici — ik reken mezelf daar ook onder — moeten ook leren een pas op de plaats te maken: eerst de feiten en omstandigheden boven tafel voordat we moord en brand schreeuwen. Ceder ChristenUnie 0.08
548 Dat is in mijn ogen niet laf of voorzichtig, maar het is juist een van de lessen: dit is randvoorwaardelijk en noodzakelijk voor goed bestuur. Ceder ChristenUnie 0.01
550 In de sociale zekerheid is de afgelopen decennia een cultuur van wantrouwen en controle gecreëerd. Ceder ChristenUnie 8.58
551 Bij mensen die een beroep doen op de sociale zekerheid wordt grondig gecontroleerd of ze er geen misbruik van maken en of ze er niet onnodig van profiteren. Ceder ChristenUnie 0.01
552 Elke cent die te veel is uitgekeerd, ook al is die te veel betaalde uitkering de schuld van de overheid, moet worden teruggevorderd, zo nodig met zware incassoprocedures. Ceder ChristenUnie 44.21
553 Na de Bulgarenfraude sloeg de pendule totaal de verkeerde kant op. Ceder ChristenUnie 0.01
554 In de zoektocht naar herstel en vertrouwen zien we ook een beweging die wat onze fractie betreft onwenselijk is, namelijk de verkramping. Ceder ChristenUnie 0.01
555 Een belastingambtenaar die bijvoorbeeld fraude signaleert, moet gewoon kunnen en durven acteren. Ceder ChristenUnie 0.01
556 Dat maakt het een ingewikkelde zoektocht naar een balans. Ceder ChristenUnie 0.01
557 De burger is niet gediend bij een uitvoeringsorganisatie die totaal verkrampt is en niet durft te handhaven. Ceder ChristenUnie 0.01
558 Mijn vraag aan de minister is: hoe sturen we nu, in het licht van het rapport, een ambtelijk apparaat hierop aan? Ceder ChristenUnie 16.72
559 Dan refereer ik aan de situatie en het onderzoek dat loopt bij het UWV. Ceder ChristenUnie 0.01
560 Ik hoor graag hoe deze bewindspersonen op zoek gaan naar de juiste balans tussen fraudeopsporing en het goed ondersteunen van burgers die recht hebben op financiële ondersteuning. Ceder ChristenUnie 0.01
562 De commissie concludeert dat het handhavingsbeleid in de sociale zekerheid op de schop moet. Ceder ChristenUnie 0.01
564 Het wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid moet hier het antwoord op zijn. Ceder ChristenUnie 0.01
565 In de consultatierondes zijn veel inzichten opgedaan, onder andere vanuit de Raad voor de rechtspraak. Ceder ChristenUnie 0.01
566 De ambitie was om dit wetsvoorstel begin dit jaar naar de Kamer te sturen. Ceder ChristenUnie 0.74
567 Mijn concrete vraag is daarom: wanneer kunnen we het verwachten en per wanneer zal de nieuwe regelgeving dan in werking treden? Ceder ChristenUnie 0.01
568 De commissie wijst ook terecht op de zeer beperkte uitleg van het begrip "dringende reden" in de sociale zekerheid. Ceder ChristenUnie 0.02
569 Iemand met een uitkering die een klein foutje maakte, kon worden opgezadeld met een herziening en een grote terugvordering. Ceder ChristenUnie 5.06
570 Vorig jaar heeft de Centrale Raad van Beroep een cruciale uitspraak gedaan over de uitleg van het begrip "dringende reden". Ceder ChristenUnie 0.01
571 Het bestuursorgaan is sindsdien verplicht een belangenafweging te maken waarvan de uitkomst niet onevenredig mag zijn. Ceder ChristenUnie 0.01
572 Hoe gaat het nu in de praktijk, vraag ik aan de minister. Ceder ChristenUnie 0.01
573 Is bij de minister bekend of en hoeveel gebruik er wordt gemaakt van deze bepaling? Ceder ChristenUnie 0.01
574 Werkt de "dringende reden" nu echt als een soort hardheidsclausule en wordt de clausule ook ambtshalve toegepast? Ceder ChristenUnie 0.01
575 Zijn er verschillen waar te nemen tussen de verschillende uitvoeringsorganisaties in het gebruik van de bepaling? Ceder ChristenUnie 0.01
579 De meest ingrijpende aanbeveling van de commissie is om politiek lef te tonen en het huidige toeslagenstelsel te beëindigen. Ceder ChristenUnie 0.08
580 De voorzitter van de commissie verwoordde het in het debat van vorig jaar als volgt: "Alle ingrediënten zijn aanwezig, op slechts één na. Ceder ChristenUnie 0.02
582 Dat is de verantwoordelijkheid die op ons allemaal rust." Ceder ChristenUnie 0.01
583 De ChristenUnie ziet het als haar dure plicht om van mooie woorden ook naar concrete daden te gaan. Ceder ChristenUnie 0.01
584 Als dit rapport voor ons allemaal niet de druppel is om de toeslagen snel te hervormen, wat dan wel? Ceder ChristenUnie 0.01
585 Moeten we wachten op nog een rapport van een parlementaire enquĂȘtecommissie? Ceder ChristenUnie 0.01
586 Als er in een radiospotje reclame zou worden gemaakt voor het aanvragen van een toeslag als financieel product, zou je de volgende financiële disclaimer horen: "Let op, het risico van dit product is zeer groot. Ceder ChristenUnie 0.11
588 Een toeslag is namelijk een onzeker voorschot op een zekere rekening van de woningcorporatie, zorgverzekeraar of kinderopvanginstelling. Ceder ChristenUnie 0.01
589 Mijn fractie verliest rond de hervorming van de toeslagen het geduld. Ceder ChristenUnie 0.01
593 En als er met Prinsjesdag geen concrete plannen liggen voor de hervorming, gaat er in deze kabinetstermijn gewoon weinig gebeuren; laten we daar eerlijk over zijn. Ceder ChristenUnie 0.02
594 Het kabinet schijnt de ambitie te hebben om te hervormen. Ceder ChristenUnie 0.01
596 In de kabinetsreactie staat dat het kabinet een open gesprek met de Kamer wil. Ceder ChristenUnie 0.03
597 Daar spreekt alleen al weinig ambitie uit en wat is daar precies de bedoeling van? Ceder ChristenUnie 0.01
598 We hebben toch continu een open gesprek met elkaar? Ceder ChristenUnie 0.01
599 Er liggen aangenomen moties die zeggen: hervorm het en hervorm het met spoed. Ceder ChristenUnie 0.01
602 Dat reken ik dan ook de ministers aan die hier verantwoordelijk voor zijn. Ceder ChristenUnie 0.08
603 Knopen doorhakken, keuzes maken en daarvoor gaan staan, lijken tot nu toe nog niet de sterkste kwaliteiten van dit kabinet en deze coalitie, en dan druk ik me voorzichtig uit. Ceder ChristenUnie 0.3
604 Mijn vraag aan dit kabinet is dus: wanneer gaan we knopen doorhakken? Ceder ChristenUnie 0.01
605 Hoe denkt het kabinet stappen te kunnen zetten, zonder geld om te sturen op inkomenseffecten? Ceder ChristenUnie 0.01
607 Ik overweeg ook een motie naar aanleiding van de kabinetsreactie straks om concrete termijnen vast te gaan stellen, want Nederland heeft dit nodig. Ceder ChristenUnie 0.42
608 We moeten stoppen met de toeslagen en de onzekerheid die daarbij komt kijken. Ceder ChristenUnie 0.01
609 Komt het wetsvoorstel voor hervorming van de kinderopvangtoeslag bijvoorbeeld al voor de zomer naar de Kamer? Ceder ChristenUnie 0.01
611 Bovendien is het beleid van dit kabinet zeer tegenstrijdig. Ceder ChristenUnie 0.01
612 Aan de ene kant zijn er mooie woorden over de ambitie om de toeslagen af te schaffen, maar tegelijkertijd werkt minister Agema bijvoorbeeld aan het verdubbelen van de zorgpremie en daarmee het met honderden euro's per jaar verhogen van de zorgtoeslag. Ceder ChristenUnie 0.04
613 Mensen worden daardoor niet minder afhankelijk van toeslagen, maar juist meer. Ceder ChristenUnie 0.03
616 Waarom is dit voor mijn partij zo'n belangrijk punt? Ceder ChristenUnie 0.01
617 Omdat er onverantwoorde financiële risico's en onrealistische verantwoordelijkheden bij mensen liggen als we hier geen einde aan maken. Ceder ChristenUnie 0.01
618 De parlementaire enquĂȘtecommissie heeft in haar rapport nu al het oordeel klaar over deze generatie politici: "De wetgever is blind voor de gevolgen voor mensen." Ceder ChristenUnie 0.02
619 Laten we daarom zorgen dat historici later anders over ons oordelen. Ceder ChristenUnie 0.01
620 We kunnen van de toeslagen af — het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie heeft het laten zien — zodat mensen van een onzeker inkomen naar een zeker huishoudboekje kunnen gaan. Ceder ChristenUnie 0.07
622 Het toeslagenschandaal is uiteindelijk aan het licht gekomen dankzij het volhardende werk van enkele sociaal advocaten. Ceder ChristenUnie 0.01
623 De commissie concludeert dat het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand niet voldoet. Ceder ChristenUnie 0.03
624 Ik ben ervan overtuigd dat het stelsel op de schop moet. Ceder ChristenUnie 0.01
626 De staatssecretaris is dit volgens mij met mij eens. Ceder ChristenUnie 0.01
628 Ik hoor graag wat zijn ideeën zijn, maar vooral ook wat zijn planning daarbij is. Ceder ChristenUnie 0.01
632 Ik kom nog even terug op Esther, die te laat was met het aanvechten van het besluit van de Belastingdienst. Ceder ChristenUnie 0.03
633 In het bestuursrecht is er nu geen mogelijkheid om het belang van de indiener mee te wegen bij verschoonbaarheid van termijnoverschrijding. Ceder ChristenUnie 0.02
635 Het lijkt me daarom belangrijk om dit te wijzigen en dit in het bestuursrecht ook te regelen. Ceder ChristenUnie 0.01
636 Ik zal daar een motie voor indienen, omdat ik denk dat het de rechtsbescherming van de burger ten goede komt. Ceder ChristenUnie 0.01
637 Ik ben van plan om een motie in te dienen over het samenbrengen van vraagstukken over aanvullende inkomensvoorzieningen bij één rechtsprekende instantie, want nu heeft zowel de Raad van State als de Centrale Raad van Beroep daarin een rol. Ceder ChristenUnie 0.01
638 Nu het kabinet van plan is om de Afdeling bestuursrechtspraak af te splitsen van de Raad van State, lijkt dit me een logisch moment om ook de mogelijkheid van het onderbrengen van deze vraagstukken bij één rechtscollege te onderzoeken. Ceder ChristenUnie 0.03
640 De overheid was voor toeslagenouders een vijand in plaats van een hoeder van het recht. Ceder ChristenUnie 1.4
641 Ik hoop dat we in staat zijn om dit recht te zetten, om mensen het vertrouwen in de overheid terug te laten winnen. Ceder ChristenUnie 0.01
644 Met trots kondigde ze aan dat ze een stichting opzet om gedupeerden te helpen. Ceder ChristenUnie 0.02
645 Enkele gedupeerden gaan ook als ervaringsdeskundige meehelpen. Ceder ChristenUnie 0.02
646 Niet dankzij, maar ondanks de overheid is het haar gelukt om erbovenop te komen. Ceder ChristenUnie 0.2
647 Ik hoop dat de overheid nu wel de juiste stappen zet, zodat dit ongekende onrecht nooit meer kan plaatsvinden. Ceder ChristenUnie 0.01
653 Het begin van het jaar is ook de tijd voor goede voornemens en daaraan heeft dit kabinet geen gebrek. Sneller D66 0.01
654 De kabinetsreactie op het rapport "Blind voor mens en recht" staat er vol van. Sneller D66 0.15
655 Maar het risico van goede voornemens — iedereen die er ooit een gemaakt heeft, kent het — is dat het bij intenties blijft, terwijl de tijd voor echte resultaten gekomen is. Sneller D66 0.02
656 Al jaren verschijnen er rapporten waarin er wordt gewezen op de noodzaak van meer menselijke maat, respect voor de rechtsstaat en een alternatief voor het toeslagenstelsel. Sneller D66 0.01
657 Het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie past in die traditie. Sneller D66 0.01
658 Over weinig onderwerpen bestaat zo veel eensgezindheid als over de onderwerpen die wij hier vandaag bespreken, zowel in de politiek als in de samenleving. Sneller D66 0.01
659 Mensen verlangen naar een betrouwbare en menselijke overheid, een overheid die verantwoordelijkheid neemt, die mensen vertrouwt, die mensen ondersteunt, met begrijpelijke en eenvoudige regels, die hen vertrouwt en die zij kunnen vertrouwen. Sneller D66 0.01
660 Mensen verlangen naar een overheid waar mensen niet bang voor hoeven zijn, maar die ze helpt om verder te komen in het leven en een overheid die iedereen gelijk behandelt met respect voor de uitgangspunten van de rechtsstaat. Sneller D66 0.01
662 Ik noem ook de motie-Ploumen/Jetten tegen hardvochtige wetgeving en de unaniem aangenomen motie-Jetten/Marijnissen om de algemene beginselen van behoorlijk bestuur wettelijk te verankeren. Sneller D66 0.01
664 Voor de mensen die er niet bij waren: dat was het debat over het aftreden van het kabinet naar aanleiding van Ongekend onrecht. Sneller D66 0.01
665 Ik noem ook de motie-Temmink/Van Nispen om de overheid veel minder te laten procederen tegen haar eigen burgers, en de motie-Hans Teunissen om het recht op begrijpelijke taal in de wet te verankeren, met 143 stemmen vóór. Sneller D66 0.02
667 Ook de voorstellen van deze parlementaire enquĂȘtecommissie werden vrijwel unaniem gesteund. Sneller D66 0.01
668 De afgelopen jaren is er veel voorbereidend werk verzet: varianten, bouwstenen, preconsultaties, consultaties; noem maar op. Sneller D66 0.06
669 Je zou zeggen dat de tijd om keuzes te maken en tot daadwerkelijke uitvoering over te gaan is gekomen. Sneller D66 0.02
670 Helaas blijft na lezing van de kabinetsreactie toch het gevoel hangen dat er allerlei nieuwe verkenningen en gespreksrondes komen en dat er geen budget is; vooral dat er geen budget beschikbaar is. Sneller D66 0.03
671 Iedereen die hier langer dan een dag rondloopt, weet dan helaas hoe laat het is. Sneller D66 19.37
672 Dat is pijnlijk, want er zijn grote woorden gesproken over het ter harte nemen van de lessen en het versterken van de rechtsstaat. Sneller D66 0.01
673 Toch ontving de Kamer tot op heden aankondigingen van uitstel of uitstel zonder aankondiging. Sneller D66 0.01
675 Vrijwel iedereen is het erover eens dat dit nodig is om nieuwe drama's te voorkomen. Sneller D66 0.17
676 Toch schrijft het kabinet hierover dat het moet binnen bestaande financiële kaders en dat er eerst nog verkend zal worden, zodat er hopelijk deze kabinetsperiode een voorstel voorbereid kan worden. Sneller D66 0.03
677 Ook moet dan eerst de veranderopgave zijn afgerond en moet er sprake zijn van werving en behoud van voldoende en gekwalificeerd personeel en de modernisering van de ICT-systemen. Sneller D66 0.01
679 De aanbeveling van de commissie was heel helder: schaf het toeslagenstelsel af. Sneller D66 0.01
680 Ik kan uit deze kabinetsreactie niet eens meer opmaken of het kabinet die doelstelling ondubbelzinnig deelt. Sneller D66 1.56
681 Het kabinet wil met de Kamer een open gesprek aangaan. Sneller D66 0.8
683 Maar wat mij betreft moet wel vooropstaan wat het doel is van die gesprekken, namelijk komen tot afschaffing van het toeslagenstelsel. Sneller D66 0.02
684 Onderschrijft de regering dat doel en kan de minister van Sociale Zaken, ook met zijn ervaring als financieel woordvoerder en gedeputeerde, mij overtuigen van een serieuze kans van slagen als dit budgetneutraal moet gebeuren? Sneller D66 0.01
685 Zie ook de langverwachte Wet versterking waarborgfunctie Algemene wet bestuursrecht, die ervoor moet zorgen dat mensen in plaats van het bestuur centraal komen te staan. Sneller D66 0.04
686 Deze wet regelt het fundament van de verhouding tussen mensen en hun overheid en is dus van zeer groot belang. Sneller D66 0.96
687 Ook voor deze aanpassing is geen geld gereserveerd. Sneller D66 0.02
688 We lezen dat het kabinet er nog eens goed over na moet denken. Sneller D66 0.02
689 Kan de minister van Binnenlandse Zaken mij ervan overtuigen dat deze terugtrekkende beweging slechts een schijnbeweging is? Sneller D66 0.01
690 Het recht op vergissen, waar ik begin vorig jaar een motie over indiende, wil het kabinet wel invoeren — hulde daarvoor — maar begrijp ik nou echt goed dat dit uiteindelijk alleen voor de Dienst Toeslagen gaat gelden? Sneller D66 0.02
692 Wat is de reden van het gebrek aan ambitie op dit punt? Sneller D66 0.01
693 Helaas wijst dit kabinet het recht op persoonlijk contact af omdat dit te veel werk zou zijn: opnieuw een aanbeveling van de commissie die niet overgenomen wordt. Sneller D66 0.02
695 Datzelfde geldt voor de aanbeveling om de bezwaartermijn bij financiële beschikkingen te verlengen. Sneller D66 0.01
701 De overheid stelt bijvoorbeeld vast dat er een te hoog voorschot aan toeslag is betaald en stelt de toeslag daarom op een lager bedrag vast. Sneller D66 0.01
702 Twee maanden later volgt een besluit tot terugvordering van het te veel betaalde bedrag, waarmee voor de ontvanger ineens helder wordt wat de consequenties zijn. Sneller D66 0.01
703 Maar als het eerste besluit onjuist was, en daartegen geen bezwaar is gemaakt, dan is er niets meer aan te doen als men wil opkomen tegen dat eerste besluit. Sneller D66 0.01
705 Dat zijn precies van die zaken waarbij burgers klem komen te zitten tussen de wielen van de overheid, die onzekerheden onnodig afwentelt op inwoners. Sneller D66 0.01
706 Dat leidt weer tot rechtszaken, het soort geworstel tussen burgers en overheid dat zo ondermijnend is voor het vertrouwen van mensen in de overheid. Sneller D66 0.02
707 Ik vind de argumenten in de brief om de termijn van zes weken te handhaven niet sterk en vooral beredeneerd vanuit de positie en het belang van de overheid zelf. Sneller D66 0.03
708 In het debat met de commissie hield ik de voorzitter zelf voor om de termijn maar helemaal af te schaffen. Sneller D66 0.02
709 Zijn mening bleek uiteindelijk ook: de overheid kan het in ieder geval wel lijden als het wat langer duurt. Sneller D66 2.34
710 In de afweging tussen rechtsonzekerheid voor de overheid en het belang van de burger zou ik in dit geval zeggen: laat die nou eens doorslaan naar het belang van de burger. Sneller D66 0.01
711 Ik hoor graag een reactie van de bewindspersonen op deze argumenten. Sneller D66 0.01
712 Ik noemde al even de procedures van de Staat tegen zijn eigen burgers. Sneller D66 0.01
713 Soms — dat zal iedereen erkennen — is dat uiteraard onvermijdelijk. Sneller D66 0.01
714 Maar de Kamer heeft anderhalf jaar geleden dus die motie aangenomen die ertoe oproept om te stoppen met procederen in bestuursrechtelijke zaken tegen burgers die eerder in het gelijk zijn gesteld. Sneller D66 0.03
715 Is het aantal procedures sindsdien ook teruggelopen, zo vraag ik de staatssecretaris Rechtsbescherming. Sneller D66 0.02
716 In de geest van deze moties en de acties van eerdere bewindspersonen roep ik het kabinet op om concrete doelstellingen te formuleren om het aantal procedures van de overheid tegen burgers flink terug te dringen. Sneller D66 0.01
717 Is het kabinet bereid om zo'n concrete ambitie uit te spreken? Sneller D66 0.01
718 In plaats van juridische gevechten kunnen bestuursorganen op informele wijze een oplossing proberen te vinden, bijvoorbeeld door meer persoonlijk contact. Sneller D66 0.1
719 Daar zijn in het verleden goede ervaringen mee opgedaan, zoals bijvoorbeeld in het programma Prettig contact met de overheid. Sneller D66 0.01
720 Op welke manier stimuleert deze regering dat geschillen tussenoverheid en burgers op informele wijze, bijvoorbeeld via mediation, worden opgelost? Sneller D66 0.01
721 Twee jaar geleden nam de Kamer ook een motie aan die de regering verzocht om een reflectie op de overheid als procespartij, met als doel een kentering die zou leiden tot het herwinnen van vertrouwen in overheidsinstanties. Sneller D66 0.01
722 Kunnen wij die reflectie misschien vandaag krijgen? Sneller D66 0.01
723 In de kabinetsreactie lees ik verder de terechte observatie: "Als we willen dat burgers de regels naleven, moeten ze daartoe in staat worden gesteld. Sneller D66 0.02
724 Begrijpelijke en doenbare regels zullen daarbij helpen." Sneller D66 0.01
725 Vindt het kabinet dan ook dat al het bestaande beleid in principe zou moeten voldoen aan een doenvermogentoets, die veel genoemd wordt in de kabinetsreactie? Sneller D66 0.02
727 De Autoriteit Persoonsgegevens — zij werd al genoemd — die bewaakt dat de overheid netjes met onze gegevens omgaat, krijgt er van dit kabinet geen geld bij. Sneller D66 0.19
728 Zo blijft het budget steken op de helft van wat de commissie aanbeveelt, terwijl de aankondiging eerder deze week van toezicht op de Belastingdienst laat zien dat er nog het nodige werk te doen is. Sneller D66 0.04
729 Ook voor de sociaal advocatuur, die zorgt voor effectieve rechtsbescherming voor mensen die zich geen advocaat kunnen veroorloven, is geen versterking voorzien. Sneller D66 0.01
730 Het is al met al een lange lijst van aanbevelingen, die niet of onvoldoende worden opgepakt. Sneller D66 6.46
731 Al met al laat het kabinet wat mij betreft in de reactie dus een gebrek aan gevoelde urgentie en daadkracht zien. Sneller D66 0.01
732 Dat is extra wrang vanwege het contrast met wat er op andere dossiers gebeurt, zoals spoedwetgeving met een rechtsstatelijk zeer twijfelachtige aanpak, waarbij vertrouwde adviseurs feitelijk buitenspel worden gezet. Sneller D66 0.02
733 In de kabinetsreactie staat: "Het herstel van vertrouwen lukt niet alleen met systeemverbeteringen en juridische maatregelen. Sneller D66 0.03
734 Het vraagt ook om ambtelijk vakmanschap, waarbij responsiviteit, rechtsstatelijk besef en waardegedreven werken belangrijke aspecten zijn." Sneller D66 0.01
736 Het gebrek aan urgentie dat ik noemde, zien we ook in de financiële keuzes. Sneller D66 22.43
738 Sterker nog, de minister van FinanciĂ«n — tegen mevrouw Rikkers zeg ik: of hij nou lid is van een boekhoudclub of niet — stuurt al weer aan op extra bezuinigingen, terwijl ministeries nu al onhaalbare bezuinigingen hebben ingeboekt en de wensenlijst met de dag groeit. Sneller D66 0.31
739 Dat is problematisch, want iedereen in Den Haag weet: zonder dekking gebeurt er niets. Sneller D66 31.85
741 Hoe kan het dat er voor deze prioriteit geen geld is gereserveerd? Sneller D66 0.01
743 Het enquĂȘterapport was bekend tijdens de onderhandelingen. Sneller D66 0.02
744 De commissie-Van der Meer, die kijkt naar het houdbaar maken van de sociaal advocatuur, was al aan de slag tijdens de onderhandelingen. Sneller D66 0.01
745 Welk vertrouwen kan het kabinet de Kamer geven dat het benodigde geld gevonden gaat worden? Sneller D66 0.01
746 Hoewel ik optimisme als morele plicht beschouw, vind ik het heel moeilijk om dat gevoel bij mezelf op te roepen als ik het tempo en de doortastendheid zie op deze essentiële onderwerpen. Sneller D66 0.01
748 De enquĂȘtecommissie zei bij de aanbieding van het eindrapport: het kan morgen weer gebeuren. Sneller D66 0.02
749 Zijn deze bewindspersonen er oprecht van overtuigd dat deze kabinetsreactie rechtdoet aan die noodkreet? Sneller D66 0.01
750 Kunnen zij met deze kabinetsreactie in de hand oprecht zeggen: dit zorgt ervoor dat herhaling onmogelijk wordt? Sneller D66 0.01
752 Slachtoffers zeiden: zorg ervoor dat dit niet nog meer mensen overkomt; laat dit rapport niet in de la belanden. Sneller D66 0.02
753 Gisteren constateerde onze zeer gewaardeerde collega Van Nispen dat dit rapport in een la dreigt te belanden. Sneller D66 0.02
754 De grondbeginselen van de rechtsstaat werden geschonden. Sneller D66 0.01
755 Een kenmerkende kracht van de democratie is de potentie voor zelfcorrectie. Sneller D66 0.01
756 Het is dus onze grote verantwoordelijkheid om recht te doen aan degenen die slachtoffer zijn geworden. Sneller D66 0.01
757 Het is echter onze minstens zo grote verantwoordelijkheid om alles uit de kast te halen om de regels, de instituties en de cultuur die onze democratische rechtsstaat dragen, zodanig aan te passen dat deze weerbaarder en dienstbaarder uit deze schandalige periode tevoorschijn komt. Sneller D66 0.01
760 Er zitten hier vier bewindspersonen van Nieuw Sociaal Contract, de partij die van de kiezers 20 zetels kreeg om de belofte van een betere overheid waar te maken. Sneller D66 0.02
761 Dat verplicht dit kabinet om het beter te doen dan het nu doet. Sneller D66 0.2
762 De kans om daarmee te beginnen, hebben zij straks in hun beantwoording. Sneller D66 0.01
765 We gaan luisteren naar mevrouw Inge van Dijk van de fractie van het CDA. voorzitter None 0.02
767 Ik ga toch nog een keer complimenten gegeven aan allen die betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van dit rapport. Inge van Dijk CDA 0.01
768 Ik doel natuurlijk op de collega's in de Kamer en de opstellers, maar vooral ook op de mensen die hun verhaal hebben gedaan tijdens de enquĂȘte. Inge van Dijk CDA 0.3
769 Het vraagt enorm veel moed om je eigen pijn en verdriet in woorden om te zetten, opnieuw door de ervaring heen te gaan en om jezelf kwetsbaar op te stellen, terwijl je tot de dag van vandaag vaak tegen muren van onbegrip en bureaucratie aanloopt. Inge van Dijk CDA 0.01
771 Jullie verhalen en jullie moed hebben mensen wakker geschud. Inge van Dijk CDA 0.01
772 Ze hebben bijgedragen aan het tot stand komen van dit belangrijke rapport. Inge van Dijk CDA 1.53
774 Het CDA onderschrijft de conclusies en aanbevelingen uit het rapport. Inge van Dijk CDA 0.02
775 Dat is natuurlijk gemakkelijk gezegd in zo'n debat. Inge van Dijk CDA 0.01
777 Vandaag zullen er ook weer veel harde woorden gesproken worden door de Kamer en verontschuldigende woorden door het kabinet. Inge van Dijk CDA 0.01
779 Heel veel gedupeerde inwoners, waarvan er vast een aantal meeluisteren, hebben inmiddels al vaak mooie woorden gehoord, bijvoorbeeld over hoe we, whatever it takes, de toeslagenouders gaan helpen. Inge van Dijk CDA 0.02
780 Maar tot op de dag van vandaag, ongeveer vier jaar na het uitspreken van deze woorden, wachten veel ouders en kinderen nog altijd op herstel. Inge van Dijk CDA 0.04
781 De kijkers die de hersteloperatie minder goed volgen, wil ik toch even meenemen in wat dit concreet betekent. Inge van Dijk CDA 0.02
782 Je meldt je als gedupeerde ouder bij de overheid met de hoop om herstel geboden te krijgen. Inge van Dijk CDA 3.41
783 Dat kan financieel herstel zijn, maar ook emotioneel herstel. Inge van Dijk CDA 0.98
784 Want je wordt weggezet als fraudeur en begrijpt niet waarom je bij iedere instantie waar je om hulp vraagt, nee te horen krijgt. Inge van Dijk CDA 0.04
785 Mensen raken steeds verder in de schulden, raken hun huis kwijt en soms ook hun kinderen. Inge van Dijk CDA 3.73
786 Ze leven iedere dag in stress over hoe ze kunnen rondkomen en hoe ze hun kinderen eten kunnen geven. Inge van Dijk CDA 97.77
787 En denk aan de stress als de deurbel gaat omdat er weer een schuldeiser op de stoep kan staan. Inge van Dijk CDA 0.01
788 Je wilt niet weten hoeveel ouders lichamelijk een wrak zijn doordat zij dit jarenlang hebben moeten ondergaan. Inge van Dijk CDA 0.19
791 Maar herstel betekent in dit geval dat ouders een bureaucratisch proces moeten doorlopen van eerst een lichte toets om te bepalen of je ĂŒberhaupt gedupeerd bent. Inge van Dijk CDA 0.27
792 Kom je hier doorheen, dan heb je naast een geldbedrag recht op brede ondersteuning van de gemeente, die we ook nog eens gemaximeerd hebben tot twee jaar. Inge van Dijk CDA 0.01
795 Als je pech hebt, is de gemeentelijke ondersteuning ondertussen afgelopen, terwijl je financiële herstel dat nog lang niet is. Inge van Dijk CDA 32.72
796 Daarna ga je naar de Commissie Werkelijke Schade, ervan uitgaande dat een ouder deze route doorloopt. Inge van Dijk CDA 0.01
797 Dan kun je weer twee jaar wachten op behandeling van je dossier. Inge van Dijk CDA 0.11
798 En o ja, je dossier, dat antwoord zou moeten geven op de vraag "waarom ik?" Inge van Dijk CDA 0.01
800 Gedurende die periode doe je als ouder iedere keer opnieuw je verhaal, moet je bonnetje na bonnetje aanleveren om schadeherstel te krijgen, terwijl sommige schades al tien jaar geleden zijn ontstaan. Inge van Dijk CDA 0.01
801 Laten we eerlijk zijn: heeft u nog al die bonnetjes? Inge van Dijk CDA 0.01
802 Met sommige ouders is een externe schadebeoordeling doorlopen. Inge van Dijk CDA 0.01
803 Toen het bedrag echter te hoog bleek, kreeg de ouder maar een fractie aangeboden van de schade. Inge van Dijk CDA 0.01
804 Sommige ouders hebben een verklaring van artsen dat ze chronisch ziek zijn geworden door het toeslagenschandaal. Inge van Dijk CDA 99.53
805 Deze verklaringen worden in twijfel getrokken, want "de ouder kan zich toch zo goed verwoorden". Inge van Dijk CDA 0.04
806 Dit is de herstelhel anno 2025 voor gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire, als gevolg van fouten gemaakt door de overheid. Inge van Dijk CDA 19.2
809 Daar hebben wij als Kamer ook actief aan bijgedragen, door een hard fraudebeleid en doordat we de ellende van mensen niet hebben weten te voorkomen. Inge van Dijk CDA 0.26
810 We hebben gefaald in onze wetgevende en controlerende taak. Inge van Dijk CDA 8.76
811 We zijn te veel meegegaan in de drang om een quote bij de pers te scoren, in plaats van dat we inhoudelijk met goede oplossingen zijn gekomen. Inge van Dijk CDA 0.01
812 Want stel je nou voor dat inwoners niet weten wie je als Kamerlid bent, omdat je vooral inhoudelijke, soms misschien wel technische moties indient? Inge van Dijk CDA 0.02
813 Die moties lossen wel problemen op, maar worden niet opgepikt door de media. Inge van Dijk CDA 0.02
814 Stel dat je deze indient, in plaats van lekker bekkende moties die vooral de onderbuik van mensen aanspreken, maar waarvan we, als we eerlijk zijn, weten dat ze niet uitvoerbaar zijn — maar ach, ze scoren wel lekker — is dat erg? Inge van Dijk CDA 0.01
817 Ik wil in mijn inbreng proberen om antwoord te geven op de vraag: wat is er veranderd sinds het rapport, bijna een jaar geleden, verschenen is? Inge van Dijk CDA 0.02
818 Ik pak simpelweg de conclusies uit het rapport erbij. Inge van Dijk CDA 0.01
820 De commissie zegt dat de wetgever onvoldoende bereidwillig is om problemen op te lossen. Inge van Dijk CDA 0.05
821 Inderdaad, sommige fouten zitten al twintig jaar in de systemen. Inge van Dijk CDA 0.01
822 Tot op de dag van vandaag falen we om de fundamentele gebreken van het toeslagenstelsel aan te pakken en op te lossen. Inge van Dijk CDA 0.02
823 En het advies van de OCTAS blijft op de plank liggen, terwijl de problemen die samenhangen met ons arbeidsongeschiktheidsstelsel groter zijn dan ooit. Inge van Dijk CDA 0.13
825 Vandaag weer heel hard roepen dat het snel opgelost moet worden, vraagt om keuzes maken. Inge van Dijk CDA 0.01
826 Als we dit echt willen, is immers de fundamentele vraag of wij, Kamer en kabinet, bereid zijn om onze tijd, onze ICT en onze mensen de komende tijd in te zetten voor het op orde brengen van onze stelsels en uitvoeringsorganisaties. Inge van Dijk CDA 0.01
827 Dan heb ik het onder andere over de Belastingdienst, maar ook over het UWV, dat op dit moment echt geen extra hersteloperatie aankan. Inge van Dijk CDA 0.04
828 Alle capaciteit en uitvoering is nodig om een been bij te trekken. Inge van Dijk CDA 0.01
829 Van een dergelijke fundamentele keuze gaan inwoners de eerste jaren misschien minder merken, omdat veel onder de motorkap of in nieuwe wetgevingstrajecten opgepakt moet gaan worden. Inge van Dijk CDA 0.02
830 Maar als we blijven aanrommelen zoals we nu doen, weten we dat de uitspraak van de commissie, "het kan zomaar weer gaan gebeuren", zekerheid gaat worden. Inge van Dijk CDA 0.01
831 Zonder solide basis ontstaan immers wederom structurele fouten. Inge van Dijk CDA 0.01
832 En ja, de problemen van nu moeten zeker ook opgelost worden. Inge van Dijk CDA 0.01
833 Maar laten we dat buiten de reguliere uitvoering doen, zodat we enerzijds een stevig fundament kunnen leggen en anderzijds inwoners herstel kunnen bieden. Inge van Dijk CDA 0.01
835 Mensen die een foutje maken, worden behandeld als fraudeur. Inge van Dijk CDA 1.46
836 Maar als we dat inderdaad echt erg vinden, waarom behandelen we ouders binnen het herstelproces Toeslagenaffaire dan zo vol wantrouwen, vragen we hun continu om bewijzen en bonnetjes en laten we ze keer op keer hun verhaal vertellen om recht te krijgen op compensatie? Inge van Dijk CDA 0.02
837 Mensen die zo verrot behandeld zijn door de overheid laten we dit fijntjes herbeleven binnen de hersteloperatie. Inge van Dijk CDA 0.13
838 Laten we vandaag met elkaar beslissen: dit moet radicaal anders. Inge van Dijk CDA 0.01
839 Het CDA is erg voorstander van een vorm van vergisrecht, maar het stuit ergens ook tegen de borst dat zo'n recht ĂŒberhaupt nodig is en niet vanzelfsprekend is, dat we een overheid zijn die inwoners met wantrouwen tegemoet treedt en procedures boven moraal laat gaan. Inge van Dijk CDA 0.03
840 Er is immers een fundamenteel verschil tussen een foutje maken en fraude plegen. Inge van Dijk CDA 0.01
842 Is er sprake van slordigheid, miscommunicatie en gebrek aan kennis of is er sprake van opzettelijk handelen? Inge van Dijk CDA 0.01
843 En ga je bij de constatering dat er iets niet goed is gegaan als overheid in eerste instantie uit van een foutje of ga je uit van fraude? Inge van Dijk CDA 0.01
844 Hoe kijk je als overheid naar de samenleving: als een groep mensen die deugt, met een aantal boefjes waar we scherp op moeten blijven of als een groep boeven die alleen een stevig regime in het gareel kan krijgen? Inge van Dijk CDA 0.01
846 Dan het tekortschieten en het bieden van rechtsbescherming. Inge van Dijk CDA 32.45
847 Het CDA gelooft in het proberen te voorkomen van problemen. Inge van Dijk CDA 0.01
848 Daarom zijn we al jaren pleitbezorger van het inrichten van goede fiscale rechtsbescherming binnen de Belastingdienst. Inge van Dijk CDA 0.01
849 Er is een onafhankelijk paar ogen nodig dat op verzoek van de belastingplichtige mee kan kijken in zijn of haar dossier en, wat ons betreft, doorzettingsmacht heeft om tot oplossingen te komen. Inge van Dijk CDA 0.01
850 Een dergelijke rechtsbescherming aan de voorkant zouden wij ook heel graag binnen het UWV gerealiseerd hebben. Inge van Dijk CDA 0.01
851 Ik ben blij dat onze motie om dit te onderzoeken in ieder geval aangenomen is. Inge van Dijk CDA 0.01
852 Ook hier zien we immers dat veel fouten gemaakt worden en dat inwoners vaak tevergeefs om hulp vragen, waardoor ze én flink in de problemen komen én het vertrouwen in de overheid verliezen. Inge van Dijk CDA 1.42
853 Terwijl dit met een relatief eenvoudige interventie aan de voorkant voorkomen had kunnen worden. Inge van Dijk CDA 0.01
854 Want ja, ons rechtssysteem moet goed functioneren, maar laten we ook proberen te voorkomen dat het tot rechtszaken komt. Inge van Dijk CDA 0.01
855 Daarom kijk ik met angst en beven naar hoe de hersteloperatie WIA ingericht gaat worden. Inge van Dijk CDA 0.06
856 Juristen geven aan: doe het niet op de tot op heden voorgestelde manier, want die doet geen recht aan mensen. Inge van Dijk CDA 0.02
857 Maar omdat we vastlopen in de uitvoering, lijken we weinig oog te hebben voor consequenties voor mensen, iets waar de enquĂȘtecommissie expliciet voor waarschuwt. Inge van Dijk CDA 0.02
858 Ik ken het standpunt van de minister tot op heden, maar toch ben ik benieuwd of deze expliciete recente waarschuwingen van juristen hem van standpunt hebben doen veranderen. Inge van Dijk CDA 0.01
860 Het schenden van grondrechten bij het gebruik van gegevens voor fraudebestrijding. Inge van Dijk CDA 0.41
861 Uit de onderzoeken blijkt dat de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer veelvuldig is geschonden bij de uitvoering van risicogericht toezicht in de sociale zekerheid en toeslagen, tot het onrechtmatig verwerken van gegevens aan toe. Inge van Dijk CDA 0.07
862 Mijn belangrijkste vraag is: hoe gaan we dit voorkomen? Inge van Dijk CDA 0.01
863 Gegevensdeling kan heel waardevol zijn en in het belang van inwoners, maar niet zonder goed toezicht. Inge van Dijk CDA 0.01
865 Verschillende collega's benoemden het al: het kabinet wil er niet verder in investeren, omdat men vooral de AVG-compliance binnen overheidsorganisaties wil verbeteren. Inge van Dijk CDA 0.02
866 Maar hoe corrigeert de overheid zichzelf op het moment dat ze wederom de fout ingaan? Inge van Dijk CDA 0.01
867 Hoe zorgen we voor een goede waakhond, die wat ons betreft ook mag bijten? Inge van Dijk CDA 0.01
869 De politiek heeft financiële keuzes gemaakt zonder oog voor de gevolgen voor mensen. Inge van Dijk CDA 0.04
870 Zo vinden we dat het kabinet de zorgelijke financiële posities van gemeenten te lichtvaardig oppakt, want wij vinden persoonlijk contact met de overheid inderdaad een recht voor inwoners. Inge van Dijk CDA 0.02
871 Juist de lokale overheid die dit aspect heel vaak voor haar rekening neemt, zal hier waarschijnlijk noodgedwongen andere keuzes in gaan maken om de begroting nog enigszins sluitend te krijgen. Inge van Dijk CDA 0.13
872 Persoonlijk contact bieden is dan immers geen wettelijke taak meer voor gemeentes. Inge van Dijk CDA 24.62
874 Ik wil geen millimeter afdoen aan de aanbevelingen, want dat zou geen recht doen aan het belangrijke werk van de commissie. Inge van Dijk CDA 0.01
875 Maar ik vraag wel — ik zei het al eerder in mijn inbreng — nogmaals aandacht voor de Staat van de Uitvoering. Inge van Dijk CDA 0.02
876 Als wij die niet met topprioriteit gaan aanpakken, maak ik mij zorgen dat we iets essentieels over het hoofd zien. Inge van Dijk CDA 0.01
877 Om veel van de aanbevelingen op een goede manier uit te kunnen voeren, zal de uitvoering namelijk op orde moeten zijn. Inge van Dijk CDA 0.01
878 Het toeslagenstelsel schaffen we pas echt af als de systemen van de Belastingdienst dat ook aankunnen. Inge van Dijk CDA 33.62
879 Wetten beter laten aansluiten bij de mensen in de samenleving betekent een grotere rol voor de uitvoering bij de totstandkoming van wetten. Inge van Dijk CDA 0.01
880 Dat geldt met name voor de medewerkers die het dagdagelijkse werk doen in contact met de inwoners. Inge van Dijk CDA 40.61
881 Voorkomen van schrijnende gevallen in de praktijk betekent meer aandacht voor de mens achter het dossier, waar binnen de uitvoering ruimte voor gemaakt zal moeten worden. Inge van Dijk CDA 0.01
882 Dat zijn allemaal punten die bijna niet uitvoerbaar zijn als we onze uitvoeringsorganisaties niet de kans geven terug te gaan naar wat de bedoeling was, namelijk het dienen van de samenleving en het effectief oplossen van problemen voor burgers. Inge van Dijk CDA 0.01
883 Van bureaucratische processen en regels naar een meer mensgerichte en oplossingsgerichte dienstverlening. Inge van Dijk CDA 0.01
887 Het kabinet gaat nu bij toeslagen zorgen dat de verschillende departementen en de uitvoering elkaar regelmatig spreken, zodat knelpunten eerder in beeld komen. Inge van Dijk CDA 2.85
888 Maar waarom is die regelmatige feedbackloop met de Haagse beleidsmakers niet gewoon de standaard voor alle uitvoeringsorganisaties en gemeenten? Inge van Dijk CDA 0.01
889 Het kabinet zegt dat het belangrijk is om uitvoerende dienstverleners, burgers en bedrijven aan de voorkant van het beleidsproces te betrekken, maar komt niet verder dan de toetsen die worden gedaan als het beleid al is opgesteld. Inge van Dijk CDA 0.05
890 Maar toetsen zijn misschien minder nodig als je de regels aan de voorkant al samen opstelt. Inge van Dijk CDA 0.02
891 Het programma Vereenvoudiging inkomensondersteuning lijkt al meer die richting op te gaan, maar dat is één tijdelijk programma. Inge van Dijk CDA 0.02
892 Waarom borgen we deze werkwijze niet structureel in de totstandkoming van wetgeving? Inge van Dijk CDA 0.01
893 Laat medewerkers en uitvoeringsorganisaties meer ruimte en vertrouwen krijgen om professionele keuzes te maken gebaseerd op de specifieke situatie van de burger, en niet alleen in schrijnende situaties, maar gewoon altijd. Inge van Dijk CDA 0.01
894 Dat versterkt niet alleen de motivatie van medewerkers, maar vergroot ook de effectiviteit van de dienstverlening. Inge van Dijk CDA 0.03
895 Ik zei het al eerder in mijn betoog: zonder solide basis ontstaan wederom structurele fouten, want je kunt niet bouwen op een wankele fundering. Inge van Dijk CDA 0.02
896 De motie die ik in tweede termijn zal indienen, zal dan ook vragen om de Staat van de Uitvoering topprioriteit te geven, want alleen zo gaan we problemen oplossen en voorkomen we grotere schade. Inge van Dijk CDA 0.03
897 Daarmee geef ik meteen antwoord op de vraag hoe het nu gaat, bijna een jaar na het uitkomen van Blind voor mens en recht. Inge van Dijk CDA 0.01
898 Het gaat niet goed, want mensen wachten nog steeds op dingen die allang hadden moeten gebeuren en het kabinet is niet bereid alle aanbevelingen uit te voeren. Inge van Dijk CDA 0.16
899 Daarom tot slot mijn oproep aan het kabinet, maar ook aan ons als Kamer, om samen de urgentie te blijven bewaken. Inge van Dijk CDA 18.3
900 Is de minister van SZW, als coördinator, bereid om bij zijn collega's erop te blijven hameren dat er prioriteit wordt gegeven aan alle acties, zodat we niet over een jaar zeggen dat er weer niet genoeg gebeurd is? Inge van Dijk CDA 0.02
901 Is het kabinet bereid één integrale halfjaarlijkse voortgangsrapportage naar de Kamer te sturen over de voorgenomen acties, zodat we de prioriteit gezamenlijk kunnen blijven voelen en een vinger aan de pols kunnen houden? Inge van Dijk CDA 0.01
902 Is de Kamer bereid om hier dan ook halfjaarlijks over te spreken met het kabinet? Inge van Dijk CDA 0.01
903 Want waar ik aandacht vraag voor de prioriteit bij de uitvoering, zo vraag ik ook aandacht voor blijvende prioriteit bij de Kamer en het kabinet. Inge van Dijk CDA 0.06
904 We kunnen namelijk alleen voorkomen dat het weer gebeurt als we samenwerken en als we samen bereid zijn om dit tot een succes te maken. Inge van Dijk CDA 0.01
907 Een vraag van de heer ... van de Partij van de Arbeid. voorzitter None 0.01
910 Ik moest even zoeken in mijn hersens, maar daar was het weer. voorzitter None 0.4
911 Ik ben het heel erg eens met het laatste betoog van mevrouw Van Dijk, dat we het als Kamer ook prioriteit moeten blijven geven. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
912 Aan het begin zei mevrouw Van Dijk: er is een verschil tussen woorden en daden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
914 Tegelijkertijd waren ook alle partijen hiervoor kritisch op de woorden van het kabinet, op de reactie zelf. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
917 Daar probeerde ik ook mee af te sluiten, maar dat heb ik dan waarschijnlijk niet duidelijk genoeg gedaan. Inge van Dijk CDA 0.6
918 Ik geef aan het einde aan dat wij het belangrijk vinden dat ze gaan rapporteren over alle aanbevelingen. Inge van Dijk CDA 0.01
919 Daarmee geef ik, denk ik, antwoord op de vraag van de heer Stultiens. Inge van Dijk CDA 0.02
921 Ik zat te wachten of ze het nog ging hebben over de toeslagen en hoe die hervormd zouden moeten worden. Ceder ChristenUnie 28.33
922 De ChristenUnie heeft het voornemen om die volledig af te schaffen en naar een ander systeem te gaan, maar het CDA heeft daar een andere variant voor. Ceder ChristenUnie 0.02
923 Het CDA heeft een andere visie op het gratis maken van de kinderopvangtoeslag, namelijk dat er nog een inkomensafhankelijke bijdrage, met name voor de hogere inkomens, zou moeten zijn. Ceder ChristenUnie 0.04
924 Dan heb je alsnog het vooruitbetalen, het zoeken, het sturen en ook differentiatie tussen inkomens. Ceder ChristenUnie 6.9
926 Dit is, denk ik, een standpunt van een tijd geleden. Ceder ChristenUnie 0.04
927 Het kabinet gaat in principe aan de slag met gratis kinderopvang. Ceder ChristenUnie 0.02
929 Is het CDA nog steeds van mening dat de kant die we opgaan een onwenselijke is of bent u inmiddels tot een voortschrijdend inzicht gekomen als het gaat om het volledig gratis maken van de kinderopvang? Ceder ChristenUnie 0.01
930 Deze discussie voer je in de brede context van het afschaffen van de toeslagen. Inge van Dijk CDA 0.01
931 U pakt er nu één onderdeeltje uit, maar wij vinden het belangrijk dat we de brede discussie voeren. Inge van Dijk CDA 1.06
932 Wij vinden inderdaad dat de toeslagen afgeschaft moeten worden, maar wij vinden ook dat we moeten kijken naar de totale versimpeling van het belastingstelsel en dat we dat hand in hand met elkaar moeten doen. Inge van Dijk CDA 39.45
934 Als de uitkomst is dat het voor de systemen en de uitvoerbaarheid vele malen beter is om voor volledige afschaffing te kiezen, dan zijn wij echt bereid om daar serieus over na te denken. Inge van Dijk CDA 0.01
935 We weten ook dat het financiële consequenties met zich meebrengt; die zullen we dan met elkaar moeten nemen. Inge van Dijk CDA 8.88
937 Wij zijn bereid om die discussie gewoon heel open te voeren. Inge van Dijk CDA 0.01
938 Maar we willen 'm wel graag in z'n geheel voeren en niet op één onderdeeltje. Inge van Dijk CDA 0.01
941 Wij stellen ook een volledige hervorming voor, dus ook op meerdere punten. Ceder ChristenUnie 0.01
942 Alleen zegt het kabinet dat er nog een open gesprek moet plaatsvinden, maar mijn stelling was: dat voeren we al een paar jaar. Ceder ChristenUnie 0.03
943 Mijn vraag is: wat heeft het CDA nog meer nodig om uiteindelijk een knoop door te hakken? Ceder ChristenUnie 0.01
944 Volgens mij worden er op dit moment knopen doorgehakt in de kinderopvang. Inge van Dijk CDA 0.01
947 Dan maken we gewoon keuzes en meerderheden met elkaar. Inge van Dijk CDA 0.2
951 Zeker mag die sneller; daar zijn we het allemaal over eens. Inge van Dijk CDA 0.01
952 Maar deze discussie loopt en die moeten we gewoon fundamenteel goed met elkaar voeren. Inge van Dijk CDA 0.01
953 Daar moeten we met elkaar snel stappen in gaan zetten. Inge van Dijk CDA 0.01
954 Dus als ik het goed begrijp, deelt het CDA de opvatting dat een voorstel, bijvoorbeeld voor de hervorming van de kinderopvangtoeslag, snel, misschien nog sneller dan het kabinet voor ogen heeft, naar de Kamer moet komen, maar maakt het CDA dan pas de weging of ze het voorstel kan steunen. Ceder ChristenUnie 1.6
955 Wij vinden dat je een integrale afweging moet maken, omdat het allemaal met elkaar samenhangt. Inge van Dijk CDA 0.01
956 Het heeft ook te maken met de vraag wat mensen overhouden aan het einde van de maand. Inge van Dijk CDA 0.1
960 Sterker nog, je zou eigenlijk ook nog alle andere inkomensondersteunende maatregelen erbij moeten nemen. Inge van Dijk CDA 0.01
961 Dat maakt het nog complexer — dat besef ik heel goed — maar als we dit goed willen doen, zouden we eigenlijk ook dat lef moeten tonen. Inge van Dijk CDA 1.15
962 Wij zijn nu op de helft van de sprekers die we vandaag gaan horen vanuit de Kamer. Dijk SP 0.01
963 Als ik het een beetje goed beluister, zegt eigenlijk iedereen tegen het kabinet: doe je huiswerk opnieuw. Dijk SP 0.05
964 Deze Kamer heeft een motie aangenomen waarin staat dat we vinden dat alle aanbevelingen moeten worden overgenomen, dat daar ook varianten op moeten worden uitgewerkt, en dat de centen erbij worden geleverd als dat nodig is. Dijk SP 0.03
965 Klopt het dat ik het CDA eigenlijk hetzelfde hoor zeggen als de sprekers die mevrouw Van Dijk voorgingen? Dijk SP 0.02
966 Wij hebben niet voor niets die motie ondersteund een hele tijd geleden. Inge van Dijk CDA 0.01
968 Maar ze hoeven wat mij betreft niet per se alle aanbevelingen over te nemen als ze met betere voorstellen komen, want dat mag namelijk ook. Inge van Dijk CDA 0.01
969 Ik vraag dit omdat ik vermoed dat anders iedere partij in de loop van het debat misschien niet z'n stokpaardjes, maar wel de dingen die zij het meest belangrijk vinden, gaat noemen. Dijk SP 0.01
970 Dan moeten we zo meteen gaan shoppen bij de coalitiepartijen waar we steun voor kunnen krijgen en waarvoor niet. Dijk SP 0.01
971 Ik vrees een beetje dat dat af gaat doen aan het eerdere debat dat deze Kamer heeft gevoerd met de parlementaire enquĂȘtecommissie en dat uiteindelijk niet alle aanbevelingen onvoorwaardelijk overgenomen worden. Dijk SP 0.02
973 En is dat daarmee dan ook, via u, een oproep aan de rest van de sprekers om zo meteen glashelder te zeggen tegen dit kabinet: u moet uw huiswerk opnieuw doen? Dijk SP 0.01
976 De eerste is dat de aanbevelingen inderdaad niet worden overgenomen op de manier die de Kamer voor ogen heeft. Inge van Dijk CDA 1.68
977 De tweede is dat we met elkaar weer de urgentie gaan verliezen, omdat we in de waan van alledag allerlei andere belangrijke dingen gaan doen. Inge van Dijk CDA 0.01
978 De derde is dat we blijven stapelen op de uitvoering, omdat we denken: dan doen we de goede dingen, want we gaan de enquĂȘte netjes opvolgen. Inge van Dijk CDA 1.05
979 Maar daardoor wordt de basis van de uitvoering nog wankeler en schieten we onszelf heel hard in de voet. Inge van Dijk CDA 0.01
981 Daarmee denk ik de vraag duidelijk beantwoord te hebben. Inge van Dijk CDA 0.01
984 We gaan luisteren naar mevrouw Koekkoek van de fractie van Volt. voorzitter None 0.02
986 Bijna een jaar geleden stonden we hier ook al, maar dan met de parlementaire enquĂȘtecommissie in vak K. Bijna een jaar geleden constateerden we dat dit nooit had mogen gebeuren. Koekkoek Volt 0.01
987 Het goede nieuws is dat wij als Kamer en als kabinet de middelen hebben om dit te voorkomen, om te voorkomen dat dit morgen weer zou gebeuren. Koekkoek Volt 0.01
988 Het toeslagenschandaal was immers geen natuurverschijnsel. Koekkoek Volt 0.96
989 Het was een gevolg van collectief falen van alle staatsmachten. Koekkoek Volt 0.15
990 Juist omdat het geen natuurverschijnsel is, hebben we de macht en de middelen om het leed te verzachten en fouten te herstellen, opdat we ze niet weer zullen maken. Koekkoek Volt 0.01
991 We kunnen het toeslagenstelsel afschaffen en in plaats daarvan een simpel en eerlijk basisinkomen invoeren. Koekkoek Volt 0.01
992 We kunnen rechtsbijstand voor iedereen organiseren en we kunnen een overheid creëren waarbij de menselijke maat vooropstaat. Koekkoek Volt 0.01
994 Wanneer ik dan naar de kabinetsreactie kijk, mis ik de urgentie die ik bijna een jaar geleden wel voelde. Koekkoek Volt 0.01
995 Ik mis het besef dat we het hier hebben over een van de grootste schendingen van de grondbeginselen van de rechtsstaat. Koekkoek Volt 0.01
996 Het gaat over een totaal ontspoorde fraudejacht, waarvan het vorige kabinet erkend heeft dat er sprake was van institutioneel racisme. Koekkoek Volt 0.77
997 Dit kabinet stuurt een uitgebreide reactie, maar laat na om met concrete acties te komen. Koekkoek Volt 0.02
998 Daarmee doet het kabinet niet alleen het werk van de parlementaire enquĂȘtecommissie onrecht aan, maar door de urgentie van handelen te miskennen miskent het kabinet ook het grove onrecht dat mensen is aangedaan. Koekkoek Volt 0.01
1000 Ik erken, in de politiek bestaat er niet zoiets als "met grote stappen snel thuis", zeker niet als het om zoiets groots gaat als het toeslagenschandaal. Koekkoek Volt 0.05
1002 Ik sluit me daarom aan bij de dringende oproep om een nieuwe reactie naar de Kamer te sturen waarin concreter wordt ingegaan op alle aanbevelingen en ook duidelijk wordt aangegeven wanneer we wat gaan verbeteren. Koekkoek Volt 0.07
1003 Want met deze reactie kunnen we als Kamer geen genoegen nemen. Koekkoek Volt 0.01
1005 Hoewel ik verwacht dat het kabinet deze oproep ter harte zal nemen, wil ik niet nog een keer maanden wachten voordat ik concretere antwoorden krijg over de aanpak van het toeslagenschandaal. Koekkoek Volt 0.01
1006 Ik heb daarom alvast een aantal concrete vragen, allereerst over het mensbeeld dat het kabinet hanteert. Koekkoek Volt 0.01
1007 Het vorige kabinet erkende dat er sprake was van institutioneel racisme. Koekkoek Volt 0.04
1008 In antwoord op Kamervragen lijkt het kabinet dit ook te erkennen. Koekkoek Volt 7.02
1010 Ik ga ervan uit dat het kabinet met één mond spreekt en erkent dat in het toeslagenschandaal sprake is geweest van institutioneel racisme en dat dit nog steeds een realiteit is waarop concreet actie ondernomen moet worden. Koekkoek Volt 0.07
1012 Kan de minister aangeven welke concrete stappen genomen worden om selectie en toezicht te voorkomen, zodat er niet wederom sprake zal zijn van institutioneel racisme door overheidshandelen? Koekkoek Volt 0.01
1013 Ik vraag hier ook specifiek naar omdat we sinds het toeslagenschandaal hebben gezien dat bij meerdere onderdelen van de overheid, onder andere bij DUO en Buitenlandse Zaken, dit probleem speelt. Koekkoek Volt 0.04
1015 We zien immers dat het kabinet op andere fronten beleid voorstelt dat institutionele ongelijke behandeling juist aanmoedigt. Koekkoek Volt 0.92
1016 Denk aan het afpakken van het paspoort van mensen met een dubbele nationaliteit. Koekkoek Volt 0.01
1019 De rol van discriminerende algoritmen met hun onbedoelde verpletterende impact is keer op keer aangetoond. Koekkoek Volt 0.18
1020 Het gebrek aan begrip en openbaarheid van het gebruik van algoritmen heeft ertoe geleid dat dit onrecht op zo'n grote schaal kon plaatsvinden. Koekkoek Volt 15.69
1021 Daarom aan dit kabinet de vraag waarom nou juist de aanbeveling om het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens structureel op te hogen, niet wordt opgevolgd. Koekkoek Volt 0.03
1022 Juist de AP moet immers in staat gesteld worden om toezicht te houden en advies te geven over hoe je algoritmen goed kunt inzetten en ook welke waarborgen nodig zijn voor het delen van data. Koekkoek Volt 0.01
1023 Is het kabinet bereid om nu eindelijk wel een verplicht algoritmeregister in te stellen? Koekkoek Volt 0.01
1024 Nu wordt slecht sporadisch openbaar gemaakt welke algoritmen worden gebruikt, terwijl een verplicht register mensen in staat zal stellen te begrijpen op basis waarvan selecties zijn gemaakt en ook om zich te verdedigen wanneer er fouten worden gemaakt. Koekkoek Volt 90.16
1025 Ziet het kabinet ook andere oplossingen die de digitale component van het schandaal bij de hoorns kan vatten? Koekkoek Volt 0.01
1026 Tot slot, voorzitter, een vraag over de cultuur van georganiseerde macht en tegenmacht. Koekkoek Volt 0.01
1027 Een belangrijke aanbeveling van de commissie is dat op departementen, maar ook binnen uitvoeringsorganisaties en vooral ook tussen Kamer, kabinet en uitvoering meer ruimte moet komen voor tegenspraak. Koekkoek Volt 0.33
1028 Onwelgevallige adviezen van ambtenaren verdwijnen immers te vaak in een la, waardoor ambtenaren ook sneller geneigd zijn of druk voelen om het gewenste advies te schrijven. Koekkoek Volt 91.08
1029 Ook is het gat tussen de oplossingen van beleidsmakers en de uitvoering in de praktijk, ook de praktijk van gemeenten en wethouders, te groot. Koekkoek Volt 0.01
1030 Daarom zegt de parlementaire enquĂȘtecommissie ook: maak van deze cultuurverandering een prioriteit. Koekkoek Volt 0.01
1031 De simpele vraag aan dit kabinet is: bent u ook van mening dat een veilige cultuur die die tegenmacht bevordert, wordt gestimuleerd door de stappen die dit kabinet zet? Koekkoek Volt 0.01
1032 Welke signalen krijgt het kabinet van ambtenaren en mensen die in de uitvoering werken? Koekkoek Volt 0.01
1033 Zou hier ook het systeemfalen beter aangepakt kunnen worden door een noodrem in te stellen voor de uitvoering? Koekkoek Volt 0.01
1034 Dat zou betekenen dat als we als Kamer en kabinet een onuitvoerbare wet aannemen, de uitvoering deze wet tijdelijk terug mag geven aan regering en parlement, zodat die verbeterd kan worden. Koekkoek Volt 0.03
1035 Ik begrijp, ik weet dat zoiets dwars ingaat tegen het systeem zoals we het nu kennen, maar het is ook duidelijk dat het systeem zoals we het nu kennen, niet werkt. Koekkoek Volt 0.02
1037 Dit kabinet vindt de Kamer aan zijn zijde als het alles in het werk stelt om de toeslagenaffaire aan te pakken. Koekkoek Volt 35.14
1038 We hebben een kans om het gedane onrecht zo veel als mogelijk te herstellen. Koekkoek Volt 0.01
1039 Deze kans niet pakken is niet alleen een schoffering van het parlement, het is vooral een schoffering van de ouders en de kinderen wier levens verpletterd zijn door dit onrecht. Koekkoek Volt 0.02
1040 Ik roep dit kabinet op om deze kritiek als een aansporing te zien om met een veel betere en concretere reactie te komen, want dit rapport dreigt nu in een bureaucratische la te verdwijnen. Koekkoek Volt 0.01
1042 We moeten alles in het werk stellen zodat dit niet morgen nog eens kan gebeuren. Koekkoek Volt 0.01
1043 Laat die grote moed die ouders, kinderen en alle betrokkenen hebben getoond om dit schandaal boven water te krijgen, niet voor niets zijn. Koekkoek Volt 0.01
1046 Dan gaan we luisteren naar mevrouw Van Eijk van de fractie van de VVD. voorzitter None 0.01
1047 Qua spoorboekje: ik streef ernaar om voor de lunch te schorsen na de eerste termijn van de Kamer. voorzitter None 0.03
1049 Het aantal interrupties in deze termijn wil ik beperken tot zes. voorzitter None 12.06
1051 Nou, bijzonder dat de voorzitter nu allemaal vermeldt op het moment dat 
 Van Eijk VVD 16.55
1052 Ik deel ook mee dat we een microfoonprobleem hebben. voorzitter None 0.02
1053 Het was niet dat u overmand werd door emotie, maar af en toe valt het geluid een beetje uit. voorzitter None 19.84
1060 Sorry, ik was even afgeleid door de microfoonproblemen. voorzitter None 0.22
1064 Wij zijn een kleine fractie en dit is een belangrijk debat. Kostić PvdD 0.01
1065 Tegelijkertijd heb ik om 12.30 uur een belangrijk gesprek van een uur over een andere groep die is verpletterd door de overheid, namelijk de omwonenden van Tata Steel. Kostić PvdD 0.03
1066 Ik zou daarom willen voorstellen dat we in ieder geval voordat ik aan de beurt ben, schorsen, als dat kan, dus in ieder geval voor 12.30 uur. Kostić PvdD 0.01
1069 Ja, maar dan zou ik twee keer moeten schorsen, namelijk één keer voor de lunch en één keer om het kabinet bedenktijd te geven. voorzitter None 0.26
1070 Is het niet makkelijker dat we uw bijdrage naar voren halen en dat u spreekt na mevrouw Van Eijk? voorzitter None 0.01
1072 Het liefst zou ik de volgorde willen aanhouden, als dat kan. Kostić PvdD 0.01
1073 Als u om 12.30 uur weg moet, is het gewoon het handigst dat u voor 12.30 uur spreekt. voorzitter None 0.01
1077 Ik zou heel graag de volgorde willen aanhouden, maar als het niet anders kan, dan zie ik wel hoe ik het doe. Kostić PvdD 0.01
1080 Nou, ik had voorgesteld dat misschien wat eerder zou worden geschorst. Kostić PvdD 0.02
1083 Zullen we afspreken dat u na mevrouw Van Eijk spreekt? voorzitter None 0.01
1093 De vraag waarom het toeslagenschandaal heeft kunnen gebeuren, is beantwoord door de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Van Eijk VVD 0.02
1094 Het rapport Blind voor mens en recht biedt verklaringen voor wat er is gebeurd. Van Eijk VVD 0.06
1095 De commissie heeft aanbevelingen gedaan om de patronen te doorbreken en te voorkomen dat opnieuw mensen worden vermorzeld. Van Eijk VVD 1.79
1096 Namens mijn fractie wil ik nogmaals onze dank uitspreken voor de doorwrochte analyse en de heldere conclusies en aanbevelingen. Van Eijk VVD 0.47
1097 Vandaag voeren we met elkaar het debat over het rapport en de reactie daarop van het kabinet. Van Eijk VVD 0.01
1098 Het is een kabinetsreactie die leest als een verzamelbrief met veel verwijzingen naar en/of aankondigingen van andere kabinetsreacties, afzonderlijke brieven, wetsvoorstellen die nog moeten komen, en andere trajecten. Van Eijk VVD 0.03
1099 De staf heeft dit in een handzaam overzicht gezet, maar heeft daarmee ook pijnlijk zichtbaar gemaakt dat er nog veel, heel veel moet gebeuren. Van Eijk VVD 0.01
1102 De VVD constateert een dogmatische, starre houding. Van Eijk VVD 0.06
1103 We missen de ruimte voor discussie, verandering, of andere perspectieven of "varianten", zoals in de aangenomen motie staat. Van Eijk VVD 6.37
1104 Vindt de VVD dan dat het kabinet ĂĄlle aanbevelingen, zonder enig voorbehoud, had moeten overnemen en deze ook precies zo moet uitvoeren? Van Eijk VVD 0.02
1106 Wij begrijpen dat het voorbereiden van wetgeving zorgvuldig moet gebeuren en dat er in de uitwerking nog heel veel keuzes te maken zijn. Van Eijk VVD 0.01
1107 Het is belangrijk dat de Kamer daarbij betrokken wordt. Van Eijk VVD 0.01
1108 Anders zouden we onze eigen rol ook weinig serieus nemen. Van Eijk VVD 0.01
1109 Wij begrijpen dat bijvoorbeeld voor de vraag of de vergoedingen voor de sociale advocatuur verhoogd moeten worden, het rapport van de commissie-Van der Meer II wordt afgewacht. Van Eijk VVD 0.01
1111 Aan de andere kant snappen wij niks van de opmerking "persoonlijk contact is echter niet in alle gevallen gewenst of haalbaar". Van Eijk VVD 0.01
1112 Zo klinkt het alsof in één keer iedere burger en iedere ondernemer voor alle zaken met de overheid persoonlijk contact wenst, omdat het al dan niet in een wet is opgenomen. Van Eijk VVD 0.02
1114 Ik heb geen idee welke inschatting hier is gemaakt. Van Eijk VVD 0.01
1115 De VVD vindt het in ieder geval belangrijk dat die burger of ondernemer naast digitaal contact ook per post en telefoon contact kan hebben met de overheid. Van Eijk VVD 0.02
1117 Met de aanbevelingen wordt recht gedaan aan het leed dat mensen is aangedaan. Van Eijk VVD 0.65
1118 Ook wordt nadrukkelijk naar voren gekeken om leed te voorkomen. Van Eijk VVD 0.02
1120 Er zijn verbeteringen die op korte termijn kunnen worden doorgevoerd. Van Eijk VVD 0.01
1121 Echter, veel aanbevelingen vragen om wijzigingen in wet- en regelgeving en zullen meerdere jaren of zelfs kabinetsperiodes in beslag nemen. Van Eijk VVD 0.01
1122 Ik mis in de kabinetsreactie de rode draad, een tijdlijn, en samenhang met de aanbevelingen. Van Eijk VVD 0.01
1123 Kan het één niet zonder het ander, of is dat minder effectief of zelfs belemmerend? Van Eijk VVD 0.01
1124 Ik mis ook een reflectie van het kabinet op de gevolgen van de aanbevelingen voor al lopende trajecten. Van Eijk VVD 0.02
1125 Gaan we onverminderd op dezelfde voet verder of vragen de aanbevelingen om bijsturing of koerswijziging? Van Eijk VVD 0.01
1129 In het debat van vandaag wil ik stilstaan bij twee onderwerpen. Van Eijk VVD 1.5
1130 Het zijn onderwerpen die mensen direct raken, die zichtbaar en voelbaar zijn. Van Eijk VVD 0.01
1133 Tegelijkertijd is duidelijk geworden dat het toeslagenstelsel fundamentele problemen kent: hoge terugvorderingen en nabetalingen, complexiteit, het feit dat het moeilijk te begrijpen is, niet-gebruik. Van Eijk VVD 0.52
1134 De grootste urgentie zit bij het aanpassen van de kinderopvangtoeslag door het dynamische karakter van de grote bedragen die teruggevorderd kunnen worden. Van Eijk VVD 0.01
1135 De VVD is daarom een groot voorstander van de nieuwe financieringssystematiek waarin de vergoeding voor kinderopvang direct aan kinderopvangorganisaties wordt uitgekeerd. Van Eijk VVD 0.03
1136 Volgende week is het commissiedebat over het nieuwe stelselontwerp. Van Eijk VVD 0.01
1137 Hierin zijn nog een aantal belangrijke keuzes te maken. Van Eijk VVD 0.01
1138 Bij de losse toeslagen beziet het kabinet welke stappen er mogelijk zijn in de transitie naar het eindbeeld op lange termijn, waarbij de huidige inkomensverdeling en budgettaire kaders het uitgangspunt zijn. Van Eijk VVD 0.02
1140 En zijn die kaders niet te beperkend in de eerste verkennende fase om het gewenste politieke draagvlak te halen, vraag ik aan de staatssecretaris van Financiën. Van Eijk VVD 0.02
1141 Blijkbaar wordt er per toeslag in samenwerking met de betreffende opdrachtgever een agenda opgesteld met op te lossen knelpunten, verbeteringen en een doorkijk naar toekomstige prioriteiten. Van Eijk VVD 0.02
1143 De VVD wil concrete oplossingen voor de problemen van mensen. Van Eijk VVD 0.01
1144 Kan de staatssecretaris van Financiën hierop reageren? Van Eijk VVD 0.01
1146 De VVD verwacht van dit kabinet dat er vaart wordt gemaakt met de vereenvoudiging van het toeslagen- en belastingstelsel. Van Eijk VVD 2.13
1147 Uitgangspunten bij de uitwerking hiervan zijn wat de VVD betreft dat er minder inkomensafhankelijke regelingen komen, dat we werken meer laten lonen en dat de middeninkomens erop vooruitgaan. Van Eijk VVD 0.03
1148 De VVD houdt het kabinet ook aan de drie doelen van het hervormen van de inkomensondersteuning, namelijk een lagere marginale druk, eenvoud en zekerheid. Van Eijk VVD 0.01
1149 In het bijzonder dreigt de aandacht van het kabinet voor de marginale druk nog weleens weg te zakken. Van Eijk VVD 0.01
1151 Ten tweede de herziening van het handhavings- en sanctioneringsbeleid. Van Eijk VVD 0.01
1152 De VVD wil dat iedere burger en ondernemer in Nederland voelt dat de overheid er voor hen is. Van Eijk VVD 0.01
1153 Medewerkers in de uitvoeringsorganisaties hebben een belangrijke taak bij het signaleren waar de menselijke maat ontbreekt. Van Eijk VVD 1.36
1154 Zo'n signaal kan wijzen op een onbedoelde uitwerking of een onbedoeld neveneffect van wetgeving of beleid. Van Eijk VVD 0.01
1155 Medewerkers kunnen daarnaast de ernst van de impact van een signaal op burgers, ondernemers en de organisatie inschatten op basis van criteria zoals de mate waarin iemand er last van ondervindt, de kwetsbaarheid van de groep en welke groep erdoor wordt geraakt. Van Eijk VVD 0.03
1156 In de Meerjarenstrategie 2025-2030 van de Belastingdienst is dit signaalmanagement verder uitgewerkt. Van Eijk VVD 0.01
1157 De VVD wil dat medewerkers hierin maximaal worden ondersteund. Van Eijk VVD 0.02
1158 Wordt dit ook toegepast bij andere uitvoeringsorganisaties, zoals het UWV en de Dienst Toeslagen, vraag ik aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de staatssecretaris van Financiën. Van Eijk VVD 0.02
1160 Wordt er domeinoverstijgend gekeken om te voorkomen dat mensen tussen wal en schip geraken? Van Eijk VVD 0.01
1161 Hoe wordt de Kamer geĂŻnformeerd over de signalen en de acties die worden ondernomen? Van Eijk VVD 0.01
1162 Mevrouw Van Eijk zegt dat er wat moet gebeuren en dat zij uitkijkt naar de plannen waar het kabinet mee komt. Ceder ChristenUnie 0.02
1163 Het kabinet geeft juist aan dat het een open gesprek met de Kamer wil. Ceder ChristenUnie 0.03
1164 Als het zo doorgaat, dan wacht u op plannen en dan wacht het kabinet tot het open gesprek met ons is afgerond, met als gevolg dat de urgentie wegebt. Ceder ChristenUnie 0.18
1165 Ik kan me voorstellen dat de VVD, los van wat het kabinet wil, heeft nagedacht over welke stappen er nodig zijn ten aanzien van het hervormen van het toeslagenstelsel. Ceder ChristenUnie 0.17
1166 Volgens mij staat de VVD er niet hetzelfde in als de ChristenUnie, maar ik ben toch benieuwd of u bereid bent om uw kaarten op tafel te leggen, want ik denk dat dit debat onderdeel is van het open gesprek. Ceder ChristenUnie 0.12
1167 Hopelijk kunnen we het kabinet meer richting urgentie duwen. Ceder ChristenUnie 0.01
1168 Wat de VVD wil ten aanzien van de toeslagen is helder: wij willen op termijn van de toeslagen af. Van Eijk VVD 6.18
1169 Wetende dat dit jaren en soms ook kabinetsperiodes kan duren, vinden we het wel belangrijk om te blijven werken aan verbeteringen in en vereenvoudigingen van het huidige toeslagenstelsel. Van Eijk VVD 0.02
1170 Vandaar ook dat wij urgentie voelen — die voelen wij volgens mij allemaal — ten aanzien van de kinderopvangtoeslag. Van Eijk VVD 0.01
1172 Het lijkt een beetje op het antwoord dat mevrouw Inge van Dijk van het CDA heeft gegeven: je kan het toeslagenstelsel niet op zichzelf beschouwen. Van Eijk VVD 0.02
1173 Je zal daar ook het belastingstelsel en de inkomensondersteuning bij moeten betrekken. Van Eijk VVD 0.01
1174 Die drie moeten bij elkaar gaan komen om uiteindelijk te komen tot een ontwerp van een stelsel dat gaat werken voor mensen. Van Eijk VVD 0.01
1176 Maar het antwoord op de vraag wat de VVD wil met de toeslagen, is: wij willen op termijn van de toeslagen af. Van Eijk VVD 0.02
1178 Alleen, we weten dat "op termijn" nog heel lang kan duren. Ceder ChristenUnie 0.49
1179 Tegelijkertijd bereidt dit kabinet voorstellen voor om de toeslagen juist te verhogen, waardoor mensen afhankelijker worden van toeslagen of premies. Ceder ChristenUnie 0.02
1181 Hoe langer we wachten, hoe afhankelijker mensen worden van die premies, met als gevolg dat het nog lastiger wordt om ze af te schaffen zonder inkomenseffecten voor vooral de lagere inkomens. Ceder ChristenUnie 0.65
1182 Ziet u dat wij in een kafkaëske situatie komen te zitten als we niet snel urgentie tonen, vraag ik via de voorzitter. Ceder ChristenUnie 0.23
1183 Mijn vraag is daarom: welke urgentie voelt de VVD als het bijvoorbeeld gaat om de kinderopvangtoeslag? Ceder ChristenUnie 0.01
1184 Op welke termijn ziet u voor u dat het voorstel naar de Kamer toe komt? Ceder ChristenUnie 0.01
1185 Wat ik zojuist in mijn inbreng heb gezegd, is dat de hervorming van de kinderopvangtoeslag en met name de stap maken naar een ander financieringsstelsel zodat die onzekerheid en dat risico op terugvordering bij die ouders wordt weggenomen, wat ons betreft de hoogste prioriteit heeft. Van Eijk VVD 0.02
1186 In het regeerprogramma en het hoofdlijnenakkoord staat de datum "1 januari 2027" en wat ons betreft blijven we daar vol op inzetten. Van Eijk VVD 0.01
1187 Volgens mij is het debat van volgende week daar cruciaal in. Van Eijk VVD 0.01
1191 Mensen die onbedoeld een fout maken, mogen niet als fraudeur worden bestempeld. Van Eijk VVD 0.01
1192 Bij het maken van een onbewuste fout of vergissing moeten burgers niet in financiële problemen komen. Van Eijk VVD 0.01
1193 De VVD is het hiermee eens en kijkt uit naar het wetsvoorstel waarin wordt vastgelegd dat Dienst Toeslagen geen bestuurlijke boetes meer aan burgers kan opleggen voor verzuimen. Van Eijk VVD 0.05
1194 We zullen wel kritisch zijn en blijven op het aanpassen van de maximumhoogte voor boetes op vergrijpen wanneer oneigenlijk gebruik van regelingen aan de orde is. Van Eijk VVD 0.01
1196 De VVD heeft er vertrouwen in dat professionals weten wat ze moeten doen en de beslisruimte die ze hebben ook kunnen gebruiken, zolang dat zich bevindt binnen de kaders van wet- en regelgeving. Van Eijk VVD 0.04
1197 Mijn vraag aan het kabinet is of medewerkers in de uitvoering op dit moment de ruimte hebben om af te wijken als de gevolgen voor mensen onevenredig groot zijn of in strijd zijn met de bedoeling van de wet. Van Eijk VVD 0.02
1199 Ook op het terrein van de sociale zekerheid werkt het kabinet aan een herziening van het huidige handhavings- en sanctioneringsbeleid. Van Eijk VVD 0.01
1200 In een recente brief is ingegaan op de voor- en nadelen van discretionaire bevoegdheden, bijvoorbeeld op het gebied van terugvordering. Van Eijk VVD 0.01
1201 Zo wordt met het oog op recente jurisprudentie overwogen om bij terugvorderingen meer rekening te houden met fouten van de overheid. Van Eijk VVD 0.01
1202 Wat is de uitwerking op de verschillende beleidsterreinen, vraag ik aan het kabinet. Van Eijk VVD 0.01
1203 De VVD vindt de nadruk die de commissie en het kabinet leggen op burgers terecht, maar vraagt zich ook wel af hoe het zit met kleine ondernemers of zelfstandigen die onbewust een fout of vergissing maken. Van Eijk VVD 0.04
1204 Hoe wordt voor deze groepen de menselijke maat teruggebracht? Van Eijk VVD 0.01
1207 Fiscale fraude tast de financiële basis van onze publieke voorzieningen aan. Van Eijk VVD 99.88
1208 Zonder voldoende handhaving kan het maatschappelijk draagvlak voor het doen van aangifte en het betalen van belasting afnemen. Van Eijk VVD 0.02
1209 De mate van beleidsinzet en middelen voor de bestrijding van fraude moeten wat betreft de VVD samenhangen met de geschatte omvang van de fraude. Van Eijk VVD 0.01
1210 In de handhavingsstrategie van de Belastingdienst zien we dit terug. Van Eijk VVD 0.01
1211 Hoe zit het met georganiseerde of bewuste fraude bij toeslagen of in de sociale zekerheid? Van Eijk VVD 0.01
1212 De commissie doet de aanbeveling dat businesscases en andere perverse prikkels geen rol horen te spelen in fraudebestrijding. Van Eijk VVD 0.02
1213 Kan het kabinet inzicht geven in de opbrengsten die op dit moment zijn ingeboekt op de verschillende departementale begrotingen die mogelijk deze kwalificatie hebben of als taakstelling worden ervaren door bijvoorbeeld uitvoeringsorganisaties? Van Eijk VVD 0.02
1214 Ten slotte: "Een parlement dat goed zijn werk doet". Van Eijk VVD 0.01
1215 Vanaf deze plek wil ik de werkgroep Voor een Kamer die Werkt bedanken voor de stand-van-zakenbrief. Van Eijk VVD 0.03
1217 De VVD volgt vanzelfsprekend de commissie en haar aanbeveling dat de Kamer haar wetgevende taak serieus moet nemen. Van Eijk VVD 0.02
1218 Bij de totstandkoming van beleid en wetten moet worden bekeken of de uitvoering dat beleid ook waar kan maken. Van Eijk VVD 0.01
1219 Uitvoeringtoetsen bij nieuwe wetgeving en invoeringstoetsen nadat de wet in werking is getreden, zijn belangrijke instrumenten. Van Eijk VVD 0.06
1220 Wat ik me wel afvraag: wat gebeurt er als na een negatief advies van een uitvoeringsorganisatie een wetsvoorstel grondig wordt aangepast? Van Eijk VVD 0.01
1223 Is daar een afwegingskader of iets dergelijks voor? Van Eijk VVD 0.01
1224 De door de commissie gedane aanbeveling om een afkoelperiode in te gelasten ten aanzien van amendementen is verstandig. Van Eijk VVD 0.02
1225 We zullen elkaar moeten aanspreken om ongelukken te voorkomen. Van Eijk VVD 0.01
1227 Voorzitter, hier wil ik het in eerste termijn bij laten. Van Eijk VVD 0.01
1230 Toen ik de reactie van het kabinet las, was de grote vraag bij onze fractie: wat is hier nou misgegaan? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1232 Ik dacht: de VVD-fractie heeft vast dingen geblokkeerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
1233 Ik ben blij om te horen dat dat eigenlijk helemaal niet het geval is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1234 Sterker nog, ik hoor: "Pijnlijk zichtbaar; teleurstellend. Stultiens GroenLinks-PvdA 1.71
1239 Dat zijn eigenlijk allemaal woorden die ik heel erg deel. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1240 Dus mijn cruciale vraag aan de VVD is: deelt de VVD de oproep van alle partijen hiervoor dat er een betere kabinetsreactie moet komen? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1241 Ik vind het nu te snel om die conclusie te trekken. Van Eijk VVD 0.01
1242 Op basis van de brief zou ik zeggen: ja, probeer het opnieuw. Van Eijk VVD 0.01
1243 Daarbij weet ik dat er ook nog kabinetsreacties komen op andere rapporten die er liggen, zoals dat van de Staatscommissie rechtsstaat. Van Eijk VVD 0.03
1246 Of het heel erg helpend is om op deze reactie een nieuwe reactie te vragen of om het af te wachten, vind ik ingewikkeld. Van Eijk VVD 0.01
1247 Ik wil daarbij ook eerst de reactie van het kabinet afwachten. Van Eijk VVD 0.01
1248 Maar dat zal wel beter moeten en een richting moeten geven naar een fundamentelere verbetering. Van Eijk VVD 0.01
1249 Ik ben het eens met de heer Stultiens en ik ben blij met deze reactie. Sneller D66 0.56
1250 Ik wil nog even terug naar de commissie-Van der Meer II, over de sociale advocatuur. Sneller D66 0.01
1251 Mevrouw Van Eijk zei: wij willen ook die onderbouwing hebben. Sneller D66 0.02
1252 Maar de kritiek die ik uitte in mijn termijn was: er is geen geld gereserveerd. Sneller D66 0.02
1253 Met "we kijken uit naar het rapport" wordt het uiteraard vooruitgeschoven. Sneller D66 0.01
1254 De oproep was: zorg dat het wordt verruimd; zorg dat het wordt verhoogd. Sneller D66 0.03
1255 Is dat wel de lijn die de VVD blijft steunen, ook als zo meteen uit Van der Meer blijkt dat dit geld kost? Sneller D66 0.01
1257 Met de ondertekening van de motie bij het debat met de commissie onderschrijven we de analyse, de conclusies en de aanbevelingen. Van Eijk VVD 0.01
1258 We hebben daarbij ook aangegeven dat al die trajecten zich op, zoals ik het maar noem, verschillende snelheden bevinden. Van Eijk VVD 0.02
1260 Ze hebben wel of geen budgettaire consequenties en vragen wel of niet om een wijziging in wet- en regelgeving. Van Eijk VVD 0.01
1261 Dat is wel wat iedere keer opnieuw moet worden beoordeeld. Van Eijk VVD 0.01
1263 Wij hebben als Kamer volgens mij heel erg duidelijk uitgesproken wat wij belangrijk vinden. Van Eijk VVD 0.01
1265 Als dat niet zo is, zal er een voorstel naar de Kamer komen. Van Eijk VVD 0.01
1267 Mijn vrees, ook op basis van ervaringen na commissie-Van der Meer I, is dat dat voorstel misschien niet uit het kabinet komt. Sneller D66 0.02
1268 Dan is dit juist het moment, het debat over het rapport van de parlementaire enquĂȘte waar deze aanbeveling specifiek in staat, om tegen het kabinet te zeggen: als het rapport komt, als het onderzoek er is, willen wij dat er opvolging aan wordt gegeven. Sneller D66 1.12
1269 Dan willen wij dat er wordt gezorgd dat de vergoedingen omhooggaan, zodat er op termijn ook rechtsbescherming beschikbaar is voor mensen die geen advocaat kunnen betalen. Sneller D66 0.18
1270 Dat is volgens mij het signaal dat we hier nu moeten afgeven. Sneller D66 0.01
1271 Ik hoop dat de verwijzing naar het rapport die mevrouw Van Eijk in de eerste termijn doet, niet een kwestie van vooruitschuiven is, een afleidingsmanoeuvre die er uiteindelijk toe leidt dat het geld dat we nodig hebben om het uit te voeren, niet beschikbaar komt. Sneller D66 13.99
1272 Ik noemde het in mijn termijn ook: er wordt alweer over extra bezuinigingen gesproken. Sneller D66 0.02
1273 Er zitten al allerlei bezuinigingen in de begrotingen voor de komende jaren. Sneller D66 0.03
1274 Dus de ruimte die moet worden gevonden 
 Dat gaat bij Justitie en Veiligheid gewoon niet gebeuren. Sneller D66 0.01
1275 Volgens mij probeerde ik in mijn inbreng juist het proces te pakken, om dat stap voor stap te doen. Van Eijk VVD 0.01
1276 Ik heb nadrukkelijk niet de deur dichtgegooid om geld of middelen beschikbaar te stellen voor de sociale advocatuur. Van Eijk VVD 0.01
1277 Maar ik vind het te snel en te vroeg om daar nu een bedrag aan te koppelen en deze aanbeveling dan letterlijk op deze manier over te nemen. Van Eijk VVD 0.01
1278 Als het het kabinet lukt om deze middelen te vinden 
 Dat is wel het eerlijke antwoord. Van Eijk VVD 0.01
1281 Door de aanbevelingen te onderschrijven geeft deze Kamer volgens mij bij meerderheid aan wat haar prioriteiten zijn op dit specifieke punt. Van Eijk VVD 5.49
1282 Die hebben we onderschreven, dus we gaan er samen voor knokken. Van Eijk VVD 0.01
1283 Kijkend naar de mate waarin de VVD-fractie aangeeft dat de kabinetsreactie teleurstellend is, ben ik in diezelfde mate eigenlijk zeer teleurgesteld in dit antwoord van de VVD op glasheldere en zeer terechte vragen van D66. Dijk SP 0.02
1285 U doet precies hetzelfde als het kabinet doet in die kabinetsbrief. Dijk SP 0.2
1286 Laat ik er even een paar uit pakken: menselijk contact, sociale advocatuur, een netwerk voor landelijke juridische ondersteuning en investeren in de Autoriteit Persoonsgegevens. Dijk SP 0.02
1290 Waarom wacht u daarop, terwijl u die aanbevelingen allemaal heeft ondersteund en heeft onderschreven met een motie. Dijk SP 0.03
1292 Omdat ik op dit moment onvoldoende inzicht heb in alle consequenties. Van Eijk VVD 0.01
1294 Daarom hebben we ook zo geworsteld — volgens mij heeft iedereen dat ook meegemaakt — met de exacte bewoording van de motie die bijna Kamerbreed is ingediend. Van Eijk VVD 1.16
1295 Wij willen echt ook onze taak als Tweede Kamer serieus nemen. Van Eijk VVD 0.01
1296 Of je het nou hebt over zorgvuldige wet- en regelgeving of over het budgetrecht, ik wil die afweging kunnen maken. Van Eijk VVD 0.01
1297 Ik zei net richting de heer Sneller dat we er samen voor gaan knokken. Van Eijk VVD 0.02
1298 Als ik die informatie heb 
 Die wil ik ook heel graag mee terugnemen naar mijn fractie; ik heb het ook te bespreken met de woordvoerder die erover gaat. Van Eijk VVD 0.28
1300 Maar dat zegt niet dat ik niet mee wil denken of niet mee wil doen. Van Eijk VVD 0.01
1301 Ik noemde net een aantal punten die geld gaan kosten. Dijk SP 0.01
1302 Dan kunnen we niet verzanden in processen, maar dan moeten er politieke beslissingen worden genomen. Dijk SP 0.01
1303 En dat het kabinet er geen bedrag achter zet, nadat er een jaar lang een rapport ligt van een parlementaire enquĂȘtecommissie 
 Dat had er al lĂĄng moeten liggen. Dijk SP 0.17
1304 En men had minimaal de uitspraak moeten doen, over al die aanbevelingen: "Dat gaan we doen. Dijk SP 0.07
1307 Want ik snap uw worsteling wel: u weet niet wat het bedrag is. Dijk SP 0.01
1308 Maar bent u het met mij en de SP-fractie eens dat er aan die voorstellen en aanbevelingen die hier breed gesteund werden, ook door uw partij, bedragen gekoppeld moeten worden? Dijk SP 0.01
1309 En bent u het ermee eens dat dat snel moet, dat we daar niet nog een jaar op kunnen wachten en dat we niet op allerlei rapporten moeten gaan wachten? Dijk SP 0.01
1310 Daar moeten gewoon bedragen aan worden gehangen, zodat wij weten waar we beslissingen over nemen. Dijk SP 0.01
1312 Met de strekking van al die aanbevelingen zijn we het eens, kabinet. Dijk SP 0.04
1313 Het is misschien hier of hier een miljoentje te veel of een miljoentje te weinig, maar we zijn het eens met de strekking ervan." Dijk SP 0.01
1316 Ik ben eerlijk gezegd ook teleurgesteld in uw reactie. Dijk SP 0.01
1317 De VVD zegt namelijk: wij hebben die aanbevelingen gesteund, maar het kabinet komt met een hele summiere reactie. Dijk SP 0.07
1318 Ik verwachtte dat de VVD er dan ook bedragen aan zou willen koppelen, want anders laten we het aan onszelf om te gaan lopen zoeken. Dijk SP 0.01
1319 Laat het kabinet uitzoeken welke bedragen eraan gekoppeld worden, en dan geven wij er een klap op. Dijk SP 0.01
1320 Ik ben het eens met de strekking van dit verhaal van de heer Dijk van de SP. Van Eijk VVD 0.01
1322 Kom met die betere reactie, zoals we dat net noemden, en maak dat een stuk concreter, zodat wij daar met z'n allen een besluit over kunnen nemen. Van Eijk VVD 0.05
1323 Eén opmerking van mevrouw Van Eijk hield mij bezig. Ceder ChristenUnie 0.01
1324 Zij zei: we moeten hier zaken met elkaar doen, maar we moeten ook serieus naar geldzaken kijken. Ceder ChristenUnie 0.02
1325 Dat is waar, maar een van de conclusies van het rapport is dat financiële dominantie geleid heeft tot de problemen die het rapport beschrijft. Ceder ChristenUnie 0.1
1326 Dan maak je dus niet de keuze dat er iets moet gebeuren en kijk je vervolgens hoe je het geld regelt, maar dan kijk je eerst hoeveel geld er is of welke kaders er zijn vastgesteld en laat je dat leidend zijn voor de politieke keuzes. Ceder ChristenUnie 1.59
1327 Ik proef dat de VVD dat doet ten aanzien van de sociale advocatuur. Ceder ChristenUnie 0.03
1328 Het is bij de sociale advocatuur geen geheim dat minder mensen sociaal advocaat willen worden, mede ook doordat de vergoedingen — ik ben zelf sociaal advocaat geweest — gewoon te laag zijn. Ceder ChristenUnie 0.17
1329 Daardoor krijgt een groot aantal mensen geen rechtsbescherming. Ceder ChristenUnie 0.01
1330 Deelt de VVD de conclusie dat er meer geld bij moet en dat het de vraag is om hoeveel geld het gaat? Ceder ChristenUnie 0.01
1332 Of betwist u de conclusie dat er ĂŒberhaupt geld bij moet? Ceder ChristenUnie 0.01
1333 Want dan hebben we een andere discussie met elkaar. Ceder ChristenUnie 0.09
1335 Maar over hoeveel dat moet zijn en hoe je dat vervolgens wil inzetten, moeten we met elkaar het debat kunnen voeren. Van Eijk VVD 0.01
1336 Zo hebben we er allemaal een beeld bij voor wie de sociale advocatuur op dit moment bereikbaar is. Van Eijk VVD 14.28
1337 Dat is uiteraard voor de groep die het nodig heeft, maar we constateren met elkaar ook dat er een groep is die steeds vaker buiten de boot valt als het gaat om dit soort regelingen. Van Eijk VVD 7.64
1338 Ik noem het dan toch, want ik heb het nog niet genoemd, dus het mag volgens mij. Van Eijk VVD 0.03
1339 Ik heb het misschien wel al genoemd: de middeninkomens. Van Eijk VVD 0.01
1341 Daar zou ik graag het debat verder met u over willen voeren. Van Eijk VVD 0.01
1342 Er werden net de woorden "het gaat mij iets te snel" gebruikt. Van Baarle DENK 0.02
1343 Die woorden hoorde ik mevrouw Van Eijk letterlijk zeggen. Van Baarle DENK 0.01
1345 We zijn een jaar verder en dit kabinet komt niet verder dan in heel veel gevallen gewoon oplepelen wat al bestond en al in gang is gezet. Van Baarle DENK 0.02
1347 Als we het een jaar later over bedragen hebben en mevrouw Van Eijk zegt dat het haar allemaal veel te snel gaat, wanneer moet er dan een besluit genomen worden? Van Baarle DENK 0.01
1348 We kunnen toch niet met elkaar accepteren dat we een jaar verder zijn, weten wat er allemaal opgeschreven is en na een jaar nog steeds concluderen dat het geld voor de AP er niet is, dat er een wetsvoorstel wordt aangekondigd zonder dekking en dat er geen geld is voor de sociale advocatuur? Van Baarle DENK 0.45
1350 Nou, wat ons betreft gaat het niet heel lang doorduren. Van Eijk VVD 0.01
1351 Dat is ook mijn reactie geweest richting de heer Stultiens. Van Eijk VVD 0.01
1352 Deze kabinetsreactie is in die zin onvoldoende om nu op alles ja te zeggen, omdat heel veel zaken niet zijn ingevuld. Van Eijk VVD 0.11
1354 Maar gezien het veel te lang heeft geduurd voordat deze kabinetsreactie er lag en gezien de inhoud van de brief, deel ik de teleurstelling. Van Eijk VVD 0.04
1356 Ik ben blij dat mevrouw Van Eijk de teleurstelling deelt. Van Baarle DENK 0.01
1358 Ik vind het echt geen pas geven in de richting van al die gedupeerde ouders om een jaar later hiermee te komen. Van Baarle DENK 0.01
1359 De vraag was: wanneer moet die duidelijkheid er dan wel komen? Van Baarle DENK 4.5
1360 Is de VVD in ieder geval bereid een datum, een moment, te geven waarop zij van het kabinet een voorstel verwacht van hoe dat geld geregeld gaat worden en hoe dat ingevuld gaat worden? Van Baarle DENK 0.01
1361 Is de VVD bereid te zeggen: zij het binnen ministeries, zij het op een andere manier, wij willen als VVD dat het geregeld gaat worden op dĂĄt moment. Van Baarle DENK 0.01
1362 Ik ga er in de tweede termijn bij u op terugkomen, nadat ik de kabinetsreactie heb gehad. Van Eijk VVD 0.01
1364 Dan gaan we luisteren naar de heer Edgar Mulder 
 O, er is nog een vraag van het lid Kostić. voorzitter None 0.01
1366 Een van de belangrijke aanbevelingen van de commissie is om te reflecteren op het gedrag van partijen en Kamerleden. Kostić PvdD 0.01
1367 Samengevat gaat het dan met name over de ophitspolitiek, ophitsen tegen burgers, tegen bepaalde groepen burgers, en wat voor gevolgen dat kan hebben. Kostić PvdD 0.04
1369 Daarom vraag ik hoe de VVD reflecteert op de rol van de VVD in de afgelopen jaren. Kostić PvdD 0.01
1370 Kunnen zij nu excuses aanbieden aan de slachtoffers voor het jarenlange ophitsbeleid? Kostić PvdD 0.01
1371 Het is niet de eerste keer dat wij in deze Kamer spreken over de toeslagenaffaire. Van Eijk VVD 0.26
1372 Meerdere kabinetten, meerdere bewindspersonen en meerdere partijleiders hebben daar heel vaak hun excuses voor aangeboden. Van Eijk VVD 0.02
1373 Ik vind het persoonlijk niet nodig om dat hier nog een keer te doen. Van Eijk VVD 0.01
1376 Ik had graag een persoonlijke reflectie gehoord van mijn collega. Kostić PvdD 0.02
1377 Ik denk namelijk dat dat ook wel wat met de mensen thuis doet. Kostić PvdD 0.01
1378 De VVD was niet de enige met vieze vingerafdrukken op de wetten en de politiek, maar die partij was wel een van de belangrijkste spelers. Kostić PvdD 4.44
1380 De aanbeveling van de commissie is om te werken aan een sterke rechtsstaat en aan mensenrechten, en om ervoor te zorgen dat de ombudspolitiek zich niet weer voordoet. Kostić PvdD 5.52
1383 Zoals ik al zei in het begin van mijn inbreng hebben wij de aanbevelingen van de commissie onderschreven. Van Eijk VVD 0.01
1384 Dat betekent dat discriminatie of racisme op geen enkele manier — op geen Ă©nkele manier — geaccepteerd kan worden. Van Eijk VVD 0.01
1387 Er wordt gezegd — net zoals in de rechtsstaatverklaring — dat iedereen zich netjes houdt aan de wet- en regelgeving en niet gaat discrimineren. Kostić PvdD 0.04
1389 Natuurlijk, het zou wat zijn als de VVD hier nu gaat zeggen: we zijn voor discriminatie. Kostić PvdD 0.01
1390 Maar mijn vraag was om te reflecteren op daadwerkelijk gedrag en beleid van de VVD in combinatie met andere coalitiepartijen. Kostić PvdD 0.01
1391 Hoe vindt mijn collega van de VVD dat het op dit moment, gewoon in gedragingen, gaat? Kostić PvdD 0.02
1392 Ziet zij op z'n minst een mogelijkheid — laat ik het zo formuleren — tot verbetering? Kostić PvdD 0.01
1393 Volgens mij zijn we met z'n allen elke dag bezig met de verbeteringen waar het lid Kostić het over heeft. Van Eijk VVD 0.03
1395 Het frame of de richting die we in geduwd worden, maakt dat we iedere keer weer in de verdediging moeten schieten. Van Eijk VVD 0.01
1397 We hebben gisteren een heel mooi debat gehad met de nieuwe staatssecretaris van Financiën over de hersteloperatie. Van Eijk VVD 0.01
1398 Wij voelen ons ontzettend verantwoordelijk om dit op te lossen. Van Eijk VVD 0.01
1399 Ik hoop van harte — dit bedoel ik ook Kamerbreed — dat we aan dezelfde kant van het touw trekken. Van Eijk VVD 0.01
1403 Dan gaan we luisteren naar de heer Edgar Mulder van de fractie van de PVV. voorzitter None 0.01
1404 De parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag deed onderzoek naar de toeslagenaffaire. Edgar Mulder PVV 0.01
1405 Dat resulteerde in december 2020 in het rapport Ongekend onrecht. Edgar Mulder PVV 0.01
1406 In 2022 volgde de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Edgar Mulder PVV 0.01
1408 Na twee jaar presenteerde deze commissie het eindrapport, getiteld: Blind voor mens en recht. Edgar Mulder PVV 0.01
1410 Over beide rapporten zijn al eerder debatten gevoerd, hier in de plenaire zaal en ook veel in commissiezalen. Edgar Mulder PVV 0.01
1411 Denk aan de debatten over het toeslagenschandaal en alle ellende die daarmee samenhangt. Edgar Mulder PVV 0.01
1412 Dat is niet meer dan terecht, want we kunnen niet genoeg debatteren over deze inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van Nederland. Edgar Mulder PVV 0.01
1414 Het is al eerder genoemd, maar het kan niet vaak genoeg gezegd worden: het feit dat volledig onschuldige mensen stukgemaakt werden door de Nederlandse overheid, door onze overheid, is walgelijk. Edgar Mulder PVV 72.62
1415 Mensen die niets misdaan hadden, werden jarenlang opgejaagd door de Belastingdienst en in de financiële ellende gestort. Edgar Mulder PVV 0.66
1417 We hebben dus twee enquĂȘtes, twee rapporten, veel debatten en een aantal terecht harde conclusies, waaronder de vaststelling dat de rechtsstaat geschonden is. Edgar Mulder PVV 0.01
1418 De rechtsstaat is geschonden, door hoge ambtenaren, door rechters en door de Raad van State. Edgar Mulder PVV 0.02
1421 Mijn vraag is: hoe kijkt het kabinet hiertegen aan? Edgar Mulder PVV 0.01
1422 Het vorige debat over dit rapport was met de opstellers ervan. Edgar Mulder PVV 0.01
1423 Vandaag gaat het over de reactie van het nieuwe kabinet. Edgar Mulder PVV 0.01
1424 De PVV kan zich voor een deel vinden in die reactie. Edgar Mulder PVV 0.03
1425 Het allerbelangrijkste is dat ook wij van mening zijn dat dit schandaal niet nogmaals mag en kan gebeuren. Edgar Mulder PVV 0.01
1426 Het rapport en de reactie van het kabinet kunnen hierbij helpen. Edgar Mulder PVV 0.01
1427 Zoals gezegd: voor de PVV is het allerbelangrijkste dat we ervoor zorgen dat overheidshandelen nooit meer, maar dan ook nooit meer, mag leiden tot dat vreselijke schandaal. Edgar Mulder PVV 0.01
1428 Daaruit volgt ook dat een aantal conclusies uit het rapport onze steun krijgen, bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat er een evenredigheidstoets wordt opgenomen in wetten en dus dat burgers een foutje moeten kunnen maken zonder daarvoor extreem hard te worden gestraft. Edgar Mulder PVV 0.02
1429 Om maar eens een cliché te gebruiken: de overheid is er voor de burgers en niet andersom. Edgar Mulder PVV 0.01
1430 Als wij als Kamer alleen al dit kunnen meenemen uit alle verhoren en uit alle debatten, is dat winst, want het mag niet nogmaals gebeuren. Edgar Mulder PVV 0.01
1431 De PVV zegt dus "ja" tegen de menselijke maat, "ja" tegen aanpassing van het fraudebeleid en "ja" tegen het niet meer gebruiken van de alles-of-nietsbenadering. Edgar Mulder PVV 0.02
1432 Wij onderschrijven dus dat wij niet moeten doorslaan bij die fraudebestrijding, maar we moeten zeker ook niet te soft worden, zeg ik ook tegen mijn collega's hier. Edgar Mulder PVV 0.03
1433 Voor de PVV blijft dus staan dat het niet zo kan zijn dat we wegkijken als mensen bewust bezig zijn om de boel te flessen. Edgar Mulder PVV 0.02
1434 Criminelen moet je oppakken en straffen, want we moeten onze sociale rechtsstaat beschermen en beveiligen. Edgar Mulder PVV 0.01
1435 Een systeem waarbij bijna 6 miljoen huishoudens vele miljarden euro's ontvangen is niet alleen foutgevoelig, maar ook fraudegevoelig. Edgar Mulder PVV 22.97
1437 In een van de commissiedebatten na uitkomst van het eerste rapport, kreeg ik geen steun toen ik aandacht vroeg voor de situatie rond een beautysalon hier in Den Haag. Edgar Mulder PVV 0.01
1438 Dat was een salon waar mensen 's avonds via de achteringang naar binnen konden. Edgar Mulder PVV 0.01
1439 Zij kregen daar te horen — niet in het Nederlands, want dat spraken ze niet — hoe ze geld moesten aanvragen voor toeslagen en hoe ze €30.000 konden ontvangen. Edgar Mulder PVV 0.03
1440 Er waren genoeg signalen van potentiële fraude, maar niemand wilde die oppikken. Edgar Mulder PVV 0.04
1441 Niemand steunde me: niet de Belastingdienst, niet de FIOD, niet de politie. Edgar Mulder PVV 0.05
1443 Nogmaals, ik zeg niet dat er gefraudeerd is, want dat weet ik niet. Edgar Mulder PVV 1.64
1444 Maar als je het helemaal niet gaat onderzoeken, kom je daar ook nooit achter. Edgar Mulder PVV 0.01
1445 Bulgaren die frauderen, moeten gewoon gestraft worden en het onterecht uitgekeerde geld moet terug naar Nederland. Edgar Mulder PVV 0.17
1446 Hoe is het toch mogelijk dat we nu te maken hebben met een tweede Bulgarenfraude? Edgar Mulder PVV 0.02
1449 Mensen die €30.000 claimen bij de hersteloperatie, terwijl ze zelf nog nooit gebruik hebben gemaakt van kinderopvang of zelfs helemaal geen kinderen hebben, moeten ook aangepakt worden. Edgar Mulder PVV 1.54
1450 Ook omdat dit soort gedrag uiteindelijk ten koste gaat van de echte slachtoffers. Edgar Mulder PVV 0.01
1452 De conclusie kan niet anders zijn dan dat we, om de sociale zekerheid te beschermen, niet moeten inboeten op fraudebestrijding. Edgar Mulder PVV 0.01
1453 Mijn vraag aan het kabinet is: vindt het kabinet ook dat we fraude moeten blijven bestrijden? Edgar Mulder PVV 5.9
1454 Gisteren hadden we een debat over het toeslagenschandaal en de oplossingen daarvoor. Dijk SP 0.01
1455 We hebben het toen ook gehad over eventuele fraude bij zo'n €30.000-regeling. Dijk SP 0.02
1457 Echt top dat u niet bij dat debat aanwezig was en geen enkel voorstel heeft gedaan om er wel iets aan te doen. Dijk SP 0.1
1463 Menselijk contact, investeren in de Autoriteit Persoonsgegevens, een netwerk van sociaaljuridische ondersteuning in buurten, wijken, dorpen en steden en het versterken van de sociale advocatuur: het zijn allemaal conclusies en aanbevelingen die de enquĂȘtecommissie aan de Kamer meegaf. Dijk SP 0.01
1465 Dit hele onderwerp interesseert uw partij geen zier. Dijk SP 0.01
1467 U komt nu met allerlei afleidingsmanoeuvres om het weer over Bulgarenfraude te hebben, alsof er in de Kamer ook maar één partij is die niet vindt dat je fraude moet aanpakken! Dijk SP 0.12
1469 Met witteboordencriminaliteit wordt 4,2 miljard euro aan fraude begaan. Dijk SP 99.99
1473 Witteboordencriminaliteit interesseert u geen zier. Dijk SP 0.01
1474 U wilt alleen maar afleiden van het onderwerp, zodat u zich er niet druk over hoeft te maken. Dijk SP 0.01
1475 Als het om dit onderwerp gaat, vind ik wat ik het afgelopen jaar heb gezien werkelijk een schijnvertoning van de PVV. Dijk SP 0.01
1476 De ouders die slachtoffer zijn van het toeslagenschandaal hebben geen zier aan u, omdat het u geen zier kan interesseren. Dijk SP 0.01
1477 Ik heb zelden zo veel onzin in een korte interruptie gehoord. Edgar Mulder PVV 0.05
1478 Om te beginnen was er gisteren een tweeminutendebat. Edgar Mulder PVV 0.01
1479 Daarbij zijn moties ingediend en daarover gaan we gewoon volgende week stemmen. Edgar Mulder PVV 0.01
1483 We hebben met een aantal andere Kamerleden zij aan zij gestaan om de slachtoffers te helpen. Edgar Mulder PVV 0.01
1484 Wij als partij hebben ervoor gezorgd dat de private schulden zijn kwijtgescholden. Edgar Mulder PVV 0.02
1486 En we zijn tot op de dag van vandaag bezig om ervoor te zorgen dat mensen ook het geld terugkrijgen, waarvoor er geen verklaring van de notaris is. Edgar Mulder PVV 0.02
1487 Dat zijn allemaal zaken die we altijd hebben gedaan. Edgar Mulder PVV 0.04
1492 Ik snap dat u bezig bent om uw partijtje een beetje uit het slop te halen. Edgar Mulder PVV 0.01
1493 Dat gun ik u ook, maar dit soort absurde vergelijkingen maken, is zielig. Edgar Mulder PVV 0.01
1495 Mooi hĂš, dat de PVV gelijk aangevallen wordt op feiten, zoals het niet ondersteunen van de conclusies en het niet ondersteunen van de aanbevelingen van de parlementaire enquĂȘtecommissie? Dijk SP 0.01
1497 Uw partij was hier gisteren, maar heeft het woord niet eens gevoerd. Dijk SP 0.04
1499 U komt nu met een heel verhaal over dat u fraudebestrijding zo ontzettend belangrijk vindt. Dijk SP 0.03
1500 Dan had u er gisteren moeten zijn en voorstellen moeten indienen die dat zouden verbeteren. Dijk SP 0.01
1504 Het gaat mij om al die ouders, met wie we jarenlang zij aan zij strijden. Dijk SP 8.69
1505 Zij mogen meer verwachten, ook van een partij als de uwe. Dijk SP 0.01
1506 Ik concludeer dat de interruptie er eerst over ging dat het ons niet zou interesseren wat er met de toeslagenouders was gebeurd en dat, na mijn weerwoord, uiteindelijk overgestapt wordt op de conclusies en aanbevelingen van de tweede enquĂȘtecommissie. Edgar Mulder PVV 0.03
1508 Als u dat had gezegd, had ik u een gewoon antwoord willen geven. Edgar Mulder PVV 0.01
1509 Uw hele verhaal over dat wij niets hebben gedaan om die mensen te helpen, is totale onzin. Edgar Mulder PVV 0.03
1510 Het hangt alleen samen met dat rare ingestorte partijtje van u. Edgar Mulder PVV 0.01
1511 De heer Mulder komt hier een pro-formaverhaaltje houden. Van Baarle DENK 0.01
1512 Ik kan me zijn bijdrage bij het vorige debat ook nog herinneren. Van Baarle DENK 0.01
1515 De heer Mulder heeft niet eens de tweede termijn gedaan, omdat hij als woordvoerder van de grootste partij niet in staat was om de verantwoordelijkheid te nemen om een motie in te dienen, waarin hij de hele Kamer kon meekrijgen. Van Baarle DENK 0.08
1516 Die ouders, de gedupeerden van de toeslagenmisdaad, zijn voor een disproportioneel groot aandeel ouders met een migratieachtergrond. Van Baarle DENK 0.06
1517 Dat staat in het rapport en dat weet de heer Mulder. Van Baarle DENK 0.03
1518 Dat heeft er alles mee te maken dat het recht op gelijke behandeling is geschonden. Van Baarle DENK 0.02
1519 Het heeft ermee te maken dat nationaliteit, dubbele nationaliteit, maar ook de leeftijd van iemands bsn-registratie als proxy voor migratie-achtergrond zijn gebruikt. Van Baarle DENK 0.02
1520 Daardoor bestaat een disproportioneel deel van de ouders die gedupeerd zijn uit ouders met een migratie-achtergrond. Van Baarle DENK 0.01
1521 De PVV wuift die institutionele discriminatie in deze toeslagenmisdaad altijd weg. Van Baarle DENK 0.03
1522 Daarmee spuugt de PVV al die ouders met een migratieachtergrond, waarvoor dit systeem uiteindelijk een racistisch monster is geworden, in het gezicht. Van Baarle DENK 23.31
1524 De heer Mulder gebruikt hier immers weer ronkende termen als Bulgarenfraude. Van Baarle DENK 0.03
1525 Het kan mij niet schelen of mensen die frauderen Bulgaren zijn; frauderende mensen zijn frauderende mensen. Van Baarle DENK 0.24
1527 Dan doet hij eigenlijk precies hetzelfde als aan het begin van de toeslagenmisdaad is gebeurd. Van Baarle DENK 0.03
1528 Waarom blijft de PVV, een door en door discriminerende beweging, die mensen vastpinnen op hun nationaliteit, en heeft zij niks geleerd? Van Baarle DENK 2.54
1530 Zoals de heer Van Baarle al zei: we hebben hier de vorige keer een debat over gevoerd. Edgar Mulder PVV 0.02
1532 Wederom maakt de heer Van Baarle dezelfde foute opmerkingen, want dubbele nationaliteit is niet gebruikt als indicator voor fraude. Edgar Mulder PVV 0.04
1534 Het zijn allemaal feiten; het staat in het rapport. Edgar Mulder PVV 0.02
1537 Institutioneel racisme, zo'n verzonnen term, is ook niet hetzelfde als racisme. Edgar Mulder PVV 0.27
1538 Even helemaal terug naar het begin van de interruptie. Edgar Mulder PVV 0.01
1539 Wij waren gewoon ook bij het vorige debat aanwezig, wat iedereen ook roept. Edgar Mulder PVV 0.02
1541 Dat wij geen motie wilden indienen waarin we alle aanbevelingen overnemen, is gewoon ons goed recht. Edgar Mulder PVV 0.01
1542 Wij zijn niet van plan om klakkeloos al die dingen over te nemen. Edgar Mulder PVV 0.01
1544 Ik heb in een commissie gezeten waarin helemaal geen conclusies werden getrokken. Edgar Mulder PVV 0.02
1545 Dat wilde men immers niet, want het ging over moskeeën, en daar mochten we geen aanbevelingen over doen en conclusies over trekken. Edgar Mulder PVV 0.03
1546 Nu zijn het er negentien, dat vonden we een beetje veel, en vandaar dat we niet meegegaan zijn met een motie die alles ondersteunde. Edgar Mulder PVV 0.06
1547 Maar, zoals ik net al gezegd heb, hebben we wel een aantal positieve punten gezien, ook in de reactie van het kabinet. Edgar Mulder PVV 0.02
1549 Maar een gebrek aan aanbevelingen en conclusies over moskeeën is er in dit huis niet bepaald. Van Baarle DENK 0.1
1550 Daar is de partij van de heer Mulder hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor. Van Baarle DENK 0.05
1552 De heer Mulder heeft Ăłf beperkingen in zijn zichtmogelijkheden, Ăłf hij leest gewoon doelbewust om de conclusies in het rapport heen. Van Baarle DENK 0.05
1555 De commissie trekt een conclusie: het recht op gelijke behandeling is daarmee geschonden. Van Baarle DENK 0.02
1556 Mijn vraag aan de heer Mulder is: ziet hij dat gewoon niet? Van Baarle DENK 3.42
1557 Heeft hij een ander rapport gelezen dan ik, of wil hij het niet zien, omdat de conclusie van racisme en discriminatie de PVV niet goed uitkomt, omdat dat het verdienmodel van de PVV ondermijnt? Van Baarle DENK 0.02
1558 Nou, het verdienmodel racisme zit bij de partij DENK. Edgar Mulder PVV 0.04
1559 In het rapport is niet geconstateerd dat er sprake was van racisme. Edgar Mulder PVV 99.81
1560 Dat is ook in het debat hier de vorige keer uitgebreid besproken. Edgar Mulder PVV 0.02
1561 Er was zelfs een tijd lang een discussie tussen de heer Ceder en mevrouw Maatoug die daarover ging. Edgar Mulder PVV 0.01
1562 Uiteindelijk moesten die ook constateren dat er geen sprake was van racisme. Edgar Mulder PVV 0.01
1563 Sterker nog, staatssecretaris Van Rij heeft daar ook een heel lang debat met u over gehad. Edgar Mulder PVV 0.02
1564 Uiteindelijk zei hij ook dat er geen sprake was van een ideologie die mensen indeelt in rassen. Edgar Mulder PVV 0.03
1565 Dus uiteindelijk is er onder de streep geen racisme geconstateerd. Edgar Mulder PVV 0.07
1566 Dat u dat niet prettig vindt, dat u dat graag in een rapport wilt lezen terwijl het er niet staat, is uw zaak. Edgar Mulder PVV 0.01
1567 Het is aan mij om de dingen te benoemen die ik wel belangrijk vind. Edgar Mulder PVV 0.01
1568 Nogmaals, het is niet mijn rapport waarover we het hier hebben. Edgar Mulder PVV 0.04
1569 We hebben het over het rapport van een enquĂȘtecommissie en de reactie van het kabinet daarop, en ik reageer vandaag op de reactie van het kabinet. Edgar Mulder PVV 0.03
1570 De mensen die geĂŻnteresseerd zijn in de discussie over of het nu wel of niet racisme is, verwijs ik terug naar de vorige debatten en in ieder geval het interruptiedebatje tussen de heer Van Baarle en mij van oktober. Edgar Mulder PVV 0.01
1571 Een filmpje ervan staat zelfs bij De Telegraaf op de site. Edgar Mulder PVV 0.02
1572 Dan kan iedereen zien hoe dat gegaan is en wie er gelijk had. Edgar Mulder PVV 0.02
1573 Ik constateer dat de heer Mulder heel erg blij is om dankzij dat debat met mij in De Telegraaf gekomen te zijn. Van Baarle DENK 0.02
1576 Het vorige kabinet heeft wel degelijk het woord in de mond genomen dat er bij de toeslagenmisdaad sprake was van institutioneel racisme. Van Baarle DENK 0.08
1579 Dat betekent dat het vorige kabinet heeft erkend — dit kabinet nog niet, maar het vorige wel — dat er in het beleid en in de beleidspraktijk sprake was van het maken van onderscheid op basis van ras. Van Baarle DENK 0.06
1580 Dat zat in al die kenmerken die ik net heb genoemd, van het gebruik van dubbele nationaliteit of nationaliteit tot het gebruik van het bsn als proxy voor migratieachtergrond. Van Baarle DENK 0.01
1581 Ik constateer dat de PVV niet verder komt dan hier pro forma een bijdrage te leveren, waarin het kabinet niet eens wordt gevraagd om iets te doen, in termen van geld of in termen van concrete maatregelen. Van Baarle DENK 0.14
1582 Ik constateer ook dat de PVV niet erkent dat al die ouders zijn geraakt door discriminerende modellen. Van Baarle DENK 0.15
1583 De PVV geeft helemaal niets om die gedupeerde ouders. Van Baarle DENK 0.02
1584 Ik vind dat echt stuitend voor een politieke partij die hier jarenlang munt uit heeft proberen te slaan en die nu regeringsverantwoordelijkheid draagt en niets voor die mensen betekent. Van Baarle DENK 0.02
1586 Hij begint met het woord "racisme", en als hij daarop wordt aangesproken, zegt hij dat er sprake is van institutioneel racisme. Edgar Mulder PVV 0.02
1588 Voor mensen die misschien niet weten wat dat is: het is een heel leuke definitie. Edgar Mulder PVV 0.01
1589 De definitie van institutioneel racisme komt uit een visienota op een mensenrechtelijke aanpak van het College voor de Rechten van de Mens en luidt als volgt. Edgar Mulder PVV 0.01
1594 Ik zou zeggen: kijk naar racisme en discriminatie; dat zijn zaken die verwerpelijk zijn. Edgar Mulder PVV 0.01
1596 Maar om nou zo'n gekunsteld gedrocht te maken en dan te zeggen dat het daardoor fout is ... Het punt is juist dat het toeslagenschandaal al zo erg is dat het helemaal niet nodig is om er nog eens racisme bij te halen. Edgar Mulder PVV 0.02
1598 Het is al schandalig, waarom zou je er dan nog zoiets bij betrekken? Edgar Mulder PVV 0.01
1600 Excuus dat ik u zo lang laat wachten, meneer Stultiens. Edgar Mulder PVV 0.01
1602 We hebben net acht partijen gehad, van de SP tot en met de VVD, die zeiden: teleurstellende reactie van het kabinet. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
1603 Schaart de PVV zich in dat rijtje of is de PVV de enige partij die het wel een goede reactie van het kabinet vond? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1604 Ik vind die niet helemaal goed, maar voor een deel kan ik me erin vinden, zoals ik zei. Edgar Mulder PVV 0.03
1605 Het gaat om het deel dat niet uitgevoerd wordt, de aanbevelingen die blijven liggen. Stultiens GroenLinks-PvdA 2.33
1606 Nu zeggen alle partijen: er moet meer gebeuren, want we willen voorkomen dat een volgend schandaal weer kan gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
1607 Deelt de PVV die opvatting of zegt zij: hier kunnen we mee verder; laat maar zoals het is? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1608 U heeft waarschijnlijk gemist dat wij in het vorige debat twee maanden geleden helemaal niet bereid waren om al die aanbevelingen over te nemen. Edgar Mulder PVV 0.03
1612 Het punt is juist ... Ik weet dat de PVV niet alle aanbevelingen steunt, maar vindt zij wat hier nu ligt voldoende? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.1
1617 Anders hebben we straks de situatie dat de hele Kamer het onvoldoende vindt, behalve de PVV. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
1619 Ja, misschien bij de persworst van mevrouw Faber, maar bij deze reactie had ik niet verwacht dat alleen de PVV zou zeggen "wat er nu ligt is voldoende". Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
1620 Jammer, die mannelijke vrouwenhaat van u, die opmerkingen tussendoor. Edgar Mulder PVV 0.01
1623 Vandaar dat ik net ook aan het kabinet vroeg of het ook vindt dat fraude wel blijvend bestreden moet worden. Edgar Mulder PVV 0.02
1624 Dat vinden we belangrijk, dus dat willen we graag horen. Edgar Mulder PVV 0.01
1626 Ook wij hebben gesteld dat het belangrijk is dat fraude aangepakt moet worden. Ceder ChristenUnie 0.01
1627 Alleen, het betoog van de heer Mulder lijkt wel een beetje op datgene waar het rapport voor waarschuwt en waardoor we de afgelopen jaren tot besluiten zijn gekomen waarvan in ieder geval een groot deel van de Kamer achteraf spijt kreeg. Ceder ChristenUnie 0.08
1628 U veronderstelt namelijk dat alleen de PVV voor fraudebestrijding is. Ceder ChristenUnie 0.77
1629 Dan lijkt het alsof er hier in de Kamer partijen zijn die daar niet voor zouden zijn. Ceder ChristenUnie 0.01
1630 Dat is retoriek, terwijl u heel goed weet dat iedereen hier vindt dat fraude aangepakt moet worden. Ceder ChristenUnie 0.78
1631 Het probleem is dat ook fouten als fraude zijn aangemerkt en dat daar vervolgens een keiharde aanpak op is losgelaten. Ceder ChristenUnie 24.83
1633 In het interruptiedebat met de heer Van Baarle maakte u het onderscheid tussen racisme en nationaliteit, maar de Autoriteit Persoonsgegevens heeft het kabinet op de vingers getikt en heeft gezegd dat nationaliteit als risicofactor discriminerend en onbehoorlijk was. Ceder ChristenUnie 0.05
1635 Ik hoor u in uw betoog eigenlijk zeggen — tenminste, dat dacht ik in het interruptiedebat met de heer Van Baarle te horen — dat nationaliteit, wat de PVV betreft, ondanks de conclusie van de AP, wel verder in het toekomstige fraudebeleid toegepast zou moeten worden. Ceder ChristenUnie 0.08
1639 Ik ben blij om te horen dat ook de ChristenUnie voor fraudebestrijding is. Edgar Mulder PVV 0.07
1642 Wij vinden ook dat fraude hard bestreden moet worden. Edgar Mulder PVV 0.01
1643 Het probleem met de toeslagenaffaire was juist dat onschuldige burgers werden aangepakt. Edgar Mulder PVV 0.08
1644 Ik vond uw inleiding eigenlijk heel treffend voor alle gesprekken die ik heb gevoerd met gedupeerden. Edgar Mulder PVV 0.01
1647 Het punt met veel van die ouders was dat ze toeslagen kregen die twee, drie keer zo hoog waren als hun eigen inkomen, hun eigen salaris. Edgar Mulder PVV 0.02
1648 Toen de alles-of-nietsmethode werd toegepast en mensen na een halfjaar of een jaar dat hele bedrag moesten betalen, kwamen ze gelijk in een onmogelijke positie terecht. Edgar Mulder PVV 0.03
1649 Omdat ze niet terechtkonden bij de Belastingdienst, omdat daar mensen hele foute dingen deden, ging het van kwaad tot erger. Edgar Mulder PVV 0.13
1650 U schetste heel pijnlijk en treffend hoe dat is gegaan. Edgar Mulder PVV 0.02
1651 Dat is dus iets wat wij niet verstaan onder fraudebestrijding. Edgar Mulder PVV 6.04
1652 We vinden wel dat mensen erop aangesproken mogen worden als ze dat doelbewust doen. Edgar Mulder PVV 0.01
1654 Nogmaals, een dubbele nationaliteit zat niet in de systemen. Edgar Mulder PVV 0.02
1655 Er was een systeem waarin iemand als Nederlander stond aangegeven. Edgar Mulder PVV 0.01
1656 Dat kon ook iemand met een dubbele nationaliteit zijn. Edgar Mulder PVV 33.19
1658 Je had ook een andere groep, waar bijvoorbeeld Finnen of mensen uit Zwitserland in stonden. Edgar Mulder PVV 0.02
1660 Ik zie niet in hoe dat fout of racistisch kan zijn. Edgar Mulder PVV 0.01
1662 Ik wil nog één keer proberen om voorbij het recenseren van interrupties te komen. Sneller D66 0.01
1666 Ik probeer te kijken of we niet toch — de heer Dijk stelde die vragen wel degelijk in zijn eerste interruptie; u sloeg alleen aan op een ander onderwerp — iets meer gevoel kunnen krijgen bij wat de PVV nu eigenlijk vindt. Sneller D66 0.03
1667 Ja, niet alle aanbevelingen hoeven overgenomen te worden, maar de heer Dijk noemde in zijn interruptie een aantal serieuze aanbevelingen over sociale advocatuur, menselijk contact et cetera, et cetera. Sneller D66 0.04
1670 Ze gaan niet over: pak fraude wel of niet hard aan. Sneller D66 0.01
1671 Daar gaat de heer Mulder tot nu toe vaak naar terug in zijn antwoorden. Sneller D66 0.02
1672 De heer Ceder heeft daar volgens mij goede woorden over gesproken. Sneller D66 0.18
1673 Ik zou hem dus toch willen uitnodigen om nog iets meer inzicht te geven in wat hij vindt van de onderdelen van de kabinetsreactie die gaan over hele serieuze dingen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat de rechtsstaat beter gaat werken en dat soort dingen inderdaad nooit meer voor kunnen komen. Sneller D66 0.01
1675 Misschien is het goed om dit nog eens te zeggen, maar we hebben hier al een debat over gehad. Edgar Mulder PVV 0.02
1676 Toen ben ik bevraagd omdat ik hier als PVV'er stond om te vertellen wat we van het rapport vonden. Edgar Mulder PVV 0.01
1678 Ik dacht dat dit debat bedoeld was om te reageren op de brief van het kabinet hierover, maar ik wil best nog een keer vertellen wat de PVV belangrijk vindt. Edgar Mulder PVV 0.01
1680 Er hoeft wat ons betreft geen geld bij voor sociale advocatuur. Edgar Mulder PVV 0.03
1681 Het recht op contact is mooi en zou je willen, maar als je dat gaat omschrijven als een recht, schilderen we onszelf in een hoekje. Edgar Mulder PVV 0.01
1682 Want als iemand dan toevallig geen contact kan krijgen omdat het druk is of om welke reden dan ook, krijgen we weer dwangsommen en dat soort ellende. Edgar Mulder PVV 0.01
1683 Ik heb altijd voor ogen ... Dat is een heel ander verhaal. Edgar Mulder PVV 0.01
1684 Ik heb een tijdje ook over natuur mogen debatteren. Edgar Mulder PVV 0.01
1685 Toen ging het op een gegeven moment over de waterkwaliteit. Edgar Mulder PVV 0.01
1686 Iedereen hier vertelt altijd dat de waterkwaliteit nu heel veel slechter is. Edgar Mulder PVV 7.77
1689 We hebben een paar jaar geleden afgesproken dat de kwaliteit van water zo'n beetje moet voldoen aan de kwaliteit van een Zwitsers bergbeekje. Edgar Mulder PVV 0.04
1691 Dan heb ik hier dus debatten met mensen die de hele tijd zeggen: ja, maar het voldoet niet aan dit en het voldoet niet aan dat en dat is slecht. Edgar Mulder PVV 0.02
1692 Maar het is een feit dat het water in Nederland veel beter is dan 20 Ă  30 jaar geleden. Edgar Mulder PVV 99.99
1694 In die tijd mocht je in sommige plassen wel of niet zwemmen. Edgar Mulder PVV 0.01
1695 Dat zeg ik als voorbeeld om dit aan te geven, voorzitter. Edgar Mulder PVV 0.01
1696 Het is een beetje een lange inleiding, maar ik ben een oude man en dan krijg je dat op een gegeven moment. Edgar Mulder PVV 0.04
1697 Om me bij het jeugdige enthousiasme van de heer Sneller te scharen ... Als je over die aanbevelingen maar van alles toezegt, hebben we over een paar maanden weer debatten over toezeggingen die we niet kunnen nakomen. Edgar Mulder PVV 0.05
1699 Je moet per aanbeveling en per conclusie kijken of het ĂŒberhaupt mogelijk is en of het ook mogelijk is op korte termijn. Edgar Mulder PVV 0.01
1700 Vandaar dat we een kabinet hebben dat met een reactie komt en dat ook met wetten komt die we een voor een gaan behandelen. Edgar Mulder PVV 33.47
1701 Maar om zomaar te zeggen "negentien aanbevelingen nemen we over" zonder te kunnen voorspellen — dat geldt ook voor u, meneer Sneller — of het allemaal binnen een paar maanden kan, vind ik niet goed en niet terecht. Edgar Mulder PVV 0.06
1704 En ja, uiteindelijk moet het belastingstelsel op de schop, met al die moeilijke toeslagen en uitzonderingen. Edgar Mulder PVV 0.01
1705 Wij willen net als het kabinet dat er een einde komt aan het huidige ingewikkelde, geheel vastgelopen systeem, maar wel onder een heel belangrijke voorwaarde, namelijk dat het niet ten koste gaat van de mensen die het allemaal niet cadeau krijgen in het leven. Edgar Mulder PVV 0.01
1706 Nederland moet ook leefbaar blijven voor bijvoorbeeld kinderen die niet opgroeien in een D66-gezin. Edgar Mulder PVV 0.01
1709 Eigenlijk zou je met één salaris alles moeten kunnen betalen, maar helaas zijn we terechtgekomen in een systeem met veel te hoge kosten, waardoor mensen toeslagen nodig hebben. Edgar Mulder PVV 3.43
1710 Dus ja, we willen het uiteindelijk afschaffen, maar alleen als dat niet nadelig is voor de burgers. Edgar Mulder PVV 0.01
1711 Misschien moeten we het niet afschaffen, maar moet het een andere vorm krijgen. Edgar Mulder PVV 0.01
1712 De oproep van het kabinet om iets te doen voor de belangen van mensen, ook op korte termijn, begrijpen wij echter. Edgar Mulder PVV 0.01
1715 Dan maak ik altijd een paar mooie zinnen ter afsluiting. Edgar Mulder PVV 45.55
1716 Dan ben je hoopvol, maar eerlijk gezegd lukt dat niet met deze ellende. Edgar Mulder PVV 0.01
1717 Ik zou namelijk niet weten hoe we snel uit deze ellende kunnen komen. Edgar Mulder PVV 0.01
1718 Ik heb het hele toeslagenschandaal en de hersteloperatie mogen volgen, en we gaan van kwaad tot erger. Edgar Mulder PVV 0.01
1719 Ik hoop dat het kabinet een aantal goede dingen doet en ik hoop dat de Kamer ook weloverwogen een aantal goede beslissingen neemt. Edgar Mulder PVV 0.01
1720 Ik wil in elk geval dat we te allen tijde aan de kant staan van de gedupeerden, van de slachtoffers. Edgar Mulder PVV 0.01
1722 We kennen de PVV als partij die heel hard roept dat ze naast de gewone Nederlanders staat. Kostić PvdD 1.87
1724 Tegelijkertijd hoor ik de PVV zeggen dat de elite schuld heeft aan alles wat er is gebeurd. Kostić PvdD 0.05
1725 Dat is ten eerste niet de conclusie van het rapport. Kostić PvdD 0.02
1726 Uit het rapport blijkt wel — ik heb het even nagezocht — dat een aantal wetten heeft bijgedragen aan de verharding en de ontmenselijking. Kostić PvdD 0.02
1729 Erger nog, toen er voorstellen werden gedaan om die wetten te verbeteren, dus om die ontmenselijking eruit te halen, heeft de PVV tegengestemd. Kostić PvdD 0.06
1730 Een van de keerpunten in het beleid naar het slechtere toe is Rutte I, het kabinet dat de PVV destijds heeft gedoogsteund. Kostić PvdD 0.02
1731 Een voorstel uit het PVV-programma werd een-op-een overgenomen, namelijk een keiharde jacht op onze gewone burgers, op mensen die al niks te makken hebben. Kostić PvdD 0.01
1733 Voelt mijn collega van de PVV nog enige verantwoordelijkheid ten opzichte van al die burgers die ze willens en wetens hebben vertrapt? Kostić PvdD 0.01
1735 De PVV heeft geen risicomodellen bij de Belastingdienst geĂŻntroduceerd. Edgar Mulder PVV 0.71
1736 De PVV heeft geen onschuldige burgers ervan beticht fraudeur te zijn. Edgar Mulder PVV 6.57
1737 De PVV heeft niemand opdracht gegeven om de alles-of-nietslijn te volgen. Edgar Mulder PVV 0.12
1738 De PVV heeft geen stukken voor rechtbanken achtergehouden. Edgar Mulder PVV 0.25
1739 De PVV heeft geen opdracht gegeven om kinderen uit huis te plaatsen. Edgar Mulder PVV 0.75
1740 De PVV heeft geen stiekeme zwarte lijsten met burgers en ondernemers gemaakt. Edgar Mulder PVV 0.14
1741 De PVV heeft geen memo's of e-mails voor de Kamer achtergehouden. Edgar Mulder PVV 76.66
1742 Want onder andere de PVV zit niet in de Raad van State. Edgar Mulder PVV 0.04
1743 Dan over de twee concrete wetten die mijn collega noemt, voorzitter. Edgar Mulder PVV 0.01
1744 De PVV heeft gestemd tegen wijziging van de socialezekerheidswetten, want daarin stond dat boetes van fraudeurs verlaagd moeten worden indien de financiële omstandigheden van de fraudeur daartoe aanleiding gaven. Edgar Mulder PVV 0.04
1745 Zoals ik net heb geprobeerd uit te leggen, willen wij dat mensen die bewust en opzettelijk frauderen gewoon straf krijgen en aangepakt worden. Edgar Mulder PVV 0.11
1746 Over het allereerste begin, over dat wij gestemd hebben voor de wet inzake fraude: ja, dat klopt, maar dat was bijna unaniem in deze Kamer. Edgar Mulder PVV 0.02
1747 Als ultiem bewijs: zelfs GroenLinks stemde voor die wet. Edgar Mulder PVV 0.02
1748 Dus ik trek het mij niet echt aan dat wij ook daarvoor gestemd hebben. Edgar Mulder PVV 0.01
1750 De PVV is hier gewoon een wetgever, controleert ook de zittende macht en heeft de capaciteit daarvoor gehad. Kostić PvdD 0.02
1751 In plaats van de menselijke maat te helpen invoeren in die wet- en regelgeving en in het beleid en om dat goed te contoleren, heeft zij de ophitspolitiek tegen onschuldige Nederlanders gewoon doorgezet. Kostić PvdD 0.02
1752 Maar dan nog even een vraag, om even door te gaan op die elite. Kostić PvdD 0.05
1753 We weten dat in het programma van de PVV nog steeds de nadruk wordt gelegd op keiharde aanpak van fraude op het sociale domein, dus de toeslagen. Kostić PvdD 0.67
1754 We weten dat maar 0,5% van de mensen met toeslagen fraudeert. Kostić PvdD 99.99
1756 Toch focust de PVV ook vandaag weer op die mensen die niks te makken hebben in plaats van te kijken waar het echte probleem zit: waar zitten de grote bedrijven, de grote fraudeurs die daadwerkelijk schade aanrichten aan deze samenleving? Kostić PvdD 0.88
1759 Vindt de PVV het proportioneel om de elite te ontzien en de 0,5% van de mensen die al niets te makken hebben keihard aan te pakken? Kostić PvdD 0.02
1760 Iedereen die bewust fouten maakt, moet worden aangepakt. Edgar Mulder PVV 0.01
1763 Het geeft gewoon weer hoe de PVV in de wedstrijd zit. Kostić PvdD 0.01
1764 Niet voor niets hebben zij als enige, of bijna als enige, naast Forum, gestemd tegen de motie om alle aanbevelingen van de commissie op te volgen. Kostić PvdD 0.03
1765 Wat ik hier zie, is een PVV die er is voor de elite, voor de grote rijken en de grootvervuilers, die al het geld van de wereld hebben. Kostić PvdD 0.39
1768 Maar ze laten hun eigen kiezers, een deel van hun eigen kiezers, mensen die het al moeilijk hebben, keihard vallen. Kostić PvdD 0.01
1770 Ik denk dat dit debat heeft bewezen dat de PVV er heel anders in staat en juist opkomt voor de eigen achterban en voor mensen die het zwaar hebben in het leven. Edgar Mulder PVV 0.02
1777 Goede bedoelingen waren er bij de Tweede Kamerleden, bij de rechters, bij de ambtenaren, bij de ministers. Omtzigt NSC 0.02
1778 In alle gevallen die we hier gelezen hebben, was er niemand die bedacht had dat burgers vermorzeld dienden te worden. Omtzigt NSC 17.38
1779 Maar het rapport van de enquĂȘtecommissie is kraakhelder. Omtzigt NSC 0.01
1781 Er zijn slechte wetten tot stand gebracht en er is op een slechte manier justitie bedreven. Omtzigt NSC 0.1
1783 In de uitvoering werden mensen bij de allerkleinste fout weggezet als fraudeur en hun werd alles afgenomen. Omtzigt NSC 0.02
1784 Ik kom zo terug op de rol van de Tweede Kamer, maar ik hecht eraan te zeggen dat ook de rechterlijke macht het enigszins heeft laten afweten. Omtzigt NSC 0.02
1786 Rechtspreken kun je alleen als je het achteraf ook durft te zeggen wanneer je geen recht gesproken hebt. Omtzigt NSC 0.03
1789 De meest moeilijke en aangrijpende gesprekken zijn de gesprekken die je voert met de mensen die vermorzeld zijn. Omtzigt NSC 0.02
1790 Tot op de dag van vandaag komen de verhalen van deze mensen op mijn bureau of op het bureau van collega's zoals Faith Bruyning of Ilse Saris terecht. Omtzigt NSC 1.22
1792 Ze hebben hun huis moeten verkopen, raken familie en vrienden kwijt, stelen kroppen sla uit volkstuinen omdat ze maar een paar euro per week hebben om van te eten. Omtzigt NSC 99.54
1793 Ze rillen op de bank met een deken om zich heen en zijn bang om de thermostaat hoger te draaien. Omtzigt NSC 99.94
1795 Ze hebben geen warm en gezellig huis om in te wonen en te ontvangen. Omtzigt NSC 0.08
1797 Van een moeder van drie zijn twee kinderen uit huis geplaatst en ze heeft moeite weer contact met hen te krijgen. Omtzigt NSC 0.06
1798 Haar situatie is niet over alle jaren erkend, terwijl ze wel gedupeerd is. Omtzigt NSC 0.04
1800 Ze staat volgende week bij de kantonrechter, waar ze haar huis dreigt kwijt te raken. Omtzigt NSC 0.06
1801 Dat gaat dan ook mis met het kind en het contact, want de gemeente doet niets aan de huidige schulden vanuit de brede ondersteuning. Omtzigt NSC 0.64
1805 Ik noem een voorbeeld van een mevrouw uit Groningen die meer dan een jaar op een beslissing van het UWV moet wachten. Omtzigt NSC 0.02
1806 Ze krijgt wel een voorschot, maar ze durft het voorschot niet uit te geven, omdat ze totaal verlamd is. Omtzigt NSC 0.02
1807 Een andere jongedame krijgt een brief waarin staat dat ze binnen zes weken €15.000 moet terugbetalen van een beperkte arbeidsongeschiktheidsuitkering. Omtzigt NSC 0.01
1810 Gelukkig had ze alle, ĂĄlle correspondentie bewaard, op advies van haar moeder. Omtzigt NSC 0.01
1812 Of denk aan de mevrouw uit de maidenspeech van Ilse Saris. Omtzigt NSC 0.03
1813 Er was geen vinkje bij de arbeidsongeschiktheid van de man. Omtzigt NSC 0.02
1815 — kwam eindelijk het besluit dat die arbeidsongeschiktheidsherziening niet goed was. Omtzigt NSC 0.01
1817 Ze hadden moeten verhuizen naar de andere kant van het land. Omtzigt NSC 13.52
1818 Ze hadden een nieuw sociaal netwerk moeten opbouwen. Omtzigt NSC 0.18
1819 De gezondheid van de man was verder achteruitgegaan door de stress, en meer. Omtzigt NSC 97.5
1820 Tegen al die mensen zou ik willen zeggen: we horen en luisteren al een hele tijd naar de stemmen van die schandalen, van mensen die onrecht is aangedaan. Omtzigt NSC 0.01
1822 Maar we zijn nog niet zo ver dat we een politiek systeem hebben waarmee we deze fouten kunnen voorkomen. Omtzigt NSC 0.05
1823 We kunnen het erkennen, maar de conclusie uit dit rapport dat het morgen weer kan gebeuren, klopt niet, zeg ik tegen de voorzitter. Omtzigt NSC 0.05
1825 Het UWV-schandaal is in alle scherpte naar boven gekomen. Omtzigt NSC 0.02
1826 Ik vrees dat de regering het nog niet gezien heeft. Omtzigt NSC 0.01
1828 We hebben veel krachtige mensen gezien die ons een spiegel hebben voorgehouden voor wat een politiek systeem mag doen met het leven van mensen. Omtzigt NSC 0.14
1829 Ik vraag dan ook aan het kabinet als eerste: wilt u met een brede delegatie — van meerdere politieke partijen, zeg ik erbij — het gesprek aangaan met deze UWV-gedupeerden? Omtzigt NSC 0.04
1833 Nietzsche zei het al: Staat heißt das kĂ€lteste aller kalten Ungeheuer. Omtzigt NSC 0.03
1835 Toen ik dat las als jongeling, had ik niet begrepen dat het ook werkelijk waar kon zijn. Omtzigt NSC 0.01
1837 Voor ons hier in de Tweede Kamer is het een overdrijving. Omtzigt NSC 0.01
1839 We wonen waarschijnlijk allemaal in vrij goede buurten. Omtzigt NSC 9.36
1840 We snappen waarschijnlijk niet helemaal wat het betekent heeft voor mensen die dat niet hebben. Omtzigt NSC 0.01
1841 Dat besef is namelijk onvoldoende doorgedrongen in deze Kamer. Omtzigt NSC 0.01
1842 Na hier twintig jaar te hebben gestaan, vind ik het nog steeds pijnlijk. Omtzigt NSC 0.01
1843 Ik vind het schaamtevol om als politicus te moeten zien dat we het wel proberen, maar er niet in slagen. Omtzigt NSC 0.01
1844 Eigenlijk stellen we als Kamerleden de verkeerde prioriteiten. Omtzigt NSC 0.01
1846 De conclusies van de commissie zijn schokkend en de aanbevelingen zijn terecht en nodig. Omtzigt NSC 0.01
1848 In alle eerlijkheid heb ik even moeten nadenken, maar ik heb het gevoel dat wij niet in control zijn als politiek. Omtzigt NSC 0.01
1849 Wij vluchten weg in modellen en in zulke ingewikkelde wetgeving dat we de wetgeving zelf niet meer begrijpen. Omtzigt NSC 0.02
1850 Dit werd mij duidelijk toen mijn collega Agnes Joseph in de fractie vertelde dat zij de Wet toekomst pensioenen niet helemaal begreep. Omtzigt NSC 0.04
1851 Daarna durfde de rest van de fractie het ook toe te geven. Omtzigt NSC 0.49
1852 Hetzelfde geldt voor de arbeidsongeschiktheidswetten. Omtzigt NSC 0.02
1853 Ik daag de regering, de minister van Sociale Zaken, uit om kort uit te leggen hoe de arbeidsongeschiktheidswetten, de WGA 35-80 of 35-, in elkaar zitten. Omtzigt NSC 0.01
1854 Ik daag hem uit om dat in begrijpelijk Nederlands te doen, want het lukt ons niet. Omtzigt NSC 0.01
1855 Als wij zelf de wetten niet begrijpen, denkt u dan dat de burgers in dit land die wetten wel zullen begrijpen? Omtzigt NSC 0.01
1858 Tegen iedereen die denkt dat dat eenvoudig is, zeg ik: dat is ongelofelijk lastig. Omtzigt NSC 0.01
1859 We zullen ook het Kamerwerk anders moeten prioriteren. Omtzigt NSC 0.01
1860 We moeten minder commissiedebatten houden, wat minder vragen stellen in het vragenuur en wat meer tijd overhouden voor de structurele vragen en de wetgeving. Omtzigt NSC 0.01
1861 In het eerste debat hebben wij ... Tot slot zouden we hier ook veel meer met mensen moeten gaan praten. Omtzigt NSC 0.02
1862 Ik vraag het nu aan het kabinet, maar wij zullen het initiatief nemen om met een aantal gedupeerden van het UWV-schandaal hier publiekelijk een gesprek te gaan voeren. Omtzigt NSC 0.02
1863 Dat is de enige manier waarop wij kunnen begrijpen hoe onze eigen wetten werken. Omtzigt NSC 0.01
1864 We omarmen de aanbevelingen van de commissie en danken de regering voor de reactie. Omtzigt NSC 0.02
1865 We zien dat ze op veel punten aan de slag is, maar we hebben nog niet het resultaat bereikt dat we willen bereiken. Omtzigt NSC 0.02
1866 Ik kom daar zo op terug, maar ik sluit me kortheidshalve aan bij de vraag van mevrouw Van Dijk van het CDA. Omtzigt NSC 0.01
1867 Zij zei dat een integrale voortgangsrapportage op gezette tijdstippen — ik weet niet of dat elk halfjaar moet zijn; misschien kunnen we het ook elk jaar doen — echt noodzakelijk is. Omtzigt NSC 0.02
1868 Die voortgangsrapportage moet over alle aanbevelingen gaan, alle aanbevelingen. Omtzigt NSC 0.01
1869 Ik snap dat de VVD hier zegt: het hoeft niet precies zoals het in het rapport staat. Omtzigt NSC 0.1
1870 Dat hoeft ook niet, maar de Kamer heeft hier gezegd dat alle aanbevelingen overgenomen dienen te worden. Omtzigt NSC 0.07
1871 Dat heeft ze gedaan met een zeer ruime meerderheid, minus twee partijen. Omtzigt NSC 0.01
1872 Ik verwacht ook van het kabinet dat dat gaat gebeuren. Omtzigt NSC 0.01
1873 Voordat u daarop terugkomt, zeg ik: ik ben er niet rouwig om dat het niet allemaal binnen een halfjaar uitgevoerd is. Omtzigt NSC 0.02
1874 Precies die idiote haast heeft hier ongelofelijk veel ongelukken veroorzaakt. Omtzigt NSC 0.01
1875 Doe het alsjeblieft goed, doe het zorgvuldig en doe het met groot politiek draagvlak. Omtzigt NSC 0.01
1880 Om hem goed te begrijpen, heb ik de volgende vraag. Sneller D66 1.36
1881 Als in de kabinetsreactie staat dat ze dat niet gaan doen, dan levert de voortgangsrapportage over een jaar op dat ze niks hebben gedaan. Sneller D66 1.49
1882 Als ik de heer Omtzigt goed begrijp, zegt hij eigenlijk: nee kabinet, we hadden als Kamer gezegd dat jullie de adviezen van de enquĂȘtecommissie als uitgangspunt voor de kabinetsreactie moeten nemen. Sneller D66 0.12
1883 Wat is nou precies de oproep van de heer Omtzigt aan het kabinet? Sneller D66 0.01
1884 Wat moet het kabinet doen met de aanbevelingen en met de uitvoering van onze motie? Sneller D66 0.01
1885 Over de uitvoering van de motie wil ik het volgende zeggen. Omtzigt NSC 0.01
1887 In het dictum van de motie stond natuurlijk: "overwegende dat sommige aanbevelingen op hoofdlijnen zijn, financiële consequenties hebben of een richting schetsen en daarom nadere uitwerking en politieke keuzes vergen". Omtzigt NSC 0.02
1888 Met die zin, met die bijzin, vind ik dat ze met alle aanbevelingen aan de slag moeten. Omtzigt NSC 0.01
1889 Dus als daar een precies bedrag staat, dan kan dat een ander bedrag zijn; dat we daar dus gewoon helder in zijn. Omtzigt NSC 0.01
1890 Maar ik wil wel op al die aanbevelingen gewoon de voortgang zien, en dan wil ik kijken hoever we daarin kunnen komen. Omtzigt NSC 0.01
1891 Ook om te zorgen dat we zo meteen een constructief debat met het kabinet ingaan: dat betekent dus dat het uitgangspunt van het kabinet dat we nu hebben, in de ogen van de heer Omtzigt als startpunt onvoldoende is om eraan tegemoet te komen? Sneller D66 0.01
1893 En ik geloof dat ik hier de enige ben die ook naar onszelf als Tweede Kamer kijkt. Omtzigt NSC 0.01
1894 We zijn alleen met het kabinet bezig, maar we zullen dat ook met de Tweede Kamer moeten. Omtzigt NSC 0.05
1895 Ik zie een startpunt en ik zie ruimte voor verbeteringen in een aantal van deze voorstellen van een regering die deze reactie drie maanden na het verschijnen van het regeerprogramma heeft geschreven. Omtzigt NSC 0.01
1896 Dus ik hoop dat het op een aantal punten anders zal gaan of dat daar dan een aantal dingen gebeuren. Omtzigt NSC 0.01
1897 Ik zou bijvoorbeeld graag willen dat het kabinet doorpakt op eenzijdig overheidshandelen, zodat dat ook onder de AwGB-wet gaat vallen. Omtzigt NSC 0.02
1898 Want tot nu toe moet iedereen zich aan gelijke behandeling houden, maar niet de overheid. Omtzigt NSC 0.01
1900 En we kunnen ze zo langslopen, maar ik zou het liefst willen dat wij ze gezamenlijk, periodiek, langslopen. Omtzigt NSC 0.04
1901 Of dat straks gezamenlijk met de reacties van de volgende staatscommissie gebeurt ... Daarvoor moeten we even bekijken wat daar het nuttigst voor is. Omtzigt NSC 0.01
1902 Maar als wij dit niet zien als een oproep om onze werkwijze te veranderen, dan denk ik dat wij hier niet alleen onze taak verzaken, maar ook indirect een stukje van onze eigen democratie aan het ondermijnen zijn, omdat wij burgers aan het kwijtraken zijn. Omtzigt NSC 0.01
1903 Ik denk dat mensen die zich hier autonoom verklaren of mensen die verklaren dat ze soeverein zijn ... Het wil wat zeggen dat mensen zeggen dat ze niet meer tot deze samenleving willen behoren, terwijl ze hier wel wonen. Omtzigt NSC 0.02
1905 En we zien het nu als probleem dat we van de diensten zien komen, maar wĂ­j zien het ook als probleem van mensen die een noodsignaal afgeven: "Ik kom niet meer door deze bureaucratie heen." Omtzigt NSC 0.07
1908 In april kwam er een tweet van Nieuw Sociaal Contract met de boodschap: "Laat het duidelijk zijn: NSC omarmt alle aanbevelingen ruimhartig". Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1909 Nu hebben wij een brief gehad, en dat is niet gebeurd; ze zijn niet allemaal overgenomen en zeker niet ruimhartig. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
1910 Deelt NSC de kritiek van de SP tot en met de VVD dat er een betere reactie moet komen of gaan we hier nu toch doen alsof dat eigenlijk wel al gebeurd is? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
1912 Ik heb gezegd dat wij een aantal punten nog pas als een begin zien en dat we dus een regelmatige update willen hebben van hoe het gaat met de uitvoering van de aanbevelingen. Omtzigt NSC 0.02
1915 Een staat kan zo complex worden dat niet alleen politici het niet meer begrijpen, maar hij ook ten onder kan gaan aan zijn eigen complexiteit. Omtzigt NSC 0.04
1916 En als wij wetten maken — ik noem bijvoorbeeld het toeslagenschandaal — waarbij het op dit moment zelfs in de rechtspraak volledig is vastgelopen met het uitbetalen van dwangsommen, dan hebben wij een groot probleem als samenleving. Omtzigt NSC 0.49
1917 Dat is de grondreden waarom complexiteitsreductie eigenlijk het allerbelangrijkste is. Omtzigt NSC 0.01
1919 Twintig jaar geleden waren er geen voedselbanken — er waren wel private initiatieven — en er waren geen hersteloperaties. Omtzigt NSC 0.02
1920 We hebben nu een Staat, twintig jaar later, waarin we een grote chronische hersteloperatie hebben, waarbij we een staatssecretaris Herstel en Toeslagen hebben met 1.200 mensen die voor haar werken, en met veel gemeenteambtenaren die ze niet eens rechtstreeks aanstuurt. Omtzigt NSC 0.03
1921 We gaan een UWV-hersteloperatie en een aantal kleinere operaties, zoals bij DUO, tegemoet. Omtzigt NSC 0.01
1922 Andere hersteloperaties, zoals de uithuisplaatsingen, komen in zijn geheel niet van de grond. Omtzigt NSC 0.33
1924 Komt er een uniforme herstelwet, een eerder idee dat ik gezien heb? Omtzigt NSC 0.01
1926 Hoe gaan we verder met die uit huis geplaatste kinderen, waarvan we nog steeds niet weten hoeveel het er zijn, laat staan dat er een plan ligt om ze terug te plaatsen? Omtzigt NSC 0.04
1927 Het feit dat er een ondersteuningsteam op zit, betekent niet dat de ouders en de kinderen enige mate van rechtvaardiging krijgen voor waar ze staan. Omtzigt NSC 0.05
1930 Dit was een reden om Nieuw Sociaal Contract op te richten. Omtzigt NSC 0.01
1934 De enquĂȘtecommissie zelf overleefde de verkiezingen nauwelijks. Omtzigt NSC 98.73
1935 Vijf, bijna zes, leden verloren hun zetel: Simons, Azarkan, Slootweg, Van Raan en Belhaj. Omtzigt NSC 0.01
1936 De voorzitter redde het net met de laatste restzetel. Omtzigt NSC 0.01
1937 Het laat zien dat wij het kennelijk niet belangrijk vonden. Omtzigt NSC 0.01
1938 De fractievoorzitters 
 Ik was graag het debat aangegaan. Omtzigt NSC 0.01
1939 De ernst van dit probleem moet duidelijk zijn en duidelijk blijven. Omtzigt NSC 0.01
1944 De essentie is dat wij wetten maken waarvan wij de impact niet overzien. Omtzigt NSC 0.01
1945 De WIA, de toeslagenwetten, de Wet toekomst pensioenen: u kunt ze proberen te lezen, maar ze zijn onleesbaar. Omtzigt NSC 0.02
1946 Als je dat vergelijkt met wetten van 30, 40 jaar geleden, zie je dat die wel leesbaar waren. Omtzigt NSC 0.02
1947 Ze lezen niet als literatuur, maar voor de geĂŻnteresseerde lezer was een wet begrijpelijk, met een begripsdefinitie, wie er recht op heeft en wanneer dat recht ontstaat. Omtzigt NSC 0.02
1948 Als u een begrijpelijke wet wilt lezen, zou u de wet op de ouderdomsvoorziening kunnen lezen. Omtzigt NSC 0.01
1949 Daarin staat precies wie er recht op heeft, wanneer dat recht op de AOW ontstaat, op welke leeftijd, hoe hoog het is en hoe er uitgekeerd wordt. Omtzigt NSC 0.01
1951 Dat betekent dat de Kamer ook logische dingen mist. Omtzigt NSC 0.01
1952 Er zijn heftige discussies over de Wet betaalbare huur, maar we kijken alleen naar het overgangsrecht voor de verhuurders. Omtzigt NSC 0.03
1953 Naar het overgangsrecht voor huurders, dat er na een halfjaar al een huurstijging van rond 6,5% plus 1 ligt, kijken we niet. Omtzigt NSC 0.03
1956 Ik wilde zeggen: de laatste interruptie van de heer Dijk. voorzitter None 0.02
1958 Wetten zijn ingewikkeld, maar voor heel veel mensen zijn procedures, brieven en noem maar op nog veel ingewikkelder en veel moeilijker. Dijk SP 0.05
1960 Dat zijn allemaal dingen waarover de kabinetsreactie zegt: dat doen we niet. Dijk SP 0.04
1961 De achterliggende gedachte is vaak dat er geen geld voor is of dat het niet op geld wordt gewaardeerd. Dijk SP 1.01
1962 Ik wil de heer Omtzigt van Nieuw Sociaal Contract het volgende vragen. Dijk SP 0.01
1963 Als hij het heeft over de aanbevelingen ruimhartig overnemen, dan horen deze aanbevelingen daar toch ook bij? Dijk SP 0.01
1964 U kunt een heel verhaal houden over de ingewikkeldheid van wetten. Dijk SP 0.01
1966 Maar de ingewikkeldheid van mensen heeft nu even prioriteit als we het over dit rapport hebben. Dijk SP 0.01
1970 Daar gaan we niet een jaar op wachten tot we een voortgangsrapportage hebben, toch? Dijk SP 0.01
1974 We hebben een discussie gehad over de vraag of je tot zes weken bezwaar mag indienen. Omtzigt NSC 0.01
1975 De rechterlijke macht vond dertien weken al lang en hier werd een jaar voorgesteld. Omtzigt NSC 0.01
1976 Ik zou het kabinet willen vragen om dat te heroverwegen, om te kijken wat er wel mogelijk is in plaats van wat er niet mogelijk is en om daarover in gesprek te gaan met de rechterlijke macht, om te kijken waar de bezwaren liggen. Omtzigt NSC 0.01
1977 Ik neem trouwens hun brief wel serieus, door te vragen waarom het vast zou kunnen lopen. Omtzigt NSC 0.07
1978 Wat de Autoriteit Persoonsgegevens betreft: wij hebben als Nieuw Sociaal Contract niet voor niets in het regeerakkoord een stelpost opgenomen voor zowel bestaanszekerheid — ik kom zo meteen terug op de knelpuntenregeling — als voor goed bestuur. Omtzigt NSC 0.02
1979 Daarbij is een aantal van deze zaken ook uitgevoerd. Omtzigt NSC 0.01
1980 Daarom hebben ouders bij uithuisplaatsingen nu juridische bijstand, dankzij een regeling van staatssecretaris Struycken. Omtzigt NSC 0.01
1983 Ik weet dat het in de regering moeilijk is om te zeggen dat niet altijd alles tegelijk kan. Daarom vraag ik jaarlijks om een update, om te kijken hoe het hiermee staat, ook op het punt van de rechtsbijstand en de andere punten die u genoemd heeft. Omtzigt NSC 0.03
1989 Je zou bij elke ondersteuning die je hem geeft, er een voorschot in plaats van een subsidie van kunnen maken. Omtzigt NSC 0.02
1990 En om hem te pesten, vraag je hem pas anderhalf jaar later om tien formulieren in te vullen om te kijken waarom hij er recht op had. Omtzigt NSC 0.37
1991 En als hij er dan geen recht op heeft, vorder je het helemaal terug. Omtzigt NSC 0.01
1992 Je zou wetten kunnen maken waarbij je de aanvraagformulieren voor een huurtoeslag, kinderopvangtoeslag of een uitkeringsaanvraag bij het UWV zo ingewikkeld maakt, dat ik ze zelf ook niet begrijp. Omtzigt NSC 0.02
1993 Je zou, als je het echt leuk wil doen, ervoor kunnen zorgen dat mensen om rond te komen van vijf, zes, zeven regelingen gebruik moeten maken en je zou dan voor elke regeling een andere definitie van inkomen, vermogen en soms het partnerbegrip kunnen hanteren. Omtzigt NSC 0.01
1994 En als iemand dan een fout maakt, ga je natuurlijk die persoon keihard de schuld geven van de fout. Omtzigt NSC 0.01
1995 En omdat je weet dat niet alleen de persoon, maar ook de overheid een fout gaat maken, moet je er wel voor zorgen dat de overheid zelf nooit bestraft kan worden. Omtzigt NSC 0.02
1996 Dat hebben we in Nederland ook goed geregeld, want via het Pikmeerarrest is de overheid nooit aansprakelijk en eenzijdig overheidshandelen valt niet onder de Algemene wet gelijke behandeling. Omtzigt NSC 0.03
1997 Om het dan helemaal af te maken, zorg je ervoor dat je niet naar de rechter kunt voor je eigen grondrechten. Omtzigt NSC 0.02
1999 Dit is de beschrijving van het systeem waar we in beland zijn. Omtzigt NSC 0.03
2000 We hebben het niet bedacht, maar een gemiddeld bijstandsgezin — u kunt naar de laatste schriftelijke vragen van mij kijken— dat in Utrecht woont, heeft recht op tien regelingen die allemaal tien verschillende regelingen hebben op al deze definities. Omtzigt NSC 89.83
2003 Waterschap, gemeente, Belastingdienst Toeslagen, bijstandsuitkering, aanvullende bijstand: noemt u het maar op. Omtzigt NSC 0.01
2004 Als u denkt dat u dat binnen een paar weken, maanden of misschien zelfs één kabinetsperiode kunt omdraaien, heeft u het mis. Omtzigt NSC 0.01
2005 Maar de Ombudsman waarschuwde hier niet voor niks in 2019: ook zelfredzame burgers lopen steeds vaker vast. Omtzigt NSC 0.1
2006 Ik kan u zeggen: zelfs als Kamerlid zijn er formulieren waar mij het zweet bij uitbreekt. Omtzigt NSC 0.27
2009 Ik denk dat het goed is dat deze regering aan de slag gaat met het herzien en het afschaffen van het toeslagenstelsel als zodanig, en dat er gekeken wordt naar de belastingen. Omtzigt NSC 0.02
2013 Dan staat namelijk het inkomens- en vermogensbegrip vast. Omtzigt NSC 0.01
2014 Er zijn heel veel mensen doodsbang voor terugvorderingen, maar als je inkomen vaststaat en je vult niks verkeerd in, krijg je het terug. Omtzigt NSC 99.74
2016 De nettoterugvordering wordt in 2026 eindelijk doorgevoerd. Omtzigt NSC 0.01
2017 Dat betekent dat als je bijvoorbeeld €2.000 te veel netto-uitkering gehad hebt, die bruto €2.800 is, je €2.000 moet terugbetalen en niet €2.800, waarbij je later de belastingen terugkrijgt. Omtzigt NSC 0.16
2021 Elke werkgever en overigens ook elk pensioenfonds moet elke maand ongeveer 200 velden invullen voor elke uitbetaling die er aan werknemers of gepensioneerden gedaan wordt. Omtzigt NSC 0.01
2022 We hebben hierbij een hoop gegevens die niet gebruikt worden voor de toeslagen. Omtzigt NSC 0.02
2023 Wat kan eraan gedaan worden om die inkomensregistratie te koppelen, automatisch bij te werken en inzichtelijk te maken voor de burger, waarbij we ervoor zorgen dat die gegevens gebruikt worden? Omtzigt NSC 0.01
2024 Wij zijn blij met het wetsvoorstel Proactieve dienstverlening. Omtzigt NSC 0.04
2025 Maar hoe gaat de regering ervoor zorgen dat bij de uitvoeringsinstanties de mentaliteitsverandering gaat plaatsvinden die cruciaal is om aan die verbeteringen te werken? Omtzigt NSC 0.01
2028 We moeten wetten vooraf en achteraf toetsen aan de Grondwet. Omtzigt NSC 0.01
2029 Het is ons als Kamer gelukt om daar een tijdelijke commissie voor in te richten. Omtzigt NSC 0.01
2030 Ik ga eraan werken om te zorgen dat dat zo snel mogelijk een permanente commissie wordt. Omtzigt NSC 0.01
2031 Wij dienen hier te toetsen aan de grondrechten en aan dingen als het evenredigheidsprincipe. Omtzigt NSC 0.01
2032 Hoe gaat het verder met de Grondwetstoetsing die voorgesteld wordt in het hoofdlijnenakkoord? Omtzigt NSC 0.01
2033 We moeten de overheid aanspreekbaar maken op discriminerende handelingen. Omtzigt NSC 0.01
2034 Wil de regering toezeggen — ik heb het eerder gevraagd — dat eenzijdig overheidshandelen onder de werking van de gelijkebehandelingswetgeving gebracht wordt? Omtzigt NSC 0.39
2035 De commissie stelt voor om in een algemene bepaling op te nemen dat overheidshandelen nooit mag leiden tot onevenredig nadelige gevolgen voor mensen. Omtzigt NSC 0.02
2036 Dat staat volgens mij in het conceptwetsvoorstel ten aanzien van de waarborgfunctie van de Awb. Omtzigt NSC 0.02
2038 Wilt u ervoor zorgen dat in dat wetsvoorstel ook de burgerlus doorgezet wordt? Omtzigt NSC 0.01
2039 Volgens mij is de consultatie al een halfjaar geleden gesloten, dus ik hoop dat we snel over kunnen gaan tot indiening van het wetsvoorstel. Omtzigt NSC 0.02
2040 Zorgvuldigheid is belangrijk, opdat het mag blijven. Omtzigt NSC 0.01
2042 De Raad van State is natuurlijk een heel gek instituut. Omtzigt NSC 0.01
2044 De belangrijkste adviseur van de regering zit onder één dak met de belangrijkste rechter in de bestuursrechtspraak. Omtzigt NSC 0.01
2045 Dat is in strijd met alles, alles wat je in de eerste les van staatsinrichting krijgt met betrekking tot de scheiding van de staatsmachten. Omtzigt NSC 0.02
2048 Rechters kunnen ontslagen worden door alle staatsraden bij elkaar. Omtzigt NSC 0.01
2049 De adviseurs van de regering kunnen in Nederland de hoogste rechters ontslaan. Omtzigt NSC 0.01
2050 Als u dat aan Rusland vertelt, wordt u uitgelachen. Omtzigt NSC 0.01
2053 Wij zijn trots dat er een betere klokkenluiderswet, inspectiewet en wet op de autoriteiten gaan komen. Omtzigt NSC 0.01
2055 Want als er misstanden zijn, en die waren er, dan zijn er moedige klokkenluiders geweest die geprobeerd hebben dat te melden. Omtzigt NSC 1.14
2057 Het SodM heeft gewaarschuwd voor Groningen maar werd niet gehoord, dus de inspectiewet moet versterkt worden. Omtzigt NSC 0.07
2059 Ook heeft deze regering onder minister Uitermark een hardhedenaanpak. Omtzigt NSC 0.01
2060 Dat betekent dat elk jaar de Eerste en Tweede Kamer, maar ook de andere Hoge Colleges van Staat, de rechterlijke macht, de Ombudsman en misschien de Algemene Rekenkamer als die iets ziet, hardheden kunnen melden, waar de regering dan gedwongen is een antwoord op te geven. Omtzigt NSC 0.02
2061 Kan de regering aangeven hoe ze de eerste cyclus gaat inrichten, want dit gaat jaarlijks gebeuren, en wanneer ze bijvoorbeeld van ons als Tweede Kamer wat verwacht? Omtzigt NSC 0.01
2062 Juist dat contact met burgers 
 Ik ben niet zo naïef om te denken dat wij hier problemen gaan voorkomen; het is ingewikkeld genoeg. Omtzigt NSC 0.01
2063 Maar wat zo pijnlijk was van het toeslagenschandaal — ik wil toch een correctie plegen op een collega hier — is dat de problemen al sinds 2006 speelden en dat het tot 2019 duurde voordat de staatsmachten in volle omvang doorhadden wat er aan de hand was. Omtzigt NSC 0.05
2064 Het was niet eens de Bulgarenfraude, maar een advies van de landsadvocaat uit 2009 en al eerdere problemen tussen 2006 en 2009 die een groot aantal mensen in de problemen brachten. Omtzigt NSC 0.02
2068 In het hoofdlijnenakkoord staat dat er een wetenschappelijke standaard komt voor het gebruik van modellen en algoritmes. Omtzigt NSC 0.03
2070 De bijsluiter maakt duidelijk waarvoor ze wel en niet bedoeld zijn en gebruikt kunnen worden. Omtzigt NSC 0.02
2073 Zoals we weten, weten we nog steeds niet hoe de modellen van de Broedkamer gewerkt hebben. Omtzigt NSC 0.02
2076 Maar dit zou een hoop problemen met algoritmes moeten voorkomen en een hoop idioot modelgedreven werken kunnen voorkomen, niet alleen bij uw diensten, maar ook bij het AERIUS-model in de landbouw; mijn collega van BBB komt zo nog. Omtzigt NSC 0.36
2080 Mogen we nog een keer een overzicht hebben van wat er misging bij de Broedkamer, die terecht genoemd is? Omtzigt NSC 0.01
2081 Het feit dat we echt niet weten hoe ze daar met die data geklooid hebben en dat we als Kamer in het ootje genomen zijn 
 Voorzitter. Omtzigt NSC 0.02
2085 De vraag is welke selectie van cases de beste kansen geeft om tot een actueel beeld te komen van de overtredingen door overheidsinstanties. Omtzigt NSC 0.01
2086 Bijna tien jaar na ingang van het wetsvoorstel hebben we er geen inzicht in of de overheid zich zelf aan de privacywetgeving houdt. Omtzigt NSC 1.0
2087 Wij weten het: de Belastingdienst houdt zich er op geen enkele manier aan. Omtzigt NSC 40.02
2088 Ik wil binnen een maand een actueel overzicht van de Belastingdienst hebben van wetten waar de dienst nog altijd niet aan voldoet en van processen waarbij de dienst de AVG niet volgt. Omtzigt NSC 0.12
2090 Wanneer de AVG gebruikt wordt door de Belastingdienst, is dat om te zeggen wanneer iets niet kan voor de burger. Omtzigt NSC 0.12
2091 Maandag sprak ik met medewerkers van de Belastingdienst, van het Stella-team Enschede. Omtzigt NSC 0.01
2092 Zij zeiden: als iemand twee vorderingen heeft, bijvoorbeeld bij het UWV, CAK of de Belastingdienst, mogen we de gegevens niet delen. Omtzigt NSC 0.03
2093 Diezelfde Belastingdienst, die alles illegaal gedeeld heeft, kan ze niet delen om de burgers te helpen. Omtzigt NSC 0.14
2094 Maak van wetten niet iets wat je tegen burgers gebruikt, maar iets wat je voor burgers gebruikt. Omtzigt NSC 0.04
2098 Ik wil graag alle businesscases zien die ervan uitgaan om meer terug te vorderen en waarbij een doelstelling is opgelegd. Omtzigt NSC 0.01
2100 Dat verwacht ik niet in dit debat, want het zal wat langer duren. Omtzigt NSC 0.01
2103 Ik ben benieuwd hoe het persoonlijk contact vorm gaat krijgen. Omtzigt NSC 0.01
2104 Dat het geen recht is, vind ik jammer, maar dat zou ik nog kunnen begrijpen. Omtzigt NSC 0.01
2105 Hoe kan een burger die helemaal klem zit, wel zijn recht halen? Omtzigt NSC 0.01
2108 Er zijn formulieren die ik zelf niet helemaal begrijp, zeg ik tot mijn spijt. Omtzigt NSC 0.02
2110 Zou u eens vijf tot tien formulieren op heel basaal Nederlands niveau willen formuleren? Omtzigt NSC 0.01
2112 Het niveau van mensen die net wel of net niet geletterd zijn. Omtzigt NSC 0.01
2115 Tegen de staatssecretaris Toeslagen zeg ik: u heeft alle dossiers voor de integrale beoordeling op artikel 8:42 Awb kunnen baseren. Omtzigt NSC 0.02
2116 Maar nog steeds zijn er ouders — u gelooft het niet — die vijf jaar later een dossier niet hebben. Omtzigt NSC 0.03
2117 Kunnen zij hun 8:42-dossiers gewoon onmiddellijk krijgen? Omtzigt NSC 0.01
2118 Die moeten er zijn, want op basis daarvan is er door UHT een besluit tot herstel genomen. Omtzigt NSC 0.01
2121 Dit is een van de moeilijkste dingen die je moet doen. Omtzigt NSC 0.01
2122 Het gaat namelijk om herstel van vertrouwen en om een andere manier van werken. Omtzigt NSC 0.01
2123 Ik wist dat het lastig zou worden en ik denk dat het een heel lastige operatie is voor iedereen die erbij betrokken is. Omtzigt NSC 0.01
2124 Ik hoop dat wij het hier niet "in the heat of the moment" elke dag over zullen hebben, maar wel dat wij regelmatig een debat zullen voeren over de voortgang hiervan. Omtzigt NSC 0.01
2125 Dat kunnen wij alleen hieraan afmeten of het aantal hersteloperaties afneemt en of mensen zich betrokken voelen bij deze samenleving en zich gezien en gehoord voelen. Omtzigt NSC 0.07
2130 Ik wou een punt van orde maken, want ik ben eigenlijk door mijn interrupties heen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2131 Aan het begin van het debat zeiden we: we nemen goed de tijd, want we hebben tot vanavond laat de tijd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2133 Ik zou willen voorstellen om daar toch twee aan toe te voegen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2138 Dat begrijp ik, want het is een belangrijk onderwerp en daar moeten we goed de tijd voor nemen. voorzitter None 0.01
2139 Dus menigeen heeft een kwartier spreektijd aangevraagd. voorzitter None 0.01
2143 Nogmaals, het is een belangrijk onderwerp, maar ik hecht toch wel erg aan die zes interrupties en ik wil het daar toch eigenlijk bij laten. voorzitter None 0.03
2144 Een punt van orde is toch ook een vraag aan de collega's van de andere fracties of zij het verzoek kunnen steunen? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2146 Ik voel aan mijn water dat ik dit debat ga verliezen. voorzitter None 0.01
2149 De mening van de voorzitter is geen wet, maar je kunt niet halverwege iets nieuws introduceren. Ceder ChristenUnie 0.29
2150 Toen het debat begonnen was, heb ik al flink wat interrupties gebruikt. Ceder ChristenUnie 0.01
2151 Toen mevrouw Van Eijk aan het woord kwam, heeft u het aantal vastgesteld op zes. Ceder ChristenUnie 0.01
2152 Het is geen wet wat u zegt, maar ik zou het wel oneigenlijk vinden. Ceder ChristenUnie 1.13
2154 In het begin is het altijd moeilijk om in te schatten hoeveel interrupties voldoende zullen zijn. Kostić PvdD 0.01
2158 Nu kunnen wij niet de fractie van NSC goed interrumperen, dus ik zou pleiten voor een of twee extra interrupties. Kostić PvdD 0.02
2159 Ik heb zelf nog niet heel kwistig gebruikgemaakt van interrupties. Flach SGP 0.01
2162 U krijgt bij dezen twee interrupties cadeau van de heer Flach. voorzitter None 0.01
2165 Ik vind alle vragen van de heer Omtzigt terecht, maar wat is de boodschap aan het kabinet na dit debat? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2167 Bijna alle fracties hiervoor zeiden dat er echt iets beters moet komen. Stultiens GroenLinks-PvdA 1.72
2169 Daar ben ik het mee eens, maar moet er een tandje bij of kunnen ze doorgaan op de ingeslagen weg? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2170 Met dat laatste ben ik bang dat het rapport in een la belandt. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2173 Deelt de heer Omtzigt die angst dat het rapport in een la gaat belanden? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2174 Nee, die angst deel ik totaal niet, omdat wij hier met 20 man in de Kamer zitten en ervoor zorgen dat dit niet zal gebeuren. Omtzigt NSC 0.01
2175 Wij zullen dit kabinet herinneren aan alle aanbevelingen en alle zaken die zijn toegezegd. Omtzigt NSC 0.01
2176 Anders zou ik ook hoofdstuk 7 van het hoofdlijnenakkoord doorlezen. Omtzigt NSC 0.01
2177 Daarin staat dat we inderdaad een grondwettelijk hof oprichten, dat we de Raad van State gaan splitsen en dat we de klokkenluiderswet verbeteren. Omtzigt NSC 0.02
2178 Ik heb om een aantal dingen gevraagd, die zeker moeten gebeuren. Omtzigt NSC 0.02
2179 Ik noemde al het voorbeeld van het onderbrengen van eenzijdig overheidshandelen onder de Wet gelijke behandeling, zodat de overheid beter aanspreekbaar is. Omtzigt NSC 0.02
2180 Ook over een aantal andere punten heb ik gevraagd om wat meer voortgang. Omtzigt NSC 0.01
2182 Dank aan collega Flach voor deze laatste interruptie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
2184 In geen stuk staat dat alle negentien aanbevelingen worden overgenomen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.2
2185 Dat staat niet in het coalitieakkoord, niet in het regeerprogramma en ook niet in deze kabinetsreactie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
2187 Ik had juist graag gelezen dat het kabinet ze allemaal overneemt, maar dat het tijd gaat kosten. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
2190 Maar is het eindpunt als Kamer dat we eisen dat alle negentien aanbevelingen een groen vinkje moeten krijgen, binnen een halfjaar, een jaar of twee jaar? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2194 Daarom wil ik ook dat de regering blijft rapporteren over de aanbevelingen, waarvan ze zegt dat het niet lukt of nog niet lukt. Omtzigt NSC 20.01
2195 Wij streven namelijk naar het uitvoeren van de aanbevelingen. Omtzigt NSC 45.24
2196 We gaan luisteren naar de heer Flach van de Staatskundig Gereformeerde Partij, maar eerst is er nog een interruptie van de heer Dijk. voorzitter None 0.02
2198 Volgens mij verwacht helemaal niemand dat de aanbevelingen meteen helemaal opgevolgd zijn. Dijk SP 0.01
2199 U heeft mij volgens mij ook gehoord in dit debat, tijdens interrupties op andere partijen, zoals de VVD. Dijk SP 0.02
2200 Die partij stelde dat de reactie op een aantal aanbevelingen echt teleurstellend was en te veel verwijzend naar toekomstige rapporten. Dijk SP 0.04
2201 Dan wordt dit debat wel een soort brij van moties die worden ingediend over welke voorstellen verder moeten worden uitgewerkt en welke voorstellen van een investering moeten voorzien. Dijk SP 0.02
2202 Ik wil de heer Omtzigt eigenlijk vragen of hij het met de SP-fractie eens is dat we van het kabinet mogen verwachten dat er na dit debat een verder uitgewerkte reactie komt dan er nu ligt. Dijk SP 0.02
2203 Dan kunnen we die stappen gaan nemen en hoeven we niet te wachten op een jaarlijkse voortgangsrapportage, zoals de heer Omtzigt voorstelt. Dijk SP 0.02
2204 Ik denk dat we van het kabinet mogen verwachten dat niet alle aanbevelingen ineens uitgevoerd zijn, maar wel dat er naar aanleiding van dit debat op alle aanbevelingen een uitgebreide reactie komt, met schattingen van bedragen die daarmee gemoeid zijn, zodat we verder kunnen. Dijk SP 0.15
2205 Anders blijven we met een aantal aanbevelingen echt hangen. Dijk SP 0.01
2206 In dat geval verwacht ik een heel rare tweede termijn van dit debat. Dijk SP 0.01
2207 Ik heb ook een aantal aanbevelingen gezien die het kabinet goed of prima uitvoert. Omtzigt NSC 0.02
2209 Ja, ik wil heel graag de vraag steunen hoeveel de nog niet uitgevoerde zaken gaan kosten. Omtzigt NSC 0.01
2210 Ik merk gewoon op dat ik het best veel vind om de Autoriteit Persoonsgegevens van 50 naar 100 miljoen te laten gaan. Omtzigt NSC 2.12
2212 Zelfs de heer Dijk heeft een amendement ingediend dat het niet plus 50 miljoen, maar plus 10 miljoen moet zijn en dan ook nog uit de middelen die wij voor de rechtsstaat hadden gereserveerd. Omtzigt NSC 0.03
2214 Als de vraag is of het kabinet dat kan leveren, steunen wij die. Omtzigt NSC 0.01
2215 Ik ben blij dat we vandaag in debat gaan met het kabinet. Omtzigt NSC 0.01
2216 Als u mij nu al vraagt om een reactie of een conclusie uit het debat, voordat er ook maar één minister een woord gezegd heeft, dan is me dat iets aan de vroege kant. Omtzigt NSC 0.02
2217 Maar u heeft wel een hoop ongeduld bij mij geproefd. Omtzigt NSC 0.01
2219 We gaan luisteren naar de heer Flach, Staatkundig Gereformeerde Partij. voorzitter None 0.01
2221 Een rechtgeaarde overheid voert rechtvaardig beleid en heeft oog voor de zwakkeren. Flach SGP 0.1
2222 In de Bijbel lezen we dat God volkomen rechtvaardig is. Flach SGP 0.15
2224 Daarom eist hij ook van artsen, rechters en gezagsdragers dat zij kwetsbare mensen niet vertrappen, maar hen recht doen. Flach SGP 0.01
2225 Jezus zelf zag meer dan wie dan ook om naar verdrukten en weerlozen die onder de voet gelopen werden in zijn dagen. Flach SGP 0.27
2226 Op ons rust de dure plicht om daar ook invulling aan te geven in het overheidsbeleid. Flach SGP 0.01
2227 Daarom lezen we in Romeinen 13: de overheid is Gods dienares, u ten goede. Flach SGP 0.02
2229 Daarom is het goed dat we nu voor de tweede keer debatteren over het rapport van de enquĂȘtecommissie. Flach SGP 0.01
2230 Zo kunnen we lering trekken uit de dramatische gevolgen van de toeslagenaffaire en met elkaar proberen recht te zetten wat krom is. Flach SGP 0.01
2231 Dat is een grote ambitie, maar ook een zware verantwoordelijkheid voor kabinet en Kamer. Flach SGP 0.01
2232 Een van de aanbevelingen van de commissie is: schaf het toeslagenstelsel af. Flach SGP 0.01
2233 De SGP is het ermee eens dat het zo zou moeten zijn dat mensen voldoende inkomen hebben om van rond te komen, zonder daarbij afhankelijk te zijn van toeslagen. Flach SGP 0.12
2234 Dat blijft een ideaal, waar stevig werk van gemaakt moet worden in de komende jaren. Flach SGP 0.01
2235 Tegelijkertijd is dat niet met één pennenstreek te realiseren. Flach SGP 0.01
2237 Daarom wil de SGP ook inzetten op verbetering van het toeslagenstelsel voor de kortere termijn. Flach SGP 0.13
2238 We praten al heel lang over de hervorming van het stelsel. Flach SGP 0.01
2239 Hoe zorgen we ervoor, vraag ik aan de bewindslieden, dat we niet weer een kabinetsperiode verliezen aan gediscussieer over de mogelijke vormgeving, zonder dat we de stap zetten naar daadwerkelijke hervorming? Flach SGP 0.02
2240 Kan het kabinet een tijdpad geven dat aangeeft welke concrete stappen de komende periode worden ingezet? Flach SGP 0.01
2241 Toeslagen zouden ingezet moeten worden op de laagste inkomens, zoals het ook oorspronkelijk is ingevoerd. Flach SGP 0.01
2242 Inmiddels hebben we 6 miljoen mensen die toeslagen ontvangen. Flach SGP 0.01
2243 Het wordt dus steeds meer een instrument om aan inkomenspolitiek te doen. Flach SGP 0.01
2244 Zo is het niet bedoeld en zo barst het toeslagenstelsel steeds verder uit zijn voegen. Flach SGP 0.02
2246 Stopt dit kabinet met het steeds verder opstuwen van het toeslagenstelsel en kijkt het kabinet daarbij ook naar het verbeteren van de manier waarop de hoogte van de toeslagen wordt berekend? Flach SGP 0.01
2247 Nu wordt het gebaseerd op het huidige inkomen dat mensen zelf moeten opgeven, terwijl dit vaak onzeker is. Flach SGP 0.02
2248 Instanties als de SVB en het UWV kunnen zelf op basis van actuele inkomens die beschikbaar zijn uit de loonaangifteketen veel terugvorderingen voorkomen. Flach SGP 0.01
2249 Mensen hoeven dan zelf geen inkomen of wijzigingen meer door te geven aan de overheid. Flach SGP 0.08
2250 Gaat het kabinet ook kijken of hier breed op kan worden ingezet bij andere regelingen? Flach SGP 0.01
2251 Deze aanpak vergroot de bestaanszekerheid van mensen en maakt het stelsel minder complex. Flach SGP 2.44
2252 Op dit moment kennen we het stelsel van SUWI, waarmee gemeenten, SVB en UWV werken, en het stelsel van toeslagen, dat meer uitgaat van fiscale gegevens. Flach SGP 0.02
2253 Door toe te werken naar één stelsel voor uitkeren, zou de stap kunnen worden gezet naar gezamenlijke, proactieve dienstverlening door alle uitkerende dienstverleners. Flach SGP 0.07
2254 Een vraag die ik daarbij heb, is: wordt deze variant nader uitgewerkt door het ministerie van SZW, en wordt deze ook betrokken bij de taakopdracht hervorming, belasting en toeslagenstelsel? Flach SGP 2.09
2255 En hoe worden publieke dienstverleners als UWV, SVB en gemeenten hierbij betrokken? Flach SGP 0.01
2258 Bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen zijn de grondbeginselen geschonden van de rechtsstaat, die juist bedoeld is om burgers te beschermen tegen de macht van de overheid. Flach SGP 0.02
2259 De regering lijkt het versterken van de rechtsbescherming van burgers vooral te zoeken in het aanpassen van structuren, zoals het opknippen van rechterlijke instanties of het inrichten van nieuwe instanties. Flach SGP 0.44
2260 Daarmee blijft echter het belangrijkste nog buiten beeld, namelijk de praktische ondersteuning van rechters. Flach SGP 27.09
2262 Rechters moeten simpelweg voldoende tijd hebben om de kwaliteit hoog te houden. Flach SGP 0.01
2263 De SGP heeft dat bijvoorbeeld benoemd als het gaat om de rechtsbescherming van ouders en kinderen bij maatregelen van kinderbescherming. Flach SGP 0.04
2265 Eerdere kabinetten voerden wel gesprekken met de Raad voor de rechtspraak, maar concrete verbeteringen voor de kinderrechters kwamen er niet. Flach SGP 0.03
2267 Ook hier is het risico dat we vluchten in nieuwe toekomstscenario's voor het stelsel, terwijl de meest basale ondersteuning niet op orde is. Flach SGP 0.01
2268 Overigens adviseerde de adviescommissie rechtsbescherming en rechtsstatelijkheid om de rol van kinderrechten te versterken en bijvoorbeeld regierechters aan te stellen die alle zaken van een gezin behandelen. Flach SGP 0.02
2269 Hoe staat het met die aanbevelingen in de praktijk? Flach SGP 0.01
2270 De SGP heeft daarnaast de vraag of de aanbeveling om de Raad van State te splitsen, biedt wat ervan wordt verwacht. Flach SGP 0.04
2271 Een aantal partijen heeft de enquĂȘtecommissie hier tijdens het vorige debat op bevraagd, omdat de vraag is voor welk probleem dit precies een oplossing biedt. Flach SGP 0.02
2272 Het kabinet heeft dit plan nu ook in het regeerprogramma opgenomen. Flach SGP 0.01
2274 Er komt een Kamerbrief over de contouren van de splitsing en ik wil de staatssecretaris vragen daarin ook uitgebreid in te gaan op de probleemanalyse en op de vraag in hoeverre splitsing van het hoogste adviescollege daaraan tegemoetkomt. Flach SGP 0.01
2275 Natuurlijk vindt de SGP — laat ik dat ook helder zeggen — dat er onderscheid moet zijn tussen de adviserende en de rechtsprekende rol van de Raad van State. Flach SGP 0.02
2277 Welke maatregelen neemt de Raad daarop, vraag ik de regering. Flach SGP 0.01
2280 De commissie heeft in haar rapport veel aandacht gevraagd voor structuuroplossingen, zoals de afschaffing van het toeslagenstelsel en de splitsing van de Raad van State. Flach SGP 0.02
2281 Tijdens het debat met de commissie heeft de SGP gewezen op een minder tastbare, maar minstens zo belangrijke kant van de zaak, namelijk de cultuur bij de overheid. Flach SGP 0.02
2282 Doordat de overheid op verschillende punten faalde, ontstonden patronen die tot op de dag van vandaag niet zijn doorbroken. Flach SGP 0.09
2283 Als je een formulier fout invulde, kreeg je al snel het stempel "fraudeur". Flach SGP 0.06
2284 De opsporing van fraude ging zich met name richten op mensen met een migratieachtergrond. Flach SGP 0.03
2285 Als iemand op hardvochtigheden wees, werd dat genegeerd of zelfs weggestopt. Flach SGP 0.01
2286 Hoe zorgen we ervoor dat onwelgevallige signalen nu wel de ministeriële top bereiken en daar op de juiste wijze worden opgepakt? Flach SGP 0.01
2287 Concreet: hoe zou nu worden omgegaan met het memo van de toenmalige ambtenaar Palmen? Flach SGP 0.01
2288 Hoe veranderen we de cultuur zo dat ambtenaren en uitvoerders de ruimte ervaren en gebruiken om de menselijke maat toe te passen, bijvoorbeeld binnen het handhavings- en het sanctioneringsbeleid? Flach SGP 0.01
2289 Ik ben ook benieuwd wat er wordt gedaan om bij overheidsorganisaties een toegankelijkere, menselijkere en dienstbaardere houding in het DNA te krijgen. Flach SGP 0.01
2291 Overigens zie ik die cultuur al wel terug in de kabinetsreactie. Flach SGP 0.96
2293 Welke mooie voorbeelden zien de bewindslieden en hoe zorgen we ervoor dat dit zich als een olievlek binnen de overheid verspreidt? Flach SGP 0.01
2294 Hoe wordt dit cultuuraspect meegenomen in het traject Werk aan Uitvoering? Flach SGP 0.01
2295 Overigens geldt dit net zo goed voor de rechtspraak en controlerende macht. Flach SGP 0.01
2298 Hoe zorgen wij ervoor dat signalen die hier binnenkomen serieus worden genomen? Flach SGP 0.01
2301 Wat doen we met een kritische mail over een persoonlijk drama van iemand met een WIA-uitkering? Flach SGP 0.01
2304 Werken we vooral aan onze eigen herverkiezing, of kijken we naar wat op langere termijn goed is voor de Nederlanders? Flach SGP 0.01
2306 De Kamer is in belangrijke mate verantwoordelijk voor de politieke cultuur die heeft kunnen ontstaan. Flach SGP 0.05
2307 Stoere taal en snelle quotes over bijvoorbeeld frauderende Bulgaren hebben bijgedragen aan de cultuur waarin de toeslagenaffaire plaatsvond en kon blijven doorgaan. Flach SGP 11.3
2308 Dat moet ons te denken geven en juist daarom moeten we er nu ook voor waken dat we in reactie op de toeslagenaffaire niet opnieuw komen met ronkende woorden en zwart-witconclusies zonder tot tien te tellen en na te denken over de uitvoerbaarheid en effectiviteit van bepaalde maatregelen. Flach SGP 0.01
2309 Niet dat alle negentien aanbevelingen worden opgevolgd is leidend, maar dat we de goede aanbevelingen op een goede manier implementeren. Flach SGP 0.02
2311 Een overheid mag nooit blind zijn voor mensen en het recht. Flach SGP 0.01
2312 Want zoals Augustinus al zei: als de gerechtigheid terzijde wordt geschoven, wat zijn staten dan anders dan grote roversbenden? Flach SGP 4.35
2314 Die vraag gaat u in tweede termijn beantwoorden, neem ik aan. voorzitter None 0.01
2315 Dan gaan wij luisteren naar het lid Kostić, die blijkbaar toch bij ons is gebleven. voorzitter None 0.01
2319 Ik wil eerst mijn respect uitspreken voor alle mensen die zijn vertrapt door de overheid, onder andere door het toeslagenschandaal. Kostić PvdD 0.07
2320 Als bestuurders maar een stukje van jullie kracht en lef hadden, dan hadden we veel meer problemen opgelost. Kostić PvdD 0.01
2321 Ik zit pas een jaar in de Kamer, maar ik blijf het onbegrijpelijk vinden dat het doorschuiven van problemen de standaard is geworden in de politiek. Kostić PvdD 0.03
2322 Als je als bewindspersoon en kabinet keer op keer het signaal krijgt dat er rot in het systeem zit, dat mensen kapot worden gemaakt, dan ga je toch niet afwachten en doorschuiven? Kostić PvdD 0.01
2326 Maak bureaucratie en protocollen minder belangrijk! Kostić PvdD 0.01
2327 Zorg voor actie en voor mensgerichte oplossingen en mensgericht beleid! Kostić PvdD 0.01
2328 Mensen doen hier alsof traagheid bij de politiek hoort en alsof we dat moeten accepteren. Kostić PvdD 0.01
2329 Maar het is geen wetmatigheid, lieve mensen; wij bepalen hier de snelheid. Kostić PvdD 0.02
2330 We moeten vandaag lef tonen en definitief afrekenen met de oude politiek. Kostić PvdD 0.01
2332 Sorry zeggen en het daarna doodleuk weer doen, maakt je sorry waardeloos. Kostić PvdD 0.03
2333 Sorry zeggen en niet de lessen leren van zo'n beschamend, donkerzwart hoofdstuk tast het vertrouwen in de politiek aan. Kostić PvdD 0.01
2334 Toezeggen dat je alle aanbevelingen zal overnemen en dat later terugtrekken, is onbetrouwbaar en onbehoorlijk bestuur. Kostić PvdD 0.02
2335 Rechtvaardigheid en medemenselijkheid zijn voor mij en voor de Partij voor de Dieren belangrijke waarden. Kostić PvdD 0.02
2336 De overheid heeft daar nog een extra verantwoordelijkheid in. Kostić PvdD 0.01
2337 Maar we hebben gezien dat diezelfde overheid ervoor heeft gezorgd dat het systeem van sociale zekerheid en toeslagen, dat juist bedoeld was om de meest kwetsbare mensen te beschermen, mensen heeft vertrapt, nagetrapt en opgejaagd. Kostić PvdD 0.06
2338 De Tweede Kamer heeft daarom een parlementaire enquĂȘtecommissie ingesteld om onderzoek te doen om tot aanbevelingen te komen. Kostić PvdD 0.02
2340 Deze commissie bestond uit Kamerleden van links tot rechts en heeft onderzoek gedaan naar het fraudebeleid. Kostić PvdD 0.02
2341 Het oordeel, dat ze begin dit jaar hebben geveld, is terecht snoeihard. Kostić PvdD 0.07
2342 Er was sprake van een nietsontziende jacht op mensen die al in een kwetsbare positie zaten en van vermorzelde levens. Kostić PvdD 0.01
2343 Nog erger is dat de enquĂȘtecommissie stelt dat het morgen weer kan gebeuren als we de rechtsstaat niet versterken en de grondrechten en waardigheid van mensen niet respecteren. Kostić PvdD 0.09
2344 Maar misschien is wel het allerergste — dat zei de heer Omtzigt al terecht — dat het vandaag toch al weer gewoon gebeurt. Kostić PvdD 0.04
2348 Het kabinet heeft blijkbaar andere prioriteiten, zoals het regelen van drie minitrajecten waar we weer 130 kilometer per uur kunnen rijden, de constante kabinetsruzies en mensen ophitsen tegen vluchtelingen. Kostić PvdD 0.36
2350 Vier politici moeten lessen trekken uit datgene wat er gebeurd is. Kostić PvdD 0.01
2351 Dit betekent dat ze sorry moeten zeggen en verantwoordelijkheid moeten nemen. Kostić PvdD 0.01
2352 Het gaat om twee partijen in het bijzonder, omdat die wat ons betreft uitblinken in gebrek aan zelfreflectie en gewoon nog steeds ophitspolitiek blijven bedrijven, die juist heeft geleid tot de ellende van burgers bij de toeslagen. Kostić PvdD 10.13
2354 Veel PVV-kiezers zijn door het beleid dat de PVV heeft gesteund in diepe ellende gestort. Kostić PvdD 0.08
2355 De PVV doet er alles aan om dat te verhullen richting de eigen kiezers door mensen met een migratieachtergrond als zondebok, als het probleem van alles, aan te wijzen. Kostić PvdD 0.01
2356 Geen PVV'er is daarmee geholpen, behalve de Kamerleden hier, die misschien op die manier hun positie proberen te behouden. Kostić PvdD 1.03
2357 De VVD en de PVV zijn twee partijen die ook in het formatieproces geen lessen trokken uit de aanbevelingen van de commissie om te werken aan het verbeteren en versterken van de rechtsstaat. Kostić PvdD 0.05
2358 Zij hebben juist voorstellen die de rechtsstaat zouden aantasten willen doordrukken. Kostić PvdD 0.02
2359 Niet voor niets kregen PVV en VVD, maar ook BBB en NSC, van de orde van advocaten een rode kaart, omdat hun plannen als een gevaar voor de rechtsstaat beoordeeld zijn. Kostić PvdD 0.01
2362 In plaats van de grootvervuilers en de superrijken eerlijk te laten betalen, worden verschillende groepen burgers die het al niet breed hebben, tegen elkaar opgehitst. Kostić PvdD 0.18
2363 Ik zeg tegen de coalitiepartijen: macht brengt grote verantwoordelijkheden met zich mee om te voorkomen dat mensen opnieuw worden vertrapt en dat hun grondrechten worden geschonden. Kostić PvdD 0.01
2364 Dus kijk alsjeblieft nog een keer naar jezelf in de spiegel. Kostić PvdD 0.01
2365 Stop met ophitsen, hier in het parlement of achter je toetsenbord op Twitter. Kostić PvdD 0.01
2366 Verander jezelf fundamenteel, of vertrek, alsjeblieft, voordat je mensen in nog diepere ellende stort. Kostić PvdD 0.01
2367 Het pakket met aanbevelingen — dat wil ik nog even zeggen — is geen grabbelton waar het kabinet uit kan cherrypicken wat het leuk of makkelijk vindt. Kostić PvdD 0.07
2368 De belangrijkste aanbevelingen van de enquĂȘtecommissie komen neer op het terugdraaien van twintig jaar aan ingrijpende bezuinigingen op rechtspraak en de advocatuur. Kostić PvdD 0.02
2369 Daarnaast is het stoppen van de ophitspolitiek en onderbuikbeleid — ik heb het vaak genoemd — en het terugbrengen van medemenselijkheid essentieel. Kostić PvdD 1.22
2370 Terwijl op verschillende terreinen nog steeds wordt gestuurd op repressie, worden de mogelijkheden voor mensen om hun recht te halen, ingeperkt. Kostić PvdD 0.02
2371 Dat vraagt, zoals de commissie zegt, om laagdrempelige toegang voor burgers tot juridische bijstand en de rechter. Kostić PvdD 0.02
2372 Ook hier zien we partijen er nog steeds voor pleiten om de gang naar de rechter moeilijker te maken. Kostić PvdD 0.04
2373 De sociale advocatuur — daar is al veel over gezegd — is de rechtsbescherming voor mensen met weinig geld en kampt al jarenlang met tekorten. Kostić PvdD 0.03
2374 Een derde van de Nederlanders is ervan afhankelijk voor bescherming van hun grondrechten, en dat aantal groeit nog steeds. Kostić PvdD 99.99
2375 Het is dus van levensbelang dat het kabinet dit met spoed regelt. Kostić PvdD 0.01
2376 Hoe gaan de verantwoordelijke bewindspersonen het eenvoudig en betaalbaar maken, juist voor mensen in de meest kwetsbare posities, om zich te kunnen verweren tegen een machtige overheid? Kostić PvdD 0.01
2377 Versterking van de sociale advocatuur heeft de allerhoogste prioriteit. Kostić PvdD 0.01
2378 Uit de reactie van het kabinet op de enquĂȘtecommissie blijkt dat er niets geleerd lijkt te zijn. Kostić PvdD 0.08
2379 In plaats van met spoed aan de slag te gaan met het centraal stellen van de burger in het bestuursrecht, een hervorming van het toeslagenstelsel en versterking van de sociale advocatuur zodat mensen die weinig hebben zich kunnen verdedigen, gaat het kabinet vooral veel verkennen. Kostić PvdD 0.01
2380 Dat er vaak niet eens geld gereserveerd is, is echt onbegrijpelijk, want de Kamer heeft vier jaar geleden al gevraagd om dit te regelen. Kostić PvdD 0.11
2381 De coalitiepartijen waren bij de onderhandelingen over de financiĂ«n blijkbaar niet serieus bezig met de bescherming van onze burgers. Kostić PvdD 0.03
2382 Ik wil benadrukken dat de focus op financiĂ«n in de kabinetsreactie op de aanbevelingen wederom een teken is dat dit kabinet de lessen van de enquĂȘtecommissie helemaal niet heeft begrepen. Kostić PvdD 0.28
2384 Zoals ik al zei, kun je ook minder geld weggeven aan grootvervuilers en grote investeerders en meer geld geven aan mensen die het echt nodig hebben. Kostić PvdD 0.03
2385 Een van de belangrijkste lessen van het rapport is dat het belangrijk is om niet af te gaan op onderbuikgevoelens en dat juist de overheid de verantwoordelijkheid heeft om zich aan de feiten te houden, mensenrechten en bestaanszekerheid te beschermen en medemenselijkheid te voeden. Kostić PvdD 0.12
2386 Oud-VVD-minister, VVD-erelid en een van de aanjagers van alle ellende, Henk Kamp, verklaarde met droge ogen tegenover de commissie dat hij vanuit de samenleving het gevoel kreeg dat er meer moest gebeuren tegen fraudeurs. Kostić PvdD 0.03
2387 Dat zijn ambtenaren hele andere cijfers en feiten hadden, deed hem niets. Kostić PvdD 0.66
2389 Komt dat de bewindspersonen een beetje bekend voor? Kostić PvdD 0.01
2390 We hoeven alleen maar naar hun eigen kabinetsbeleid en de woorden van de minister-president te kijken. Kostić PvdD 0.04
2392 Het beleid wordt gemaakt op basis van wat de samenleving volgens dit kabinet voelt, in plaats van op basis van feiten. Kostić PvdD 0.32
2394 Wat gaan ze concreet in het kabinet en de ministerraad doen om het onderbuikbeleid, dat juist de burgers die het al moeilijk hebben kapotmaakt, te veranderen in beleid waarin feiten en medemenselijkheid leidend zijn? Kostić PvdD 0.01
2395 De aanbeveling om de bezwaartermijn te verlengen naar een jaar — hierover is al iets gezegd — is ook een aanbeveling van de staatscommissie rechtsstaat. Kostić PvdD 0.02
2396 Dit kabinet ziet het nut daarvan nog niet helemaal in. Kostić PvdD 0.01
2397 Ik vraag de bewindspersonen: is burgers die hiermee te maken hebben, om hun mening hierover gevraagd? Kostić PvdD 0.02
2398 Als dat niet zo is, gaat dat rechtstreeks in tegen een andere aanbeveling van de commissie, namelijk om beleid beter te laten aansluiten bij de mensen om wie het gaat. Kostić PvdD 0.03
2401 De commissie adviseert de politiek om te bouwen aan een sterke rechtsstaat waarin mensenrechten worden gerespecteerd en rechtsstatelijkheid centraal staat. Kostić PvdD 0.01
2402 Het beleid van dit kabinet en de moties die in deze Kamer worden ingediend, staan bol van het tegendeel. Kostić PvdD 0.03
2403 Het kabinet zegt niets over het grote probleem van de ophitspolitiek die door de enquĂȘtecommissie wordt gesignaleerd, niets over het probleem van ontmenselijking door de politiek en het reduceren van mensen tot fraudeur, crimineel, buitenstaander en gevaar. Kostić PvdD 0.53
2404 Aan deze repressieve ophitsgrondhouding maakt dit kabinet zich helaas nog schuldig. Kostić PvdD 0.01
2405 De plannen van dit kabinet zijn in lijn met zondebokpolitiek. Kostić PvdD 0.01
2406 Ze staan vol afbraak van rechtszekerheid voor mensen die hier gewoon veiligheid komen zoeken, terwijl de Grondwet geldt voor allen die zich in Nederland bevinden. Kostić PvdD 0.12
2407 Mensen die asiel zoeken worden niet als mens gezien, maar bij voorbaat verdacht gemaakt. Kostić PvdD 0.13
2409 Ik kan niets anders constateren als ik naar het beleid van dit kabinet kijk. Kostić PvdD 0.01
2410 Zorgvuldige wetgevingsprocessen worden door dit kabinet met voeten getreden. Kostić PvdD 0.01
2411 Zowel advocaten als maatschappelijke organisaties slaan alarm. Kostić PvdD 0.01
2412 Het kabinet is druk bezig met het van burgers afpakken van het demonstratierecht. Kostić PvdD 0.03
2413 Coalitiepartijen zetten vreedzame demonstranten gisteren nog openlijk weg als criminelen, zelfs als ongewassen tuig, en meer van zulke ophitsende kwalificaties. Kostić PvdD 54.89
2414 Dat terwijl het gaat om burgers uit alle hoeken van onze samenleving: artsen, leraren, schoonmakers, studenten, moeders en vaders. Kostić PvdD 0.81
2415 De rechtsstaatverklaring waarmee NSC het meedoen aan dit zondebokpolitiekkabinet rechtvaardigt, is niets en dan ook echt niets anders dan een papieren werkelijkheid — op dit moment, zeg ik maar even positief, in de hoop dat er in vredesnaam iets verandert de komende weken. Kostić PvdD 0.27
2416 We zien bij dit kabinet weer dezelfde giftige cocktail van maatregelen, bezuinigingen en onmenselijk taalgebruik die we ook hebben geconstateerd in het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie. Kostić PvdD 0.68
2417 Hoe reflecteren alle bewindspersonen, en dan bedoel ik ook echt alle bewindspersonen, op hun rol hierin? Kostić PvdD 0.01
2419 Hoe gaan ze zelf eraan bijdragen dat verschillende mensen in kwetsbare posities, van mensen die asiel zoeken tot mensen die afhankelijk zijn van toeslagen en sociale zekerheid, niet meer worden vertrapt en niet meer worden ontmenselijkt? Kostić PvdD 0.01
2420 Ik wil heel graag een concrete en uitgebreide reflectie hierop, en niet weer een standaardantwoord van "we vinden het belangrijk dat iedereen gelijk wordt behandeld en niet gediscrimineerd". Kostić PvdD 0.01
2421 Gaan de bewindspersonen ook de andere kabinetsleden en Kamerleden die bijdragen aan ontmenselijking en verdachtmaking van de meest kwetsbare groepen aanspreken? Kostić PvdD 0.01
2424 Hoe kunnen wij samen met burgers erop vertrouwen dat dit kabinet serieus en capabel aan de slag gaat met de conclusies van de enquĂȘtecommissie en de bescherming van burgers? Kostić PvdD 0.01
2427 De commissie zegt terecht dat de Tweede Kamer de situatie voor mensen in het land alleen kan veranderen als zij ook bereid is om zelf te veranderen. Kostić PvdD 0.07
2428 De PVV — ik heb het vandaag maar weer geprobeerd — is daar overduidelijk niet toe bereid. Kostić PvdD 0.03
2430 Lef en medemenselijkheid zijn nodig om de aanbevelingen van de enquĂȘtecommissie goed op te volgen en om te voorkomen dat onze burgers weer worden vertrapt. Kostić PvdD 0.01
2433 Ik roep de coalitiepartijen en dit kabinet op — misschien tegen beter weten in — om daar vandaag verandering in te brengen. Kostić PvdD 0.03
2434 Neem alle aanbevelingen uit het rapport over en pak alsjeblieft door. Kostić PvdD 0.01
2435 Dat is wat jullie de slachtoffers minstens verschuldigd zijn. Kostić PvdD 0.01
2437 In het betoog over de ophitspolitiek miste ik nog de boeren, die massaal als mestfraudeurs of als dierenmishandelaars worden weggezet, maar daar gaat mijn vraag niet over. Flach SGP 0.07
2438 Mijn vraag gaat over een aantal opmerkingen van collega Kostić. Flach SGP 0.01
2439 Ruim 2.000 jaar geleden hebben de Grieken de democratie bedacht. Flach SGP 51.26
2440 Later bedachten we dat het ook goed was om het dagelijks bestuur er eens bij te hebben. Flach SGP 0.03
2441 Daar kwamen op enig moment duizenden ambtenaren bij met veel kennis en expertise. Flach SGP 0.01
2442 Toch hoor ik collega Kostić zeggen: wij zijn het hier die het tempo bepalen; het is onbetrouwbaar als we niet alle negentien aanbevelingen overnemen. Flach SGP 0.03
2443 Is het niet veel belangrijker, vraag ik aan de collega, om de juiste aanbevelingen op de juiste manier in het juiste tempo uit te voeren, dan dat we hier spierballentaal laten zien en we woorden als "lef" gebruiken en het tempo bepalen. Flach SGP 0.19
2444 Zijn zorgvuldigheid en kwaliteit niet veel belangrijker dan dit soort stoere politieke taal? Flach SGP 0.01
2445 De SGP impliceert hier dat de commissie aan spierballentaal doet. Kostić PvdD 0.04
2446 Maar die commissie is het zwaarste instrument van de Tweede Kamer en bestond uit links en rechts en midden en van alles en nog wat. Kostić PvdD 0.01
2447 Die commissie heeft twee jaar onderzoek gedaan op basis van nog veel meer onderzoek, jarenlang onderzoek. Kostić PvdD 0.02
2448 Volgens de SGP heeft zij blijkbaar haar werk niet zorgvuldig gedaan. Kostić PvdD 0.01
2449 Maar die commissie heeft zeer zorgvuldig werk gedaan en zeer zorgvuldige aanbevelingen gegeven. Kostić PvdD 0.03
2450 Het is niet voor niets dat de Kamer in meerderheid — tenminste, dat was de vorige keer zo — wil dat de aanbevelingen worden opgevolgd. Kostić PvdD 0.02
2451 Niet alleen de Kamer wil dat; het belangrijkste is dat de slachtoffers dat willen. Kostić PvdD 2.68
2452 Want nogmaals, dezelfde schandalen gebeuren nu alweer. Kostić PvdD 19.27
2453 Dat zei de heer Omtzigt ook al terecht, maar ik verwacht wel meer van hem, aangezien zijn partij in de coalitie zit. Kostić PvdD 0.04
2455 Als de SGP er nog jaren de tijd voor wil nemen, laat ik dat over aan de SGP, maar de Partij voor de Dieren is daar wel een beetje klaar mee. Kostić PvdD 0.01
2456 Jammer, dit is geen antwoord op de vraag; het is een beetje een jij-bak. Flach SGP 0.01
2460 Ik ben ingegaan op het betoog van collega Kostić, die daarin woorden gebruikt als "wij bepalen hier het tempo" en "het is onbetrouwbaar als je niet alle negentien aanbevelingen overneemt". Flach SGP 0.03
2464 We hebben niet voor niks gevraagd aan het kabinet, met alle duizenden ambtenaren erachter, om de aanbevelingen te toetsen op uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en samenhang, ook in relatie tot andere lopende trajecten. Flach SGP 0.02
2465 Dan vind ik het wat kort door de bocht om hier toch als Kamer armpje te gaan drukken met het kabinet en te zeggen: als u niet bij alle negentien aanbevelingen nu of binnen een halfjaar een groen vinkje zet, dan bent u gezakt voor het betrouwbaarheidsexamen. Flach SGP 0.02
2466 Ik vraag de collega: is zorgvuldigheid, juist in het licht van wat we geleerd hebben van het verleden, niet vele malen belangrijker? Flach SGP 0.11
2467 Laten we nu in één keer de goede dingen doen, in plaats van hier een wedstrijdje te maken van wie het snelste de meeste stoere dingen kan regelen. Flach SGP 0.01
2468 Volgens mij is de SGP helaas de enige die hier framet. Kostić PvdD 0.01
2469 Volgens mij heb ik al gezegd dat de zorgvuldigheid al zit in het jarenlang doen van onderzoek. Kostić PvdD 0.05
2470 We hebben niet nĂłg meer onderzoeken nodig, hoeven niet nĂłg meer te kijken naar het financiĂ«le plaatje. Kostić PvdD 0.02
2472 Over de financiĂ«n heb ik al gezegd: het is een politieke keuze hoe je het geld besteedt. Kostić PvdD 0.02
2474 Alleen, het geld wordt in de ogen van de Partij voor de Dieren verspild aan grootvervuilers, aan de superrijken en aan de buitenlandse investeerders. Kostić PvdD 5.34
2475 Het wordt niet gebruikt waar het eigenlijk keihard nodig is: voor onze rechtsstaat, voor mensen die het keihard nodig hebben en voor de basisvoorwaarden voor onze democratie, waar u naar verwijst. Kostić PvdD 0.02
2477 Ik zou willen zeggen dat ik het juist onzorgvuldig vind om nu weer dezelfde argumenten 
 Ik spreek toch maar even als nieuw Kamerlid de volgende frustratie uit. Kostić PvdD 0.01
2478 Als ik thuis naar dit soort debatten keek, hoorde ik politici aan die microfoon daar of hier praten over "we moeten het zorgvuldig doen" en "we moeten nog meer onderzoeken doen" en "we moeten even goed kijken of het haalbaar en betaalbaar is". Kostić PvdD 0.1
2480 Dat is een van de redenen dat ik in de politiek zit. Kostić PvdD 0.01
2481 Ik zou tegen de SGP willen zeggen: dat moet u dan maar even respecteren. Kostić PvdD 0.01
2483 Ik probeer, zoals u mij kent op andere dossiers, heel constructief samen te werken, ook met de SGP. Kostić PvdD 0.01
2484 Maar hierbij weet ik al voldoende en is er gewoon een dikke, rode streep. Kostić PvdD 0.01
2485 Er hebben partijen in deze Kamer gewoon voor een motie gestemd de vorige keer. Kostić PvdD 0.02
2487 Als je destijds hebt gezegd — ook NSC heeft dat trouwens gedaan in de media — "we omarmen alle aanbevelingen en we komen met nog extra acties", en dan nu gaat terugkrabbelen en het gaat hebben over financiĂ«n, over hoe moeilijk het is en over complexiteit, dan vind ik dat inderdaad onbetrouwbaar. Kostić PvdD 0.22
2488 Maar goed, als er partijen zijn die vanaf het begin hebben gezegd dat ze niet zo heel veel of minder met al die aanbevelingen hebben, dan is dat niet per definitie onbetrouwbaar. Kostić PvdD 0.02
2490 Collega Kostić heeft een aantal collega's de vraag gesteld hoe zij zelf reflecteren op hun eigen rol. Flach SGP 0.01
2494 Wij moeten ook als Kamer nu niet dezelfde fout maken als in het verleden. Flach SGP 0.01
2495 Snelheid en een bepaalde vorm van stoerheid leiden tot onzorgvuldige wetgeving. Flach SGP 0.03
2497 Als we bijvoorbeeld iets gaan doen als het splitsen van de Raad van State, dan moeten we wel zeker weten dat dat goed is. Flach SGP 0.01
2498 Als we de toeslagen gaan afschaffen, moeten we weten wat de consequenties zijn. Flach SGP 0.01
2500 Het spreekgestoelte, zeg ik nog maar even, is er niet om frustraties te uiten. Flach SGP 0.02
2502 Als we elkaar daar niet in kunnen vinden, dan is dat een pijnlijke constatering, maar dan is dat niet anders. Flach SGP 0.01
2503 Ik dank mijn collega voor de uitnodiging tot reflectie. Kostić PvdD 0.01
2506 Maar mijn conclusie van die reflectie is ten eerste dat wij al die repressieve wetten en ophitspolitiek niet hebben gesteund. Kostić PvdD 0.04
2508 We zijn het hier gewoon niet met elkaar eens over de snelheid. Kostić PvdD 0.01
2509 De Partij voor de Dieren vindt niet dat we te snel gaan. Kostić PvdD 0.04
2510 We zijn te snel gegaan toen het ging om het nemen van repressieve maatregelen, onder leiding van de VVD en in het begin gedoogd door de PVV. Kostić PvdD 0.01
2511 We zijn te snel gegaan toen het ging om het wegzetten van mensen. Kostić PvdD 0.01
2513 We willen ook allerlei repressieve maatregelen doordrukken in het asieldossier. Kostić PvdD 0.01
2515 Die is daarin ook antirechtsstatelijk aan het doen. Kostić PvdD 0.01
2516 De SGP is snelheid aan het bevorderen boven zorgvuldigheid. Kostić PvdD 0.07
2517 De SGP moet reflecteren op die antirechtsstatelijke houding. Kostić PvdD 0.01
2518 Maar terugkomend op dit dossier, constateer ik nogmaals dat we hier jarenlang onderzoek naar hebben gedaan. Kostić PvdD 0.02
2519 Er liggen stapels rapporten die zeggen wat er moet gebeuren. Kostić PvdD 0.01
2520 Als je nu nog zegt dat het nog meer moet worden onderzocht en dat het nog wat zorgvuldiger moet, dan vind ik dat je onvoldoende doet voor al de burgers thuis die meer van ons verwachten. Kostić PvdD 0.01
2522 Dan gaan we luisteren naar de laatste spreker van de zijde van de Kamer, mevrouw Rikkers-Oosterkamp van de fractie van BBB. voorzitter None 0.01
2524 Op 26 februari 2024 kwam het rapport Blind voor mens en recht naar buiten. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2525 Dit rapport maakt pijnlijk duidelijk wat de gevolgen zijn van een niet goed functionerende rechtsstaat. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.12
2526 Het doel van de rechtsstaat is het beschermen van burgers tegen de overheid. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.87
2528 Het kabinet, de rechtspraak en het parlement waren stuk voor stuk blind. Rikkers-Oosterkamp BBB 3.51
2529 We waren zo blind dat we de burgers niet meer zagen voor wat ze zijn: mensen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2530 Het zijn mensen die fouten kunnen maken, zonder dat dit ze gelijk fraudeurs maakt. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.13
2531 Ze waren blind voor het leed dat ze uitstrooiden over mensen en de levens die ze daarmee vermorzelden. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2533 Het kabinet faalde, het parlement faalde en de rechtspraak faalde, met als gevolg dat er een situatie ontstond waarin men blind was voor mens en recht. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.18
2534 Grondrechten zijn geschonden en onze democratische rechtsstaat is enorm beschadigd. Rikkers-Oosterkamp BBB 51.56
2535 Laat ons als parlement leren van onze fouten, opdat deze fouten nooit, maar dan ook nooit meer gemaakt zullen worden. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.04
2536 Wetten en regels staan nog steeds bol van de ontwerpfouten. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2537 Het beschermen van mensen moest wijken voor het belang van het systeem. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.04
2538 Kabinet na kabinet was blind voor de enorme persoonlijke en financiële gevolgen en risico's. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.07
2540 In plaats van opnieuw te beginnen, is er jarenlang voor gekozen om te repareren. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.12
2544 Maar het probleem is dat deze fouten blijven voortbestaan, want het belang van het systeem gaat voor het beschermen van de mensen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.27
2546 Het rapport stelt dat het kabinet de ellende van mensen willens en wetens liet voortduren. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.17
2548 Het lijkt alsof het systeem altijd wint van de mens. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2550 De motie van het lid Stultiens vraagt om varianten te sturen van hoe de aanbevelingen opgevolgd kunnen worden. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2551 In de kabinetsreactie lees ik wat er niet kan. BBB verwacht meer van dit kabinet. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.07
2553 Immers, de problemen kun je niet oplossen met de denkwijze die ze heeft veroorzaakt. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2554 BBB verwacht van het kabinet dat het komt met antwoorden op de vraag wat er wél kan. Wat is er nodig en hoe kunnen wij daarbij helpen? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2555 Bij systeemdenken past een systematisch wantrouwen door de overheid. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.04
2556 Mensen moeten altijd maar foutloos de juiste gegevens doorsturen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2557 Wie een foutje maakt, is voor instanties meteen een fraudeur. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.08
2559 Juist mensen die de overheid het hardst nodig hebben, werden het meest gewantrouwd. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2562 Een reflectie op het handelen van de politiek is nodig. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2564 Daardoor zijn we het zicht kwijtgeraakt op de praktijk. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.07
2565 Daardoor zijn we het zicht kwijtgeraakt op de mensen om wie het gaat. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.1
2566 Hard optreden tegen fraude door kwaadwillende mensen is echt nodig, maar dat doe je niet door alle mensen op voorhand te beschouwen als mogelijke fraudeurs. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2567 Ik heb een aantal vragen over de uitvoerende instanties. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2568 Is het volgens de minister nodig om een cultuuromslag te maken bij de uitvoeringsdiensten? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2569 En zo ja, is deze al in gang gezet en hoe gebeurt dat? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.04
2570 Gaat de minister het recht op persoonlijk contact bij overheidsinstanties organiseren? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2571 Verwacht de minister dat dit praktisch is te realiseren, ondanks dat we in een tijd leven die veel meer van digitalisering is? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2574 Mijn fractie is er gerust over dat enkel kritiek op het verleden ons niet verder gaat brengen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2575 Op pagina 46 van het rapport staat: "Laat het leed niet voor niets zijn geweest". Rikkers-Oosterkamp BBB 0.07
2576 En tegelijkertijd is de voornaamste conclusie: het schandaal kan morgen opnieuw gebeuren. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.09
2577 Een belangrijke stap in het versterken van de rechtsstaat is om te garanderen dat de grondrechten van onze burgers niet opnieuw dusdanig geschonden worden. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.05
2578 De commissie suggereert onder andere het toetsen van nieuwe wetten aan de Grondwet, en een aansprakelijkheid van de overheid bij discriminerend handelen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2579 Mijn vraag aan de minister: welke wezenlijke stappen zijn er sinds februari 2024 reeds genomen en zullen er nog genomen gaan worden? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.07
2580 Hoe vordert de introductie van de grondwettelijke toetsing, die ook in het regeerprogramma is opgenomen? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.06
2581 Na deze vragen aan de minister over de uitvoerende instanties en het plan van het kabinet wil ik graag aandacht besteden aan wat voor mij persoonlijk het meest belangrijke stuk was van het rapport. Rikkers-Oosterkamp BBB 11.85
2582 Want natuurlijk, wij staan hier als controleurs van het kabinet, maar dit rapport dwingt ons ook om te zien dat de Tweede Kamer regelmatig zichzelf wat meer mag controleren. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2583 Wij moeten in de spiegel durven kijken, alle Kamerleden, van de linker- en de rechterzijde en die in het midden, en ook ikzelf. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2584 Het gaat alleen maar lukken als wij werkelijk blijvende veranderingen verwezenlijken, als we het anders gaan beschouwen met elkaar. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2585 Het gaat alleen maar lukken als wij niet alleen maar kijken naar het agenderen van problemen en welke publiciteit ons dat oplevert, maar als we ons ook bezighouden met hoe al onze wetten en amendementen en moties landen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2587 En welke effecten heeft ons handelen op het dagelijks leven van de Nederlandse burgers? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2588 Zijn zij er wel mee geholpen, met wat eerder al "motiediarree" werd genoemd? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2589 Of hebben wij met minder moties, die wél goed gecontroleerd zijn op inhoud en uitvoerbaarheid, veel meer eigen verantwoording? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2590 Een prangend voorbeeld van een onderwerp dat in het midden van al onze ijver en motiedrift is blijven liggen, is het toeslagenstelsel. Rikkers-Oosterkamp BBB 29.98
2591 Want hoe vaak is er wel betoogd of door partijen geroepen en geopperd dat het stelsel nu echt fundamenteel moet veranderen? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2593 De voorganger van de huidige minister heeft meermaals aangegeven dat het zo mooi zou zijn als we dat toeslagenstelsel nu eindelijk zouden gaan wijzigen of afschaffen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2594 Maar door alle beren op de weg is daar nooit ook maar een begin mee gemaakt. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2595 Het lef dat genoemd wordt in het rapport is wellicht onvoldoende aanwezig. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2596 Nu mag ik toch hopen dat we een kabinet hebben met "lef" in de titel van zijn akkoord dat wél de bijl aan het toeslagensysteem durft te zetten. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2597 Verder dan beloften en wetgeving die voorbereid wordt voor een hervorming, ben ik echter nog niet gekomen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
2598 Ik hoor graag van de minister hoever de hervorming of zelfs de afschaffing van het toeslagenstelsel nog is. Rikkers-Oosterkamp BBB 5.95
2599 Heeft deze minister wél het lef om, ondanks alle haken en ogen, dit proces op zijn minst te gaan beginnen? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2601 Voor mij raakt dit debat de kern waarom de BBB is opgericht. Rikkers-Oosterkamp BBB 16.6
2602 Het herintroduceren van de menselijke maat, het centraal stellen van de burger in plaats van de Staat en handelen op basis van vertrouwen zijn drie kernwaarden van onze partij, namens wie ik hier mag staan. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2603 Ik hoop dan ook zeer dat dit rapport een bouwsteen mag zijn voor de wederopbouw van deze Kamer als hoeder van burgerbelang. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2604 Ik hoop ook dat we hier vandaag samen aan kunnen beginnen, dat we samen een begin kunnen maken om het vertrouwen van de burger in de politiek terug te krijgen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2605 Ik weet dat dit een heel lange weg is, maar ik hoop ook dat we ons allemaal realiseren dat we, terwijl we bezig zijn met elkaar te bestrijden, op jacht naar een paar minuten zendtijd, ook moeten kijken hoe we wel verder met elkaar komen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2606 We moeten onszelf wat meer op de achtergrond zetten, en de mensen wat meer op de voorgrond. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2610 Wilt u nog even blijven, want u heeft nog een vraag van de heer Dijk, SP. voorzitter None 0.02
2611 Bij het debat van een halfjaar geleden in de Kamer hebben we dus een motie aangenomen waarin al die aanbevelingen en conclusies stonden. Dijk SP 0.01
2612 Ook de BBB had een positief oordeel over deze motie. Dijk SP 0.02
2614 Nu zien we een kabinetsreactie waarin niet alle aanbevelingen overgenomen worden. Dijk SP 0.02
2615 Deelt u de mening van de SP en van meerdere andere fracties, die ik net ook heb bevraagd, dat er eigenlijk wel een positieve reactie van het kabinet moet komen op de aanbevelingen die niet aangenomen zijn? Dijk SP 37.85
2616 Ik begon mijn bijdrage met te zeggen dat ik er teleurgesteld over ben dat er gezegd wordt wat er niet kan en dat wij verwachten dat er een antwoord komt met wat er wel kan. Dus ik steun die 
 Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2619 Ik schors tot 15.30 uur en dan gaan we luisteren naar de reactie van de bewindspersonen. voorzitter None 0.01
2620 De vergadering wordt van 14.25 uur tot 15.30 uur geschorst. voorzitter None 0.01
2622 Op de tafel van de Griffier ligt een lijst van ingekomen stukken. voorzitter None 0.01
2623 Op die lijst staan voorstellen voor de behandeling van deze stukken. voorzitter None 0.01
2624 Als voor het einde van de vergadering daartegen geen bezwaar is gemaakt, neem ik aan dat daarmee wordt ingestemd. voorzitter None 0.01
2626 Ik stel voor toe te voegen aan de agenda van de Kamer het debat over de Europese top van 20 en 21 maart 2025 en daarbij spreektijden te hanteren van vijf minuten per fractie. voorzitter None 0.02
2628 Ik deel mee dat de volgende debatten zijn komen te vervallen: Overeenkomstig de voorstellen van de voorzitter wordt besloten. voorzitter None 0.01
2629 Rapport parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening voorzitter None 99.98
2630 Dan stel ik vast dat we verdergaan met het debat over het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. voorzitter None 0.02
2631 Ik geef straks graag het woord aan de minister van Sociale Zaken. voorzitter None 0.01
2632 Ik maak me een beetje zorgen over de tijd, want het is al 15.30 uur en we moeten nog aan de eerste termijn van het kabinet beginnen. voorzitter None 0.03
2633 Ik stel voor dat we het aantal interrupties beperken tot acht in deze termijn. voorzitter None 0.01
2634 Ik deel u ook mede — ik heb nog meer slecht nieuws voor u — dat die niet langer mogen duren dan 45 seconden. voorzitter None 0.02
2638 Straks in de tweede termijn mag u ook moties indienen. voorzitter None 9.45
2641 Als we die zo veel mogelijk kunnen beperken: heel graag. voorzitter None 0.01
2644 Zouden we de opgespaarde interrupties van de eerste termijn er nog bij kunnen hebben? Omtzigt NSC 0.01
2646 Ja, en u had er nog twee over van de Algemene Politieke Beschouwingen. voorzitter None 0.02
2648 En uit uw CDA-tijd herinner ik me ook dat u er nog een paar heeft. voorzitter None 0.01
2649 Daar heb ik geen actieve herinneringen aan, voorzitter; alleen de eerste termijn híérvan. Omtzigt NSC 1.41
2655 Er zijn negentien aanbevelingen, en bij de meeste ministers heb je vaak twee of drie interrupties nodig voordat je echt het antwoord 
 Je hebt vaak twee of drie interrupties nodig voordat je elkaar begrijpt. Omtzigt NSC 0.01
2657 Dan had u betere mensen moeten selecteren toentertijd. voorzitter None 0.01
2661 Is dit nou een motie van wantrouwen aan de NSC-mensen? voorzitter None 0.01
2662 Nee, dat is omdat wij de vraag niet duidelijk stellen, voorzitter. Omtzigt NSC 0.29
2666 We kennen u als iemand die zich kort en puntig kan uitdrukken, dus ik weet zeker dat het goed gaat komen. voorzitter None 0.02
2667 Daarom had ik net ook de langste spreektijd, voorzitter. Omtzigt NSC 0.01
2668 Ik zou graag toch iets meer hebben, want er zijn negentien aanbevelingen. Omtzigt NSC 0.01
2673 Ik heb net ook de bewindspersonen even aangesproken en hen op de borst gedrukt om ook op de tijd te letten. voorzitter None 0.01
2674 Het is een belangrijk onderwerp, dus we moeten het ook goed en gedegen doen. voorzitter None 0.01
2675 We hebben vier bewindspersonen die zich allemaal over de diverse vragen gebogen hebben. voorzitter None 0.01
2676 De inhoud staat voorop, maar ik geef de bewindspersonen nog even mee dat we ook een beetje aan de tijd moeten denken. voorzitter None 0.01
2677 Dat gezegd hebbende, geef ik graag het woord aan de minister van Sociale Zaken. voorzitter None 0.04
2680 Om te beginnen ook dank aan de leden voor hun vragen en reflecties in de eerste termijn. Van Hijum None 0.09
2681 Voordat ik tot de beantwoording overga, zou ik u kort willen meenemen in hoe we deze beantwoording zouden willen doen en wat u van de verschillende bewindspersonen kunt verwachten. Van Hijum None 0.01
2682 Ik zal kort een algemene reflectie geven waarbij ik inga op de vragen over de cultuur van de dienstverlening, de menselijke maat, vereenvoudiging, handhaving sociale zekerheid, vragen over de WIA en vragen over de monitoring. Van Hijum None 2.37
2683 Vervolgens zal de staatssecretaris Financiën ingaan op het toeslagenstelsel en op de vragen die daarover zijn gesteld: heden, verleden en toekomst. Van Hijum None 0.01
2684 De minister van Binnenlandse Zaken gaat daarna in op alles op het gebied van goed bestuur en grondrechten. Van Hijum None 0.01
2685 Dat gaat ook over het constitutioneel hof, over de Algemene wet bestuursrecht, de bezwaartermijnen, persoonlijk contact, vragen op het gebied van discriminatie en automatisering, de hardhedenaanpak en — zo heb ik het opgeschreven — varia, waaronder klokkenluiders. Van Hijum None 0.01
2686 Tot slot zal de staatssecretaris Justitie en Veiligheid ingaan op de bestuursrechtspraak en rechtspraak, uithuisplaatsing kinderen, Autoriteit Persoonsgegevens en de wetgevingskwaliteit. Van Hijum None 0.01
2687 Dat zijn de blokjes waarin we de antwoorden hebben onderscheiden. Van Hijum None 0.01
2689 Begin december heeft het kabinet zijn reactie op het rapport "Blind voor mens en recht" van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening naar de Kamer gestuurd. Van Hijum None 0.02
2690 De commissie onderzocht hoe de overheid over een periode van bijna 30 jaar de fraude bestreed op het terrein van sociale zekerheid, de toeslagen, en welke gevolgen dat kon hebben voor mensen. Van Hijum None 0.03
2691 De commissie legt bovendien de onderliggende patronen bloot waardoor mensen in de verdrukking zijn gekomen. Van Hijum None 0.02
2692 En, zo waarschuwt de commissie, dat kan morgen weer gebeuren. Van Hijum None 0.02
2693 De commissie doet ook een aantal belangrijke aanbevelingen voor verbetering. Van Hijum None 0.01
2695 Om te beginnen zou ik vanaf deze plek de commissie — ik zie dat de voorzitter ook aanwezig is — nogmaals hartelijk willen bedanken voor het belangrijke werk. Van Hijum None 1.88
2696 Vandaag debatteren we dan eindelijk over de aanbevelingen en over de hamvraag: hoe gaan wij het beter doen? Van Hijum None 0.01
2697 Dit debat is niet alleen belangrijk voor ons hier, in deze zaal, maar ook voor de ouders die door toedoen van de overheid zo hard zijn getroffen in de toeslagenaffaire. Van Hijum None 0.12
2698 Ik zie dat een aantal van hen ook naar deze Kamer is toegekomen om dit debat te volgen. Van Hijum None 0.01
2699 Ongetwijfeld volgen ook een aantal mensen dit debat thuis. Van Hijum None 0.06
2700 Het is volstrekt logisch — wij realiseren ons dat zeer goed — dat zij het vertrouwen in de overheid zijn kwijtgeraakt. Van Hijum None 0.02
2701 Ik weet niet of het mogelijk is om dat vertrouwen daadwerkelijk te herstellen. Van Hijum None 0.01
2702 Ik weet wel dat het onze dure plicht is om alles te doen wat we kunnen om aan hen recht te doen, om te herstellen wat hersteld kan worden en om herhaling te voorkomen. Van Hijum None 0.01
2703 Het rapport van de commissie laat zien hoe mensen in de verdrukking zijn geraakt door toedoen van de overheid, hoe de uitvoering gevangen raakte in een dwangbuis van strenge regels, gebaseerd op wantrouwen, en hoe de rechtsbescherming tekortschoot. Van Hijum None 0.04
2704 Het vertrouwen dat mensen mogen hebben in een dienstbare overheid is fors geschaad. Van Hijum None 0.01
2705 Zoals het rapport zelf zegt: een overheid die mensen niet ziet, raakt het vertrouwen kwijt. Van Hijum None 0.08
2706 Dat is wat mij en het kabinet betreft ook echt de essentie van het debat van vandaag. Van Hijum None 0.01
2707 Het gaat in essentie over het herstel van vertrouwen in de overheid en in de democratische rechtsstaat. Van Hijum None 39.33
2708 Het herstel van vertrouwen is een missie van dit kabinet, die ook is omarmd in het regeerprogramma. Van Hijum None 0.01
2709 De minister-president heeft daar tijdens de regeringsverklaring in deze Kamer al een aantal dingen over gezegd. Van Hijum None 0.02
2710 Ik quoot: "Een overheid die vertrouwen geeft en vertrouwen terugkrijgt, door naast en niet tegenover mensen te staan. Van Hijum None 0.01
2712 Alleen een overheid die echt luistert, kan dat terugwinnen. Van Hijum None 0.03
2713 Niet van de ene dag op de andere, maar stap voor stap, langzaam maar zeker. Van Hijum None 0.01
2715 Dat is wat de premier hier ook tijdens het debat over de regeringsverklaring heeft gezegd. Van Hijum None 0.03
2716 Ik kan u echt garanderen, mocht u daar enige twijfel over hebben, dat wij hier vandaag allemaal met die motivatie en met die inzet staan. Van Hijum None 0.01
2717 Dat geldt voor alle mensen die in het kabinet zitten en met wie we deze reactie hebben opgesteld. Van Hijum None 0.63
2718 Een belangrijke vraag is hoe we dat herstel vervolgens gaan bereiken. Van Hijum None 0.01
2719 Dan gaat de discussie natuurlijk al heel snel over wetten, maatregelen, menskracht en financiële middelen. Van Hijum None 0.01
2720 Dat is ook terecht, want al die dingen zijn belangrijk. Van Hijum None 0.01
2721 Wij zullen zo concreet mogelijk aangeven, nu en in de toekomst, welke stappen wij als kabinet gaan zetten en welke stappen we zullen blijven zetten; ik kom daar straks op terug. Van Hijum None 0.01
2722 We beschouwen de uitwerking van de aanbevelingen, die ook terugkomen in het regeerprogramma, echt als een openingszet in het gesprek en in de dialoog met de Kamer. Van Hijum None 0.02
2723 Maar voor alles — daar wil ik mee beginnen — gaat het over het terugbrengen van de menselijke maat in de uitvoering. Van Hijum None 0.03
2724 Het gaat over een andere manier van werken, over een cultuur van dienstbaarheid en een diep rechtsstatelijk besef. Van Hijum None 0.01
2725 Dat betekent dat mensen zich door publieke dienstverleners gezien en gehoord moeten voelen, dat mensen duidelijkheid krijgen in de vorm van begrijpelijke en redelijke beslissingen. Van Hijum None 0.01
2726 Dat betekent niet altijd dat ze het per se eens hoeven te zijn met die beslissingen, maar wel dat er oog is voor hun situatie en persoonlijke omstandigheden. Van Hijum None 0.01
2729 Gisteren sprak ik met een ambtenaar van het UWV, werkzaam op het gebied van invordering. Van Hijum None 0.02
2730 Dat was een ambtenaar die dit jaar in januari de Menselijke Maat Award heeft gewonnen voor haar inzet rondom persoonlijke dienstverlening. Van Hijum None 0.02
2733 Ik heb aan die medewerkster gevraagd hoe zij dat in de praktijk probeert en waar ze tegenaan loopt. Van Hijum None 0.01
2734 Zij gaf aan dat je oog moet hebben voor de onderliggende vragen, de behoeften en de problemen van mensen. Van Hijum None 0.02
2737 Je moet over de grenzen van taken heen durven kijken, binnen je eigen organisatie en tussen organisaties. Van Hijum None 0.01
2738 Je moet soms in de geest van de wet durven handelen, niet altijd helemaal naar de letter. Van Hijum None 0.01
2740 Dat brengt ons tot de conclusie dat goede dienstverlening vraagt om ruimte voor en vertrouwen in die professionals: de baliemedewerkers bij publieke dienstverleners, collega's van toezicht en handhaving, verzekeringsartsen, arbeidsdeskundigen en noem maar op. Van Hijum None 31.01
2741 Zij kunnen de overheid haar menselijke gezicht teruggeven, maar ze moeten daar wel de ruimte voor krijgen en voelen. Van Hijum None 0.01
2743 Daar willen we als kabinet de komende jaren samen met uw Kamer aan werken. Van Hijum None 0.01
2744 Op dit hele specifieke punt zijn door een flink aantal fracties van uw Kamer al een aantal vragen gesteld. Van Hijum None 0.01
2745 CU, CDA, VVD en SGP hebben allemaal gevraagd: je kunt het wel hebben over een cultuurverandering, maar hoe ga je dat vervolgens doen? Van Hijum None 0.02
2747 Ik zal het toch iets inkorten omwille van wat de voorzitter ons heeft verzocht. Van Hijum None 0.01
2748 We zijn ons zeer bewust van het samenspel dat nodig is met de uitvoeringsorganisaties. Van Hijum None 0.01
2749 Dat betekent dus dat we ook veel meer aan de voorkant zullen moeten luisteren naar wat de uitvoeringsorganisaties te melden hebben bij het ontwerpen van wetgeving, dus het belang van uitvoeringstoetsen en invoeringstoetsen — u kent de discussie daarover — kun je niet groot genoeg maken. Van Hijum None 0.02
2750 In de tweede plaats gaat het om wat je vervolgens doet met signalen uit de uitvoeringsorganisaties. Van Hijum None 0.02
2751 Een aantal van u had het over de veiligheid om signalen door te geven. Van Hijum None 0.01
2752 Kun je kritisch zijn op wetten waar je voor staat, ook als je bijvoorbeeld een zbo bent? Van Hijum None 0.01
2753 Ook daarvan zeggen we: ja, uitvoeringsorganisaties moeten signalen kunnen aangeven. Van Hijum None 1.14
2754 We hebben de jaarlijkse of zelfs halfjaarlijkse stand van de uitvoering en de periodieke Staat van de Uitvoering. Van Hijum None 0.01
2755 Dat zijn allemaal mechanismes die ons als politiek en als wetgever bewust maken van knelpunten in de uitvoering. Van Hijum None 35.95
2756 Tot slot willen wij de cultuur binnen organisaties versterken om maatwerk te leveren, zodat we rekening houden met persoonlijke omstandigheden van mensen. Van Hijum None 0.01
2757 Je ziet dat terug binnen organisaties als SVB en UWV via de maatwerkaanpak, waar mensen ingewikkelde casussen en dilemma's in regelgeving met elkaar kunnen bespreken en ook maatwerk kunnen toepassen. Van Hijum None 0.01
2758 Dat gaat allemaal niet vanzelf, maar ik zie wel dat die cultuuromslag in gang is gezet. Van Hijum None 0.02
2759 Ik kijk even of ik intussen al een aantal vragen heb beantwoord die gaan over de knelpunten in de uitvoering. Van Hijum None 0.01
2761 Op het terrein van sociale zekerheid hebben we een aantal heel concrete voornemens, ook gerelateerd aan de adviezen van de parlementaire enquĂȘtecommissie. Van Hijum None 0.01
2762 Ik kan u aangeven dat er nogal wat werk voortvloeit uit de adviezen van de commissie. Van Hijum None 0.96
2764 De vertaling naar beleid en naar wetgeving heeft binnen ons ministerie, maar ook breed binnen het kabinet, een hoge prioriteit. Van Hijum None 2.32
2765 Er wordt dus met voorrang en met snelheid gewerkt aan de uitvoering van wetten op dat terrein. Van Hijum None 28.24
2766 Om te beginnen betreft dat het vereenvoudigen van de inkomensondersteuning. Van Hijum None 0.01
2768 Ik deel de zorgen en de knelpunten die mensen hebben gesignaleerd: sociale zekerheid is een doolhof geworden, waarin mensen gevangen raken. Van Hijum None 0.01
2770 Het systeem van voorschotten en terugvorderingen veroorzaakt heel veel problemen in de praktijk. Van Hijum None 0.87
2771 Wetgeving is bovendien onuitvoerbaar geworden, waardoor er veel fouten worden gemaakt en ingewikkelde, dure hersteloperaties nodig zijn. Van Hijum None 0.53
2772 Het kabinet heeft de Kamer in november vorig jaar geĂŻnformeerd over de ambitie om het stelsel van toeslagen, fiscaliteit en inkomensondersteuning te vereenvoudigen. Van Hijum None 0.03
2773 Wij willen in de eerste helft van dit jaar graag in debat met de Kamer over de richting en de uitwerking. Van Hijum None 0.01
2774 Daartoe sturen wij u in het voorjaar een brief met concrete richtingen en de consequenties voor de lange termijn. Van Hijum None 0.01
2777 U moet zich voorstellen dat er rapporten, scenario's en uitwerkingen genoeg zijn, maar dat het nu aankomt op knopen doorhakken. Van Hijum None 0.01
2779 Op het moment dat wij u echter concrete scenario's voorleggen met daarbij inzicht in de consequenties ervan, gaat het serieus over de vraag welke conclusie we daar als politiek aan kunnen verbinden. Van Hijum None 0.01
2780 De heer Ceder wees onder andere op voorstellen die er vanuit zijn partij worden gedaan. Van Hijum None 0.02
2781 Het maakt nogal uit of je de oplossing via de fiscaliteit gaat zoeken of via inkomensonafhankelijke toelagen. Van Hijum None 0.02
2782 Het maakt uit of je het minimumloon daarbij wel of geen rol laat spelen. Van Hijum None 0.01
2783 Het verhogen van het minimumloon: willen we dat wel of niet? Van Hijum None 0.01
2784 Je komt op politieke discussies terecht waarover in de Kamer verschillend wordt gedacht. Van Hijum None 0.02
2785 De kunst gaat worden om draagvlak te vinden voor een variant die het over meerdere kabinetsperioden heen redt, die recht doet aan de vereenvoudiging die we allemaal willen, maar die ook houdbaar is in de toekomst. Van Hijum None 0.01
2786 De heer Sneller vroeg mij nog of het budgettair neutraal kan. Van Hijum None 0.02
2787 In alle eerlijkheid denk ik dat het afschaffen van toeslagen of het fors verminderen van de afhankelijkheid ervan financiële gevolgen gaat hebben. Van Hijum None 0.01
2788 Het zal in ieder geval gevolgen hebben voor de inkomensverdeling en de koopkracht. Van Hijum None 0.01
2789 Daar zul je dus op de een of andere manier aan tegemoet moeten komen. Van Hijum None 0.01
2790 Als je voor specifieke maatregelen naar meer generieke maatregelen gaat, zoals het verlagen van belastingtarieven, dan kost dat meer geld en zul je binnen het systeem op zoek moeten naar oplossingen voor de financiële knelpunten. Van Hijum None 0.02
2791 Ook dat zullen we inzichtelijk maken en ook daar zal het debat met de Kamer over gaan. Van Hijum None 0.01
2792 Dat zal betekenen dat wij echt richting willen geven en dat we aan de hand van de concrete wetgevingskalender de komende jaren verder willen werken. Van Hijum None 0.01
2793 Maar ook op korte termijn kunnen we een aantal keuzes maken. Van Hijum None 0.01
2794 Een aantal van u heeft al gewezen op de kinderopvangtoeslag, waar een eerste stap wordt gezet naar meer een instellingsfinanciering, waardoor de afhankelijkheid van de kinderopvangtoeslag verlaagd wordt. Van Hijum None 0.02
2795 Wij denken dat het in dat opzicht een belangrijke maatregel is. Van Hijum None 0.01
2796 Het stelsel wordt eenvoudiger, waardoor het ouders meer zekerheid biedt. Van Hijum None 0.02
2797 De staatssecretaris zal daar nog wat meer op ingaan. Van Hijum None 0.01
2798 Ook werken we aan het harmoniseren van begrippen die de sociale zekerheid complex maken. Van Hijum None 0.06
2800 "Inkomen", "vermogen", "partner": soms heb je meer dan tien definities binnen het totale stelsel van wat er met een bepaald begrip wordt bedoeld. Van Hijum None 0.24
2802 Eenduidige begrippen die beter aansluiten op de belevingswereld van mensen maken regelingen simpeler en minder gevoelig voor fouten. Van Hijum None 0.02
2803 Overigens geldt daarbij ook dat we het netto invorderen, waar de heer Omtzigt naar vroeg, zo snel mogelijk gaan uitwerken. Van Hijum None 0.01
2804 Het lijkt er echt op, zo zeg ik in antwoord op zijn vraag, dat dat niet voor 2026 gaat lukken, maar het is een voorstel waarvan we echt de logica en het belang zien, dus we zullen daar uw Kamer zo spoedig mogelijk over informeren. Van Hijum None 0.03
2805 Dat zeg ik over het thema vereenvoudiging van inkomensbeleid en toeslagen. Van Hijum None 0.01
2806 De tweede belangrijke uitwerking die ik hier wil noemen, is het werken aan proactieve dienstverlening. Van Hijum None 0.01
2808 Het is een gegeven dat veel mensen steun mislopen doordat zij regelingen niet kennen of de overheid niet vertrouwen. Van Hijum None 0.81
2809 Het wetsvoorstel proactieve dienstverlening gaat het UWV, de Sociale Verzekeringsbank en gemeenten in staat stellen om mensen actief te benaderen en te helpen om hun rechten te verzilveren. Van Hijum None 0.01
2810 Het geeft ook de aanpak van armoede een belangrijke nieuwe impuls. Van Hijum None 37.56
2811 De wet proactieve dienstverlening, waar we op dit moment aan werken, kan een opmaat zijn voor vooraf ingevulde aanvraagformulieren en de automatische toekenning van regelingen. Van Hijum None 0.01
2812 Dat wetsvoorstel is inmiddels klaar en wordt op korte termijn voorgelegd aan de ministerraad en daarna aan de Raad van State. Van Hijum None 0.01
2813 Dan kan het toch nog voor de zomer worden ingediend bij de Tweede Kamer. Van Hijum None 33.34
2814 Ook hier wordt echt met man en macht gewerkt om dat zo snel mogelijk in uw Kamer te doen terechtkomen. Van Hijum None 0.01
2815 Een derde punt waar aandacht voor is gevraagd, is de handhaving, het volgende blokje. Van Hijum None 0.01
2816 Het menselijke gezicht moet echt terugkomen in de handhaving. Van Hijum None 0.01
2817 In dat kader werken we aan een wet handhaving sociale zekerheid, waarin het recht op vergissen wordt uitgewerkt. Van Hijum None 0.01
2818 Ja, zeg ik in de richting van de heer Mulder en een aantal anderen, echte fraude moeten we natuurlijk blijven aanpakken. Van Hijum None 0.02
2819 Dat zegt overigens ook de parlementaire enquĂȘtecommissie zelf. Van Hijum None 0.02
2820 Misbruik en fraude ondermijnen het draagvlak voor de sociale zekerheid. Van Hijum None 96.0
2821 Maar vertrouwen mag en moet in de wetgeving echt meer het uitgangspunt zijn. Van Hijum None 0.01
2822 Mensen krijgen in die wet straks een redelijke termijn om zelf vergissingen te herstellen. Van Hijum None 0.65
2823 Fouten en vergissingen worden niet onnodig zwaar bestraft. Van Hijum None 0.01
2824 De reactie op overtredingen moet proportioneel zijn en rekening houden met iemands situatie. Van Hijum None 0.01
2825 Uitvoeringsinstellingen krijgen meer ruimte binnen een afwegingskader, waarbij onder meer de ernst van de gebeurtenis, de verwijtbaarheid en de rol van de overheid — heeft de overheid wel of niet een fout gemaakt? Van Hijum None 0.01
2828 Een aantal leden heeft gevraagd: hoe ver bent u daarmee? Van Hijum None 0.01
2830 Het wordt op korte termijn aan de ministerraad en aan de Raad van State voorgelegd. Van Hijum None 0.01
2831 Ook dit hopen wij dus zo spoedig mogelijk, in dit kalenderjaar, met uw Kamer te bespreken. Van Hijum None 0.04
2832 Tot slot kan ik, in het rijtje specifieke wetten of thema's waar we aandacht aan besteden binnen het socialezekerheidsdomein, niet om de WIA heen. Van Hijum None 0.03
2834 De zorg over de vraag of het nog eens kan gebeuren, moeten we niet ook nog bij de WIA krijgen. Van Hijum None 12.74
2835 Even voor de goede orde zeg ik dat de WIA de wet is die de uitkering voor arbeidsongeschikten regelt. Van Hijum None 0.02
2836 De WIA is een wet geworden die verschillende hardheden kent en inmiddels ook als onuitvoerbaar bestempeld kan worden. Van Hijum None 0.03
2837 We zijn ons er zeer van bewust dat wij moeten toewerken naar een eerlijke en begrijpelijke wet, die zekerheden biedt bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. Van Hijum None 0.01
2838 Het moet een wet worden die eenvoudiger is, beter uitlegbaar en beter uitvoerbaar. Van Hijum None 0.01
2839 Als de heer Omtzigt vraagt of ik hier in een paar zinnen kan uitleggen hoe de wet in elkaar zit, en wat de specifieke plek van de WGA is, dan kan ik dat gewoon niet. Van Hijum None 0.03
2840 Ik zal hier niet het pleidooi van de voorzitter als argument gebruiken, om omwille van de tijd dat niet te doen, maar het is echt zo erg dat het ook voor de mensen zelf niet meer uit te leggen is hoe die wet in elkaar zit. Van Hijum None 0.02
2841 Hij werkt bovendien niet uit op de manier waarop hij bedoeld is. Van Hijum None 0.01
2843 Ik hoop mijn brief over de hervorming van de WIA in januari naar de Kamer te sturen. Van Hijum None 0.01
2844 Ik denk — en dat moet ook echt een hoofddoel van de wet zijn — dat een eenvoudigere, beter uitlegbare en uitvoerbare wet ook helpt om fouten te voorkomen, zoals die deze zomer ook bij het UWV werden geconstateerd. Van Hijum None 1.06
2845 Het UWV werkt er op dit moment hard aan om de verdere uitwerking van die verbeteraanpak vorm te geven. Van Hijum None 0.01
2846 Ik ga er nu niet te diep op in; we hebben daar in de Kamer ook eerder over gediscussieerd. Van Hijum None 0.03
2847 Maar we kunnen wel verzekeren dat de lessen uit de eerdere affaires bij die aanpak ter harte worden genomen, waaronder ook het zo belangrijke burgerperspectief. Van Hijum None 0.01
2848 Het betrekken van het perspectief van de burger is ook een pleidooi dat uit de Kamer is gekomen. Van Hijum None 0.01
2849 Het UWV is er zelf ook zeer van doordrongen dat dit noodzakelijk is. Van Hijum None 0.01
2850 Persoonlijk ben ik er als minister ook van doordrongen. Van Hijum None 0.01
2851 De heer Omtzigt heeft mij daar vragen over gesteld. Van Hijum None 0.01
2852 Ik heb reeds gepland staan dat ik de komende weken in gesprek ga met verschillende WIA-gerechtigden over onder andere de hardheden in de wet en de huidige problematiek. Van Hijum None 0.01
2853 Maar als hij mij vraagt of ik bereid ben om dat te verbreden en om ook bij collega's na te gaan of wij een breder gesprek kunnen organiseren, dan ben ik graag bereid om dat te doen. Van Hijum None 0.01
2854 Het UWV verwacht die verbeteraanpak uiteindelijk in maart openbaar te maken en daarover kunnen we dan ook hier spreken. Van Hijum None 0.02
2856 Heel veel aanbevelingen gaan niet alleen over sociale zekerheid en toeslagen, maar hebben een veel bredere strekking of overlappen met de aanbevelingen van de Staatscommissie rechtsstaat, die op 10 juli haar bevindingen presenteerde in het rapport De gebroken belofte van de rechtsstaat. Van Hijum None 0.03
2857 Op die specifieke aanbevelingen zullen de minister van BZK en de staatssecretaris voor Rechtsbescherming straks verder ingaan. Van Hijum None 0.01
2858 Op dit punt kunt u een integrale kabinetsreactie in de zomer van 2025 verwachten. Van Hijum None 0.18
2859 Samen met het advies van deze parlementaire enquĂȘtecommissie leveren de rapporten de bouwstenen om het vertrouwen in de overheid en de dienstverlening te herstellen. Van Hijum None 0.01
2860 Betere wetgeving, ruimte en vertrouwen voor professionals in de uitvoering en oog voor mensen: dat zijn de ingrediënten op basis waarvan wij de komende periode echt met volle inzet aan de slag gaan. Van Hijum None 0.01
2862 Het ongekende onrecht dat de slachtoffers van de toeslagenaffaire is aangedaan, is niet meer ongedaan te maken. Van Hijum None 0.14
2863 Na alles wat er gebeurd is, is het begrijpelijk dat zij met wantrouwen naar de overheid en naar dit debat kijken. Van Hijum None 0.01
2864 Wij realiseren ons dat er op ons allemaal een grote morele verantwoordelijkheid rust om hier recht aan te doen en te werken aan het herstel van vertrouwen, in de eerste plaats in de richting van de ouders, maar ook richting de Nederlandse samenleving als geheel. Van Hijum None 0.02
2866 Het is daarom goed dat we hier vandaag uitgebreid over spreken, maar dat mag zeker niet de laatste keer zijn. Van Hijum None 0.01
2867 Een aantal van u, om te beginnen mevrouw Van Dijk maar ook een aantal anderen, heeft hiernaar gevraagd en ik zeg hun graag toe dat wij jaarlijks over de aanbevelingen zullen rapporteren. Van Hijum None 0.01
2868 En ik zeg er met een dikke streep onder bij: ĂĄlle aanbevelingen. Van Hijum None 1.01
2870 Het is ook onze ambitie om recht te doen aan het rapport als geheel en aan alle aanbevelingen. Van Hijum None 0.01
2871 Dat vraagt dus ook om reflectie en verantwoording op alle punten. Van Hijum None 0.01
2872 Wij zijn graag bereid om dat gesprek met u te blijven voeren. Van Hijum None 0.01
2874 In het vierde kwartaal van dit jaar zullen wij de eerste rapportage met de stand van zaken naar de Kamer sturen en op basis daarvan kunnen we de frequentie bepalen. Van Hijum None 0.03
2875 We kiezen er ook voor om dat in het vierde kwartaal te doen, omdat in de tussentijd ook nog de parlementaire enquĂȘte rechtsstaat komt. Van Hijum None 0.01
2876 Wellicht kunnen we die zaken dan synchroniseren in de rapportage daarover, maar wij voeren dus graag het gesprek met de Kamer over hoe we dat op een handige en ordentelijke manier kunnen vormgeven. Van Hijum None 48.44
2879 Dat wil zeggen: ik heb wel heel specifieke vragen overgeslagen. Van Hijum None 0.08
2880 Die kan ik allemaal nog langsgaan, maar in algemene zin ben ik al langs veel vragen gegaan. Van Hijum None 0.01
2881 Ik vroeg mij al een beetje af op welke manier wij dit debat gaan voeren. Dijk SP 0.01
2882 Ik heb zelf goed naar de andere partijen geluisterd en ik merk toch wel enige teleurstelling en wat ontevredenheid over een aangenomen motie, waarin gevraagd wordt om ĂĄlle aanbevelingen over te nemen. Dijk SP 0.02
2883 Als ik die aanbevelingen langsga, dan zie ik dat er toch een paar door dit kabinet worden afgewezen. Dijk SP 0.27
2885 Dat is niet de bedoeling, omdat het niet de bedoeling van de Kamer was. Dijk SP 0.15
2886 De Kamer heeft u namelijk de opdracht gegeven om alle aanbevelingen over te nemen. Dijk SP 0.01
2888 Gaan nu alle verschillende bewindspersonen al die maatregelen en aanbevelingen langs of zegt het kabinet nu gewoon dat alle aanbevelingen die volgens de motie van de Kamer overgenomen moeten worden, overgenomen worden? Dijk SP 0.02
2889 "We gaan die beantwoorden en we gaan die van een betere beantwoording voorzien dan we nu hebben gedaan." Dijk SP 0.01
2890 Dat is het geluid dat ik van partijen en uit de Kamer hoor. Dijk SP 0.03
2892 Ik heb namens het kabinet duidelijk aangegeven dat het onze ambitie is om de lessen van de parlementaire enquĂȘtecommissie in de volle breedte serieus te nemen en om te voorkomen dat dit ooit weer gebeurt. Van Hijum None 0.02
2893 Daar is heel veel voor nodig over een heel lange termijn. Van Hijum None 0.01
2894 Tegelijkertijd zijn wij bereid om op alle punten het debat met uw Kamer te voeren over de implementatie ervan. Van Hijum None 3.21
2895 De heer Omtzigt heeft net terecht aangegeven dat er soms in de uitwerking keuzes moeten worden gemaakt en dat soms niet alles tegelijk kan. Ook daar leggen wij verantwoording over af. Van Hijum None 0.02
2896 Ik heb dat op een aantal punten gedaan rond wetgeving op het gebied van sociale zekerheid. Van Hijum None 0.01
2898 Laten we ook over de inhoud daarvan het debat voeren en dan kijken hoe we op basis daarvan verder komen. Van Hijum None 0.01
2899 Nogmaals, bij de rapportage in het najaar zijn we sowieso bereid om opnieuw de thermometer erin te steken en te kijken hoe het staat met al die aanbevelingen. Van Hijum None 0.01
2900 Wij duiken nergens voor, want wij proeven ook uit uw inbreng, en ik hoop u uit die van ons, dat het ons ernst is om dit rapport verder te brengen. Van Hijum None 3.15
2901 Dan heb ik een heel simpele vraag, die ik anders aan iedere bewindspersoon moet gaan stellen. Dijk SP 0.01
2902 Neemt dit kabinet alle aanbevelingen over, ja of nee? Dijk SP 0.01
2903 In beginsel nemen wij alle aanbevelingen over, maar nogmaals: in de uitwerking en soms ook in de prioritering maken wij soms andere afwegingen. Van Hijum None 0.04
2904 We hebben op een aantal punten gemotiveerd gezegd "dit lijkt ons niet verstandig". Van Hijum None 0.01
2905 Dat geldt bijvoorbeeld voor het aanscherpen van de definitie wel of geen fraude. Van Hijum None 0.02
2907 Het is niet het einde van het debat daarover, maar ik hoop dat u oog heeft voor de argumenten die het kabinet gebruikt om te zeggen: zo'n fraudedefinitie is leuk, maar hoe specifieker je die maakt, hoe lastiger het misschien wordt om er echt op te gaan sturen. Van Hijum None 2.09
2908 Uiteindelijk moet fraude immers altijd in het individuele geval vastgesteld worden. Van Hijum None 0.01
2909 Als je specifiek wordt, wordt het ook weer makkelijker om geitenpaadjes te vinden. Van Hijum None 0.03
2912 U kunt zeggen dat wij iets niet letterlijk uitvoeren. Van Hijum None 0.01
2913 Dat is zo, maar misschien zijn er ook goede redenen om het debat daarover te voeren. Van Hijum None 0.01
2916 Ik vind namelijk echt dat er een commissie aan de slag is geweest. Dijk SP 0.22
2918 Er is een Kamerdebat geweest, waarin de Kamer zei: neem al die aanbevelingen over. Dijk SP 0.02
2920 Het is een risico dat ik neem, maar ik pik er eentje uit: dat menselijk contact. Dijk SP 0.01
2921 Uw hele verhaal, uw hele inleiding over menselijke overheid, de mens als maat der dingen, zoals ik het net ook verwoorde: dat is allemaal heel mooi. Dijk SP 0.4
2922 Maar als mensen niet bij een loket kunnen, geen gezicht kunnen zien, dan zijn het allemaal loze, lege woorden. Dijk SP 0.01
2923 In de kabinetsreactie staat gewoon "het zou een enorme, onverantwoordelijke druk leggen op de capaciteit van alle overheidsorganisaties en uitvoerende diensten". Dijk SP 0.03
2926 Maar op de langere termijn — om het even te beargumenteren — is het veel belangrijker dat mensen een gezicht kunnen zien en geholpen kunnen worden in een vroeg stadium. Dijk SP 0.01
2927 Als ik dan de reactie van het kabinet lees op deze aanbeveling, dan wordt die aanbeveling helemaal niet overgenomen. Dijk SP 0.02
2931 Daarover verschillen wij heel wezenlijk van mening met het kabinet. Dijk SP 0.01
2932 Dan moet er een voorstel komen van de Kamer om die aanbeveling echt inhoud te geven en het kabinet op pad te sturen. Dijk SP 0.01
2933 Ik denk dat we op dit punt niet principieel met de Kamer verschillen dat die behoefte aan menselijk contact er is en dat de overheid en de publieke dienstverlening weer in veel meer gevallen een persoonlijk gezicht moeten krijgen. Van Hijum None 0.02
2935 Ik zal dat niet afschuiven, maar bijvoorbeeld ook toepassen op het gebied van de sociale zekerheid. Van Hijum None 0.01
2936 Ik noemde net even de vreselijke onzekerheid waaraan we helaas nu weer mensen in de WIA moeten blootstellen door die herstelaanpak. Van Hijum None 0.01
2937 Een van de eerste dingen die het UWV gedaan heeft — ik hoop dat de heer Dijk dat ook ziet — is een bellijn openen waar mensen met vragen, twijfels, persoonlijke casussen gebruik van kunnen maken. Van Hijum None 0.01
2939 Wij proberen dus wel degelijk dit soort aanbevelingen serieus te nemen, ook in de aanpak van nieuwe problemen die zich voordoen. Van Hijum None 0.01
2940 Het is niet alleen een afvinklijstje waarvan je zegt: beleidsmatig hebben we het overgenomen. Van Hijum None 0.02
2941 Nee, het gaat er nu ook om hoe je die dingen implementeert in de praktijk. Van Hijum None 0.01
2942 Ik denk serieus en oprecht dat wat wij in het regeerprogramma hebben gedaan, in belangrijke mate een aantal hoofdaanbevelingen van de commissie overneemt. Van Hijum None 0.01
2943 Ik garandeer u ook dat er binnen mijn ministerie en binnen alle ministeries met voorrang wordt gewerkt aan de wetgeving en de verandering in wetgeving waar de commissie om vraagt. Van Hijum None 0.01
2944 En ja, er zijn ook een aantal operationele dingen die we handen en voeten moeten geven. Van Hijum None 0.02
2945 Dat is niet alleen een kwestie van met elkaar de algemene lijn afspreken, maar ook een kwestie van afspreken hoe je dat vervolgens in de praktijk doet. Van Hijum None 0.01
2946 Het risico is dat mensen die naar dit debat kijken, denken: oh, het kabinet en de Kamer zijn het eigenlijk met elkaar eens, want ze zeggen dezelfde dingen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2947 Maar dat is bijna onmogelijk als je hoort wat er gezegd is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2948 NSC was nog mild en zei: er moeten sommige dingen worden heroverwogen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
2949 BBB zei: kijk naar wat er wel kan. De VVD zei: pijnlijk, teleurstellend, geen urgentie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
2951 Dan is de vraag: als het kabinet ons als Kamer tegemoet wil komen, gaat er dan iets veranderen of wordt de volgende brief een kopie van deze brief? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
2954 Met elkaar eens ... Ik bedoel: wij voelen ons vooral aangespoord door uw Kamer om echt meters te maken met de aanbevelingen van de commissie. Van Hijum None 0.01
2955 Of u het nou gelooft of niet, voor ons geldt dat we het belang daarvan zien, dat we de aansporing eigenlijk niet nodig hebben, dat we echt de urgentie hiervan voelen en dat we het ook in ons dagelijkse werk tot uitdrukking brengen. Van Hijum None 0.01
2956 Dat betekent per definitie dat de voortgangsrapportage in het najaar ook echt weer verschil moet laten zien ten opzichte van datgene wat we hier met elkaar bespreken. Van Hijum None 0.01
2957 We moeten dan op een aantal onderdelen weer verder in de uitwerking zijn. Van Hijum None 0.01
2958 Maar ik heb u niet voor niks de concrete voorbeelden gegeven van de wetten — het gaat soms ook om de beleidsbrieven — die u al in het eerste kwartaal van dit jaar kunt verwachten. Van Hijum None 0.02
2959 Daarbij geldt: hoe concreter de wetten zijn, hoe beter het is. Van Hijum None 0.01
2962 Wij zijn bereid om in de voortgang alle openheid te bieden en de kritische geluiden aan te horen als het u niet zint of als u het onvoldoende vindt. Van Hijum None 0.01
2963 We denken echt op die manier verder te kunnen komen. Van Hijum None 0.01
2964 Dan heb ik nog één vraag om te voorkomen dat we de volgende keer dezelfde teleurstelling hebben. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.11
2965 Wat is er nou misgegaan sinds het debat van april ten opzichte van nu, waardoor bepaalde aanbevelingen toch niet overgenomen werden of verder onderzocht werden? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
2970 Ik ben gewoon benieuwd wat ervoor gezorgd heeft dat de eerste zinnen niet waren: "Wij nemen het hele rapport over. Stultiens GroenLinks-PvdA 1.35
2973 Dat had ik een prima reactie gevonden, maar dat lees ik nu niet. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
2974 Ik denk in alle oprechtheid dat wij geprobeerd hebben om zo concreet mogelijk per aanbeveling aan te geven wat de voortgang is en om welke reden we een aantal dingen misschien niet of anders doen. Van Hijum None 0.01
2975 Daar kunnen we hier vervolgens het debat over hebben. Van Hijum None 0.13
2976 Als uw Kamer wil dat we dat toch heroverwegen, dan luisteren wij goed. Van Hijum None 0.01
2977 En ja, soms kunnen ook financiële overwegingen een rol spelen. Van Hijum None 0.4
2978 We hebben in de uitwerking van het regeerprogramma niet eindeloos veel middelen tot onze beschikking. Van Hijum None 0.09
2982 Bij de prioritering daarvan heeft het advies van deze commissie heel zwaar gewogen. Van Hijum None 0.01
2983 Ik noem toch maar even dat voorbeeldje van het bruto en netto invorderen. Van Hijum None 0.19
2984 Dat zijn allemaal kleine dingen die relateren aan de problemen die we hier vandaag bespreken en die ook van een oplossing of van geld worden voorzien. Van Hijum None 2.61
2985 En ja, ik moet ook eerlijk zeggen: je moet soms kiezen. Van Hijum None 0.01
2988 We luisteren goed naar wat er in deze debatten wordt gezegd. Van Hijum None 0.01
2990 We hebben het over vertrouwen, ook in de uitvoeringsorganisaties. Rikkers-Oosterkamp BBB 8.05
2991 Ik ben even benieuwd hoe we dat concreet gaan doen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2992 Om eerlijk te zijn: ik ben van huis uit boekhouder. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.04
2993 Dat wist meneer Sneller niet, maar dat ben ik echt. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2994 Ik ben opgevoed met het idee dat vertrouwen heel goed is, maar dat controleren veel beter is. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
2995 Ik merk dat er bij uitvoeringsorganisaties ook heel veel mensen zitten die zo opgevoed zijn. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.08
2996 Daarvan zeggen we nu: we moeten ze gaan vertrouwen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.33
2997 Maar hoe gaan we er concreet voor zorgen dat die mensen vertrouwen geven aan de inwoners? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
2999 Ten eerste moeten ze zelf het vertrouwen voelen dat men de ruimte heeft om recht te doen aan individuele gevallen. Van Hijum None 0.01
3000 Dat is op grond van huidige wetgeving, protocollen en andere dingen vaak niet eenvoudig. Van Hijum None 0.01
3002 Dat heeft professionals in een bepaald keurslijf geduwd en richting een bepaalde handelingswijze geduwd. Van Hijum None 0.01
3004 Ik ben ervan overtuigd: niemand aanvaardt een baan bij het UWV of welke publieke dienstverlener dan ook om mensen lastig te vallen. Van Hijum None 0.11
3005 Je zit daar met een bepaalde intentie, om recht te doen aan de situatie van mensen, om mensen te helpen, om duidelijkheid te bieden en je werk goed te doen. Van Hijum None 0.01
3006 Dat vraagt ook om voortdurend de cultuur en werkwijze binnen een organisatie bespreekbaar te maken. Van Hijum None 0.01
3007 Ik heb net een aantal voorbeelden genoemd van hoe organisaties dat zelf doen, soms ook ondersteund door middelen van onze kant. Van Hijum None 0.01
3008 Dat is de manier om uiteindelijk die echte verandering, die merkbare verandering op gang te krijgen. Van Hijum None 0.01
3009 Ik wil ook even zeggen: ik ben er ook niet van overtuigd dat mensen daar zitten om andere mensen kapot te maken. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
3012 Maar het blijft mij echt een beetje ... We moeten ook vertrouwen geven. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
3013 Als wij als Kamer mensen gaan afbranden in een uitvoeringsorganisatie omdat ze een fout maken, is het heel lastig voor die mensen om die fouten toe te geven of om te zeggen: hier is een systeem dat niet werkt. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
3014 Ik vraag dus ook aan de minister: hoe gaan we dat organiseren? Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
3015 Want wij hebben als Kamer ook heel snel een oordeel. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.01
3018 Volgens mij zei de heer Ceder ook iets over het UWV en hoe we met dat nieuwe probleem omgaan. Van Hijum None 0.02
3019 Natuurlijk willen we zo snel mogelijk duidelijkheid bieden, want ook hier gaat het om kwetsbare mensen, die ziek zijn of arbeidsongeschikt en weer in een hopeloos onzekere periode terecht zijn gekomen. Van Hijum None 1.4
3020 Je wilt hen eigenlijk zo snel mogelijk duidelijk bieden. Van Hijum None 0.01
3021 Maar we leren van eerdere affaires dat het belangrijk is om daarin zorgvuldig te zijn, om eerst goed te weten wat het probleem is, hoe je mensen kunt helpen en of die oplossing mensen niet verder in de problemen helpt. Van Hijum None 0.8
3023 Dan krijg je een terugbetaling en krijg je op basis daarvan weer terugvorderingen, verrekeningen en dat soort dingen allemaal. Van Hijum None 0.01
3025 Dus ja, daarvan moet je je met elkaar bewust zijn en daaraan moet je ook aandacht besteden in dit soort discussies op dit soort momenten. Van Hijum None 0.01
3026 Dank in ieder geval voor de toezegging van een integrale voortgangsrapportage over alle aanbevelingen. Inge van Dijk CDA 0.64
3030 Kan dit op een dusdanige manier worden vormgegeven dat als ik dat lees als relatieve buitenstaander, bijvoorbeeld als een toeslagenouder, ik goed kan volgen wat er veranderd is sinds de vorige keer? Inge van Dijk CDA 0.01
3031 Want we zijn natuurlijk heel goed in dikke brieven schrijven met heel veel verwijzingen en bijlagen. Inge van Dijk CDA 0.01
3032 Ik wil graag heel duidelijk zien: "Hier stonden we op 1 januari 2025. Inge van Dijk CDA 0.38
3035 Ja, het lijkt mij een goede suggestie om de rapportage zo vorm te geven dat het voor iedereen goed te volgen is, dat begrijpelijk en inzichtelijk is wat de voortgang is. Van Hijum None 0.01
3036 Wij zullen nadenken over een creatieve manier om dat te doen. Van Hijum None 0.01
3038 Dan gaan we luisteren naar de heer Omtzigt met een interruptie. voorzitter None 0.01
3039 Ik hoop op een aantal specifieke vragen toch nog een antwoord te horen. Omtzigt NSC 0.01
3041 Overigens ben ik blij dat de regering toezegt om met een aantal gedupeerden van het UWV in gesprek te gaan. Omtzigt NSC 0.03
3042 Mag ik ervan uitgaan dat dit in de komende twee maanden, dus voor 1 april, gebeurt en ook met een brede kabinetsdelegatie? Omtzigt NSC 0.01
3043 Het was immers de bedoeling dat hersteloperaties goed van de grond zouden komen. Omtzigt NSC 0.01
3044 Ja, daar was ik impliciet misschien al van uitgegaan. Van Hijum None 0.01
3045 De gesprekken die ik zelf heb, zijn al vanaf volgende week. Van Hijum None 0.01
3047 Als er gesprekken plaatsvinden, dan voor het debat in de Kamer over het herstelplan. Van Hijum None 0.01
3048 Het zou goed zijn om de inzichten die uit de gesprekken voortvloeien te kunnen meenemen in het herstelplan. Van Hijum None 0.01
3049 Het was ook de bedoeling dat dit met een brede delegatie gebeurt. Omtzigt NSC 0.09
3050 Wat er nu dreigt te gebeuren, is dat we allemaal zeer specifieke hersteloperaties krijgen. Omtzigt NSC 8.21
3051 Ik wil vragen of ook de premier, een aantal vicepremiers en de minister van Financiën zijn aangesloten, zodat ook duidelijk wordt hoe groot het probleem is. Omtzigt NSC 0.09
3052 Ik zal in het kabinet bespreken wat een goede delegatie is. Van Hijum None 0.01
3053 Ik begrijp de achtergrond van de vraag; ook de uitstraling naar andere hersteloperaties. Van Hijum None 0.01
3054 Met dat in het achterhoofd zal ik kijken wat een geschikte kabinetsdelegatie is. Van Hijum None 0.01
3055 Ze moeten uiteraard ook willen, maar ik twijfel er niet aan dat die bereidheid er is. Van Hijum None 0.01
3057 Dan gaan we luisteren naar de staatssecretaris van Financiën. voorzitter None 0.01
3061 Ik dacht dat ik de minister hoorde zeggen dat hij nog een aantal specifieke vragen zou gaan beantwoorden. Flach SGP 0.01
3062 Anders wordt het beetje lastig kwartetten voor de Kamer bij welke bewindspersoon welke vraag is ondergebracht. Flach SGP 0.01
3063 Nou ja, de minister heeft een mooi overzicht gegeven van de blokjes. voorzitter None 0.01
3066 Dat was ook een beetje mijn veronderstelling, voorzitter. Van Hijum None 0.01
3067 Als ik in een blokje onvoldoende was ingegaan op een vraag, zou ik dat na afronding van het blokje horen. Van Hijum None 0.01
3068 Misschien kan de heer Flach aangeven welke vraag hij 
 Van Hijum None 0.01
3073 Ik denk niet dat de collega's dat hebben kunnen meeschrijven. Flach SGP 0.01
3074 Om een vraag te noemen: ik heb gezegd dat we naar één stelsel voor uitkeringen toe zouden kunnen gaan en gevraagd of deze variant nader wordt uitgewerkt door het ministerie van SZW en of dit wordt betrokken bij de taakopdracht. Flach SGP 0.02
3076 Verder zijn er een aantal vragen over een herziening van het toeslagenstelsel. Flach SGP 0.01
3077 Ik kan me voorstellen dat dit bij de staatssecretaris ligt, maar anders is het echt een beetje lastig kwartetten. Flach SGP 0.01
3078 Het is niet de bedoeling om daarover onduidelijkheid te laten bestaan. Van Hijum None 0.01
3079 In algemene zin: de brief die ik namens het kabinet heb gestuurd in november over de samenhang tussen inkomensondersteuning en fiscaliteit, de vereenvoudiging daarvan, is zo'n beetje de gids waarop we koersen. Van Hijum None 0.01
3081 Daarin staan ook de contouren, de randvoorwaarden en de uitgangspunten bij de herziening. Van Hijum None 0.01
3082 Juist dat samenspel tussen fiscaliteit en uitkeringen is een heel belangrijk vertrekpunt voor de aanpak van het kabinet. Van Hijum None 0.01
3084 Ik noemde net al even het minimumloon als voorbeeld, maar ook wat je kunt doen met toeslagen versus de fiscaliteit. Van Hijum None 0.02
3087 Ik heb u goed gehoord, maar ook daar geldt voor dat wij snappen dat er een einde moet komen aan dat gestudeer op al die varianten en dat u keuzes voorgelegd wilt zien. Van Hijum None 2.64
3089 Het kunnen wel wat meerdere scenario's zijn, maar we willen toewerken naar een hele duidelijke richting, die ook aan de basis kan liggen van wetgeving, van verdere vereenvoudiging, inclusief de effecten daarvan in financiële zin en de verdeling van koopkracht tussen verschillende groepen. Van Hijum None 0.01
3090 Daarin zal de Kamer natuurlijk ook geĂŻnteresseerd zijn. Van Hijum None 0.01
3091 Die discussie moet met de Kamer zo concreet mogelijk gevoerd worden. Van Hijum None 0.01
3092 We hebben wel wat tijd nodig om die zaken goed voor te bereiden. Van Hijum None 0.01
3094 De laatste keer dat er een integrale hervorming is bedacht, was ik meen in 2014. Van Hijum None 0.01
3095 Toenmalig minister Asscher kwam toen met de huishoudtoeslag. Van Hijum None 0.02
3096 Dat voorstel was helemaal uitontwikkeld en lag op tafel, inclusief wetsvoorstel, maar moest op het laatste moment ingetrokken worden omdat het bij nader inzien toch niet uitvoerbaar bleek. Van Hijum None 0.02
3097 Er was namelijk geen rekening gehouden met de export van uitkeringen naar het buitenland. Van Hijum None 0.14
3099 Het is dus ontzettend belangrijk om uitvoeringsproblemen op voorhand te verkennen. Van Hijum None 0.01
3100 Het gaat dus om het samenspel met allerlei uitvoeringsorganisaties, zoals UWV, maar ook de Belastingdienst. Van Hijum None 0.01
3101 Het is ook belangrijk om u iets voor te leggen waar we ook echt iets mee kunnen. Van Hijum None 0.01
3103 We hebben heel veel proza gehad in de vorm van een Kamerbrief. Flach SGP 0.21
3104 Daarin staat van alles uitgewerkt, maar ik denk dat er behoefte is aan een soort kalender — de minister gebruikte dat woord zelf ook — waaruit blijkt wat we de resterende kabinetsperiode kunnen verwachten, juist om te voorkomen dat het weer doorschiet naar een volgende periode. Flach SGP 0.02
3105 Er wordt gesproken over voorbereiden en wat er allemaal gedaan moet worden, maar in ieder geval ik heb behoefte, en ik denk ook de rest van de Kamer, aan een soort kalender waaruit blijkt wat we kunnen verwachten en wanneer we een eindresultaat hebben. Flach SGP 0.1
3106 Dat is ook echt de ambitie voor de volgende stap, om die kalender te bieden. Van Hijum None 0.01
3107 Daarin moet staan zowel wat er op lange termijn moet gebeuren als wat je op korte termijn zou kunnen doen. Van Hijum None 0.01
3108 Ook op korte termijn kunnen we best al wat stappen maken. Van Hijum None 0.01
3109 Ik noemde even de kinderopvangtoeslag, maar mevrouw Van Eijk en een aantal anderen vroegen ook naar de marginale druk: maak werken meer lonend, als een soort opmaat naar de verdere vereenvoudiging. Van Hijum None 0.01
3110 U kunt zien aan de hand van hoe we bijvoorbeeld met de hervorming van de huurtoeslag zijn omgegaan, dat dit al een voorzichtige opmaat is daarnaartoe. Van Hijum None 0.04
3111 Volgens mij heeft u dit in het debat over het Belastingplan nog onderkend, als ik mij het goed herinner. Van Hijum None 0.35
3112 Je kunt ook op korte termijn al stappen zetten naar die vereenvoudiging. Van Hijum None 0.01
3113 Ik hoop dat 
 Nee, ik hoop dat niet, we wérken eraan dat die uitwerking zo concreet is dat er een kortetermijnagenda komt én een langetermijnagenda met wetgeving en financiële consequenties. Van Hijum None 0.09
3117 Dan geef ik nogmaals het woord aan de staatssecretaris van Financiën. voorzitter None 0.01
3120 Via u spreek ik mijn dank uit aan alle leden voor hun inbreng en aan de parlementaire enquĂȘtecommissie voor het uitgebreide rapport dat zij heeft gemaakt. Palmen None 0.01
3121 Als u het mij toestaat, zou ik eerst kort nog wat dingen willen aanstippen voordat ik aan de beantwoording van de vragen toekom. Palmen None 0.01
3122 In mijn nieuwe rol die ik nu vervul als staatssecretaris Herstel en Toeslagen 
 Dat is een nieuwe titel, een nieuwe functie: Herstel en Toeslagen, zonder Douane. Palmen None 0.01
3123 Dit betekent niet dat ik de Douane niet interessant vind of niet een ontzettend mooie organisatie vind. Palmen None 0.01
3124 Nee, ik wil hiermee aangeven hoe belangrijk ik het vind om mij volledig te kunnen richten op Herstel en Toeslagen. Palmen None 0.01
3126 Ik voel een enorm grote betrokkenheid bij de onderwerpen die we hier vandaag bespreken. Palmen None 0.01
3127 Ik kan me ook nog heel goed herinneren wat er gebeurde toen we de parlementaire ondervraging hadden, de POK. Palmen None 0.07
3128 De voorzitter zei: er is sprake van een zwarte bladzijde in de geschiedenis; de rechtsstaat is geschonden. Palmen None 0.04
3130 — waren: snoeiharde interpretatie van wet- en regelgeving, het ontbreken van de menselijke maat, het vooringenomen handelen en het negeren van noodsignalen. Palmen None 0.09
3132 Als gevolg daarvan volgde het aftreden van een kabinet, maar ook was er het gevolg om verdieping te zoeken in een verdergaand onderzoek, dat specifiek gericht was op fraude: fraudebeleid en dienstverlening. Palmen None 0.01
3133 Dat rapport is er gekomen, na twee jaar lang zorgvuldig onderzoek. Palmen None 0.01
3134 Om recht te doen aan het rapport, zouden we niet alleen willen stilstaan bij de aanbevelingen van deze enquĂȘtecommissie, maar ook bij de conclusies die in het rapport worden getrokken. Palmen None 0.22
3136 Dat raakt mij diep en ik voel de verantwoordelijkheid en de urgentie om zaken te verbeteren. Palmen None 0.01
3137 Realiseren wij ons dat wij met onze inkomens misschien één keer per jaar fiscaal aangifte doen en dat het daarbij blijft? Palmen None 0.01
3138 Op het moment dat je in een kwetsbare positie zit, heb je tientallen regelingen waarmee je je bezig moet houden. Palmen None 39.09
3141 Dat betekent ook dat wij juist bij die groep mensen de grootste verantwoordelijkheden hebben neergelegd. Palmen None 0.03
3142 Zij kregen de verantwoordelijkheid om eigenlijk als een soort boekhouder, fiscalist, deskundige de materie te kunnen doorgronden. Palmen None 0.17
3145 We moeten ervoor zorgen dat mensen zich weer gezien en gehoord voelen door hun overheid. Palmen None 0.01
3146 We moeten patronen en systemen doorbreken, zodat een toeslagenaffaire niet opnieuw kan gebeuren. Palmen None 0.01
3147 We moeten veel te ingewikkelde regelingen eenvoudiger maken. Palmen None 0.01
3148 We moeten beter luisteren naar signalen van mensen in de uitvoering en daar vervolgens ook iets mee doen. Palmen None 0.01
3149 Ook is nu de taak aan mij om gedupeerde ouders en hun gezinnen compensatie te geven en het onrecht voorbij te helpen. Palmen None 2.9
3150 Ik zie dat er vandaag een aantal mensen op de tribune zitten. Palmen None 0.01
3151 In dit huis doen we het vaak: we gaan met elkaar in debat over wetten en regels. Palmen None 0.02
3153 We maken er een nieuwe wet bij en "dan komt het vast wel goed". Palmen None 0.01
3154 Maar wat voorop moet staan, is juist de menselijke maat in de uitvoering. Palmen None 0.01
3155 Het gaat vaak niet alleen om de wet zelf, maar juist om het uitvoeren van de wet en het toepassen van het recht. Palmen None 0.26
3156 Ambtenaren moeten hierbij professionele ruimte hebben om knellende of oneerlijke situaties daadwerkelijk te kunnen aanpakken. Palmen None 0.01
3157 Het gaat om kennis van het recht, maar ook om het recht om die kennis vervolgens in de praktijk in werking te zetten en niet gevangen te zitten in protocollen en werkinstructies. Palmen None 0.05
3158 Ze moeten juist die professionele ruimte voelen en ervaren om het ongemak dat je als ambtenaar kunt voelen, duidelijk te maken. Palmen None 0.01
3159 Het gaat om een omslag, om een nieuwe start, een andere manier van werken, vanuit dienstbaarheid en rechtsstatelijk besef, zodat iedereen zich gezien en gehoord voelt. Palmen None 0.01
3160 Zo werken onder anderen de medewerkers van Toeslagen aan betere ondersteuning en dienstbaarheid op basis van bijvoorbeeld de burgerbeloftes die zij doen. Palmen None 0.01
3161 Dan zult u zeggen: ja, aan beloftes heb ik niet zo heel veel; je moet die beloftes natuurlijk ook nakomen. Palmen None 0.01
3162 Heel concreet betekent dat bijvoorbeeld dat de Stella-teams, die geĂŻnitieerd zijn door de Belastingdienst, ook bij Toeslagen werkend zijn. Palmen None 0.02
3163 Het Stella-team is genoemd naar de eerste belastingplichtige — destijds was dat nog in de fiscaliteit — die te maken kreeg met problemen waar ze gewoon niet uitkwam. Palmen None 0.02
3164 Dat heeft tot zo'n speciaal Stella-team geleid en dat is ook uitgerold bij Toeslagen. Palmen None 0.02
3165 Ook zijn er regelmatig gesprekken, casusdialogen, waar mensen juist met elkaar in gesprek gaan en kunnen zeggen: goh, het voelt niet helemaal goed wat ik hier in de dagelijkse praktijk meemaak. Palmen None 0.01
3166 Ik wil ook absoluut de aanstaande komst van de belangenbehartiger voor belastingplichtigen en toeslaggerechtigden noemen, die mensen die zijn vastgelopen binnen de organisatie kan ondersteunen en verder helpen. Palmen None 0.01
3168 Zo'n 10 miljoen Nederlanders zijn direct of indirect afhankelijk van toeslagen voor een dak boven hun hoofd, voor zorg, voor kinderopvang. Palmen None 99.99
3170 Laat ik u weer terugnemen naar de situatie van het ontstaan van de toeslagenaffaire. Palmen None 0.99
3171 Daarbij zien we dat mensen per direct in financiële nood kwamen op het moment dat hun toeslag werd stopgezet. Palmen None 0.05
3173 Daarom is het ook zo belangrijk om goed te blijven kijken hoe we ervoor zorgen dat mensen ondersteund blijven worden en dat we niet rĂŒcksichtslos het kind met het badwater weggooien. Palmen None 0.01
3174 Een aantal zaken uit het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie zijn in de afgelopen jaren al opgepakt, zoals de digitale dienstverlening door nieuwe apps. Palmen None 0.02
3175 Maar ook persoonlijk contact en begeleiding vinden we bij toeslagen heel erg belangrijk, bijvoorbeeld door serviceteams bij bibliotheken of de mogelijkheid om op kantoor langs te komen en een gesprek te voeren, of de mogelijkheid om te bellen. Palmen None 0.58
3176 Ik heb zelf onlangs bij een callcenter gezeten en ook gehoord welke vragen daar gesteld worden. Palmen None 0.01
3177 We zien dat daar al een stukje verbetering en verandering heeft plaatsgevonden, want de toeslagenaffaire heeft ook een schokgolf teweeggebracht binnen ambtelijk Nederland. Palmen None 0.53
3178 Hoewel die alles-of-nietsbenadering nooit in de wet heeft gestaan, is heel duidelijk naar voren gekomen dat die niet meer kan bestaan. Palmen None 0.03
3180 Ook in het regeerprogramma zijn maatregelen aangekondigd om op korte termijn knelpunten en schrijnende situaties op te lossen, bijvoorbeeld doordat er een uitzondering wordt gemaakt op het partnerbegrip voor burgers in de situatie dat hun partner vermist is, of in vluchtsituaties. Palmen None 0.02
3181 Daarnaast krijgen mensen langer de tijd, vier maanden extra zelfs, om hun toeslagen aan te vragen. Palmen None 0.01
3184 Ik kom hier straks nog wat uitgebreider op terug bij de beantwoording van de vragen. Palmen None 0.08
3185 Het vraagt in ieder geval om zorgvuldigheid en goede samenwerking met uw Kamer. Palmen None 0.01
3186 Het vraagt om politiek scherpe keuzes op het juiste moment. Palmen None 0.01
3188 Als eerste stap gaat het kabinet de kinderopvangtoeslag vervangen door een inkomensonafhankelijke, directe financiering van de kinderopvangorganisaties. Palmen None 0.01
3189 Het geld gaat dus straks niet meer naar de ouders, maar direct naar de opvang. Palmen None 0.03
3190 Zo'n ingrijpende en grootschalige hervorming van het systeem kost uiteraard veel tijd. Palmen None 0.01
3191 Mensen die afhankelijk zijn van toeslagen, kunnen hier niet zomaar op wachten. Palmen None 0.48
3192 We blijven daarom steeds maar kijken wat we nu al kunnen doen om te verlichten. Palmen None 0.01
3194 We blijven werken aan het voorkomen van hoge terugvorderingen. Palmen None 0.02
3195 We kijken hoe we gegevensdeling het beste kunnen toepassen, in het voordeel van mensen. Palmen None 0.01
3196 Als stip aan de horizon werken we toe naar een systeem om veel meer ambtshalve, proactief inkomensrechten te kunnen toekennen. Palmen None 20.18
3198 In het rapport waarschuwde de commissie dat dit morgen weer kan gebeuren, maar het mag niet meer gebeuren. Palmen None 0.03
3200 Daarom zijn wij heel hard bezig om de aanbevelingen op te volgen, niet alleen bij de inrichting van het nieuwe stelsel, maar vooral ook in onze daden, want de overheid is er voor mensen en niet andersom. Palmen None 0.03
3201 Dan wil ik nu overgaan op de beantwoording van de vragen van de leden. Palmen None 0.01
3203 We hebben gezien en gehoord dat de termijn voor het aanvragen van de toeslagen wordt verlengd tot vier maanden. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
3204 Nu is het zo dat heel veel mensen geen toeslag durven aan te vragen totdat hun inkomen zeker is. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.74
3205 Er zijn ook heel veel mensen die pas jaren later belastingaangifte doen, omdat ze niet weten dat ze recht hebben op een teruggave. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.11
3209 Dat heeft ermee te maken dat het een heel andere systematiek is. Palmen None 11.97
3211 In de fiscaliteit hebben we op enig moment een beschikking op vastgestelde inkomensgegevens. Palmen None 0.01
3212 Het zou natuurlijk heel wenselijk zijn om die gegevens ook te gaan gebruiken voor toeslagen en om proactief te gaan kijken wat we kunnen toekennen. Palmen None 0.01
3214 Immers, als wij als fiscaliteit in staat zijn om een vooringevulde fiscale aangifte klaar te zetten, zouden we ook moeten kunnen werken aan een vooringevulde aanvraag voor inkomensaanvulling. Palmen None 0.02
3215 Maar dat vergt natuurlijk wel systeemaanpassingen, uitvoerbaarheid en dat soort zaken. Palmen None 0.01
3216 Dus het is voor mij een stip aan de horizon, maar het staat in ieder geval op mijn wensenlijstje. Palmen None 0.01
3219 Wanneer ik nu een aangifte doe voor 2022 — dat mag nog in 2025 — mag ik dus geen toeslag meer vragen, terwijl ik er wel recht op kan hebben. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
3220 Ja, nogmaals, dat is een heel andere systematiek; ze zijn niet zomaar met elkaar te vergelijken. Palmen None 13.28
3221 Maar ik begrijp dat het vreemd is om uit te leggen aan de mensen. Palmen None 0.01
3222 Ik zou het willen meenemen, want het vergt wat verder doordenken. Palmen None 0.01
3224 Het is geen kritiekpunt; volgens mij heeft de heer Omtzigt het punt ook al genoemd. Ceder ChristenUnie 0.02
3225 Het inkomen kan worden vastgesteld, maar los van systeemgegevens wordt het niet gedeeld met gemeenten, bijvoorbeeld vanwege de AVG. Ceder ChristenUnie 0.09
3226 Wij zouden heel veel mensen enorm helpen en het zou de bestaanszekerheid in dit land enorm verhogen als het ene overheidsorgaan, namelijk de Belastingdienst, gegevens zou delen met een ander overheidsorgaan, namelijk de gemeente. Ceder ChristenUnie 0.02
3229 Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat ze het wenselijk vindt, dat het nog doordacht moet worden, dat het een stip op de horizon is. Ceder ChristenUnie 0.02
3230 Maar is het een voornemen van dit kabinet om dit te gaan regelen of niet? Ceder ChristenUnie 0.01
3232 Ik denk dat dit een goed debat is om dat met elkaar af te stemmen. Ceder ChristenUnie 0.01
3235 Het past mooi bij de aanbevelingen van de Staatscommissie rechtsstaat. Palmen None 0.01
3236 Hun aanbeveling 7 betrof het zorgen voor een uniforme AVG-grondslag om gegevens te delen, vooral als dat in het voordeel van mensen is. Palmen None 0.01
3238 Ik vind het heel erg belangrijk dat we er werk van gaan maken. Palmen None 0.01
3241 Nou, voor een deel door minister Uitermark en voor een deel iets later dit jaar maar wel op korte termijn. Palmen None 0.02
3244 Die heeft te maken met een eerder interruptiedebat dat ik had met de heer Van Baarle en ook met de heer Mulder. Ceder ChristenUnie 0.02
3245 Dat ging over de vraag of er ten aanzien van fraudebestrijding sprake was van risicofactoren waaronder nationaliteit en risicoclassificaties. Ceder ChristenUnie 0.02
3246 De heer Mulder zegt van niet, maar ik lees iets anders en de AP volgens mij ook. Ceder ChristenUnie 0.08
3247 Het kabinet-Rutte IV heeft vastgesteld dat er wél sprake was van institutioneel racisme. Ceder ChristenUnie 0.14
3248 Ik hoor de grootste partij van het land en ook coalitiepartijen zeggen dat dat niet zo was. Ceder ChristenUnie 0.02
3249 Ik ben dan benieuwd wat het standpunt van dit kabinet is. Ceder ChristenUnie 0.01
3250 Is dat gewijzigd ten opzichte van Rutte IV, dat vond dat er sprake was van institutioneel racisme? Ceder ChristenUnie 0.09
3253 Ik kom er sowieso nog op terug als ik de vragen in blokjes ga beantwoorden, want er is specifiek naar gevraagd. Palmen None 4.81
3259 U bent aan het interrumperen, dus dan laat ik u gewoon even doorgaan. voorzitter None 0.02
3262 Ik heb het nu in verschillende debatten verschillende keren uitgelegd: er worden opzettelijk en systematisch twee begrippen door elkaar heen gebruikt. Edgar Mulder PVV 0.01
3263 Of eigenlijk drie begrippen: discriminatie, racisme en institutioneel racisme. Edgar Mulder PVV 0.05
3264 Dat zijn drie verschillende dingen; gebruik ze alstublieft ook op die manier. Edgar Mulder PVV 0.01
3265 Ja, maar dat is dan wel bedoeld in de richting van de staatssecretaris, want als we elkaar onderling gaan interrumperen, is het hek van de dam. voorzitter None 0.01
3270 Maar ik heb de vraag gesteld of dit kabinet vindt dat er sprake is van institutioneel racisme. Ceder ChristenUnie 0.02
3271 Dan wordt er aangegeven: daar kom ik later op terug. Ceder ChristenUnie 0.01
3275 Maar als zij daar later op terugkomt, kost mij dat mogelijk weer een interruptie. Ceder ChristenUnie 0.01
3276 Ik zou dus graag een antwoord willen, zodat ik kan afwegen of ik wel of niet een interruptie ga plegen. Ceder ChristenUnie 0.01
3277 Ik snap er niks meer van, maar dit duurt zo lang dat ik dit reken als drie interrupties! voorzitter None 27.74
3282 De staatssecretaris gaf aan dat dit nooit meer mag gebeuren. Inge van Dijk CDA 0.02
3287 Maar die veranderingen gaan waarschijnlijk gepaard met het feit dat er fouten gemaakt gaan worden. Inge van Dijk CDA 0.01
3288 Nu weten we dat de rechtsbescherming best wel een uitdaging is, zeker op fiscaal gebied en op toeslagengebied. Inge van Dijk CDA 3.19
3289 Ik ben ook heel erg blij met die interne rechtsbescherming, die u ook benoemde. Inge van Dijk CDA 15.13
3290 Maar we weten ook dat het ingewikkeld is om op locaties rechtsbescherming te bieden op het gebied van fiscaliteit en toeslagen. Inge van Dijk CDA 0.03
3291 We kennen de kaartjes: de fiscale rechtsbescherming is eigenlijk nog beroerder — zo zal ik het maar zeggen — dan de reguliere rechtsbescherming. Inge van Dijk CDA 5.07
3294 Als we het dan toch hebben over menselijk contact: dat vindt toch vaak op die plekken plaats. Inge van Dijk CDA 0.02
3295 Daar ben ik het helemaal mee eens, zeker als het gaat om besluiten die genomen worden, besluiten waar mensen mee te maken hebben. Palmen None 0.01
3296 Dan is het heel erg belangrijk dat mensen gewoon weten waarop het besluit is gebaseerd en dat zij vragen kunnen stellen, maar ook dat het besluit gemotiveerd is en aan dat soort waarborgen voldoet. Palmen None 0.01
3297 Het is ook belangrijk dat er ook in de bezwaarschriftprocedure contact is met mensen en dat mensen daarin gehoord worden. Palmen None 0.01
3299 Op dit moment hebben wij de fiscaal belangenbehartiger; dat is aanstaande. Palmen None 0.01
3303 Nee, want dat amendement ken ik heel goed; dat heb ik zelf ingediend. Inge van Dijk CDA 0.01
3304 Het gaat mij om de vraag of we al voldoende doen aan rechtsbescherming voor mensen, met name wat betreft de portefeuille van de staatssecretaris. Inge van Dijk CDA 0.02
3306 We weten uit de praktijk namelijk dat dit gewoon specifieke kennis is, die niet overal makkelijk beschikbaar is. Inge van Dijk CDA 0.02
3307 Ik maak me daar wel zorgen over, ook omdat we kaartjes hebben gezien waaruit bleek dat het ontzettend veel uitmaakt waar je woont voor de vraag of je ĂŒberhaupt in de buurt rechtsbescherming kunt krijgen. Inge van Dijk CDA 1.77
3308 Ik was benieuwd hoe de staatssecretaris daarnaar kijkt. Inge van Dijk CDA 0.01
3310 Ik ben zeker bereid om daar verder over na te denken. Palmen None 0.01
3311 Ik vind het namelijk heel erg belangrijk dat mensen gewoon dichtbij hulp kunnen ervaren, in welke vorm dan ook. Palmen None 0.01
3312 Dat kan inderdaad bij een bibliotheek of bij servicepunten zijn, maar dat moet in ieder geval lokaal en dichtbij. Palmen None 0.03
3313 Ik zou het ook heel mooi vinden als we in de voortgangsrapportage specifiek op dit punt de komende tijd verder worden meegenomen, omdat dit echt een prangend probleem is. Inge van Dijk CDA 0.01
3315 Dit is eigenlijk de portefeuille van mijn collega; die zal er zo meteen ook op terugkomen. Palmen None 0.01
3316 Dan ga ik nu door met de beantwoording van de vragen. Palmen None 0.11
3317 De vraag van een aantal van de fracties was wat het kabinet doet om opvolging te geven aan de aanbeveling van de commissie om lef te tonen en het toeslagenstelsel af te schaffen. Palmen None 0.02
3320 Ik heb natuurlijk ook gezien waar de moeilijkheid zit. Palmen None 0.01
3321 Als mensen per direct in financiële nood komen bij een hoge terugvordering, bijvoorbeeld als de hoogte van de terugvordering twee of drie keer hun jaarsalaris is, hebben ze echt een probleem. Palmen None 0.02
3322 Dan wil je dus ook zo snel mogelijk van die hele hoge terugvordering af. Palmen None 0.01
3323 Daarnaast heb je te maken met de systematiek van een voorschot, waarbij je eigenlijk op voorhand moet inschatten hoe hoog je inkomen dat jaar gaat zijn. Palmen None 0.01
3325 Daarnaast is er ook de verschrikkelijk ingewikkelde wet- en regelgeving waar je gewoon niet meer doorheen komt. Palmen None 0.03
3327 Tegelijkertijd betekent dit dat er stappen zijn die we nu kunnen zetten, dat er stappen zijn voor de iets langere termijn en dat er een stip aan de horizon is, namelijk de echte herziening van het gehele stelsel. Palmen None 0.01
3328 Die inkomensondersteunende regelingen zijn dus ontzettend ingewikkeld. Palmen None 19.68
3329 Dat betekent dat we zorgvuldig moeten handelen als we dit willen gaan afschaffen, omdat er ongelofelijk veel mensen afhankelijk zijn van toeslagen. Palmen None 87.32
3331 De consequenties en de opties moeten voor iedereen inzichtelijk zijn. Palmen None 0.01
3333 Maar er is in ieder geval hele brede steun voor het afschaffen van het toeslagenstelsel an sich, ook vanuit de enquĂȘtecommissie. Palmen None 0.02
3334 Ik ondersteun en deel die ambitie, ook wat mevrouw Van Eijk en de heer Sneller aangaven. Palmen None 0.01
3335 Maar het is ook heel erg belangrijk om goed draagvlak te krijgen voor de oplossingen die we hier met elkaar vinden. Palmen None 0.01
3339 We nemen een initiatief, maar we gaan zeker met mensen in de Kamer in gesprek om ervoor te zorgen dat alle alternatieven en opties goed voor het voetlicht komen. Palmen None 3.79
3340 We hebben een voorstel gedaan om in het voorjaar met een brief over de keuzeopties en varianten te komen. Palmen None 0.01
3341 Daarover gaan we uiteraard met uw Kamer in gesprek. Palmen None 0.01
3342 Het is niet de bedoeling om andere en eerdere onderzoeken over te nemen, maar juist om nu urgentie te gaan aanjagen. Palmen None 0.01
3343 In het najaar van dit jaar vindt er een gerichtere uitwerking plaats, volgend op het debat dat we met uw Kamer hebben gevoerd. Palmen None 0.01
3344 De ambitie is om begin volgend jaar het proces verder te brengen met wet- en regelgeving, die dan in consultatie kan gaan. Palmen None 0.02
3345 Dat wat betreft de stelselherziening op iets langere termijn. Palmen None 0.01
3346 Dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording van die vraag. Van Eijk VVD 1.03
3348 Ik vind dat héél ambitieus en zou dat ontzettend toejuichen, maar dan kom ik wel terug op de vraag die ik heb gesteld in mijn inbreng; heel veel andere fracties hebben die vraag ook gesteld. Van Eijk VVD 0.01
3352 Het feit dat de budgettaire kaders en de huidige inkomensverdeling daarin leidend zijn, kan heel erg beperkend en knellend werken om echt een keer in de volle breedte met elkaar van gedachten te wisselen, om iedereen uit de schuttersputjes te krijgen en het juiste debat te voeren. Van Eijk VVD 0.01
3353 Ik ben dus heel erg op zoek: zit die ruimte daar nog ergens in, vraag ik de staatssecretaris. Van Eijk VVD 0.01
3355 Ik vind het heel erg belangrijk om juist met elkaar dit debat te voeren en om alternatieven en opties met elkaar te bespreken. Palmen None 0.01
3356 Ik ben blij met die woorden van mevrouw Van Eijk, en eigenlijk ook met de beantwoording van de minister van Sociale Zaken op dit punt. Sneller D66 0.29
3357 Hij zei eigenlijk: wat in de kabinetsreactie staat, namelijk "binnen de huidige budgettaire kaders", gaat waarschijnlijk niet werken. Sneller D66 0.05
3358 Mijn vraag aan de staatssecretaris is daarom hoe het tijdpad dat zij net schetst past bij de budgettaire besluitvorming, die ook nodig is om ervoor te zorgen dat het echt kans van slagen heeft. Sneller D66 28.55
3359 Dat zullen we natuurlijk moeten bespreken op het moment dat de opties wat concreter op tafel liggen. Palmen None 0.01
3360 Ik kan daar op dit moment natuurlijk niet zomaar op vooruitlopen. Palmen None 0.01
3361 Ik vroeg niet om hoeveel geld het gaat en of de staatssecretaris dat kan leveren. Sneller D66 0.04
3365 Dat is ook rondom Prinsjesdag, en dan heb je het alweer over begrotingen en financiële besluitvorming. Sneller D66 0.02
3366 Als je in het voorjaar al wetsvoorstellen hebt, loopt het weer niet synchroon met de besluitvorming die we hebben over de begrotingen die nodig zijn. Sneller D66 0.01
3367 Ik hoop dat dat inderdaad samen kan gaan, want ik ben het helemaal eens met wat mevrouw Van Eijk zegt, namelijk dat er extra geld nodig zal zijn als je wil dat dit echt gaat slagen. Sneller D66 23.6
3369 Ik was ook blij met de woorden dat dat het doel is hiervan. Sneller D66 0.01
3371 Nogmaals, daar zullen we natuurlijk in de toekomstige debatten verder over door gaan praten met elkaar. Palmen None 0.01
3374 Misschien nog even als aanvulling: voor goede plannen is altijd geld, meneer Sneller. Flach SGP 0.01
3376 Ik ben positief verrast, zeg ik richting de staatssecretaris, met deze toelichting, de kalender die ze hier schetst. Flach SGP 0.02
3377 Die gaat volgens mij ook iets verder dan die in de kabinetsreactie. Flach SGP 0.02
3379 Maar stel nu dat dit toch te ambitieus is en dat we hier toch echt nog een aantal jaar mee bezig zijn, wat ik best voorstelbaar acht. Flach SGP 0.02
3380 Dan kan het dus goed zijn om toch ook nog even te kijken naar de korte termijn. Flach SGP 0.01
3381 Is de staatssecretaris dan ook bereid om het huidige toeslagenstelsel, dat eigenlijk uit zijn voegen bast, in ieder geval niet verder te laten groeien en daar waar mogelijk ook al verder in te krimpen? Flach SGP 0.01
3382 Daar worden al wat handreikingen voor gedaan in de kabinetsreactie, maar ik hoor daar graag nog iets meer over. Flach SGP 0.01
3383 Zeker, ook daarvoor komen we dit voorjaar met plannen. Palmen None 0.19
3385 Een totale herziening van het hele stelsel schudden we natuurlijk niet zomaar uit onze mouw. Palmen None 0.01
3386 Dat vergt wat langere tijd, maar voor de hervorming van het toeslagenstelsel hebben we een behoorlijk ambitieus pad neergelegd. Palmen None 4.25
3387 Dan toch even, zodat ik straks niet met verwarring terugga naar boven. Flach SGP 0.01
3388 De staatssecretaris zegt terecht: ik hoop dat ik geen verwarring heb gezaaid. Flach SGP 0.02
3389 We hebben natuurlijk de herziening van het hele stelsel, die dan ook samenhangt met andere vormen van inkomensondersteuning en het belastingstelsel. Flach SGP 0.01
3390 Als ik het goed begrijp, is dat dus niet wat in het voorjaar in wetgeving komt te liggen. Flach SGP 0.02
3391 Nee, echt het toeslagenstelsel zelf, dat natuurlijk ook te maken heeft met en invloed heeft op de andere stelsels. Palmen None 0.03
3392 Als u wilt interrumperen, graag bij de microfoon gaan staan. voorzitter None 0.01
3396 De Kamer is volgens mij altijd in de veronderstelling geweest dat we het in gezamenlijkheid gaan doen. Inge van Dijk CDA 0.01
3397 Nu lijkt het een beetje alsof we maar één kant van de medaille gaan oppakken. Inge van Dijk CDA 0.01
3399 Mijn tweede vraag betreft inderdaad wat de heer Sneller ook aangaf. Inge van Dijk CDA 0.24
3400 We gaan een discussie voeren over een stelsel met financiële consequenties. Inge van Dijk CDA 0.01
3403 Dat hoort er ook bij, dat je als je plannen en alternatieven voorstelt ook kijkt naar de financiële consequenties. Palmen None 0.04
3407 Die gaat over dat er volgens mij bij een aantal van ons het beeld leeft dat we nu alleen over een herziening van het toeslagenstelsel hebben, terwijl de Kamer in de veronderstelling is dat er een integraal voorstel gaat komen voor het belasting- en toeslagenstelsel. Inge van Dijk CDA 0.56
3408 Ja, maar dat is minder snel in de tijd dan het toeslagenstelsel zelf. Palmen None 17.23
3409 De kinderopvang en de toeslagen zelf, dat stelsel, zullen we eerder aanpakken, maar wel in lijn laten lopen met de grote stelselherziening. Palmen None 0.02
3411 Ik denk dat ik begrijp wat de staatssecretaris zegt, maar dat geeft mij wel meteen een zorg. Inge van Dijk CDA 0.01
3412 Op het moment dat we dat niet goed genoeg uitlijnen met elkaar, kan het natuurlijk zijn dat we vervolgens bij de andere stelselherziening toch in onze eigen voet hebben geschoten. Inge van Dijk CDA 0.01
3413 Ik heb daar dus wel zorgen over en ik wil dan toch echt een oproep doen. Inge van Dijk CDA 0.01
3414 Ja, fijn ambitie — ik ben heel blij om dat te horen — maar zorg wel dat we de integraliteit goed bewaken en laat ons als Kamer zien wat de consequentie is in het totale verhaal. Inge van Dijk CDA 0.02
3417 De staatssecretaris geeft aan dat het nog even kan duren. Ceder ChristenUnie 0.03
3418 Volgens mij werd net de oproep gedaan door een Kamerlid — ik dacht de heer Flach — dat we het wel moeten gaan afbouwen, zodat steeds minder mensen afhankelijk worden van die toeslagen. Ceder ChristenUnie 0.02
3419 Hoe meer mensen afhankelijk blijven of worden, hoe lastiger het is om die toeslagen af te schaffen zonder dat mensen in hun bestaanszekerheid geraakt worden. Ceder ChristenUnie 0.05
3420 Is het ook de ambitie van dit kabinet dat de komende tijd, in afwachting van de definitieve stelselwijziging, de toeslagen en premies verlaagd gaan worden, zodat je die omslag makkelijker kan maken of heeft het kabinet daar nog geen plan voor? Ceder ChristenUnie 0.01
3421 Als je bij Prinsjesdag weer allemaal zorgtoeslagen verhoogt et cetera — dat kan — bemoeilijk je het op korte termijn aanpassen van het stelsel. Ceder ChristenUnie 0.01
3422 Ik ben benieuwd naar de visie van de staatssecretaris hierop. Ceder ChristenUnie 0.01
3423 U heeft daar ook een vraag over gesteld, namelijk hoe het kan dat we hebben gezegd dat we in deze regeerperiode een aantal bestaande toeslagen gaan verhogen. Palmen None 0.02
3424 Dat heeft natuurlijk te maken met dat je op dit moment mensen ook niet door die armoedegrens wilt laten zakken en dat je dan ook af en toe nog zult moeten werken met een toeslag. Palmen None 0.02
3425 Het betekent ook dat we nu al werken aan het verder afbouwen van toeslagen. Palmen None 0.52
3426 Laat ik ingaan op bijvoorbeeld de kinderopvangtoeslag zelf. Palmen None 0.01
3427 We werken met een verschuiving in de inkomensgrenzen, waardoor ouders minder geconfronteerd zullen worden met terugvorderingen. Palmen None 0.01
3428 Dat aspect proberen we nu al zo veel mogelijk te bereiken. Palmen None 0.01
3429 We proberen ook om mensen zo veel mogelijk aan de hand mee te nemen. Palmen None 0.01
3430 We proberen de toeslag voorzichtig aan te vragen en niet meer op het maximale te gaan zitten, maar wat lager. Palmen None 0.04
3431 We doen dat allemaal om er maar voor te zorgen dat we mensen zo min mogelijk met die hoge terugvorderingen opzadelen. Palmen None 0.02
3432 De staatssecretaris zegt wel dat we proberen om mensen zo min mogelijk gebruik te laten maken van toeslagen, maar als ik naar de plannen van het kabinet kijk, zie ik het tegenovergestelde. Ceder ChristenUnie 0.07
3433 Ja, ten aanzien van de kinderopvangtoeslag is de ambitie om daarvan af te stappen en ik hoop dat dit ook zo snel mogelijk gebeurt. Ceder ChristenUnie 0.2
3434 Maar als ik kijk naar andere toeslagen waarvan mensen ook afhankelijk zijn, constateer ik dat die niet afgebouwd worden. Ceder ChristenUnie 0.02
3436 Ik snap dat dit in het huidige stelsel makkelijk en wenselijk is om ervoor te zorgen dat het geld bij juiste mensen komt. Ceder ChristenUnie 0.01
3437 Alleen ondervang je daarmee niet wat, volgens mij, een groot deel van de Kamer wil, namelijk dat wij zo snel als mogelijk is van de toeslagen afgaan. Ceder ChristenUnie 0.03
3440 Maar nogmaals, je zult er op korte termijn toch voor moeten zorgen dat mensen niet door die armoedegrens zakken. Palmen None 0.01
3441 Dus ja 
 Maar dat neemt niet weg dat die ambitie er absoluut ligt en wij die inzet ook graag met u delen. Palmen None 0.02
3448 Wij willen sneller af van de toeslagen en het belastingstelsel. Ceder ChristenUnie 0.01
3449 Voor veel partijen is het belangrijk dat het belastingstelsel daarin ook wordt meegenomen, want ze kunnen niet blind instemmen met de kinderopvang en niet weten welke gevolgen dat heeft voor het toekomstige belastingstelsel. Ceder ChristenUnie 0.03
3451 Maar tegelijkertijd gebruikt het kabinet, in plaats van er op andere manieren voor te zorgen dat de bestaanszekerheid op orde is, de toeslagen vaak. Ceder ChristenUnie 0.02
3452 Ik voorzie dat dat ook komende Prinsjesdag weer gaat gebeuren. Ceder ChristenUnie 0.01
3453 Het gevolg daarvan is dat het moeilijker wordt om van een stelsel af te komen, waarvan wij allemaal af willen. Ceder ChristenUnie 0.03
3455 Mijn vraag is of het kabinet kan toezeggen, en dat kan ook schriftelijk, dat het hoe dit zich tot elkaar verhoudt 
 Ceder ChristenUnie 0.04
3459 Dat was een hele lange vraag met een kort antwoord, maar wel een toezegging. voorzitter None 0.1
3460 Een groot deel van de Kamer wil uiteindelijk van de toeslagen af. Flach SGP 0.02
3461 Het zijn uiteindelijk toch een soort lapmiddelen, omdat je niet rond kan komen van een salaris of een uitkering. Flach SGP 0.01
3463 Als we dit ambitieuze traject in het voorjaar van 2026 in een wet voorgelegd krijgen, dan is een van de varianten zeker niet stoppen met toeslagen. Flach SGP 0.02
3465 Dat vraag ik dus even ter check aan de staatssecretaris. Flach SGP 0.01
3466 Dan komt de langetermijnkeuze of we uiteindelijk gaan stoppen met toeslagen pas later in de tijd samen met de herziening van het belastingstelsel en andere inkomensondersteuning. Flach SGP 10.94
3469 Volgens mij heeft meneer Flach ook de vraag gesteld of er ook wordt gekeken naar de verbetering van de manier waarop toeslagen worden berekend. Palmen None 0.02
3470 Gaat het kabinet ook kijken naar het breder inzetten van actuele loongegevens van de loonaangifteketen, zoals bijvoorbeeld UWV en SVB al doen? Palmen None 0.01
3471 Ook dat is een nadrukkelijke ambitie van Toeslagen. Palmen None 0.01
3472 Er wordt zo snel mogelijk gewerkt vanuit de actualiteit, door gebruik te maken van de polisadministratie en de loonaangifteketen om het voorschot dat mensen nu nog ontvangen zo goed mogelijk te laten aansluiten. Palmen None 0.05
3473 U ontvangt daar, zoals gezegd, in het voorjaar van dit jaar verdere keuzeopties van. Palmen None 0.01
3474 De heer Omtzigt vroeg of toeslagen automatisch worden toegekend zodra het inkomen en vermogen in de fiscaliteit van mensen vaststaat. Palmen None 0.01
3475 U had het vooral over dat kruisje op het aangiftebiljet. Palmen None 0.01
3476 Ik heb toevallig gisteren nog met de ambtenaren besproken of we dat al kunnen doen. Palmen None 0.01
3479 Maar ook al klinkt het heel simpel, je kunt niet zomaar een blokje op het aangiftebiljet toevoegen. Palmen None 0.12
3480 Daar heb ik even iets langer de tijd voor nodig, maar ik sta daar zeker positief tegenover. Palmen None 0.01
3481 Ik heb hierover destijds als Kamerlid natuurlijk ook een motie ingediend, omdat ik heel erg positief tegenover het meer proactief toekennen van inkomensrechten sta. Palmen None 0.01
3483 Ik heb net even gefascineerd zitten luisteren naar de discussie over het afschaffen van de toeslagen en een nieuw belastingstelsel dat daarmee gepaard gaat. Dijk SP 0.01
3484 Ik vraag me altijd af waarom dit zo ingewikkeld wordt gemaakt. Dijk SP 0.01
3485 Als je de kinderopvang gratis maakt, je overgaat van een stelsel van huurtoeslag naar huursubsidie of je de huren fors verlaagt, je een inkomensafhankelijke zorgpremie invoert en je het eigen risico daarbij afschaft, dan ben je al een heel end. Dijk SP 0.02
3486 Nu wordt er steeds door het kabinet en heel veel andere partijen gezegd: we willen héél graag van die toeslagen af; mensen mogen niet door de bodem heen zakken. Dijk SP 0.02
3487 Maar vervolgens wordt die discussie zo midden in de arena gegooid, mag iedereen er een tijdje omheen staan dansen en komt er eigenlijk geen beslissing. Dijk SP 0.1
3489 Komt er van het kabinet op korte termijn een plan om die toeslagen af te schaffen, in lijn met wat ik bijvoorbeeld net bepleitte? Dijk SP 0.01
3493 En kan het kabinet garanderen dat mensen met een bescheiden inkomen er door die plannen niet op achteruitgaan? Dijk SP 0.01
3494 Dat zijn natuurlijk allemaal vraagpunten die bij de uitwerking heel belangrijk zijn. Palmen None 0.01
3495 Dit kabinet heeft ook al afgesproken te werken aan een inkomensonafhankelijke vorm van kinderopvangtoeslag. Palmen None 0.02
3498 U wilde de garantie dat mensen er niet op achteruitgaan, maar die vraag heb ik al beantwoord: dat vind ik een heel belangrijk uitgangspunt. Palmen None 0.01
3501 Volgens mij heb ik de vragen onder het blokje toekomst een heel end beantwoord. Palmen None 0.01
3502 Dan nog de vragen die zien op de tegenwoordige tijd: wat doen we nu? Palmen None 0.32
3503 Er was een vraag van de heer Flach en van mevrouw Van Eijk van de VVD. Palmen None 0.02
3504 Hoe zorgen we ervoor dat die signalen binnen de overheid nu wel serieus genomen worden? Palmen None 0.01
3505 Hoe wordt de Kamer geĂŻnformeerd over de signalen en de acties die worden ondernomen? Palmen None 0.01
3506 En wat zou er nu gedaan worden met een memo-Palmen? Palmen None 0.01
3507 Ik denk dat als er nu nog een memo-Palmen geschreven wordt, er wel wat andere processen in gang gezet zouden worden. Palmen None 0.01
3508 Maar even serieus: het is natuurlijk ontzettend belangrijk om juist de signalen vanuit de ambtenarij, de mensen die het dichtst bij mensen in de samenleving staan, zo serieus mogelijk te nemen. Palmen None 0.01
3509 Het is belangrijk om ambtenaren de vrijheid te laten ervaren om die signalen door te geven, hen te laten zien dat dat gewaardeerd wordt en dat we het juist toejuichen om te blijven werken aan deze hele belangrijke signalen. Palmen None 0.01
3510 Wat dat betreft werken we, ook ik, hard aan een open en veilige werkcultuur waarin het juist enorm gewaardeerd wordt als mensen dit soort signalen doorgeven. Palmen None 0.01
3511 Ook bij het maken en ontwikkelen van nieuwe wet- en regelgeving vind ik het belangrijk om de uitvoering steeds dichterbij te hebben, goed te betrekken bij wat mogelijk is, zeker voor degenen voor wie het bedoeld is, dus ook de ouders. Palmen None 0.01
3512 Dus die leercirkels, feedbackmodules, maatwerktafels en casuĂŻstiek, en beraden die we met elkaar houden, zijn heel belangrijk en moeten we toejuichen. Palmen None 0.01
3513 Eens met wat de staatssecretaris zegt: dat moeten we zeker toejuichen. Van Eijk VVD 0.01
3514 De vervolgvraag is dan hoe die informatie, die hartstikke waardevol is, ook bij de Kamer terechtkomt. Van Eijk VVD 0.78
3515 Over het algemeen zullen deze signalen ook met de Kamer gedeeld worden. Palmen None 0.01
3516 Met name als het gaat om bijvoorbeeld de signalen uit de hersteloperatie gaat dat via de voortgangsrapportages. Palmen None 48.43
3517 Maar ik vind het ook belangrijk om uw Kamer via de stand van de uitvoering te blijven informeren, ook actief door Toeslagen zelf, over de belangrijkste signalen die we met elkaar tegenkomen. Palmen None 35.81
3518 Ik zorg er zelf ook voor dat ik contact heb met de uitvoeringsorganisaties. Palmen None 0.01
3519 Uw Kamer is ook uitgenodigd om een rondetafel, technische briefing, werkbezoek of wat dan ook met Toeslagen te hebben, zodat we elkaar ook beter informeren op een tijdig moment. Palmen None 0.15
3520 Er is nog gevraagd hoe we omgaan met kleine ondernemers. Palmen None 0.02
3521 Dat is eigenlijk een fiscale vraag: hoe gaan we om met de terugvorderingen? Palmen None 3.28
3522 Als het goed is, heeft de minister van Sociale Zaken daar al heel eventjes op geantwoord. Palmen None 0.01
3523 Dat ziet met name op de boete, want de hoogte van de boete moet altijd in verhouding staan tot de naheffings- of navorderingsaanslag en tot de aard en de ernst van de beboetbare gedraging. Palmen None 0.02
3524 Die proportionaliteit is ook vastgelegd in het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst. Palmen None 0.01
3525 Daar heeft de Nationale ombudsman nog over geadviseerd ten aanzien van de parlementaire enquĂȘte: je moet die matiging goed toepassen. Palmen None 0.02
3526 Ook de fout van een overheid, mocht daarvan sprake zijn, kan een omstandigheid opleveren die matiging in ieder geval voor kan schrijven. Palmen None 0.01
3527 Mevrouw Van Eijk vroeg wanneer het wetsvoorstel op het terrein van de boetes naar de Kamer komt. Palmen None 0.02
3528 Ze vroeg ook met name naar de afschaffing van de verzuimboete. Palmen None 0.02
3529 Dat wetsvoorstel is inmiddels in internetconsultatie gegaan. Palmen None 0.01
3532 Op het moment dat dat klaar is, zullen de opmerkingen verwerkt worden en uiteindelijk met uw Kamer gedeeld worden. Palmen None 0.93
3533 Kan er een inschatting worden gegeven over wanneer dat dan gaat zijn? Van Eijk VVD 0.01
3534 Ik begrijp dat dat afhankelijk is van de reacties uit de consulatie et cetera. Van Eijk VVD 0.01
3535 Maar ik wil graag iets meer gevoel bij de planning die dit kabinet heeft voor al die wetsvoorstellen die nog onze kant op gaan komen. Van Eijk VVD 0.01
3536 Vindt u het goed als ik daar even in de tweede termijn op terugkom? Palmen None 0.01
3537 Dan kan ik even navragen wat het tijdpad voor dit wetsvoorstel is. Palmen None 1.14
3538 Ik weet namelijk niet precies hoeveel weken de internetconsultatie duurt. Palmen None 1.15
3539 Dan vroeg mevrouw Van Eijk ook naar de georganiseerde fraude. Palmen None 0.01
3543 Wat dat betreft is het ook van belang dat Toeslagen blijft kijken naar signalen van fraude. Palmen None 0.01
3544 Signaalregistratie en kijken naar verwijtbaarheid en sanctioneren zijn zaken die weer beter worden opgestart. Palmen None 31.55
3545 Daarbij moet men wel realiteitszin houden, dus proportioneel zijn, niet doorschieten in fraudebeleid, maar ook niet de ogen sluiten als er fraude gepleegd wordt. Palmen None 0.01
3546 Dan vroeg de heer Mulder van de PVV: hoe is het mogelijk dat we nog steeds te maken hebben met een Bulgarenfraude? Palmen None 0.02
3547 De voorgaande staatssecretaris heeft ook aangegeven dat de dienst Toeslagen die signalen heeft ontvangen. Palmen None 0.02
3548 Naar aanleiding van die signalen hebben de FIOD en het Openbaar Ministerie een onderzoek ingesteld. Palmen None 0.01
3549 Op die manier komen deze signalen ook naar voren en vindt een zogenaamd tripartiet overleg plaats. Palmen None 0.02
3550 Op het moment dat de FIOD en het OM er aanleiding toe zien, wordt het opgenomen voor verder onderzoek in de strafrechtketen. Palmen None 0.01
3553 De heer Van Baarle van DENK vroeg: welke inspanningen gaat het kabinet leveren om te achterhalen waarom en hoe discriminerende risicomodellen tot stand hebben kunnen komen en wie is hiervoor verantwoordelijk? Palmen None 0.02
3554 In het verleden hebben we helaas gezien dat een aantal zaken mis zijn gegaan. Palmen None 0.12
3555 Dat is ook bevestigd, onder andere door de AP en het College voor de Rechten van de Mens, maar ook door de parlementaire enquĂȘtecommissie. Palmen None 0.04
3556 We hebben natuurlijk hieruit kunnen opmaken dat de inzet van algoritmes tot heel veel problemen heeft geleid en in individuele gevallen zelfs heeft kunnen leiden tot discriminatie. Palmen None 3.85
3558 Dat betekent ook dat wij de situatie, als het gaat om de inzet van algoritmes, beter moeten waarborgen. Palmen None 0.01
3559 Op dit moment doet Toeslagen dit met name door de aselecte steekproef ook ten opzichte van de populatie te zetten, zodat je zeker weet dat eenieder in dezelfde grondslagen dezelfde kans heeft om geselecteerd te worden. Palmen None 0.43
3561 Dan vroeg de heer Van Baarle vervolgens ook nog: zijn er nog mensen werkzaam bij de hersteloperatie die destijds betrokken waren? Palmen None 0.01
3562 De mensen die toen direct bij de ontwikkeling betrokken zijn geweest, zijn bij mijn weten nu niet meer op deze afdelingen werkzaam. Palmen None 0.02
3563 U moet zich realiseren dat de risicomodellen met name door data-analisten en gespecialiseerde medewerkers worden gemaakt en dat we op dit moment ook aan het kijken zijn hoe we die teams veel meer multidisciplinair kunnen maken, zodat mensen elkaars taal ook beter zullen spreken. Palmen None 0.16
3564 Zijn er nog personele consequenties verbonden aan misstanden? Palmen None 0.01
3565 Ik kan natuurlijk niet een openbaar functioneringsgesprek houden en we hebben op dit moment niet de mogelijkheid om medewerkers individueel te sanctioneren. Palmen None 0.08
3566 We hebben het Pikmeerarrest gehad, dat daarvoor zorgde, maar dit is wel onderwerp van bespreking. Palmen None 0.02
3567 Op alle drie de punten van de beantwoording van de staatssecretaris heb ik een vervolgvraag, allereerst de vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren. Van Baarle DENK 0.01
3568 Het is tot op de dag van vandaag niet duidelijk hoe tijdens dat kroningsweekend in die broedkamers is gekomen tot het gebruik van de indicatoren die deze verschrikkelijke uitkomsten gehad hebben. Van Baarle DENK 0.08
3569 Mijn vraag is: is de regering bereid om een ultieme poging te wagen om te kunnen reconstrueren hoe dat heeft kunnen gebeuren en waarom het besluit is genomen om de leeftijd van het bsn als proxy voor migratieachtergrond te gebruiken? Van Baarle DENK 0.03
3570 Waarom zijn nationaliteit en dubbele nationaliteit erin gekomen? Van Baarle DENK 0.01
3572 Is de regering bereid een ultieme poging te wagen om dat te achterhalen? Van Baarle DENK 0.01
3573 Natuurlijk kunnen we daar nog een poging toe wagen. Palmen None 0.01
3574 Ik vind het ook prima om dat te doen, zeker als het erom gaat om iets te leren van die besluitvorming. Palmen None 0.01
3575 Maar ik kan u daar op dit moment natuurlijk geen antwoord op geven, want dan ga ik hier staan gissen over hoe dat toen tot stand is gekomen. Palmen None 0.03
3576 Die vraag kan ik nu niet beantwoorden, maar ik wil hier nog wel naar kijken. Palmen None 0.11
3577 Mag ik het dan als een toezegging zien dat de regering die ultieme poging gaat wagen om dat te achterhalen? Van Baarle DENK 0.01
3578 En dan is mijn vraag natuurlijk wanneer ik een terugkoppeling zou kunnen krijgen met het antwoord op de vraag of die poging om dit nog te achterhalen, volgens de regering haalbaar is en of die mogelijkheid is gevonden. Van Baarle DENK 0.01
3580 Op korte termijn kunnen we er een eerste inschatting van geven of het inderdaad nog realistisch is om deze gegevens terug te halen. Palmen None 0.04
3581 Daar kan ik u dus op korte termijn nader over informeren. Palmen None 0.16
3584 Vervolgens heb ik nadrukkelijk een vraag gesteld over de modellen die op dit moment in den brede worden toegepast door de overheid. Van Baarle DENK 0.01
3586 Mijn vraag was of bij elk risicomodel, elk algoritme dat op dit moment toegepast wordt, nauwgezet gedocumenteerd wordt wie hiervoor de opdracht heeft gegeven en met welke reden welke indicator in het model wordt toegepast. Van Baarle DENK 0.01
3587 Ergo, kunnen we straks van elk model achteraf reconstrueren waarom dat erin zit, zodat we aan mensen in het land ook kunnen uitleggen waarom ze eventueel door zo'n model zijn geselecteerd? Van Baarle DENK 0.01
3588 Dat kan in het geval van de toeslagenouders niet meer, helaas, maar we moeten ervoor gaan zorgen dat dat in de toekomst wel gebeurt. Van Baarle DENK 7.2
3589 Wordt dat nu nauwgezet in elk geval, in elk stadium van modelontwikkeling gedocumenteerd? Van Baarle DENK 0.01
3591 Mijn collega gaat daar zo meteen ook nog wat nader op in. Palmen None 0.04
3592 Het is natuurlijk ook een wettelijk vereiste dat mensen navolgbaar moeten weten waarom zij geselecteerd zijn. Palmen None 0.1
3593 Dus het is wel heel erg van belang dat wij dat in ieder geval doen. Palmen None 0.01
3594 Alleen kan ik u niet beloven dat dat in het verleden altijd zo is gebeurd. Palmen None 0.01
3595 Als u vraagt of elke overheidsinstantie dat doet, kan ik dat op dit moment natuurlijk niet zeggen. Palmen None 0.03
3596 Ik kan alleen zeggen: ho eens even, we moeten ervoor zorgen dat het navolgbaar is en dat het goed gedocumenteerd en geregistreerd wordt. Palmen None 0.01
3597 Volgens mij zei u dat de minister van Binnenlandse Zaken daar wellicht nog op zal ingaan. Van Baarle DENK 0.02
3599 En zo niet, dan wordt dit misschien een motie die ik ga indienen. Van Baarle DENK 0.01
3601 Ik kan heel goed begrijpen dat deze staatssecretaris, deze regering, niet man en paard kan noemen en kan zeggen welke individuele medewerker als gevolg van de toeslagenmisdaad een sanctie opgelegd heeft gekregen of is ontslagen. Van Baarle DENK 0.05
3602 Ik kan me wel voorstellen dat er in algemene zin aantallen genoemd kunnen worden of dat op z'n minst onderkend kan worden dat er iemand ontslagen is of dat er sancties zijn opgelegd als gevolg van de toeslagenmisdaad. Van Baarle DENK 0.02
3603 Het kan toch niet zo zijn dat duizenden mensen de ellende in zijn geholpen door mensen die binnen de overheid werken — dat is een feit — maar dat dit totaal geen consequenties heeft gehad? Van Baarle DENK 0.5
3604 Kan dus op z'n minst in algemene zin aangegeven worden dat ook het sanctioneringsmechanisme binnen de overheid zijn beloop heeft gehad? Van Baarle DENK 0.01
3606 Dat snapt u. Natuurlijk kunnen wij geen sancties opleggen. Palmen None 4.05
3607 Het antwoord op de vraag die u mij stelt, kan ik u niet zomaar geven, maar wat er gebeurd is, en zeker wat mensen is aangedaan in de toeslagenaffaire, is onderwerp van gesprek. Palmen None 0.02
3608 U moet echt van mij aannemen dat er ook in ambtelijk Nederland een enorme schok heeft plaatsgevonden. Palmen None 0.01
3609 Mensen zijn zich werkelijk rot geschrokken van wat hier is gebeurd, ook wanneer zij werkzaam zijn geweest bij deze afdelingen. Palmen None 0.19
3611 Daarmee maken we het onrecht niet ongedaan — dat snap ik — maar we moeten daar wel van leren. Palmen None 0.02
3612 De staatssecretaris geeft aan geen sancties te kunnen opleggen. Van Baarle DENK 0.04
3614 Moet ik nou concluderen dat als gevolg van de toeslagenmisdaad niemand binnen de overheid een sanctie opgelegd heeft gekregen en dat er niemand is ontslagen? Van Baarle DENK 0.37
3618 Het spijt me, maar dit is geen vraag voor een openbaar debat. Palmen None 0.01
3620 Dan danken wij u daarvoor, maar er is nog een enkele vraag. voorzitter None 0.01
3622 Ik hoopte daar gewoon antwoord op te krijgen, in plaats van via interrupties. Omtzigt NSC 0.01
3624 Welke processen bij de Belastingdienst voldoen wel aan de AVG en welke niet? Omtzigt NSC 0.01
3626 Krijgen we inderdaad een overzicht van wat er bij de Broedkamer gespeeld heeft? Omtzigt NSC 0.01
3628 Houdt de Belastingdienst zich op dit moment wel aan alle wetten? Omtzigt NSC 0.01
3630 We doen nog een laatste poging om te achterhalen of we daar nog iets meer zicht op kunnen krijgen. Palmen None 1.51
3631 Dan de vraag of de Belastingdienst zich aan de AVG houdt. Palmen None 0.51
3632 We hebben diverse privacyfunctionarissen in dienst. Palmen None 0.01
3633 Zoals u weet, zijn de privacyfunctionarissen in dezen eigenlijk gezanten van de AP. Palmen None 0.02
3634 Er is binnen ambtelijk Nederland dus in ieder geval een heel systeem opgetuigd om daar wat meer zorg voor te dragen. Palmen None 0.02
3635 Daarmee kan ik natuurlijk niet garanderen dat dat overal bij alles en iedereen gebeurt, maar dat is wel de lijn die we uitzetten. Palmen None 0.19
3637 Even voor de helderheid: ik stel hier nu al ongeveer tien jaar lang vragen over of de Belastingdienst aan de AVG voldoet. Omtzigt NSC 0.02
3639 De rapportages die we zien, laten zien dat slechts enkele processen aan de AVG voldoen en de grote meerderheid van de processen niet. Omtzigt NSC 54.94
3641 Gegevens worden gedeeld, het is nog steeds een grote bende en er worden allerlei mensen aangesteld, maar ik wil gewoon een rapportage hebben over wanneer de Belastingdienst aan de AVG voldoet. Omtzigt NSC 0.01
3644 Ik kom er als belastingplichtige niet mee weg als ik zeg: ja, ik ga proberen te achterhalen wat ik nog kan. Er zijn hier tig vragen gesteld over de Broedkamer. Omtzigt NSC 0.01
3645 Ik wil echt weten wie bedacht heeft dat data-analisten hebben kunnen klooien met het aan elkaar knopen van allerlei systeempjes, terwijl ze zich wetgevingstechnisch nergens aan hielden. Omtzigt NSC 0.1
3646 Ik verwacht dat daarover de onderste steen boven komt. Omtzigt NSC 0.01
3647 Als daar een ADR-onderzoek of wat dan ook voor nodig is, dan komt dat er. Omtzigt NSC 0.01
3648 Er ligt een stapel Kamervragen waar je u tegen zegt. Omtzigt NSC 0.01
3651 Ik hoor graag — ik neem aan dat deze drie vragen binnen twee weken schriftelijk beantwoord worden — of de Belastingdienst zich nu wel aan de wetten houdt. Omtzigt NSC 0.01
3652 Er waren dertien wetten waar ze zich jarenlang niet aan hielden. Omtzigt NSC 0.02
3654 Ik vraag maar even om schriftelijke antwoorden, want ik snap dat dat niet allemaal onmiddellijk kan. Ik zou DENK dan ook willen bijvallen in dit geval. Omtzigt NSC 0.01
3655 Als we na al die jaren nog steeds geen inzage kunnen hebben 
 Dat gaat niet over wie er gestraft is bij de ambtelijke dienst. Omtzigt NSC 0.03
3656 Maar ik heb hier nog een motie ingediend omdat de klokkenluider ontslagen werd. Omtzigt NSC 0.02
3657 Niet de huidige staatssecretaris maar iemand anders had ons van informatie voorzien, zal ik maar gewoon eerlijk zeggen. Omtzigt NSC 0.25
3658 Als nu blijkt dat er in al die jaren vooral veel geschrokken is bij de Belastingdienst, maar dat nog niemand daar consequenties van heeft ondervonden, dan is dat best een belediging voor alle toeslagenouders. Omtzigt NSC 35.89
3660 Ik hoop dus enig inzicht te krijgen in of daar wel maatregelen voor zijn genomen. Omtzigt NSC 0.01
3661 Ook dat kan ik op dit moment sowieso niet beantwoorden, maar ik wil daar uiteraard wel schriftelijk op terugkomen. Palmen None 1.02
3662 Ik had voorspeld dat dit een extra interruptie zou kosten. Ceder ChristenUnie 0.18
3663 Ik had twee vragen gesteld die niet beantwoord zijn. Ceder ChristenUnie 0.01
3664 De eerste vraag is of het kabinet nog steeds van mening is dat institutioneel racisme heeft plaatsgevonden. Ceder ChristenUnie 4.88
3665 De staatssecretaris heeft net een antwoord gegeven op een vraag die over dit onderwerp ging, maar ze heeft op deze concrete vraag nog geen antwoord gegeven. Ceder ChristenUnie 0.03
3666 Het antwoord is denk ik: ja, het standpunt is niet gewijzigd. Ceder ChristenUnie 0.01
3667 Maar het feit dat ik geen antwoord krijg, roept toch de vraag op of het kabinet dit expliciet wil bevestigen. Ceder ChristenUnie 0.01
3669 De staatssecretaris had aangegeven dat ze een deel van de beantwoording zou doen en dat minister Uitermark een ander deel zou doen. Ceder ChristenUnie 0.03
3670 Hoe of op welke termijn kunnen we ervoor zorgen dat de Belastingdienst de grondslag krijgt, zodat gemeenten vooraf ingevulde aanvragen en dus die gegevens van de Belastingdienst kunnen krijgen? Ceder ChristenUnie 0.01
3673 Op beide vragen wil ik schriftelijk terugkomen, als u dat goedvindt. Palmen None 0.04
3674 Ik wil even bevestigd hebben dat de staatssecretaris nu nog niet kan beantwoorden of het kabinetsstandpunt afwijkt van Rutte IV en daarvoor, namelijk het standpunt dat er sprake is geweest van institutioneel racisme in de toeslagenaffaire. Ceder ChristenUnie 0.11
3675 Klopt het dat de staatssecretaris die vraag nu niet kan beantwoorden? Ceder ChristenUnie 0.01
3677 Deze vraag is in het huidige kabinet natuurlijk nog niet aan de orde geweest. Palmen None 0.06
3678 Ik kan de vraag daarom op dit moment niet beantwoorden. Palmen None 1.41
3680 Ik neem aan dat u een interruptie hebt in de richting van de staatssecretaris, meneer Mulder. voorzitter None 0.08
3682 Ik wil toch nog even doorgaan op de eerdere opmerkingen over consequenties voor mensen die bijvoorbeeld bij de Belastingdienst hebben gewerkt en dingen hebben gedaan die niet deugen. Edgar Mulder PVV 2.5
3683 U gaf zelf het voorbeeld 
 Nee, de minister gaf het voorbeeld 
 Edgar Mulder PVV 0.09
3685 De staatssecretaris voor Toeslagen gaf als voorbeeld dat er data-analisten waren en dat het niet meer helemaal te herleiden was. Edgar Mulder PVV 0.03
3686 Ik, en ik denk de meesten met mij, snap dat een data-analist die een programma heeft gemaakt daar niet persoonlijk voor ter verantwoording wordt geroepen. Edgar Mulder PVV 0.01
3687 Maar de staatssecretaris weet nog beter dan ik dat er ook mensen heel actief bezig zijn geweest om zaken onder de pet te houden en te verdonkeremanen. Edgar Mulder PVV 2.59
3688 Iets met een memo ... Er zijn een hoop dingen gebeurd die echt heel erg waren en die niet kunnen, waardoor levens vernietigd zijn en de Staat uiteindelijk, al is dat misschien iets minder belangrijk, 14 miljard betaalt. Edgar Mulder PVV 0.12
3689 Ik kan gewoon niet geloven dat die mensen geen consequenties ondervinden van wat ze misdaan hebben. Edgar Mulder PVV 0.01
3691 U kunt geen namen noemen, maar er moet op de een of andere manier wel een soort verantwoording worden afgelegd aan de Tweede Kamer, de ouders en de samenleving over waarom mensen deze misdaden bewust hebben begaan. Edgar Mulder PVV 0.05
3696 Toch nog één vraag naar aanleiding van de terechte vraag van collega Ceder. Stultiens GroenLinks-PvdA 19.05
3697 Ik snap dat alle technische vragen van de heer Omtzigt niet gelijk top of mind zijn. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3699 Maar feit is dat Rutte IV heeft erkend dat er sprake was van institutioneel racisme. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.24
3700 Ik mag toch hopen dat het kabinet-Schoof I daar niet aan twijfelt en dat het gewoon nog steeds erkend wordt. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3701 Nogmaals, ik kom daar nog op terug in de tweede termijn, dus sneller dan ... Palmen None 0.01
3704 Dan geef ik graag het woord aan de minister van Binnenlandse Zaken. voorzitter None 40.25
3707 Ook ik spreek graag een woord van dank aan de leden van de enquĂȘtecommissie, die veel werk hebben gehad aan het rapport dat hier voor ons ligt. Uitermark None 0.48
3709 Dat rapport laat ook zien dat er nog heel veel werk aan de winkel is. Uitermark None 0.01
3710 We hebben veel te veel oog gehad voor de wet en voor het systeem van de overheid en te weinig voor het recht en voor de mensen. Uitermark None 0.01
3711 Waar wij blind waren, moeten we de ogen voortaan wijd open houden; niet alleen de ogen, maar ook de oren. Uitermark None 1.18
3713 Dat moeten we met elkaar gaan doen, want dat kan het kabinet niet alleen doen. Uitermark None 0.01
3714 Dat moeten we met elkaar doen, hier in Den Haag, maar ook buiten Den Haag, daar waar de uitvoering de regels naar de mensen toe brengt. Uitermark None 0.01
3715 We moeten dat gaan doen door te werken aan een meer rechtvaardige en vooral meer menselijke overheid. Uitermark None 0.01
3716 Dat heb ik u vandaag eigenlijk bijna allemaal zien en horen omarmen. Uitermark None 0.19
3717 Voor mij betekent dit ook een belangrijke opgave als het gaat om een sterke democratische rechtsstaat en goed bestuur. Uitermark None 0.01
3718 Niet voor niks heeft dit kabinet een flinke som geld neergelegd voor de opgave die het heeft vanuit goed bestuur, namelijk 200 miljoen structureel. Uitermark None 0.07
3720 In een sterke democratische rechtsstaat moeten we mensen beschermen tegen onrecht en willekeur. Uitermark None 0.01
3721 Daarvoor zijn wetten nodig die allereerst goed en begrijpelijk zijn, maar die ook degelijk, doenbaar en uitvoerbaar zijn. Uitermark None 0.01
3722 In de uitvoering van die wetten moet er ook recht worden gedaan aan mensen. Uitermark None 0.01
3723 Dat is voor mij een heel belangrijk begrip, want wanneer doe je recht aan mensen? Uitermark None 0.01
3725 Recht doen aan mensen betekent ook dat we verder kijken dan de wet alleen, want wie de wet leest, kent het recht nog niet. Uitermark None 0.25
3726 Als we het dus hebben over recht, moeten we meer kijken naar rechtsbeginselen en die meer centraal stellen, ook in het handelen van de overheid. Uitermark None 0.01
3727 Het betekent ook dat we soms de wet- en regelgeving moeten aanpassen, zodat we uitzonderingen kunnen maken en meer maatwerk mogelijk kunnen maken. Uitermark None 0.01
3729 Ik heb meerderen van u namelijk horen zeggen dat het ook een kwestie van een cultuuromslag is, een beweging die we met elkaar moeten maken om daadwerkelijk in ons handelen meer oog te hebben voor mensen. Uitermark None 0.01
3730 Voor ambtenaren geldt bijvoorbeeld sinds twee weken de nieuwe ambtseed. Uitermark None 0.01
3731 Als een ambtenaar de eed gaat afleggen, ontvangt hij of zij ook een toelichting, waarin de ambtenaar erop wordt gewezen dat zijn of haar handelen ertoe doet voor de burger. Uitermark None 0.01
3732 In deze eed staat daarom onder andere dat de ambtenaar iedereen rechtvaardig behandelt. Uitermark None 0.01
3733 Dat betekent dat de ambtenaar niet alleen de regels respecteert, maar daarbij ook kijkt naar wat rechtvaardig is en naar wat het betekent voor mensen. Uitermark None 0.37
3734 Het centraal stellen van die rechtsbeginselen betekent dus ook dat we de wet- en regelgeving moeten aanpassen om maatwerk te kunnen leveren. Uitermark None 1.37
3735 Een belangrijke ambitie hierbij is dat het kabinet onevenredige hardheden, waardoor mensen in de knel komen, gaat opsporen, agenderen en aanpakken. Uitermark None 0.32
3739 Binnen het ministerie van BZK wordt een programmaorganisatie ingericht die mij gaat helpen om de coördinerende rol bij deze aanpak van hardheden verder uit te werken. Uitermark None 0.01
3740 Deze zal zich gaan verbinden met de mensen in de aangesloten organisaties die de aanpak van hardheden als speerpunt hebben. Uitermark None 0.01
3741 In het bijzonder noem ik hierbij ook de verbinding met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid als het gaat om de WOW. Uitermark None 0.01
3742 Het oplossen van geconstateerde onevenredige hardheden is onder mijn aanvoering een verantwoordelijkheid voor de hele ministerraad. Uitermark None 0.02
3743 Jaarlijks zal een rapport worden uitgebracht met de titel Hardheden en oplossingen. Uitermark None 0.01
3744 Maar het is niet iets wat wij als kabinet alleen kunnen doen. Uitermark None 0.01
3745 Het vraagt iets van ons allemaal, ook van u als Kamer en van de samenleving. Uitermark None 0.01
3746 Dit gaat veelomvattend en moeilijk zijn, maar we moeten ook ergens beginnen. Uitermark None 0.01
3748 Ik heb meerdere woordvoerders vandaag ook horen praten over concrete mensen en concrete situaties. Uitermark None 0.01
3749 Die zijn vaak juist zo illustratief voor hoe de burger uiteindelijk in de knel komt door een optelsom van handelingen van de overheid. Uitermark None 0.01
3750 Dat is niet altijd zo bedoeld, maar ze werken wel zo uit. Uitermark None 4.49
3751 Daar hebben wij veel te leren, dus het begint met het ophalen van signalen over concrete situaties van mensen en met actief luisteren naar mensen, om te horen waar zij in hun contacten met de overheid tegenaanlopen. Uitermark None 0.03
3752 Wij maken daarbij ook gebruik van organisaties die nu al signalen van mensen ontvangen, zoals gemeenten, maar ook de Nationale ombudsman, die daar natuurlijk veel kennis over heeft, departementen, maar ook bijvoorbeeld de rechtspraak en publieke dienstverleners zoals het UWV en de SVB. Uitermark None 0.02
3753 Ik hecht eraan om te zeggen dat voor de burger de overheid één geheel is, geen verzameling van losse delen. Uitermark None 1.88
3754 Ik richt het team dat nu aan de slag gaat, zo in dat dit de aanpak voor de komende jaren gaat oppakken en in goede samenwerking komt tot een uitwerking van een aanpak die gebaseerd is op casuĂŻstiek. Uitermark None 0.34
3755 Ik zal uw Kamer hierover dit voorjaar uitgebreider informeren. Uitermark None 0.01
3756 Ik hecht er ook aan om dit eerst nog goed door te spreken met de organisaties die samen met mij deze uitdaging aan zullen gaan. Uitermark None 0.01
3757 Vooruitlopend hierop kan ik alvast wel melden dat ik constateer dat de goede wil om het goed te doen voor mensen breed aanwezig is bij de genoemde mensen. Uitermark None 0.02
3758 Daaraan zie ik ook dat we aan het begin van een nieuwe tijd staan, waarin we met elkaar kijken door een andere bril en vinden dat de overheid dichter bij de mensen moet zijn en ook voorbij de regels moet kunnen kijken als het gaat om rechtdoen aan mensen. Uitermark None 0.81
3759 Wij gaan investeren in een gezamenlijke aanpak, in oog en oor hebben voor hetgeen mensen concreet als onevenredige hardheid hebben ervaren; dat ze in de knel gekomen zijn door handelen van de overheid. Uitermark None 0.01
3760 We gaan kijken hoe we dat verder kunnen oplossen en vooral actief in beeld kunnen krijgen wat dat concreet betekent. Uitermark None 0.01
3761 Belangrijker nog, we gaan vanuit de casuĂŻstiek kijken naar de onderliggende patronen; de patronen in de systeemwereld die ten grondslag liggen aan het ontstaan van die problemen. Uitermark None 16.15
3763 Ik wil investeren in de ontwikkeling van een werkwijze en een houding bij overheden waarmee wij dit onder de knie gaan krijgen. Uitermark None 0.01
3764 Bij deze aanpak van hardheden heb ik ook het plan om een raad in te stellen voor de aanpak van hardheden, met daarin partijen en personen die mij vanuit het mensperspectief zullen bijstaan in het doorontwikkelen van die aanpak. Uitermark None 0.01
3765 Ik streef naar een overheid die weer menselijk, toegankelijk en dichtbij is. Uitermark None 0.01
3766 Zo werk ik onder andere ook aan constitutionele toetsing en een aanpassing van de Algemene wet bestuursrecht, zodat meer gewicht toekomt aan grondrechten en de beginselen van behoorlijk bestuur. Uitermark None 0.01
3767 Ik zal daarover zo meteen nog iets meer zeggen, in antwoord op uw vragen, ook over de planning. Uitermark None 0.01
3768 Het kabinet heeft dit opgenomen in het regeerprogramma en daarmee geeft het ook opvolging aan de aanbevelingen van de parlementaire enquĂȘtecommissie. Uitermark None 0.02
3769 In het regeerprogramma wordt verder ook de aanbeveling inzake persoonlijk contact opgevolgd. Uitermark None 0.01
3770 Zo regelen we drie verbeteringen met het wetsvoorstel over versterking waarborgfunctie van de Algemene wet bestuursrecht. Uitermark None 0.01
3771 Ten eerste moet op een besluit worden vermeld hoe de geadresseerde in contact kan komen met het bestuursorgaan. Uitermark None 25.31
3772 De bedoeling is dan dat de geadresseerde iemand te spreken krijgt die het betreffende besluit op basis van het individuele dossier ook kan uitleggen. Uitermark None 0.01
3773 Als tweede wordt voorgeschreven dat in principe altijd contact wordt opgenomen als een bezwaarschrift is ingediend. Uitermark None 0.01
3774 Dan kan worden bezien of een probleem eenvoudig kan worden opgelost en nadere uitleg worden geboden waardoor het volledig doorlopen van de bezwaarprocedure niet meer nodig is. Uitermark None 0.07
3775 En dan kan worden vastgesteld of een zaak zonder hoorzitting kan worden afgedaan en worden geĂŻnventariseerd op welke wijze een zinvolle invulling kan worden gegeven aan de verdere procedure. Uitermark None 0.13
3776 Als derde wordt de hoorplicht bij financiële beschikkingen aangepast, zodat er bijvoorbeeld bij de terugvordering van kinderopvangtoeslag in zo'n geval eerst contact kan worden opgenomen. Uitermark None 0.01
3777 In het regeerprogramma staat dat wij een overheid willen met de mogelijkheid van persoonlijk contact. Uitermark None 0.02
3778 Wij werken daarom ook aan onze proactieve en burgergerichte dienstverlening. Uitermark None 0.08
3779 Ook onderzoeken we hoe de overheid wettelijk beter aanspreekbaar is op discriminerende handelingen. Uitermark None 0.09
3780 Ik kom daar zo meteen nog op terug in antwoord op uw vragen. Uitermark None 0.05
3781 Het regeerprogramma heeft nog een nadere uitwerking nodig. Uitermark None 0.01
3783 Zo streven we ernaar de kabinetsreactie op het rapport van de Staatscommissie rechtsstaat, waarmee ook een samenhang bestaat met het rapport van deze enquĂȘtecommissie, nog voor de zomer naar u toe te sturen. Uitermark None 0.01
3787 Door GroenLinks-PvdA, NSC en BBB is gevraagd naar de planning van de uitvoering van de aanbevelingen over de waarborgfunctie van de Awb, de verzelfstandiging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de constitutionele toetsing en de reactie op het rapport van Amnesty. Uitermark None 0.02
3788 Het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb is in de eerste helft van vorig jaar in internetconsultatie geweest. Uitermark None 0.01
3789 Gelijktijdig zijn toen ook uitvoeringstoetsen gedaan. Uitermark None 0.01
3790 Inmiddels zijn er maar liefst 60 uitvoeringstoetsen ontvangen. Uitermark None 0.01
3791 Er zijn ook meer dan 150 adviezen en reacties binnengekomen. Uitermark None 0.01
3792 Momenteel worden al deze reacties beoordeeld en verwerkt in een nieuwe versie van het wetsvoorstel. Uitermark None 0.01
3793 Er vinden ook overleggen plaats met uitvoeringsorganisaties over de uitvoerbaarheid van die voorstellen. Uitermark None 0.01
3794 Het is het streven dat een aangepast wetsvoorstel voor de zomer van dit jaar aan de Raad van State voor advies kan worden aangeboden. Uitermark None 0.15
3795 Voor de verzelfstandiging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zal het kabinet binnenkort de contouren schetsen. Uitermark None 0.01
3796 Op basis daarvan wil het kabinet ook zo snel mogelijk een wetsvoorstel indienen. Uitermark None 0.35
3797 Daarin treed ik ook samen op met de staatssecretaris Rechtsbescherming, die ook op nadere vragen zal ingaan. Uitermark None 0.01
3802 In de kabinetsreactie staat heel duidelijk dat er geen middelen beschikbaar zijn. Sneller D66 0.03
3803 Nu weet ik uit andere wetgevingstrajecten dat de minister van Financiën soms zegt: dat wetsvoorstel mag niet naar de Raad van State, want er zijn geen financiën beschikbaar voor de uitvoering. Sneller D66 0.04
3804 Nu zegt de minister wel: we gaan 'm gewoon voor de zomer naar de Raad van State sturen. Sneller D66 0.03
3805 Mag ik er dan van uitgaan dat het ambitieniveau en de voortgang niet belemmerd worden door het gebrek aan financiën? Sneller D66 0.01
3806 U kunt denk ik uitgaan van de woorden over mijn planning. Uitermark None 0.01
3807 Ik ben van plan om dat voor de zomer van 2025 aan de Raad van State te zenden. Uitermark None 0.91
3808 Op dit moment bekijken we alle adviezen en alle toetsen die zijn gedaan. Uitermark None 0.01
3810 Maar de planning is nu dat we dit voor de zomer doen. Uitermark None 0.02
3811 De heer Sneller van D66 stelt een hele terechte vraag. Dijk SP 0.5
3813 Ik heb die vragen eigenlijk bij alle aanbevelingen. Dijk SP 0.01
3814 Ik ga ze toch stellen, ook bij de andere bewindspersonen. Dijk SP 0.05
3815 Ik heb goed geluisterd naar de Kamer, die duidelijk zegt dat alle aanbevelingen overgenomen moeten worden. Dijk SP 0.02
3816 Ik heb net geluisterd naar de minister van Sociale Zaken. Dijk SP 0.02
3818 Dat geldt dus ook voor de aanbevelingen die geld gaan kosten. Dijk SP 29.37
3820 Ik geef u net aan dat we bezig zijn met het verwerken van al die 60 toetsen en al die reacties die we binnen hebben gekregen. Uitermark None 0.02
3821 Pas daarna zal ik u kunnen zeggen wat onze inschatting is van wat dit verder financieel betekent. Uitermark None 0.01
3822 De planning is om het voor de zomer naar de Raad van State te sturen. Uitermark None 0.06
3823 Nogmaals, dat vergt afstemming tussen mij en de staatssecretaris Rechtsbescherming. Uitermark None 0.23
3824 Dan ga ik de vraag van de heer Sneller nog een keer heel concreet maken. Dijk SP 0.01
3827 We zijn nu bezig met het verwerken van alle uitkomsten van de toetsen en adviezen. Uitermark None 0.01
3829 Ik doe nu nog helemaal geen uitspraak over de vraag of de financiën een belemmering zijn. Uitermark None 0.05
3830 Daar heb ik op dit moment nog geen concreet zicht op. Uitermark None 10.7
3833 Kan het ook betekenen dat de Kamer over een paar maanden te horen krijgt: sorry, het gaat niet lukken, want er is geen geld? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
3834 Bijvoorbeeld de ABD, sociale advocaten, de Autoriteit Persoonsgegevens, het recht op persoonlijk contact: allemaal dingen die we willen en die geld kosten, terwijl er nog geen geld is. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
3835 Kan de uitkomst van de hele voorjaarsbesluitvorming straks zijn: het is helaas niet gelukt; we gaan het niet uitvoeren, want er is geen geld beschikbaar? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3836 Dan hebben we volgens mij vandaag een heel ander gesprek. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3837 Ik denk dat u nu de vraag verbreedt van de ABD naar de bredere aanbevelingen. Uitermark None 0.06
3840 Ik heb echt wel gehoord vanmorgen, eigenlijk de hele dag al, dat een aantal van u zegt dat het te langzaam gaat. Uitermark None 0.03
3841 Ik zie uw kritiek ook als een aansporing om het verder te brengen. Uitermark None 0.01
3842 Het kabinet heeft aangegeven hoe we nu ervoor staan. Uitermark None 0.02
3843 Volgens mij is er een heldere afspraak dat er een voortgangsrapportage komt, waarin de voortgang op alle aanbevelingen zal worden gerapporteerd. Uitermark None 0.02
3847 De vraag van BBB ging over de wezenlijke stappen sinds februari 2024. Uitermark None 0.01
3848 De vraag van de anderen zag op de voortgang van het voornemen in het regeerprogramma om het verbod op het toetsen van wetten aan de Grondwet af te schaffen en om een grondwettelijk hof in te stellen. Uitermark None 0.02
3849 Voor wat het laatste onderdeel betreft, werk ik samen met de staatssecretaris Rechtsbescherming aan deze belangrijke opdracht uit het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma. Uitermark None 0.01
3850 Ik kan u zeggen dat wij dat met veel prioriteit hebben opgepakt. Uitermark None 0.01
3851 Daar komen veel vraagstukken onder weg, die wij zorgvuldig met elkaar hebben doordacht. Uitermark None 0.49
3852 Het gaat ook om een contourennota, waarin wij de contouren schetsen waarlangs de vragen die eronder wegkomen, uitgedacht zijn. Uitermark None 0.01
3853 Ik ben blij dat ik kan zeggen dat we daar een heel eind mee op streek zijn en dat ik verwacht dat ik die binnenkort naar de Kamer kan sturen. Uitermark None 0.01
3854 Als het gaat om de acties die door het vorige kabinet zijn ingezet, ga ik iets verder terug, naar vorig jaar. Uitermark None 0.02
3855 Onder het vorige kabinet werd er al gewerkt aan constitutionele toetsing. Uitermark None 0.01
3856 Er is namelijk gereageerd op de initiatiefnota van het lid Omtzigt over constitutionele toetsing. Uitermark None 0.02
3858 Ook is het onderzoek van de Universiteit Maastricht, dat in opdracht van mijn ministerie werd verricht naar de grondwettelijke beperkingssystematiek, aan de Kamer aangeboden. Uitermark None 0.02
3859 Ik ben verheugd dat dit onderwerp steeds meer in de belangstelling is komen te staan en dat we nu met elkaar flinke stappen gaan zetten op het gebied van constitutionele toetsing. Uitermark None 0.01
3860 Dan was er nog een vraag gesteld over het Amnesty-rapport. Uitermark None 0.01
3861 Amnesty bespreekt in het rapport de risico's op etnisch profileren en discriminerende controles door verschillende overheidsorganisaties. Uitermark None 0.03
3862 Het rapport geeft een overzicht van de maatregelen die volgens Amnesty nodig zijn voor een effectieve aanpak van etnisch profileren en discriminerende controles. Uitermark None 0.02
3863 In de reactie worden de maatregelen die het kabinet al treft, en de verdere inzet van het kabinet op etnisch profileren, uiteengezet. Uitermark None 0.01
3864 Ik noem de instelling van verschillende externe adviescommissies bij de uitvoeringsorganisaties, die adviseren over het ethisch omgaan met risicoscans en het aselect selecteren in aanvulling op risicogericht toezicht. Uitermark None 0.01
3865 Dan heb ik een vraag van de heer Omtzigt: klopt het dat met het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb uitvoering wordt gegeven aan mijn motie over de burgerlus, en waarom duurt het zo lang? Uitermark None 0.02
3866 Ja, het klopt dat daaraan daarmee uitvoering wordt gegeven. Uitermark None 6.28
3867 De positie van een burger in procedure bij de bestuursrechter wordt versterkt doordat een burger de gelegenheid kan worden gegeven om zijn beroepsgronden verder te onderbouwen. Uitermark None 0.07
3868 De bestuursrechter kan de burger bij de burgerlus om aanvullende bewijzen vragen. Uitermark None 0.01
3869 Momenteel worden de uitvoeringstoetsen, de reacties op en de adviezen over het wetsvoorstel bestudeerd. Uitermark None 0.01
3870 We gaan de komende maanden hierover in gesprek met de publieke dienstverleners en met de rechtspraak. Uitermark None 0.01
3871 Het is mijn streven om het wetsvoorstel zo snel mogelijk aan de Raad van State aan te bieden voor advies. Uitermark None 0.02
3872 Dan kom ik bij de beantwoording van de volgende vragen over de Awb, hardheden en persoonlijk contact. Uitermark None 0.01
3873 Wat betreft hardheden is mij gevraagd of de regering kan aangeven hoe de cyclus wordt ingericht en wat zij verwacht van de Tweede Kamer. Uitermark None 0.01
3876 Er komt een raad die daarin adviserend zal optreden. Uitermark None 0.01
3878 Daarover zal ik uw Kamer in het voorjaar verder informeren. Uitermark None 0.02
3879 We vinden het vooral belangrijk om vanuit de casuĂŻstiek te leren. Uitermark None 0.01
3880 Zoals ik net zei, zijn hier voorbeelden genoemd die heel treffend weerspiegelen hoe de regels op iemand uitwerken. Uitermark None 0.03
3881 Het is mijn vaste overtuiging dat juist vanuit de casuĂŻstiek en de problematiek heel duidelijk zichtbaar wordt wat de patronen zijn die daaraan ten grondslag liggen en dat daar de leeropdracht ligt voor ons als overheid. Uitermark None 0.01
3882 Het is dus belangrijk om daarvan te leren en om zo te zorgen dat onevenredige hardheden waardoor onze burgers in de knel komen, kunnen worden voorkomen. Uitermark None 0.01
3883 In de eerste cyclus heeft het opsporen dus de meeste aandacht. Uitermark None 0.02
3885 Naast het uitvragen bij de in het regeringsprogramma genoemde organisaties, waarvan uw Kamer er overigens ook een is, maken we gebruik van instrumenten die inmiddels zijn ingericht en die zorgen dat signalen direct in het contact met de burger worden verwerkt. Uitermark None 0.02
3886 Denkt u daarbij bijvoorbeeld aan het door collega Van Eijk genoemde signaalreglement bij de Belastingdienst. Uitermark None 0.01
3887 Ook kijk ik op welke manier bijvoorbeeld een aanmeldpunt voor professionals uit de praktijk en burgers kan worden ingericht, om zo op een hele laagdrempelige manier signalen te ontvangen. Uitermark None 0.15
3888 Net is in de Kamer genoemd dat de ambtenaren die in de praktijk en de uitvoering werken het meeste zicht hebben op burgers die in de knel raken. Uitermark None 0.05
3890 Ik vind het belangrijk om op deze manier, in aanvulling op de meldingsmogelijkheden die er al zijn, ook op mijn ministerie laagdrempelig casuĂŻstiek te kunnen aanbrengen. Uitermark None 0.02
3891 Met alle betrokken partijen brengen we de verkregen signalen in samenhang en bepalen we wat nodig is om de meest urgente onevenredige hardheden op te lossen. Uitermark None 49.53
3892 Zoals gezegd gaan we aan de hand van concrete casuĂŻstiek zorgvuldig aan de slag. Uitermark None 0.01
3894 Het gaat vooral om leren hoe de burgers op deze manier, door toedoen van de overheid, ernstig zijn bekneld. Uitermark None 0.01
3897 Dank voor de uitgebreide uitleg over hoe de oplossingen voor die hardheden gaan werken. Omtzigt NSC 0.01
3898 De vraag is wanneer aan de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, de Ombudsman en iedereen die verder gevraagd wordt, wordt gevraagd om input te leveren. Omtzigt NSC 0.01
3899 En hoe zorgen we dat we daarover met elkaar een gesprek hebben? Omtzigt NSC 0.01
3900 Dan kunnen wij aan deze kant van de Tweede Kamer wellicht een proces inrichten waardoor we met z'n allen kunnen kijken welke hardheden we samen aan de regering willen voorleggen. Omtzigt NSC 0.01
3902 We zijn nu hard aan de slag om zo'n proces in te richten. Uitermark None 31.6
3903 Die vraag heeft mij ook al vanuit meerdere kanten bereikt, ook omdat er jaarverslagen van organisaties komen. Uitermark None 0.02
3905 We zijn nu aan de slag met het inrichten van dat proces. Uitermark None 0.01
3906 Zoals ik net ook aangaf, zullen we ergens tussen nu en 1 april een proces hebben ingericht voor het ophalen van signalen. Uitermark None 0.01
3907 Het is mijn ambitie om in september van dit jaar het eerste rapport Hardheden en oplossingen aan uw Kamer te kunnen presenteren, en om dat jaarlijks te herhalen. Uitermark None 26.24
3908 September lijkt me ... Ik snap het, maar dat betekent dat we hier ergens in mei met elkaar een gesprek hebben, open, schriftelijk of hoe dan ook, over welke hardheden de Kamer aan kan geven. Omtzigt NSC 0.05
3909 Dan kunnen we zeggen: die wetten, die werken niet en daar krijgen we tientallen mails over, want mensen komen knetter klem te zitten bij het UWV of als ze een rijbewijs willen aanvragen bij het CBR. Omtzigt NSC 0.44
3910 Of ze komen bij jeugdzorg klem te zitten, waar er volgens het Europese antifoltercomité, dat daar een bezoek heeft afgelegd, nog steeds kinderen in illegale grepen worden genomen. Omtzigt NSC 0.07
3911 Dat soort totale hardheden in beleid kunnen we dan aanleveren. Omtzigt NSC 0.02
3912 Ik denk dan ook aan kinderen die uit huis geplaatst zijn, maar niet teruggeplaatst worden en, aan ouders die geen contact kunnen hebben met hun kinderen. Omtzigt NSC 0.01
3913 Mensen hebben van de uitvoering van dergelijk beleid ongelooflijk veel pijn en last. Omtzigt NSC 0.01
3914 We horen dus van de regering een datum, ergens in mei, waarop we hierover kunnen overleggen. Omtzigt NSC 0.01
3915 Dan zullen wij ook een aantal van deze mensen vragen om daarover hier te spreken, want dan wordt het duidelijk waar we het over hebben. Omtzigt NSC 0.01
3917 Ik houd ervan om een concrete richting aan te geven en daarom gaf ik net aan: in het eerste kwartaal. Uitermark None 0.01
3920 Maar het gaat mij juist ook om de instanties daarbuiten: de externe instanties, maar ook burgers zelf en mensen in de praktijk. Uitermark None 0.09
3921 Ik wil dat natuurlijk niet voor elke hardheid, maar wel daar waar het echt onevenredig hard knelt en onze burgers door de overheid worden vermorzelt. Uitermark None 0.01
3923 Er is een vraag gesteld over het recht op persoonlijk contact. Uitermark None 0.01
3924 Laat ik vooropstellen dat ik persoonlijk contact tussen de overheid en de burger echt superbelangrijk vind, want het draagt bij aan een snelle oplossing van vragen en discussies, zodat problemen en geschillen eerder worden opgelost. Uitermark None 0.01
3925 Ik ben er diep van overtuigd dat je in een goed gesprek heel veel kunt oplossen. Uitermark None 0.01
3926 Het recht op contact wordt niet in die letterlijke vorm vastgelegd, omdat niet kan worden geregeld dat zo'n recht in alle gevallen kan worden verwezenlijkt. Uitermark None 0.02
3927 Wel wordt in het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb op onderdelen een verplichting voorgesteld om dat contact tot stand te brengen. Uitermark None 0.01
3929 Dus als het gaat om besluiten, dan moet worden vermeld hoe de geadresseerde in contact kan komen met het bestuursorgaan. Uitermark None 0.02
3930 Dus krijgt u een besluit van de overheid, dan moet daar gewoon een contactmogelijkheid op worden vermeld, zodat u ook iemand te spreken kan krijgen die het besluit kan toelichten op basis van het individuele dossier. Uitermark None 0.01
3932 Die moet daar dan wel toe in staat zijn en dat is die burger ook, omdat de contactgegevens in het besluit zullen worden opgenomen. Uitermark None 0.05
3933 Ten tweede wordt er voorgeschreven dat er in principe altijd contact wordt opgenomen bij een bezwaarschrift. Uitermark None 0.01
3934 En dan ligt het initiatief niet bij de burger maar bij de overheid. Uitermark None 0.01
3935 Dat contact dient ertoe om te bezien of een probleem eenvoudig kan worden opgelost en om nadere uitleg te bieden. Uitermark None 0.45
3936 Daardoor is het volledig doorlopen van de bezwaarprocedure wellicht niet meer nodig. Uitermark None 0.01
3937 Verder biedt het ook de mogelijkheid om vast te stellen of een zaak zonder hoorzitting kan worden afgedaan of om te kijken op welke wijze juist een zinvolle invulling aan de verdere procedure kan worden gegeven. Uitermark None 0.02
3938 Ten derde wordt de hoorplicht bij financiële beschikkingen zo aangepast dat bijvoorbeeld bij de terugvorderingen van de kinderopvangtoeslag eerst ook contact wordt opgenomen. Uitermark None 0.01
3939 Los van het recht gaat het natuurlijk ook om de mogelijkheid om met de overheid in contact te treden. Uitermark None 34.6
3940 Samen met publieke dienstverleners werkt het kabinet aan de structurele borging van overheidsbrede loketten in de praktijk. Uitermark None 0.01
3941 Daar kunnen mensen terecht als ze iets moeten regelen met de overheid, maar ook als ze vragen hebben waar meerdere uitvoeringsorganisaties bij betrokken zijn. Uitermark None 0.01
3942 Op dit moment zijn er in acht gemeenten overheidsbrede loketten ingericht, maar dat wordt in dit kwartaal uitgebreid tot 25. Uitermark None 0.02
3943 Daarbij geldt ook het principe dat er geen onjuiste deur is. Uitermark None 0.01
3944 Dus bij die brede overheidslocaties bent u gewoon aan de goede deur en wordt er gezorgd dat uw probleem adequaat wordt opgepakt. Uitermark None 0.01
3945 Persoonlijk contact is een middel, maar geen doel op zichzelf. Uitermark None 0.01
3946 Een bestuursorgaan dient zo veel mogelijk open te staan voor persoonlijk contact, maar in sommige gevallen gaat het om erg grote aantallen. Uitermark None 0.02
3947 Het vastleggen van een recht op contact, een afdwingbaar in de wet neergelegd recht op contact in alle gevallen, maakt daarom geen onderdeel uit van de plannen. Uitermark None 0.07
3948 Maar we bevorderen wel dat er op bepaalde momenten zo veel mogelijk persoonlijk contact tot stand komt. Uitermark None 0.01
3950 Ik zie dat het kabinet een paar stapjes neemt en die lijken me op zich een vooruitgang. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
3951 Maar het advies was: zet het recht op persoonlijk contact in de wet. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3952 Het kabinet zegt "dat kan niet", maar ik ben dan gewoon benieuwd waarom niet. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
3956 Als we met elkaar zeggen dat het wél gewoon in de wet moet, wat is er dan nodig om dat wel te laten lukken? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.01
3958 Ik zal er in tweede termijn een specifieker antwoord op geven. Uitermark None 0.01
3959 Dank aan de minister voor de toelichting, die heel helder was. Van Eijk VVD 34.71
3960 Ik begrijp dat zij een heel duidelijk onderscheid maakt tussen het recht op persoonlijk contact en de mogelijkheid tot persoonlijk contact, en dat het recht vooral ziet op besluiten, bezwaarschriften, beschikkingen et cetera. Van Eijk VVD 0.08
3961 Maar onze zorg zit juist veel meer in het proces daarvoor, op het moment dat een burger informatie moet aanleveren maar geen idee heeft wat er precies mee wordt bedoeld. Van Eijk VVD 0.11
3962 Je hebt het dan bijvoorbeeld over het aanvraagformulier voor een toeslag. Van Eijk VVD 0.01
3963 Juist in die fase zouden we graag zien dat dat recht beter wordt geborgd. Van Eijk VVD 0.01
3964 Kan de minister in de tweede termijn ook daar specifiek op terugkomen? Van Eijk VVD 0.01
3967 Dan heeft de heer Sneller gevraagd of zijn beeld klopt dat het kabinet nu terugtrekkende bewegingen maakt ten opzichte van het eerdere ambitieniveau waar het de Wet versterking waarborgfunctie Awb betreft. Uitermark None 0.02
3968 Dat beeld klopt niet; er is geen sprake van een terugtrekkende beweging. Uitermark None 0.01
3969 Het is voor het kabinet belangrijk om in te zetten op een meer menselijke maat. Uitermark None 0.01
3971 Met dit wetsvoorstel worden aanpassingen doorgevoerd om de dienstverlening van de overheid te verbeteren en om het persoonlijk contact te bevorderen — we hadden het er zojuist al over — maar ook om de menselijke maat te versterken en hardheden te voorkomen. Uitermark None 0.01
3972 Ik vind dat echt essentieel om te komen tot beter bestuur en tot een overheid die mensen meer centraal stelt, een overheid die meer naast de mensen staat in plaats van soms tegenover hen. Uitermark None 0.01
3973 Maar tegelijkertijd is het net als bij andere wetsvoorstellen belangrijk dat nieuwe regels uitvoerbaar zijn en dat er voldoende middelen en menskracht beschikbaar zijn. Uitermark None 0.01
3974 Dat geldt nog eens te meer bij aanpassingen aan de Awb, want de Awb is een ĂĄlgemene wet bestuursrecht, die van toepassing is op vrijwel al het overheidshandelen en die dus voor alle bestuursorganen in Nederland gevolgen heeft. Uitermark None 0.02
3975 Ik gaf u net aan dat we druk bezig zijn met die 60 toetsen en 150 adviezen en reacties. Uitermark None 0.02
3976 Ik zou de publieke dienstverleners en ook andere belanghebbenden zoals de rechtsprekende instanties echt tekortdoen als ik deze inbreng niet zorgvuldig bestudeer en serieus neem. Uitermark None 0.01
3977 Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat een bepaald onderdeel van het wetsvoorstel contraproductief uitwerkt of in de praktijk geen toegevoegde waarde blijkt te hebben. Uitermark None 0.01
3978 Om daar meer zicht op te krijgen vinden er de komende tijd dus gesprekken plaats met uitvoeringsorganisaties en de rechtspraak. Uitermark None 0.01
3979 Zoals gezegd is het het streven om het wetsvoorstel verder uit te werken en zo snel mogelijk aan te bieden aan de Raad van State. Uitermark None 16.49
3981 In de kabinetsreactie stond dat reacties nader moesten worden gewogen. Sneller D66 0.02
3982 Dat is meestal Haags jargon voor "nou, gezien de reacties weten we het zo net nog niet." Sneller D66 0.08
3984 Mijn andere huivering was bij de zin "ook is op dit moment nog niet voorzien in financiële dekking". Sneller D66 0.03
3985 Ik weet namelijk gewoon uit alles wat de minister nu zegt dat de Haagse boekhoudregels zeggen dat het extra geld gaat kosten. Sneller D66 0.32
3986 Dat was dus de reden dat ik wat aarzelde of het wel gaat gebeuren, want we weten hoe moeilijk het is om op de begroting van BZK een veel kleiner bedrag te vinden dan wat er nodig zal zijn. Sneller D66 0.16
3987 Ik begrijp uw vraag, maar het antwoord kan ik u vandaag gewoon nog niet geven. Uitermark None 0.06
3989 Dan heeft de heer Sneller maar ook de heer Omtzigt gevraagd naar de bezwaartermijn van zes weken. Uitermark None 0.05
3990 Waarom willen wij die, anders dan het enquĂȘterapport aanbeveelt, bij financiĂ«le beschikkingen handhaven? Uitermark None 0.05
3991 Willen we toch eens naar die aanbeveling kijken en bezien wat er wel mogelijk is? Uitermark None 0.05
3992 Ik ben me er heel goed van bewust dat het voor een burger grote gevolgen kan hebben als een bezwaarschrift niet inhoudelijk wordt behandeld omdat het te laat is ingediend. Uitermark None 0.16
3994 Ik ben in mijn vorige leven jarenlang rechter geweest; ik heb het zelf ook meegemaakt. Uitermark None 0.3
3996 Als iemand te laat is, zijn er redenen voor verschoonbaarheid mogelijk. Uitermark None 0.03
3997 Er kan een reden zijn om een uitzondering te maken wat betreft de zeswekentermijn. Uitermark None 0.03
3999 Ik wijs erop dat het kabinet eerder een verlenging van de bezwaar- en beroepstermijn voor het sociale domein heeft voorgesteld, namelijk in de preconsultatieversie van het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb. Uitermark None 0.07
4000 Maar zowel uitvoeringsinstanties als rechtsprekende instanties lieten in hun reactie daarop weten dat verlenging van de termijn ook negatieve gevolgen heeft en dat het hanteren van verschillende termijnen in verschillende domeinen kan leiden tot verwarring en meer complexiteit. Uitermark None 0.05
4001 Ook lieten de instanties weten dat het te laat indienen van een bezwaarschrift doorgaans niet wordt veroorzaakt door de lengte van een termijn, maar door een, al dan niet tijdelijk, verminderd doenvermogen. Uitermark None 0.09
4002 Daarom heeft het kabinet in de kabinetsreactie de aanbeveling over verlenging van de termijn niet overgenomen. Uitermark None 0.06
4004 Ik heb gehoord hoeveel belang u hecht aan dit onderdeel. Uitermark None 0.05
4005 Vanwege de grote gevolgen voor burgers sta ik er dus positief tegenover om de verlenging van de bezwaartermijn nogmaals te onderzoeken. Uitermark None 0.16
4006 Dan zal ik daar vanzelfsprekend het perspectief van burgers ook bij betrekken; daar was een vraag over gesteld. Uitermark None 0.04
4007 Dit zal ik doen bij het verwerken van de consultatiereacties en de uitvoeringstoetsen wat betreft het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb. Uitermark None 0.03
4008 Dat gebeurt in nauwe samenhang met een mogelijke verdere verruiming — dat is namelijk de andere optie — van de regeling voor de verschoonbaarheid wat betreft de termijnoverschrijding. Uitermark None 0.04
4011 Ik zou u het volgende willen meegeven als denkrichting. Sneller D66 0.03
4012 Waarom zit alleen het sociaal domein in die preconsultatie? Sneller D66 0.05
4013 Die financiële beschikkingen zitten natuurlijk vooral daar, maar misschien is het wel een oplossingsrichting om die financiële beschikkingen als categorie te nemen en dit daarvoor van toepassing te verklaren. Sneller D66 0.09
4014 Als je namelijk naar het criterium van verschoonbaarheid gaat kijken en daaraan gaat sleutelen, ga je daarover meer rechtszaken krijgen. Sneller D66 0.04
4016 Maar nogmaals, het is denk ik een mooie handreiking als u daar nog een keer serieus naar wil kijken. Sneller D66 0.02
4019 Dan was er nog een vraag van de heer Sneller: het kabinet wil het recht op vergissen wettelijk regelen, maar waarom dan alleen voor de toeslagen? Uitermark None 0.06
4020 Het recht op vergissen geeft invulling aan het uitgangspunt van vertrouwen in de burger. Uitermark None 0.08
4021 De minister van Sociale Zaken heeft net ook nog een keer benadrukt dat dat een belangrijk uitgangspunt is. Uitermark None 0.08
4022 Mevrouw Rikkers is opgevoed met het motto "vertrouwen is goed, maar controleren is beter", maar ik ben zelf opgevoed met het motto "wie goed doet, goed ontmoet". Uitermark None 0.05
4023 We gaan in ieder geval meer uit van vertrouwen in de burger. Uitermark None 0.03
4025 In het regeerprogramma staat dat het kabinet zal bezien of een verdere versterking van het recht op vergissen uniform en domeinoverstijgend gerealiseerd kan worden. Uitermark None 0.07
4026 Maar het is niet zo dat het kabinet dit uitsluitend voor het domein van de toeslagen wil regelen. Uitermark None 0.27
4027 Zoals ook in de kabinetsreactie staat, zal het recht op vergissen ook worden opgenomen in het wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid. Uitermark None 0.14
4028 Met dat voorstel krijgen publieke dienstverleners op het terrein van sociale zekerheid verschillende mogelijkheden om passend te reageren op een overtreding. Uitermark None 0.05
4029 Maar het kabinet zal ook nagaan of het mogelijk en wenselijk is om in andere sectoren een regeling te treffen die invulling geeft aan dit genoemde uitgangspunt, het recht op vergissen. Uitermark None 0.04
4030 Conform de toezegging aan uw Kamer van de voormalige minister voor Rechtsbescherming wordt het aspect van het vergisrecht momenteel ook betrokken bij het verwerken van de internetconsultatiereacties en de uitvoeringstoetsen wat betreft het wetsvoorstel Versterking waarborgfunctie Awb. Uitermark None 0.05
4031 Dan denk ik dat ik door de vragen in dit mapje heen ben. Uitermark None 0.03
4034 Als eerste is gevraagd door de heer Van Baarle van de fractie van DENK en door de heer Omtzigt van NSC waarom het onderzoek over eenzijdig overheidshandelen vooruitgeschoven wordt en wanneer het wetsvoorstel verwacht kan worden. Uitermark None 0.06
4036 Op dit moment wordt onderzocht hoe het kabinet er uitvoering aan zal geven. Uitermark None 0.18
4037 Wat mij betreft is de vraag niet meer Ăłf het kabinet er uitvoering aan zal geven, maar hoe. Uitermark None 0.05
4038 De overheid is bij haar handelen nu al gebonden aan artikel 1 van de Grondwet, dat discriminatie verbiedt op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook. Uitermark None 0.08
4039 Maar de Algemene wet gelijke behandeling heeft een iets ander toetsingskader dan artikel 1 van de Grondwet. Uitermark None 0.09
4040 Ik zal uw Kamer dit voorjaar informeren over de voortgang van het onderzoek, maar het is wel technische materie. Uitermark None 0.07
4041 Ik kan uw Kamer aanbieden om via een technische briefing nader te worden geĂŻnformeerd over de hoe-vraag. Uitermark None 0.08
4042 De vraag over institutioneel racisme is eigenlijk net al door mijn collega beantwoord. Uitermark None 0.04
4043 Dan is er de vraag: kan het kabinet aangeven wanneer het doorlichtingsinstrument bij de hele rijksoverheid wordt ingevoerd? Uitermark None 0.25
4044 Ik zie het echt als een toegevoegde waarde dat de staatscommissie discriminatie met externe en onafhankelijke expertise onderzoek doet naar het versterken van de aanpak van institutioneel racisme. Uitermark None 0.11
4045 Ik vind het van belang dat overheidsorganisaties uiteindelijk ook zelf deze doorlichting doen, omdat het zal bijdragen aan meer bewustwording binnen de eigen organisatiecultuur over discriminatie en racisme. Uitermark None 0.05
4046 Het instrument kan door overheidsorganisaties worden gebruikt om erachter te komen of in hun eigen organisatie sprake is van risicofactoren die al dan niet onbedoeld tot institutioneel racisme kunnen leiden. Uitermark None 2.45
4047 Het is ontwikkeld voor overheidsdiensten met burgercontacten, maar het voornemen is om het instrument ook geschikt te maken voor beleidsdepartementen van de rijksoverheid. Uitermark None 0.06
4049 Het is in enkele pilots al getest en daarmee vervult het een voortrekkersrol. Uitermark None 0.05
4050 Het eindrapport van de staatscommissie zal halverwege volgend jaar verschijnen, maar dit voorjaar verwacht ik een tussenrapportage over het doorlichtingsinstrument en de public sector equality duty. Uitermark None 0.05
4051 Naar aanleiding van deze tussenrapportage zal ik bezien of we al kunnen duiden hoe en wanneer er opvolging gegeven gaat worden aan het rapport van de staatscommissie. Uitermark None 0.05
4052 Maar het is nu nog net iets te vroeg om daar toezeggingen over te doen. Uitermark None 0.03
4053 Dan is er een vraag van GroenLinks-PvdA, van meneer Stultiens. Uitermark None 0.04
4054 Hij vraagt hoe het kabinet ervoor gaat zorgen dat discriminatie van de werkvloer wordt verbannen. Uitermark None 0.08
4055 De afgelopen paar jaar is er al het nodige gedaan binnen de rijksoverheid, maar de aanpak is eerlijk gezegd gewoon te versnipperd en de effecten zijn onvoldoende. Uitermark None 0.62
4056 Daarom wil ik toe naar een veel meer gestructureerde aanpak van dit belangrijke probleem. Uitermark None 0.03
4057 Rijksbreed zullen daarom periodiek beleids- en effectrapportages over discriminatie en racisme worden opgeleverd, waardoor de rijksoverheid veel meer inzicht krijgt in beleid, de targets voor de inzet en het effect daarvan. Uitermark None 0.08
4058 Op basis daarvan kan ik dan weer beter monitoren en sturen. Uitermark None 0.04
4059 Er zullen in ieder geval ook maatregelen worden genomen op het gebied van de normstelling, de handelingsvaardigheid van leidinggevenden — dat is een heel belangrijk element — de voorzieningen om te melden en de handhaving. Uitermark None 0.03
4060 Daarbij zal ik de aanpak verbreden naar de verschillende juridische gronden van discriminatie. Uitermark None 0.02
4061 Verder zal ik het onderzoek dat gedaan is specifiek naar discriminatie en racisme op de werkvloer weer gaan herhalen. Uitermark None 0.03
4062 Om leidinggevenden te ondersteunen in de aanpak en de handhaving van discriminatie en racisme op de werkvloer zal ik een handreiking opleveren. Uitermark None 0.03
4063 Ik zal u in het voorjaar nader informeren over deze aanpak. Uitermark None 0.02
4064 We hebben ook al een commissiedebat hierover gehad, waarin ik duidelijk heb aangegeven dat ik mij hiervoor zal inspannen. Uitermark None 0.05
4066 Het was dus hiervoor te versnipperd en dat gaan we nu meer centraal bij de minister van BZK leggen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
4067 Dat betekent dus dat zij zich ook verantwoordelijk voelt voor alle ambtenaren bij andere ministeries, niet alleen voor die van haarzelf. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.45
4068 Deze discussie hebben we in het commissiedebat ook al gevoerd. Uitermark None 0.04
4069 Iedere minister is verantwoordelijk voor zijn eigen departement. Uitermark None 0.05
4070 Ik heb daar stelselbreed over de departementen een coördinerende verantwoordelijkheid in, maar die neem ik wel heel serieus. Uitermark None 0.07
4071 Dan is de vraag gesteld door de heer Van Baarle of ik kan toezeggen dat de Nationaal Coördinator Discriminatie en Racisme permanent wordt gemaakt en ook dat zijn budget wordt uitgebreid. Uitermark None 0.06
4072 Dat kan ik nu niet toezeggen, want daar moet nog besluitvorming over plaatsvinden. Uitermark None 0.08
4074 Ik ben het wel met u eens dat de NCDR voldoende financiële middelen moet hebben om zijn taken goed te kunnen uitvoeren. Uitermark None 0.2
4075 Uit de evaluatie volgt, zo kan ik zeggen, dat de NCDR een waardevolle aanvulling is op het stelsel voor de aanpak van discriminatie en ook dat rollen, taken en verwachtingen zich op dit moment verder uitkristalliseren. Uitermark None 0.06
4076 Daar ga ik de komende tijd het gesprek verder over aan met de Nationaal Coördinator, met het oog op het besluit over verdere verlenging. Uitermark None 0.03
4077 Ik zal uw Kamer in het voorjaar informeren, dus nu dit voorjaar, over de verlenging van de NCDR. Uitermark None 0.04
4078 Ik heb nog een vraag van de heer Van Baarle en die gaat over de risicomodellen, namelijk of ik kan garanderen dat alle stappen voor de ontwikkeling van risicomodellen goed worden gedocumenteerd. Uitermark None 0.05
4079 Er zijn verschillende wettelijke kaders die de overheidsorganisaties verplichten om onderdelen van de ontwikkeling van risicomodellen te documenteren. Uitermark None 0.07
4080 Het kan bijvoorbeeld gaan om de AVG, maar ook om de Awb of de AI-verordening. Uitermark None 0.16
4081 Als het om persoonsgegevens gaat — dat is natuurlijk belangrijk — dan vereist de AVG in heel veel gevallen een data protection impact assessment, een zogenaamde DPIA, om die te documenteren. Uitermark None 0.06
4082 Het is ook belangrijk om te zeggen dat als het gaat om een hoogrisico-AI-systeem, de AI-verordening vanaf volgend jaar augustus verplicht om uitgebreide documentatie bij te houden. Uitermark None 0.1
4083 Voor verdere vragen verwijs ik naar het commissiedebat dat, uit mijn hoofd, op 28 januari wordt gehouden en dat zal gaan over algoritmen. Uitermark None 0.03
4085 Vindt u dat het gebruik van nationaliteit en etniciteit in risicoprofielen moet worden verboden? Uitermark None 0.06
4086 Ik vind het belangrijk om te zeggen dat oneigenlijk gebruik van nationaliteit en etniciteit in risicoprofielen moet worden teruggedrongen. Uitermark None 0.04
4087 Dat het niet mag voorkomen, daar ben ik het mee eens. Uitermark None 0.03
4088 Momenteel toetsen heel veel overheidsorganisaties de inzet van profileringsalgoritmen op mogelijke discriminatie. Uitermark None 0.11
4089 Zoals ik zei, zijn de hoogrisico-AI-modellen met name belangrijk. Uitermark None 0.04
4090 Die moeten ook in het Algoritmeregister worden geplaatst. Uitermark None 0.04
4092 Hoe dat het beste kan worden geborgd, is een van de belangrijke vragen waar de staatscommissie tegen discriminatie en racisme zich nu over buigt. Uitermark None 0.05
4093 Ik verwacht de eindrapportage halverwege volgend jaar, zoals ik net zei. Uitermark None 0.04
4094 Ook het College voor de Rechten van de Mens is bezig met het herzien van hun toetsingskader voor het voorkomen van etnisch profileren bij het gebruik van risicoprofielen. Uitermark None 0.06
4095 Ik verwacht het nieuwe toetsingskader op korte termijn. Uitermark None 0.02
4096 Ik zal op basis van het kader dan de nodige acties nemen om etnisch profileren bij het gebruik van risicoprofielen te voorkomen. Uitermark None 0.03
4098 Er was nog de vraag of ik het eens ben met de ADR dat de opruimactie van mogelijk vervuilde modellen niet is geslaagd. Uitermark None 0.15
4101 De ADR heeft naar de uitvoering van deze motie gekeken en constateert dat alle departementen waarborgen hebben getroffen voor een accurate en ook volledige uitvoering van die Motie#21, maar ondertussen is niet stilgezeten. Uitermark None 0.07
4102 Ik blijf mij inzetten voor maatregelen die de controleerbaarheid vergroten en de transparantie naar de burger toe verhogen als het gaat over het gebruik van data van burgers. Uitermark None 0.03
4103 Dat doe ik bijvoorbeeld door middel van het Algoritmeregister, waarover het lid Koekkoek ook vragen heeft gesteld. Uitermark None 0.05
4104 Zoals gezegd, in het commissiedebat van 28 januari zal het specifiek gaan over algoritmen. Uitermark None 0.03
4106 De minister gaf aan dat de vraag over institutioneel racisme al beantwoord zou zijn. Van Baarle DENK 0.08
4108 Ik heb 'm wel in mijn eerste termijn letterlijk gesteld. Van Baarle DENK 0.06
4109 De vraag was namelijk of dit kabinet, net zoals het voorgaande kabinet, erkent dat er sprake was van institutioneel racisme bij de toeslagenmisdaad. Van Baarle DENK 0.42
4111 Kijk, ik vind het heel belangrijk dat we onze woorden altijd zorgvuldig kiezen en ook dat we ons besluitvorming zorgvuldig doen. Uitermark None 0.04
4114 Als u nu aan mij vraagt of het kabinet dat ook vindt, zal ik dat eerst met het kabinet moeten bespreken. Uitermark None 0.03
4116 Maar het hangt echt af van welke definitie je dan gebruikt. Uitermark None 0.04
4117 Dus wij zijn zorgvuldig met onze woorden en daarom sluit ik me aan bij het antwoord dat de staatssecretaris heeft gegeven, maar misschien kunnen we u in de tweede termijn al een antwoord geven. Uitermark None 0.05
4118 Dat is het gevolg van de PVV in de regering: dan mag je dit soort woorden niet meer gebruiken. Van Baarle DENK 0.75
4122 Het is natuurlijk niet zo dat deze minister de PVV boos moet maken, hĂš? Van Baarle DENK 0.04
4126 Ik heb het idee dat de minister even wil reageren op uw woorden. voorzitter None 0.03
4127 Ja, want ik hecht aan een zorgvuldige besluitvorming en de woorden die u net gebruikt, laat ik graag voor uw eigen rekening. Uitermark None 0.05
4129 Ik snap dat deze woorden voor mijn rekening gelaten worden. Van Baarle DENK 0.03
4130 We hebben na jaren knokken in deze Kamer — verschillende Kamerleden hebben daarop gezwoegd — eindelijk voor elkaar gekregen dat door de vorige regering, die onder leiding stond van Rutte, ook niet de makkelijkste persoon, onderkend werd dat er sprake was van institutioneel racisme. Van Baarle DENK 0.08
4132 Ik zie nu dat daaraan wordt afgedaan, omdat het niet wordt onderkend. Van Baarle DENK 0.04
4133 Ik hoop gewoon op een goed antwoord in de tweede termijn, dan kunnen we deze discussie met elkaar vergeten. Van Baarle DENK 0.03
4136 Het overheidshandelen onder de Algemene wet gelijke behandeling stellen, wordt nu onderzocht. Van Baarle DENK 0.04
4137 Kan de minister haar intentie aangeven voor wanneer er een wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd wordt? Van Baarle DENK 0.06
4138 Zou de minister willen aangeven dat dit bijvoorbeeld voor het einde van het jaar gebeurt? Van Baarle DENK 0.06
4143 Dan de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Van Baarle DENK 0.04
4144 De minister weet dat die bij motie van DENK en D66 is ingesteld. Van Baarle DENK 0.08
4145 De minister begrijpt dat wij er enorm aan hechten dat dit instituut wordt doorgezet, want dit is het instituut dat de overheid scherp dient te houden. Van Baarle DENK 0.07
4146 We laten dit instituut, dat ook plannen moet gaan uitvoeren, nu bungelen. Van Baarle DENK 0.14
4147 Als deze persoon op dit moment niet eens weet of zijn functie in de komende tijd nog bestaat, dan kan hij zijn werk toch niet doen? Van Baarle DENK 0.06
4148 Ik zou dus in ieder geval graag van de minister de intentie, gewoon de intentie, willen horen dat die in welke vorm dan ook gecontinueerd gaat worden en anders ga ik er in de tweede termijn een motie over indienen. Van Baarle DENK 0.03
4149 Ook hierop ga ik toch zeggen 
 Kijk, als u de tekst in het regeerprogramma leest, dan ziet u gewoon dat er een meerjarenprogramma komt. Uitermark None 0.13
4150 Maar we zijn nog niet zo ver dat we nu het besluit over de verlenging al in het kabinet besproken hebben. Uitermark None 0.08
4151 Dus ik ga hier nu geen intentionele uitspraken doen, maar het is niet mijn intentie om ineens tot een koerswijziging te komen. Uitermark None 0.07
4153 Ik heb nog één interruptie, dus die ga ik inzetten op de doorlichting. Van Baarle DENK 0.04
4155 Jaren geleden heeft mijn voorganger, de heer Azarkan, een motie ingediend om de rijksoverheid door te lichten op institutioneel racisme. Van Baarle DENK 0.06
4157 Ik moet constateren dat we het jaren later hebben over een aantal pilots — het is heel zinvol dat die doorlichtingsinstrumenten er zijn — zonder dat we antwoord hebben op de vraag of die pilots bij de hele rijksoverheid toegepast gaan worden om die doorlichting te gaan uitvoeren. Van Baarle DENK 0.17
4158 Kan de minister aangeven dat het ook de intentie is dat alle uitvoeringsorganisaties, en daarna ook alle andere relevante onderdelen van de rijksoverheid, een doorlichtingsinstrument voor institutioneel racisme gaan toepassen op hun beleid en hun organisatie? Van Baarle DENK 0.07
4161 Maar het zou echt voor mijn beurt praten zijn als ik er nu al iets over zou zeggen. Uitermark None 0.03
4162 Ik sluit me aan bij de vraag van DENK als het gaat om het aanspreekbaar maken van de overheid op het gebied van discriminatie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
4163 Er liggen namelijk een boel adviezen, vanuit het enquĂȘterapport, de Nationaal Coördinator, de staatscommissie, het College voor de Rechten van de Mens en de parlementaire onderzoekscommissie. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
4165 Toch is het ministerie al vijftien maanden bezig met een eigen onderzoek. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.07
4166 Ik ben zo benieuwd waarom deze adviezen niet overtuigend genoeg zijn. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
4167 Wat moet er nog worden toegevoegd voordat de minister zegt: ik ga dit gewoon in de wet opnemen? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
4168 U heeft het nu over het in de AWGB opnemen van eenzijdig overheidshandelen. Uitermark None 0.04
4169 Ik heb net ook aangegeven dat het wat mij betreft niet meer de vraag is óf we het gaan doen, maar hóé we het gaan doen. Uitermark None 0.07
4171 Ik heb net al aangegeven dat het best wel technisch is om dat in het kader van dit debat uit te leggen. Uitermark None 0.11
4172 Ik denk dat het zinvol zou zijn om daar een technische briefing over aan te bieden — dat is wat ik uw Kamer net heb aangeboden — zodat we daar voortgang op kunnen maken. Uitermark None 0.13
4173 Knikken en vragend kijken reken ik ook als een interruptie hoor, meneer Stultiens. voorzitter None 0.02
4176 De heer Omtzigt vroeg of er een voorstel komt voor een uniforme herstelwet. Uitermark None 0.05
4179 De NSC-fractie is met het onderwerp bezig en het kabinet heeft een reactie gestuurd op het rapport van de Nationale ombudsman, met als titel Herstel bieden: een vak apart. Uitermark None 0.07
4180 Wat betreft een mogelijk initiatiefwetsvoorstel van NSC heb ik bij de behandeling van de begroting toegezegd dat daar dan ambtelijke bijstand zou worden verleend. Uitermark None 0.05
4181 Ik heb ook begrepen dat er inmiddels een mooie Herstel en compensatie TOP heeft plaatsgevonden, waar de eerste ideeën zijn gedeeld. Uitermark None 0.07
4182 Mijn ministerie heeft begrepen dat momenteel wordt bekeken hoe het vervolg wordt vormgegeven. Uitermark None 0.08
4184 In de kabinetsreactie op het rapport van de Nationale ombudsman hebben wij als kabinet aangegeven zorg te willen dragen voor in ieder geval de totstandkoming van een leernetwerk met niet-vrijblijvende feedbackloops. Uitermark None 0.06
4185 Verder willen wij vooral de geleerde lessen terugbrengen in structurele en institutionele verbeteringen in het systeem, bijvoorbeeld als het gaat om kaderstellingbeleid, organisatie, procesinrichting en uitvoering. Uitermark None 0.06
4186 In dat proces bekijken we ook de optie van kaderwetgeving, waartoe ook de motie van het Kamerlid Van Vroonhoven oproept. Uitermark None 0.04
4187 Wat mij betreft zouden we daarna kunnen bezien of een algemene herstelwet een optie is. Uitermark None 0.04
4188 Dan is er een vraag gesteld door mevrouw Koekkoek van Volt. Uitermark None 0.05
4189 Zij geeft aan dat er meer ruimte moet komen voor tegenspraak binnen de overheid en tussen departementen, dat adviezen van ambtenaren te vaak in een la verdwijnen en dat er een cultuurverandering nodig is. Uitermark None 0.06
4192 Als het gaat om de cultuur van macht, tegenmacht en tegenspraak, dan denk ik dat zowel tegenspraak als samenspraak erg belangrijk zijn. Uitermark None 0.03
4193 Als het gaat om tegenspraak binnen het Rijk, kan ik zeggen dat er eigenlijk veel gebeurt. Uitermark None 0.03
4194 Er wordt volop ingezet op het kunnen, durven en mogen uitspreken van meningen over allerlei zaken die van belang zijn voor goede besluitvorming. Uitermark None 0.2
4195 Persoonlijk hecht ik er veel waarde aan dat er binnen de departementen op alle niveaus voldoende ruimte voor is, want op die manier kunnen we elkaar ook scherp houden op wat er speelt, en kunnen we goeie besluiten nemen voor de burger. Uitermark None 0.04
4196 Dat vind ik een belangrijk onderdeel van ons ambtelijk vakmanschap. Uitermark None 0.03
4198 Met lezingen en dialogen wordt gestimuleerd dat daarover het gesprek wordt gevoerd in de rijksdienst. Uitermark None 0.13
4199 Dat doen we samen met de medezeggenschap bij het Rijk. Uitermark None 0.05
4200 Daar worden dilemma's en drijfveren besproken, maar ook morele vraagstukken komen daarbij aan bod. Uitermark None 0.04
4202 Ik zet mij in voor het vergroten van het lerend vermogen bij de overheid, waarbij het belangrijk is dat je je kunt uitspreken maar ook dat er wordt geluisterd, en dat er ruimte is voor reflectie en het gezamenlijk leren van fouten. Uitermark None 0.09
4203 Ik zie echt dat dat onderwerp bij de organisaties van de rijksdienst hoog op de agenda staat en dat daar voldoende ruimte voor is binnen de overheid. Uitermark None 0.05
4204 Dan de vraag van NSC hoe we de cultuurverandering borgen die hoort bij proactieve dienstverlening in de uitvoering. Uitermark None 0.04
4205 Vanuit de coördinerende rol van het ministerie van BZK wordt dit jaar samen met publieke dienstverleners en medeoverheden een visie op de proactieve dienstverlening opgesteld. Uitermark None 0.05
4206 Dat gebeurt volgens een aanpak waarbij ook de burgers actief worden betrokken. Uitermark None 0.03
4207 De hele transformatie van publieke dienstverlening naar een meer mensgerichte en ook proactieve benadering is bij de publieke dienstverleners maar ook bij de gemeenten al in gang gezet. Uitermark None 0.07
4208 Die bestaande praktijk en die werkwijze nemen we ook mee in de visie. Uitermark None 0.04
4209 Met deze inventarisatie en ook de gezamenlijke aanpak ten behoeve van een visie op proactieve dienstverlening wordt de overheidsdienstverlening vanuit de eenoverheidgedachte ingericht, waarbij we dus echt de cultuurverandering meenemen die daarvoor nodig is. Uitermark None 0.05
4211 Wat is de stand van zaken van de Wet bescherming klokkenluiders? Uitermark None 0.07
4212 Ik kom in het voorjaar met een brief aan uw Kamer over de stand van zaken, waarin ik informatie opneem over het komende wetsvoorstel. Uitermark None 0.04
4213 Dat heb ik ook al toegezegd in het debat van 3 december. Uitermark None 0.04
4214 Morgen komt dit thema weer aan de orde in een tweeminutendebat in de Kamer. Uitermark None 0.03
4217 Ik wil even checken of ik bij de minister aan het goede adres ben voor vragen over de afsplitsing van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Flach SGP 0.06
4218 Die vragen zullen worden beantwoord door de staatssecretaris. Uitermark None 0.03
4222 Ik had een vraag gesteld over de wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen en algoritmes. Omtzigt NSC 0.05
4224 Hoe wordt gezorgd dat modellen openbaar en controleerbaar zijn, net als algoritmes, en dat de bijsluiter er komt, conform het hoofdlijnenakkoord? Omtzigt NSC 0.1
4225 Vindt u het goed dat ik daar in de tweede termijn op terugkom? Uitermark None 0.05
4226 Want ik heb die beantwoording hier niet bij de stukken zitten. Uitermark None 0.26
4228 Daarover hoor ik de minister vooral zeggen: er vindt veel plaats binnen departementen, er is sprake van intervisie, mensen spreken met elkaar en je leert van elkaar. Koekkoek Volt 0.05
4231 Tegelijkertijd vind ik het antwoord nogal mager als ik kijk naar de brandbrief die vorig jaar november binnenkwam. Koekkoek Volt 0.13
4233 Vanuit verschillende departementen gaven verschillende ambtenaren daarin aan: de sfeer is dusdanig dat ik me eigenlijk niet onafhankelijk kan bewegen. Koekkoek Volt 0.05
4234 Dat vat ik dan ook even in mijn eigen woorden samen. Koekkoek Volt 0.04
4235 Er werd ook gesproken over discriminatie en racisme. Koekkoek Volt 0.06
4237 Als er nu niet nog meer gebeurt, zou ik de minister willen vragen of zij ook actie gaat ondernemen, want het kwam natuurlijk van verschillende departementen. Koekkoek Volt 0.3
4238 Ik begrijp dus dat het niet alleen via het departement van deze minister kwam, maar dat het dus kennelijk rijksbreed is. Koekkoek Volt 0.27
4239 We hebben juist heel hard onafhankelijke ambtenaren nodig om dit soort affaires te voorkomen. Koekkoek Volt 0.04
4241 De signalen die bleken uit de brandbrief, passen namelijk ook bij het beeld dat we zelf hadden opgehaald uit zowel het PER als het kwalitatieve onderzoek daarna. Uitermark None 0.06
4242 Daar heb ik uw Kamer, denk ik, ook al brieven over geschreven. Uitermark None 0.06
4243 Ik heb in het commissiedebat dat daarover ging, ook aangegeven dat ik het echt verschrikkelijk vind dat 29% van de ambtenaren met een biculturele achtergrond discriminatie of racisme ervaart op de werkvloer van de overheid. Uitermark None 98.0
4245 Dat betekent ook dat ik me daar proactief voor in zal zetten. Uitermark None 0.03
4249 Binnen het Rijk en binnen de uitvoering moet tegenspraak niet alleen gefaciliteerd worden, maar daar moet ook iets mee gedaan worden. Koekkoek Volt 0.05
4250 Daarom heb ik in mijn eigen inbreng de optie van de noodrem op tafel gelegd. Koekkoek Volt 0.03
4251 Ik zou graag van de minister horen hoe zij daarover denkt. Koekkoek Volt 0.04
4252 Ik zei ook in mijn eigen inbreng al dat ik me kan voorstellen dat het nogal een drastische maatregel is, maar ik wil in ieder geval die denkrichting meegeven. Koekkoek Volt 0.04
4253 Ik hoop daarop ook een reflectie van de minister te horen. Koekkoek Volt 0.03
4254 Je kunt namelijk mensen in hun kracht zetten, maar uiteindelijk hebben we heel weinig aan de empathie van deze minister en aan de zaken die nu al lopen als het systeem niet meewerkt. Koekkoek Volt 0.04
4255 Ik ben een beetje op zoek naar de omvang van de vraag, want de noodrem gaat volgens mij weer over iets heel anders. Uitermark None 0.05
4256 De bredere vraag is natuurlijk: hoe kun je je eigen geluid laten horen, zowel binnen de overheid alsook bij de uitvoering? Uitermark None 0.05
4258 Ik denk dat het belangrijk is dat je je kunt uitspreken. Uitermark None 0.03
4259 Maar je hoopt dan ook dat er iemand is die naar je luistert als je je uitspreekt. Uitermark None 0.03
4260 Uiteindelijk is dat een dialoog en zul je ook weer naar het antwoord van de ander moeten luisteren. Uitermark None 0.02
4261 Ik vind dat bij een echte dialoog ook hoort dat je dat met elkaar op een veilige manier doet. Uitermark None 0.03
4262 Die ruimte is er gewoon binnen de overheid, kan ik zeggen. Uitermark None 0.06
4264 Met deze toelichting begrijp ik de vraag iets beter. Uitermark None 0.02
4266 Ik geef graag het woord aan de staatssecretaris van Justitie. voorzitter None 0.05
4268 Als vierde bewindspersoon die namens het kabinet spreekt, hoef ik niet alle waardering te herhalen die de collega's voor mij ook hebben uitgesproken voor het werk van de enquĂȘtecommissie. Struycken None 0.09
4269 Het spreekt voor zich dat ik me daarbij volledig aansluit. Struycken None 0.03
4271 Dat betekent eigenlijk dat wij allen met de hand op de Bijbel spreken op dit moment. Struycken None 0.03
4272 Het rapport is een erkenning voor het leed dat is aangericht. Struycken None 0.26
4274 Op basis hiervan is alles in gang gezet om de situatie te verbeteren. Struycken None 0.06
4275 Als staatssecretaris Rechtsbescherming heb ik allerlei onderwerpen in de portefeuille die samenkomen in de toeslagenaffaire. Struycken None 0.04
4276 Het zijn onderwerpen die niet beperkt zijn tot de toeslagenproblematiek, maar daarin wel samengekomen zijn op een wijze die lerend is en die ons allen noopt tot actieve inzet en urgentie, elke dag weer. Struycken None 0.09
4277 Morgen spreek ik met vier ouders, slachtoffers van de toeslagenaffaire, die te maken hebben gehad met uithuisplaatsingen. Struycken None 0.1
4278 Dat soort gesprekken zijn erg nuttig en belangrijk om de urgentie elke dag weer te ervaren. Struycken None 0.03
4279 Ten eerste is de jeugdbescherming een kernonderwerp voor mij. Struycken None 0.02
4280 Op 19 december heb ik hierover een wetsvoorstel in consultatie gegeven. Struycken None 0.04
4282 Dat is namelijk een les die de toeslagenaffaire ons duidelijk heeft geleerd. Struycken None 0.05
4283 Een tweede onderdeel, voordat ik kom op de specifieke vragen, betreft het versterken en verstevigen van de rechtshulp aan burgers. Struycken None 0.03
4284 Ook is een belangrijk onderdeel van de rechtsstaat dat burgers goede toegang hebben tot het recht en de rechter. Struycken None 0.31
4285 De enquĂȘtecommissie wijst er terecht op dat er sprake is van beperkingen en versnipperingen. Struycken None 0.07
4286 In dat kader zijn er stappen gezet met de stelselvernieuwing rechtsbijstand. Struycken None 0.04
4287 Zo zijn er de lessen uit de pilotfase over onder andere een betere samenwerking tussen professionals om burgers integraal te helpen met hun problemen. Struycken None 0.05
4289 Dat is versterkt met structureel 14 miljoen euro zodat het waar mogelijk meer problemen in een vroeg stadium kan doen oplossen. Struycken None 0.05
4290 In aanvulling daarop ga ik stappen zetten in de richting van een landelijk dekkend netwerk dat burgers overal in het land toegang geeft tot sociaaljuridische hulp en ondersteuning in de eerste lijn. Struycken None 0.09
4292 Er wordt al goed samengewerkt, maar de relatie tussen Rijk en gemeenten kan nog beter. Struycken None 0.13
4293 Ik heb middelen vrijgemaakt voor een kwartiermaker, die gaat verkennen hoe dit landelijke netwerk het beste vormgegeven kan worden. Struycken None 0.05
4294 Hiermee handelen we dus in lijn met de motie van de leden Van Nispen en Palmen. Struycken None 0.05
4295 Hiermee geef ik ook al antwoord op de vraag van de heer Stultiens, maar ik kom daar zo ook nog op terug. Struycken None 0.03
4296 Een ander kernelement is de gesubsidieerde rechtsbijstand. Struycken None 0.04
4297 In het kader van de stelselvernieuwing loopt er op dit vlak van alles, waarover ik geregeld met u van gedachten wissel. Struycken None 0.05
4298 Veel genoemd is al, in verband met de sociale advocatuur, het rapport van de commissie-Van der Meer II, dat dit voorjaar, begin maart, zal verschijnen. Struycken None 0.04
4299 Dat zal een verdere impuls geven aan de gesprekken en het denken over de gesubsidieerde rechtsbijstand. Struycken None 0.03
4300 Dat is het onderwerp van het commissiedebat op 13 maart aanstaande. Struycken None 0.03
4301 Ik ga nu over tot de beantwoording van de specifieke vragen die zijn gesteld. Struycken None 0.03
4302 Ik begin bij de Autoriteit Persoonsgegevens en, meer in het algemeen, de thematiek van gegevensbescherming. Struycken None 0.03
4303 Daarna zal ik spreken over de toegang tot het recht inclusief sociale advocatuur. Struycken None 0.04
4304 Dan zal ik wat opmerkingen maken en vragen beantwoorden over het bestuursrecht en de bestuursrechtspraak. Struycken None 0.02
4305 Daarna zal ik een enkele opmerking maken over wetgevingskwaliteit. Struycken None 0.03
4306 Ten slotte zal ik spreken over de jeugdbescherming. Struycken None 0.03
4307 Ik besteed relatief veel tijd aan de Autoriteit Persoonsgegevens, omdat die de aandacht had van veel van de leden van uw Kamer. Struycken None 0.08
4308 Alvorens ik de vragen van de leden Van Dijk en Ceder beantwoord, heb ik enige algemene opmerkingen, met name over het budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens. Struycken None 0.03
4309 Het is evident, ook voor dit kabinet, dat de bescherming van persoonsgegevens een grondrecht is en essentieel is voor een rechtvaardige samenleving, want hoe meer we digitaal actief zijn, des te meer persoonsgegevens er worden verwerkt. Struycken None 0.82
4310 Daarmee neemt dus ook het belang toe van het op een correcte manier omspringen met persoonsgegevens. Struycken None 0.19
4311 Het belangrijkste instrument om de verwerking van onze gegevens in goede banen te leiden, is de Algemene verordening gegevensbescherming, de AVG. Struycken None 0.09
4312 Het belang van het naleven van de regels geldt natuurlijk niet alleen voor burgers en bedrijven; het geldt ook, of zelfs vooral, voor de overheid bij de uitoefening van haar taken. Struycken None 0.24
4313 De overheid moet het goede voorbeeld geven bij de naleving van de wet. Struycken None 0.04
4315 Daarbij hoort inderdaad een sterke en goed gefinancierde Autoriteit Persoonsgegevens als waakhond. Struycken None 0.14
4316 Dit is ook voor de enquĂȘtecommissie en de leden van uw Kamer evident en belangrijk. Struycken None 0.04
4318 Ik wil duidelijk zijn: het is voor ons niet anders. Struycken None 0.03
4319 De Autoriteit Persoonsgegevens wordt goed gefinancierd. Struycken None 0.86
4320 Het budget is gegroeid naar 49 miljoen euro structureel. Struycken None 0.09
4323 Dat dit niet genoeg is en dat het budget nog een keer verdubbeld zou moeten worden met nog 50 miljoen, draagt niet per se bij aan een betere toepassing van de regels van het gegevensbeschermingsrecht. Struycken None 0.12
4324 Goed toezicht op de naleving van de AVG is een onmisbaar onderdeel, maar het ziet met name op toezicht achteraf. Struycken None 0.19
4325 Investeren in maatregelen aan de voorkant draagt mogelijk meer bij aan een goede toepassing van de gegevensbeschermingsregels om incidenten te voorkomen. Struycken None 0.28
4326 Daarbij komt uiteraard — dat is evident — dat de middelen van de rijksoverheid schaars zijn en dat dit kabinet niet ziet dat door het budget te laten groeien naar structureel 100 miljoen euro, op een goede wijze wordt omgegaan met de schaarse middelen. Struycken None 0.3
4327 De Autoriteit Persoonsgegevens is als onafhankelijke autoriteit bovendien vrij om te bepalen hoe zij haar middelen verdeelt over de taken die zij heeft. Struycken None 0.05
4329 De autoriteit kan naar eigen inzicht accenten leggen bij de uitoefening van toezicht. Struycken None 0.09
4330 Een paar jaar geleden zijn er vergelijkingen gemaakt tussen de budgetten voor dergelijke toezichthouders in andere lidstaten van de Europese Unie. Struycken None 0.12
4331 Het gaat hier immers om een Europese verplichting en om een identiek takenpakket, dat is beschreven in de AVG. Struycken None 0.05
4332 Uit de vergelijking kwam naar voren dat Nederland in de Europese top zit als het gaat om het financieren van deze gegevensbeschermingsautoriteit. Struycken None 2.13
4333 Sinds die vergelijking is het budget, zoals gezegd, verdubbeld. Struycken None 0.04
4334 Ik verwacht dus dat het beeld nu niet anders is en zeker niet slechter. Struycken None 0.04
4335 Uiteraard volgt dit kabinet ook de ontwikkelingen die een hoger budget zouden rechtvaardigen, bijvoorbeeld wanneer we aan de Autoriteit Persoonsgegevens een nieuwe taak gaan toekennen. Struycken None 0.08
4336 In elk geval is het van belang dat er een deugdelijke en kwantificeerbare onderbouwing is van het budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens. Struycken None 0.07
4337 Op dit moment voorziet de regering niet in aanvullende middelen op dit punt. Struycken None 0.07
4338 Tot zover het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens. Struycken None 0.04
4339 Dit was typisch een van de aanbevelingen die over werd genomen door de Kamer waarbij ik de reactie van het kabinet echt onbegrijpelijk vond. Dijk SP 0.08
4340 U geeft namelijk net zelf aan: als wij het takenpakket uitbreiden, kunnen we daarvoor wel degelijk meer geld gebruiken. Dijk SP 0.07
4341 Nou, volgens mij heeft u steun van de Kamer om dat te gaan doen. Dijk SP 0.06
4342 Dan is de vraag: welke taken moeten worden uitgebreid om de Autoriteit Persoonsgegevens te versterken? Dijk SP 0.21
4343 Want dat is een van de aanbevelingen uit het rapport. Dijk SP 0.05
4344 Het is essentieel dat de Autoriteit Persoonsgegevens budget heeft voor de taken die aan haar zijn toegekend. Struycken None 0.27
4346 Ik voeg daaraan toe dat als er extra taken worden toegekend uit hoofde van Europese regelgeving of op andere bases, er uiteraard ook extra budget komt. Struycken None 0.04
4347 De analyse is dat de Autoriteit Persoonsgegevens op dit moment haar taken adequaat kan vervullen. Struycken None 0.05
4348 Voor zover er taken bij komen, zal er worden voorzien in extra budget. Struycken None 0.08
4350 Dan continueer ik met het antwoord op de vraag van mevrouw Van Dijk hoe de overheid zichzelf corrigeert na onrechtmatige gegevensdeling. Struycken None 0.04
4352 Wanneer gegevens onrechtmatig zijn gedeeld, kan dat aan het licht komen doordat de verstrekkende organisatie dit meldt, maar ook doordat de ontvanger tot deze conclusie komt. Struycken None 0.96
4353 In beide gevallen moet de verwerkingsverantwoordelijke organisatie daar consequenties aan verbinden. Struycken None 0.04
4354 Dat kan een correctie zijn van persoonsgegevens, een verwijdering ervan of een beëindiging van de verwerking. Struycken None 0.14
4355 Dat gebeurt door de functionaris gegevensbescherming. Struycken None 0.04
4356 Die houdt intern toezicht op verwerkingen van de betreffende organisatie. Struycken None 0.05
4358 De Autoriteit Persoonsgegevens is in laatste instantie de onafhankelijke toezichthouder die kan optreden tegen onrechtmatige verwerking. Struycken None 0.09
4359 In elk geval — ik zei het al — moet de overheid het goede voorbeeld geven bij de naleving van de wet. Struycken None 0.11
4360 We aanvaarden dat de AVG niet altijd goed is nageleefd door de overheid. Struycken None 0.27
4362 Dat heeft terecht de onverminderde aandacht van de Kamer en het kabinet. Struycken None 0.05
4364 Onze reactie op het WODC-rapport Naleving AVG door overheden geeft handvatten bij die verdere verbetering. Struycken None 0.05
4365 Onze reactie staat geagendeerd voor het commissiedebat Bescherming persoonsgegevens. Struycken None 0.05
4367 Dit gaat over toezicht, maar als het gaat over advisering omtrent verwerking van gegevens binnen overheden, dan is er ook een loket bij het ministerie van Binnenlandse Zaken voor vraagstukken over gegevensdeling. Struycken None 0.05
4368 Bij het ministerie van Justitie en Veiligheid is een taskforce actief die de overheden adviseert over gegevensdeling. Struycken None 0.05
4369 In het rapport van de Staatscommissie rechtsstaat staat in aanbeveling 7 de oproep om te komen met een algemene grondslag voor gegevensdeling. Struycken None 0.06
4371 Dat is ook van belang in de context van de grote mate van niet-gebruik van inkomensondersteuning. Struycken None 0.06
4372 Als ik het goed begrijp, is dat de strekking van de vraag van de heer Ceder. Struycken None 0.07
4373 Het wetsvoorstel Proactieve dienstverlening van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zet al een eerste stap om de burger beter te kunnen helpen. Struycken None 0.06
4374 Hoewel ik de achterliggende gedachte van de aanbeveling onderschrijf, namelijk mensen helpen in het waarborgen van met name hun bestaanszekerheid, zitten er veel juridische en praktische haken en ogen aan. Struycken None 0.05
4375 Het gaat, oneerbiedig gezegd, om bakken met persoonsgegevens, waaronder gevoelige data, zoals medische gegevens. Struycken None 0.23
4376 Wij willen recht doen aan het grondrecht op privacy van de betrokkenen en daarbij is er ook een risico dat de gegevens oneigenlijk worden gebruikt of in de verkeerde handen vallen. Struycken None 0.12
4377 Ik wil hier dus samen met de minister van Binnenlandse Zaken en andere betrokken bewindspersonen heel zorgvuldig naar kijken. Struycken None 0.03
4378 We komen hierop terug bij de kabinetsreactie op het rapport van de Staatscommissie rechtsstaat. Struycken None 0.04
4380 De staatssecretaris geeft aan dat het lastig is, omdat er veel juridische haken en ogen zijn. Ceder ChristenUnie 0.07
4381 Een tijdje geleden hebben we hier de Autoriteit Persoonsgegevens gehad. Ceder ChristenUnie 0.04
4382 Die zei dat er op veel onderdelen van de AVG veel koudwatervrees leeft bij instellingen. Ceder ChristenUnie 0.1
4384 Je zou de AP ook kunnen vragen wat wel of niet mogelijk is. Ceder ChristenUnie 0.04
4386 Dat zijn twee overheidsinstanties en we gaan uit van de integriteit van ambtenaren. Ceder ChristenUnie 0.06
4387 Zo'n probleem zou het dus niet zijn op het moment dat daar ook toestemming voor wordt gegeven. Ceder ChristenUnie 0.04
4389 Zo nee, kan de staatssecretaris dat meenemen en ook toezeggen? Ceder ChristenUnie 0.05
4390 Volgens mij hebben we hier twee heel concrete punten waar we dit probleem mee kunnen oplossen en waarmee de mensen die nu onder bestaanszekerheid ... Ceder ChristenUnie 0.04
4392 ... onder het minimum vallen, al geholpen worden door de overheid. Ceder ChristenUnie 0.03
4393 Een tijdje geleden was ik te gast op een feestje van de Autoriteit Persoonsgegevens, althans, het was een feestje over het Europees handvest voor de rechten van de mensen. Struycken None 0.05
4396 Ik constateerde daar dat er in het land heel veel handelingsverlegenheid bestaat als het gaat om verwerking van persoonsgegevens. Struycken None 0.18
4397 Dat betekent dat mensen minder doen dan wél kan. Dat werd breed onderkend, ook door de Autoriteit Persoonsgegevens zelf. Struycken None 0.06
4399 Dat hoop ik ook, want dat betekent dat we geen wetgeving nodig hebben om het mogelijk te maken. Struycken None 0.05
4400 Ik ben blij dat de staatssecretaris het gehad heeft over handelingsverlegenheid. Ceder ChristenUnie 0.07
4401 Diezelfde handelingsverlegenheid constateer ik nu bij dit kabinet. Ceder ChristenUnie 0.06
4404 Mijn vraag is dus of de staatssecretaris de AP kan vragen of de Belastingdienst onder de huidige wetgeving gegevens kan delen met de gemeenten en of hij het antwoord kan terugkoppelen aan de Kamer. Ceder ChristenUnie 0.06
4405 Het antwoord kan ja zijn, maar het kan ook nee zijn. Ceder ChristenUnie 0.1
4406 Als het antwoord ja is, dan hebben we al jaren tijd verspild en hebben mensen onnodig onder het bestaansminimum geleefd. Ceder ChristenUnie 0.18
4408 Zou de staatssecretaris dat kunnen toezeggen en ook zo snel mogelijk de reactie van de AP daarop aan de Kamer kunnen toezenden? Ceder ChristenUnie 0.06
4411 In geval van twijfels kan advies van de Autoriteit Persoonsgegevens van belang zijn. Struycken None 0.12
4413 Als blijkt dat daar meer mogelijk is, zullen we onmiddellijk actie ondernemen, want dat is een snelle manier om het leven van veel mensen te verbeteren. Struycken None 0.02
4415 De staatssecretaris geeft aan dat er waarschijnlijk al onderzoek naar gedaan is. Ceder ChristenUnie 0.09
4417 Als uit dat onderzoek blijkt dat het onder de huidige regelgeving kan, dan hoeven we niet te wachten tot het kabinet met een onderzoek of een nieuw voorstel komt. Ceder ChristenUnie 0.08
4418 Dan kunnen alle belastingambtenaren en gemeenteambtenaren, in de honderden gemeenten die wij kennen, morgen starten met kijken hoe ze die gegevens kunnen uitwisselen. Ceder ChristenUnie 0.07
4419 Dan blijkt dat er de afgelopen jaren een barricade is opgeworpen die er juridisch gewoon niet is en dat er een monster of een spook is gecreëerd. Ceder ChristenUnie 0.46
4422 Kan de staatssecretaris toezeggen dat we dat rapport, als het er is, kunnen krijgen? Ceder ChristenUnie 0.07
4423 Als het er niet is, wil ik een bevestiging dat het er niet is. Ceder ChristenUnie 0.04
4424 Dan vraag ik hem om die vraag alsnog met spoed voor te leggen aan de AP en het antwoord naar de Kamer toe te sturen. Ceder ChristenUnie 0.03
4425 Ik heb niet bedoeld te zeggen dat er een onderzoeksrapport is of iets dergelijks. Struycken None 0.03
4426 Ik heb gezegd dat de analyse vermoedelijk is gemaakt en dat die heeft geleid tot mijn opmerkingen over gegevensdeling in het algemeen. Struycken None 0.07
4427 Maar het is belangrijk dat de heer Ceder hier aandacht voor vraagt, ook van mij. Struycken None 0.03
4428 Ik zal mij daarover nader laten informeren en onmiddellijk acteren als er meer mogelijkheden zijn bij dit specifieke onderwerp van gegevensdeling door de Belastingdienst met gemeenten. Struycken None 0.03
4431 De heer Ceder wilde een toezegging over het toezenden naar de Kamer. voorzitter None 0.04
4432 Ik hoorde u vragen om een toezegging om de Autoriteit Persoonsgegevens daarover te consulteren. Struycken None 0.06
4435 Als blijkt dat er mogelijkheden zijn, zullen we u daarover onmiddellijk informeren. Struycken None 0.02
4436 Als blijkt dat advies van de Autoriteit Persoonsgegevens toch opportuun is op dit specifieke onderwerp, zullen we dat advies inwinnen. Struycken None 0.03
4437 We zullen in ieder geval daarover in de komende maanden rapporteren, zodra we er iets over kunnen zeggen. Struycken None 0.01
4438 Ten slotte zei ik toe, en dat is misschien wel het belangrijkste, dat als er mogelijkheden zijn, we onmiddellijk in actie zullen komen om die onder de aandacht te brengen, omdat dat zo snel resultaat kan hebben. Struycken None 0.01
4443 Ik heb specifiek gevraagd om toe te zeggen om die analyse, als die er is, want misschien is die er niet, naar de Kamer toe te zenden. Ceder ChristenUnie 0.01
4444 Het gaat om een toezegging maar misschien ook om een informatieverzoek. Ceder ChristenUnie 4.73
4446 Ik zei u dat ik u zal informeren wat de analyse is geweest en wat de mogelijkheden zijn. Struycken None 0.02
4450 Excuus, ik dacht dat de staatssecretaris nog even terug zou komen op het budget van de AP. Sneller D66 0.03
4451 De Autoriteit Persoonsgegevens heeft zelf ook de conclusies van de parlementaire enquĂȘtecommissie onderschreven in een brief aan de informateurs en gezegd: op dit moment kunnen wij met het budget, dat inderdaad gegroeid is, onze wettelijke taak onvoldoende uitvoeren. Sneller D66 0.04
4453 Ik hoop dat de staatssecretaris, net als de andere bewindspersonen hebben gedaan, zegt dat hij hoort wat de Kamer zegt, dat het onvoldoende is. Sneller D66 0.08
4454 De motie-Stultiens is aangenomen en die zegt dat het ook varianten kunnen zijn. Sneller D66 0.03
4455 Maar eigenlijk blijft de staatssecretaris bij: "nee, het is zo genoeg". Sneller D66 0.15
4456 Dat is niet wat ik gezegd heb; "nee, het is zo genoeg". Struycken None 0.02
4457 Ik heb gezegd dat we voortdurend de analyse maken op basis van de taken die thans zijn toegekend aan de autoriteit. Struycken None 0.01
4458 We denken opnieuw, elke keer weer over budget wanneer er nieuwe taken aan de autoriteit worden toegekend. Struycken None 2.19
4459 We hebben ook kennisgenomen van de brief van de autoriteit aan uw Kamer en de bijlage daarbij, met een groot aantal taken die de autoriteit voor zichzelf in gedachten heeft. Struycken None 0.01
4460 Dat zijn ook deels taken die nu niet bij de autoriteit zijn belegd, of nog niet bij de autoriteit zijn belegd, dus het is een toekomstperspectief. Struycken None 0.02
4461 De vraag is natuurlijk ook steeds hoe die bedragen onderbouwd zijn. Struycken None 0.01
4462 Die combinatie van factoren brengt mee dat het kabinet nu geen extra middelen gereserveerd heeft ten laste van andere posten. Struycken None 0.02
4465 De zin begint met: op dit moment kan de AP door gebrek aan middelen haar wettelijke taken onvoldoende uitvoeren. Sneller D66 0.01
4472 Ik hoorde eerder ook dat er gesteld werd dat de AP achteraf toezicht houdt, maar de AP heeft natuurlijk ook de wettelijke taak om voorlichting te geven. Koekkoek Volt 0.02
4473 Juist daar wil dit kabinet op inzetten, werd net gezegd. Koekkoek Volt 0.02
4474 Dat lijkt me dus nog een extra reden om nog eens goed naar dat budget te kijken, los van dat je de AP op zich serieus moet nemen als die stelt dat ze op dit moment te weinig middelen heeft. Koekkoek Volt 0.01
4476 Het gaat hier uiteraard om een analyse van de benodigde middelen en de wijze waarop er begroot en gerekend wordt. Struycken None 4.17
4477 Ook zit er in de brief van de autoriteit een zeker toekomstperspectief in de inschatting van wat ze nodig heeft om haar taken uit te voeren. Struycken None 0.01
4479 Er is voortdurend gesprek met de Autoriteit Persoonsgegevens over de benodigde middelen en de inzet daarvan. Struycken None 0.01
4480 De Autoriteit Persoonsgegevens opereert zeer autonoom, als zbo. Struycken None 0.01
4484 Als wij de overtuiging zouden hebben dat de autoriteit thans niet in staat is om het toezicht uit te oefenen dat wij met uw Kamer van belang achten, dan zouden wij daar onmiddellijk in voorzien. Struycken None 0.01
4485 Ik heb het idee dat we er een beetje omheen draaien. Koekkoek Volt 0.01
4488 De AP kan die wettelijke taak nu al niet uitvoeren. Koekkoek Volt 0.02
4489 Vervolgens stelt het kabinet: we willen niet op toezicht achteraf maar op voorlichting vooraf inzetten. Koekkoek Volt 0.02
4491 Dan wordt hier nu gesteld "als wij die inschatting zouden maken ..." en "het beeld wordt niet herkend". Koekkoek Volt 0.01
4492 Voor de discussie zou het wel handig zijn om concreter te hebben waarom dat dan niet herkend wordt of waarom er dan een andere inschatting gemaakt wordt. Koekkoek Volt 0.01
4493 Nu is het eigenlijk een beetje "de AP stelt dit en het kabinet stelt dat", terwijl ik inconsistentie hoor in wat het kabinet zelf aan ambities voorlegt. Koekkoek Volt 3.36
4494 Wat het laatste punt betreft: de autoriteit heeft inderdaad een rol in de advisering. Struycken None 0.03
4495 Dan is het nog wel de vraag of dat algemene advisering is of specifieke advisering aan bijvoorbeeld specifieke bedrijven. Struycken None 0.05
4496 Dat is ook onderdeel van het takenpakket en van het gesprek daarover. Struycken None 0.01
4497 Maar het is niet alleen de autoriteit die een rol heeft bij het adviseren over de inrichting van de bescherming van persoonsgegevens en bij het adviseren over wat wel kan. Dat is een veel bredere taak die niet alleen bij de autoriteit belegd moet worden. Struycken None 0.02
4498 Dat geldt meer in het algemeen ook voor gegevensbescherming en overigens ook voor allerlei andere taken die de Autoriteit Persoonsgegevens noemt als taken waarbij zij mogelijk een rol zou kunnen spelen. Struycken None 0.04
4499 Het is steeds opnieuw weer de vraag waar die taak ook in de toekomst belegd zou moeten worden. Struycken None 0.01
4500 Ook voor de advisering over de bescherming van persoonsgegevens geldt dat die niet geconcentreerd hoeft te zijn bij alleen de autoriteit. Struycken None 0.03
4501 We kijken naar het totale palet aan maatregelen en gelden om serieus gevolg te geven aan de aanbeveling van de enquĂȘtecommissie om de bescherming van persoonsgegevens in het algemeen zeer serieus te nemen en in het bijzonder ook binnen de overheden. Struycken None 1.57
4502 Dat heeft een prioriteit, maar dat is niet alleen een kwestie van budget voor de AP. Struycken None 0.03
4503 Nee, want er werd net al aangegeven dat er ook andere plekken zijn waar advies ingewonnen kan worden. Koekkoek Volt 0.03
4504 Zoals ik het begreep, waren dat wel plekken waar een gewoon mens geen toegang tot heeft. Koekkoek Volt 0.02
4505 Ik bedoel dat als iets op een departement van JenV plaatsvindt, een gewone burger dan natuurlijk niet kan komen met een vraag als: "Ik heb van de Belastingdienst deze brief met deze beslissing gekregen. Koekkoek Volt 0.26
4506 Daar is een selectie bij gemaakt; wat kan ik hiermee?" Koekkoek Volt 0.01
4508 De AP is daarin wel een autoriteit die erkend wordt en inmiddels herkend wordt. Koekkoek Volt 0.01
4509 Misschien niet door iedereen maar wel meer dan de andere organisaties die net genoemd werden. Koekkoek Volt 0.07
4510 We hebben een erkende autoriteit met een wettelijke taak. Koekkoek Volt 0.05
4511 Zou het ook van daaruit niet logischer zijn om daar veel concretere stappen in te maken? Koekkoek Volt 0.06
4512 Niet alles hoeft met een zak geld opgelost te worden, maar nu lijkt het wel een beetje alsof het kabinet zegt: wij zijn dat van mening, en wat de AP vindt, is dan jammer. Koekkoek Volt 0.06
4513 Laat ik vooropstellen, laat ik herhalen dat het onze intentie is om de bescherming van persoonsgegevens zo goed mogelijk te borgen, op allerlei manieren. Struycken None 0.12
4514 Preventie is daar een heel belangrijk onderdeel van, in combinatie met een evenwichtiger handelingsperspectief, het wegnemen van de handelingsverlegenheid. Struycken None 0.07
4515 Dat betekent dat de Autoriteit Persoonsgegevens daar een grote rol in kan spelen, mede gezien haar wettelijke taak. Struycken None 0.12
4516 Dat betekent binnen de overheid dat de rol kan worden gespeeld door — "instanties" kan ik niet zeggen — de taskforce die ik benoemde. Struycken None 0.1
4518 Het betekent ook dat in de eerstelijnshulpverlening bijvoorbeeld via het Juridisch Loket en websites geĂŻnvesteerd kan worden in meer kennis over wat wel en wat niet kan en met name hoe gegevensverwerking mogelijk is. Struycken None 0.15
4519 Dat is een bredere opdracht, zo versta ik het rapport, dan alleen maar eentje voor de Autoriteit Persoonsgegevens met een bijpassend budget. Struycken None 0.08
4520 Het gaat om de strekking van wat het rapport zegt: meer geld besteden, meer aandacht besteden aan een adequate basis voor de gegevensverwerking en een goed begrip van de gegevensverwerking, in combinatie met adequaat toezicht. Struycken None 0.04
4523 Het is onze overtuiging dat die balans gezocht moet worden, meer dan alleen maar in de benodigde financiering voor de Autoriteit Persoonsgegevens. Struycken None 0.03
4524 Dan kom ik nu toch op de toegang tot het recht, de rechtsbijstand. Struycken None 0.04
4525 De heer Ceder vroeg aandacht voor de gesubsidieerde rechtsbijstand, de plannen, de ideeën en de planning. Struycken None 0.04
4526 Ik zei al dat de stelselvernieuwing rechtsbijstand, die al enige jaren loopt, zich nu in een laatste fase bevindt en eind van het jaar wordt afgerond met een slotrapportage. Struycken None 0.06
4527 Nu wordt verder uitgewerkt welke verbeteringen en aanpassingen uit dit vernieuwingstraject ook een aanpassing van de wet behoeven. Struycken None 0.04
4528 De verbeteringen zien vooral op een versterkte eerste lijn en een betere samenwerking in en tussen de eerste en tweede lijn. Struycken None 0.14
4530 De eerste lijn is inderdaad dat loket waar mensen die geen idee hebben waar ze naartoe moeten, kunnen binnenlopen, dus voor de echt heel basale juridische vragen. Struycken None 0.04
4532 Als ik doel op samenwerking, ziet die ook op een beweging naar voren vanuit de rechtspraak en op versterking van alternatieve manieren van conflictoplossing, zoals mediation. Struycken None 0.07
4534 Het lid Kostić vroeg daar terecht aandacht voor: hoe zit het met de landelijke dekking? Struycken None 0.04
4535 Er zijn in dit land voorzieningen als het Juridisch Loket, maar ook sociale rechtsraadslieden en rechtswinkels, waar mensen kosteloos terechtkunnen als zij problemen hebben, bijvoorbeeld met de overheid, maar niet alleen. Struycken None 0.07
4536 Ik heb zelf letterlijk in dat loket gezeten en heb geconstateerd dat heel veel arbeidsmigranten daar hun heil vinden als het gaat om ondersteuning bij werkgevers die hen slecht hebben behandeld. Struycken None 30.05
4537 Die kosteloze bijstand is essentieel en we moeten ervoor zorgen dat die hulpverlening toereikend is, ook in regio's waar er minder aanbod is. Struycken None 0.05
4538 Aan het Juridisch Loket heb ik daarom gevraagd of zij in de regio's een coördinerende rol kunnen gaan spelen. Struycken None 0.04
4539 Die coördinatie gaat om het beter afgestemd krijgen van het eerstelijnsaanbod in de betreffende regio's. Struycken None 0.05
4540 Het Juridisch Loket heeft in kaart gebracht in welke gebieden mogelijk onvoldoende rechtshulp aanwezig is, om te kijken of zij daar de dienstverlening moeten gaan aanbieden. Struycken None 0.06
4541 Daarnaast ben ik naar aanleiding van de motie-Van Nispen/Palmen bezig met het aanstellen van een kwartiermaker. Struycken None 0.04
4542 Deze kwartiermaker zal verdere voorstellen ontwikkelen voor een betere landelijke dekking en regie. Struycken None 0.16
4543 Hier geldt ook voor dat de behoefte voor de ene regio anders is dan voor de andere. Struycken None 0.52
4544 Ik denk dus niet dat we komen tot één vorm of tot één methode. Struycken None 0.03
4545 Ik denk dat we hier ook ruimte moeten laten voor lokale — ik zou bijna "eigenaardigheden" willen zeggen — invulling van het aanbod. Struycken None 0.03
4547 Dat is de kern van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Struycken None 0.04
4548 Ik zet in op twee lijnen om het probleem rondom het tekort en de aantrekkelijkheid van het beroep aan te pakken. Struycken None 0.04
4549 Het beroep moet voor jonge juristen aantrekkelijk zijn om in te werken en om in te blijven werken. Struycken None 0.04
4550 Daar zit namelijk de pijn: er zijn te veel jonge sociaal advocaten die na een aantal jaren weer uitstromen. Struycken None 0.21
4551 Dat betekent onvermijdelijk dat er een redelijke vergoeding moet komen. Struycken None 0.04
4552 Aan de andere kant betekent het ook dat er voor de jonge juristen bestaanszekerheid is. Struycken None 0.06
4553 Voor die redelijke vergoeding wachten wij op het rapport van de commissie-Van der Meer II. Struycken None 0.03
4554 Die commissie is op dit moment het rapport aan het afronden. Struycken None 0.05
4556 Dat rapport geeft de basis voor vervolgmaatregelen voor het plan van aanpak voor de sociale advocatuur. Struycken None 0.05
4557 Bij dat plan van aanpak werken we samen met de Nederlandse orde van advocaten, de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland en de Raad voor Rechtsbijstand. Struycken None 0.05
4558 Wij vinden het essentieel dat we komen tot een gezamenlijke visie op de toekomst van de sociale advocatuur. Struycken None 0.03
4560 Inmiddels is er een brede overtuiging dat er meer moet gebeuren dan alleen geld om de sociale advocatuur aantrekkelijk te laten blijven, ook voor jongere generaties juristen, en om op allerlei wijzen de dienstverlening en de kwaliteit daarvan te waarborgen. Struycken None 0.12
4561 We zijn druk bezig om te werken aan die toekomstvisie, ter voorbereiding op het commissiedebat op 13 maart aanstaande. Struycken None 0.03
4562 Voordien zult u hierover een separate brief krijgen. Struycken None 0.02
4563 Ik snap op zich dat we wachten op de commissie-Van der Meer II om te weten wat we precies moeten doen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
4564 Maar de vraag blijft staan of het kabinet daarvoor geld gereserveerd heeft. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.07
4565 Of kan straks de uitkomst zijn dat de commissie 100 miljoen adviseert maar dat het niet gaat gebeuren omdat er geen geld is? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
4566 Dan vind ik het uitstellen en doorschuiven namelijk wel problematisch. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
4567 Er zijn op dit moment geen reserveringen gemaakt, bij gebreke van de wetenschap hoeveel er nodig is. Struycken None 0.42
4570 Dan zullen we gaan beoordelen of nadere middelen mogelijk zijn. Struycken None 0.03
4571 Ik was blij verheugd dat in deze Kamer deze morgen vrij breed werd uitgesproken dat die extra middelen er moeten komen als die nodig zijn. Struycken None 0.13
4574 Ik vind dat de middelen moeten komen die nodig zijn om aan sociaal advocaten een redelijke vergoeding te betalen voor hun werk. Struycken None 0.04
4577 Dan dezelfde vraag als het gaat om sociaaljuridische ondersteuning, waarover u hiervoor sprak. Dijk SP 0.04
4578 We moeten hiernaar vragen, want dit was wat moeilijker uit de reactie van het kabinet te halen. Dijk SP 0.06
4579 Geldt dit ook voor de sociaaljuridische ondersteuning? Dijk SP 0.05
4580 Als de Kamer al die aanbevelingen heeft overgenomen, is het fijn als het kabinet reageert met "wij zien dat". Dijk SP 0.04
4581 De collega naast u, de minister van Sociale Zaken, heeft net aangegeven: wij nemen die aanbevelingen allemaal over. Dijk SP 0.07
4582 Dan is het ook fijn als het kabinet aangeeft: "Wij zijn ook bereid om daar geld en middelen voor vrij te maken, want wij vinden dit zĂł belangrijk. Dijk SP 0.1
4583 Deze schandalen hebben zich voorgedaan en wij willen niet blind zijn voor mens en recht. Dijk SP 0.26
4584 Dus ja, ook het kabinet gaat hiervoor centen uitgeven." Dijk SP 0.23
4585 In het regeerprogramma is geld vrijgemaakt voor extra rechtsbijstand en verbetering van de eerstelijnshulpverlening. Struycken None 0.11
4587 Het is een stap om de rechtsbescherming in Nederland te verbeteren. Struycken None 0.03
4589 De rechtsbescherming, de sociale advocatuur en de gesubsidieerde rechtsbijstand vergen namelijk meer aandacht en een structurelere heroriëntatie op de visie op de toekomst en het geschikte model voor sociale advocatuur. Struycken None 0.09
4590 Maar het is een bredere kwestie, zo merkte u terecht op. Struycken None 0.04
4591 De rechtsbijstand en de rechtshulp worden immers ook op andere wijze gegeven. Struycken None 0.06
4592 Dat maakt allemaal onderdeel uit van de brief die we gaan schrijven ter voorbereiding op het commissiedebat en die brief zou u kunnen zien als een nadere invulling van dit onderdeel van de kabinetsreactie op het rapport dat we vandaag bespreken. Struycken None 0.04
4594 De heer Flach vroeg welke stappen gezet zijn ten aanzien van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en hoe zij zelf hebben gereflecteerd op dit rapport. Struycken None 0.05
4595 Zowel de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State als de bestuursrechters hebben op hun rol in de kindertoeslagenaffaire gereflecteerd en die reflecties hebben geleid tot rapporten met aanbevelingen en actiepunten. Struycken None 0.05
4596 En die zijn vervolgens opgepakt binnen de rechterlijke macht zelf. Struycken None 0.05
4597 Sindsdien kennen bestuursrechters meer gewicht toe aan rechtsbescherming van het individu en zoeken zij actief naar feiten, naar bewijs en de gevolgen van besluiten. Struycken None 0.03
4598 Besluiten van bestuursorganen worden ook meer indringend dan voorheen getoetst aan het evenredigheidsbeginsel. Struycken None 0.03
4599 Er heeft in het kader van samenspraak en tegenspraak ook een dialoogtraject plaatsgevonden tussen bestuursrechters en ouders en kinderen, die te maken hebben gehad met de kinderopvangtoeslagaffaire. Struycken None 0.06
4601 Daar ging ook mijn vraag over en misschien is het goed dat ik die kan verduidelijken. Flach SGP 0.03
4602 Er komt een contourenbrief over de verzelfstandiging van de Afdeling bestuursrechtspraak. Flach SGP 0.04
4603 Ik ben nog steeds op zoek naar een goede probleemanalyse en een antwoord op de vraag in hoeverre die splitsing, zoals die wordt geadviseerd in het rapport, daar nou echt een oplossing voor is. Flach SGP 0.11
4604 Is er wellicht geen andere, even adequate oplossing voor het scheiden van die twee verantwoordelijkheden van de Raad van State? Flach SGP 0.06
4605 Voorzitter, ik stond op het punt om te gaan zeggen dat de probleemanalyse onderdeel zal zijn van de contourennota. Struycken None 0.04
4606 Ik merk daarbij wel op dat het regeerprogramma de basis biedt. Struycken None 0.1
4607 Verzelfstandiging zal er zijn, maar in de verdere uitwerking zijn nog keuzes te maken. Struycken None 0.02
4608 Dat zal onderdeel zijn van de brief die dit voorjaar naar de Kamer komt. Struycken None 0.03
4609 Ik zeg u toe dat we daarin opnieuw aandacht zullen besteden aan de vraag welk probleem hiermee wordt opgelost. Struycken None 0.03
4610 Als de staatssecretaris kan afronden, zou ik dat waarderen. voorzitter None 0.04
4611 Ja ... Minder procedures tegen burgers vanuit de overheid. Struycken None 0.06
4612 Ik neem dan maar slechts de vrijheid u te wijzen op het actieplan dat een bijlage was bij de brief Voortgang aanpak versterking toegang tot het recht van 13 december. Struycken None 0.04
4613 Een belangrijke bijlage daarbij is het actieplan Meer vertrouwen, minder onnodige procedures. Struycken None 0.04
4614 Dat richt zich op het terugdringen van onnodige procedures in het bestuursrecht en vormt de basis voor een handreiking voor al die overheden die keuzes moeten maken over het al dan niet procederen. Struycken None 0.04
4615 Voorzitter, u merkt dat ik een hele snelle selectie maak uit de dingen die ik nog zou willen zeggen. Struycken None 0.09
4616 In het kader van mijn verantwoordelijkheid voor de wetgevingskwaliteit nog een enkel woord over de doenvermogentoets. Struycken None 0.06
4617 In antwoord op de heer Sneller: ja, ook het kabinet vindt integraal dat beleid moet voldoen aan de doenvermogentoets. Struycken None 0.07
4618 Het doenvermogen kan ook onderdeel zijn van de evaluatie en de invoeringstoets voor zover het reeds bestaand beleid betreft. Struycken None 0.1
4619 De doenvermogentoets is een van de vele toetsen in het kader van het Beleidskompas. Struycken None 0.05
4620 Het Beleidskompas vormt de basis voor de kwaliteit van wetgeving, iets wat, zo weet ik, ook de volle aandacht heeft van de heer Sneller in zijn hoedanigheid van rapporteur voor de wetgevingskwaliteit. Struycken None 0.04
4622 Wanneer een wetsvoorstel sterk wordt gewijzigd, er een negatief advies is en het wetsvoorstel wordt aangepast, is het opportuun dat er ook opnieuw uitvoeringstoetsen worden gedaan. Struycken None 0.04
4623 Dat is echter wel een keuze van de bewindspersoon die verantwoordelijk is voor het betreffende wetsvoorstel. Struycken None 0.05
4625 In bepaalde gevallen kan dat dus betekenen dat er een nieuwe uitvoeringstoets wordt gedaan. Struycken None 0.08
4626 Onderdeel van het programma verbetering wetskwaliteit is in het algemeen om meer zicht te hebben op de benodigde toetsen, om daar meer aandacht voor te hebben en om daar ook sneller toe over te gaan. Struycken None 0.07
4627 Het ligt voor de hand dat je dat ook gebruikt wanneer een wetsvoorstel sterk wordt aangepast. Struycken None 0.04
4629 Die zien op een onderwerp waar het misschien niet allemaal mee begonnen is, maar dat wel een pregnant en pijnlijk onderdeel is van de toeslagenaffaire, namelijk de positie van kinderen. Struycken None 0.19
4630 De heer Flach vroeg naar de positie van de rechtsbescherming van kinderen en de rol van kinderrechters. Struycken None 0.05
4631 In het regeerprogramma is nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de familie- en jeugdrechtspraak. Struycken None 0.04
4632 Kinderrechters krijgen meer tijd voor jeugdbeschermingszaken, zodat ouders en kinderen zich gedurende de procedure en op de zitting meer gehoord en betrokken voelen. Struycken None 0.35
4633 Ook het reflectierapport van de familie- en jeugdrechters bevat specifieke aanbevelingen om de werkwijze te optimaliseren, zoals tijd op zitting en één gezin, één rechter. Struycken None 0.05
4634 De rechtspraak heeft het projectteam Doorvoeren en Uitvoeren Reflectierapport Familie en jeugd — het is makkelijker om de afkorting te gebruiken; die luidt namelijk DURF — ingericht. Struycken None 0.04
4635 Dat team begeleidt kinderrechters bij de implementatie van aanbevelingen ter verbetering. Struycken None 0.05
4636 Ik wees u al op het wetsvoorstel ter versterking van de rechtsbescherming van de jeugdbescherming, dat op 19 december in consultatie is gegaan. Struycken None 0.05
4637 In lijn met de motie van het lid Westerveld wordt ook onderzocht hoe de bijstand aan minderjarigen kan worden verbeterd en welke vorm dat dan zou moeten krijgen. Struycken None 0.06
4638 In lijn met de motie van de leden Bruyning en Ceder gaan we in gesprek met de rechtspraak om kinderen in kindvriendelijke ruimtes te horen. Struycken None 0.04
4639 In het wetsvoorstel wordt bovendien de wettelijke termijn verkort waarbinnen een met spoed verleende machtiging betreffende een uithuisplaatsing ter zitting moet worden behandeld. Struycken None 0.06
4640 Allemaal maatregelen die een antwoord zijn op het rapport dat nu voor ons ligt. Struycken None 0.12
4641 De heer Omtzigt vroeg nog naar de commissie-Hamer en de uit huis geplaatste kinderen. Struycken None 0.05
4642 De commissie-Hamer, u weet het wellicht, maakt een rapport over de omstandigheden waaronder uithuisplaatsing heeft plaatsgevonden. Struycken None 0.12
4643 De commissie komt naar verwachting eind maart met haar rapport. Struycken None 0.05
4644 De instelling is verlengd om de commissie meer tijd te geven om tot bevindingen te komen na aanvankelijke opstartproblemen. Struycken None 0.06
4645 De rapporten zullen erg behulpzaam zijn bij de verdere begeleiding van ouders en kinderen en het vormen van beleid op dat punt. Struycken None 0.03
4649 We wachten eigenlijk al jaren op inzicht in hoeveel kinderen er uit huis zijn geplaatst, om ze daarna te kunnen helpen. Omtzigt NSC 0.24
4650 Het rapport van de commissie-Hamer wordt nu uitgesteld, maar er is natuurlijk een onbevredigende stand van zaken. Omtzigt NSC 0.04
4651 In 2019 en 2020 werd duidelijk dat er sprake was van een toeslagenschandaal. Omtzigt NSC 0.12
4652 Toen werd duidelijk dat er sprake was van uithuisplaatsingen. Omtzigt NSC 0.04
4654 Wij ontmoeten ouders met uit huis geplaatste kinderen. Omtzigt NSC 0.06
4655 Dat zijn uithuisplaatsingen die niet opgelost zijn. Omtzigt NSC 0.09
4656 Zij krijgen enige ondersteuning van het Ondersteuningsteam, dat zijn best doet. Omtzigt NSC 0.04
4657 Maar het is schandelijk dat er uithuisplaatsingen hebben plaatsgevonden. Omtzigt NSC 18.06
4658 Tot op de dag van vandaag is niet duidelijk of er een verband was. Omtzigt NSC 0.04
4661 Mede dankzij het lid Omtzigt is er veel aandacht voor de ondersteuning van ouders die dit hebben meegemaakt. Struycken None 0.06
4665 Het is ook nog steeds actief bezig met het identificeren van de mensen die hiermee te maken hebben gehad. Struycken None 0.05
4666 Dat zijn koppelingen die van tijd tot tijd plaatsvinden op basis van de Tijdelijke wet uitwisseling persoonsgegevens UHP KOT. Struycken None 0.05
4667 Er heeft in oktober weer een koppeling plaatsgevonden. Struycken None 0.07
4668 Daardoor komen er nog steeds nieuwe ouders die hiermee te maken hebben in beeld. Struycken None 0.09
4669 Die ouders worden uitgenodigd om ondersteuning te ontvangen. Struycken None 0.04
4670 Er komen nog steeds honderden ouders in beeld die ondersteund moeten worden bij de situatie die is ontstaan door kinderbeschermingsmaatregelen in het verleden. Struycken None 0.22
4672 Wat betreft de situaties waarin er een uithuisplaatsing heeft plaatsgevonden, ga ik wat getallen noemen. Struycken None 0.06
4674 Bijna 1.200 mensen hebben zich aangemeld voor ondersteuning door het Ondersteuningsteam. Struycken None 0.06
4675 Daarvan krijgen er op dit moment 380 ondersteuning. Struycken None 0.04
4677 Wat de resultaten betreft: "In 45 gevallen was er sprake van een verbetering van de bezoekregeling. Struycken None 0.06
4681 Dat zijn resultaten die erg 
 Die cijfers zijn een reflectie van de complexiteit van de casuïstiek. Struycken None 0.06
4683 Dat Ondersteuningsteam heeft mijn volle aandacht en krijgt het budget dat nodig is om onverminderd hulp te kunnen blijven bieden aan de mensen die zich aanmelden voor ondersteuning. Struycken None 0.07
4687 1.200 toeslagenouders hebben hun kinderen uit huis geplaatst zien worden. Omtzigt NSC 99.94
4688 Het lukt ons als Staat 157 keer om tot gezinshereniging te komen en 21 keer om uithuisplaatsing te voorkomen. Omtzigt NSC 0.84
4690 Ik weet ook niet wat ik van de vorige regering moet vinden. Omtzigt NSC 0.04
4691 Maar ik vind het na al het werk dat hier gedaan is wel een buitengewoon trieste conclusie dat er honderden en honderden trajecten zijn, maar dat er maar 47 eindigen met een "verbetering van de bezoekregeling". Omtzigt NSC 0.41
4693 De kinderen waren niet alleen uit huis geplaatst, maar ze konden ze niet eens zien. Omtzigt NSC 0.23
4695 En ik weet dat het Ondersteuningsteam zijn uiterste best doet. Omtzigt NSC 0.04
4696 Ik zie het dan maar als een persoonlijk falen; het is ons hier, in deze Tweede Kamer, niet gelukt om de kwetsbare kinderen die uit huis zijn geplaatst bij het toeslagenschandaal, te herenigen met hun ouders. Omtzigt NSC 0.33
4697 Ik verwacht nu geen antwoord van de staatssecretaris, maar ik zou wel een nadere reflectie willen horen op het rapport-Hamer wat betreft de vraag hoe wij als Staat zijn omgegaan met deze buitengewoon kwetsbare jongeren. Omtzigt NSC 0.22
4698 Die oproep nemen wij zeer ter harte, want het is evident dat het kwaad van de toeslagenaffaire hierbij het scherpst te voelen is, juist als het gaat om deze jonge mensen. Struycken None 0.02
4700 Het trieste is dat juist wat dit betreft herstel niet altijd mogelijk is. Struycken None 0.04
4702 We kunnen wel maximale ondersteuning bieden, maar dat leidt niet altijd tot een situatie waarbij het lijkt alsof de toeslagenaffaire er nooit is geweest. Struycken None 0.51
4704 Het zijn per definitie heel kwetsbare situaties met mensen en jonge mensen die zeer getraumatiseerd zijn. Struycken None 0.05
4706 Ik ben het geheel eens met de emotie die de heer Omtzigt uitdrukte, namelijk dat we die getallen niet als successen moeten zien. Struycken None 0.11
4707 Ze zijn mager en pover, maar ze maken in zekere zin duidelijk hoe ernstig de situatie is en hoeveel aandacht dit kabinet moet blijven houden voor alle denkbare vormen van herstel. Struycken None 0.04
4708 Het rapport van de commissie-Hamer zal een nieuwe aanleiding zijn om ons daarop te bezinnen en om te zien of er meer kan in termen van herstel van het aangedane leed. Struycken None 0.02
4714 Er is toegezegd in de tweede termijn terug te komen op mijn vraag over institutioneel racisme, namelijk of het antwoord ja of nee is. Ceder ChristenUnie 0.04
4715 Ik bedenk me dat het antwoord voor mij relevant is voor de vraag of ik een motie wil indienen. Ceder ChristenUnie 0.07
4716 Dus mijn vraag is of het kabinet daar in het begin van de tweede termijn antwoord op kan geven, omdat het voor mij heel relevant is. Ceder ChristenUnie 0.05
4719 De vergadering wordt van 19.13 uur tot 20.17 uur geschorst. voorzitter None 0.04
4720 Nou, als alle selfies gemaakt zijn, wil ik graag heropenen. voorzitter None 0.03
4721 Aan de orde is deel twee van het debat over het rapport van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. voorzitter None 0.03
4722 De eerste termijn hebben we voor de dinerpauze afgerond. voorzitter None 0.03
4724 Ik geef graag als eerste het woord aan de heer Stultiens, van de fractie GroenLinks-Partij van de Arbeid. voorzitter None 0.03
4730 Ik weet niet wat u gedronken heeft tijdens het diner, maar we zijn een beetje vrijpostig geworden! voorzitter None 0.05
4733 Ik had gevraagd of ik eerst antwoord kan krijgen op de vraag die ik in eerste termijn had gesteld. Ceder ChristenUnie 0.04
4738 Ik kom graag even terug op de vraag van de heer Ceder. Van Hijum None 0.02
4739 U als Voorzitter heeft het kabinet gevraagd om terug te komen op de vraag over institutioneel racisme. Van Hijum None 0.07
4740 Staatssecretaris Van Rij uit het vorige kabinet heeft op 30 mei 2022 per brief al erkend dat er binnen de Belastingdienst en Toeslagen sprake is geweest van institutioneel racisme. Van Hijum None 0.17
4742 Dit kabinet heeft daar ook geen ander standpunt over. Van Hijum None 0.05
4747 Daar begonnen we mee en dat is eigenlijk de kern van het debat vandaag. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
4750 Een belangrijk punt in het rapport was dat wij als Kamer de plicht hebben om er alles aan te doen om te voorkomen dat dit weer kan gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
4751 Dat zeiden we met z'n allen of bijna met z'n allen ook voor de zomer. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.08
4752 Ik heb daarom moeten constateren dat de reactie van het kabinet nog niet goed genoeg was. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.09
4755 Er werd nog veel doorverwezen en sommige aanbevelingen werden gewoon simpelweg gelijk naast zich neergelegd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
4756 Ik zag vandaag kleine toenaderingen van het kabinet, maar de oproep blijft staan. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.09
4757 Het is nog niet af en er moet echt een beter pakket komen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.42
4759 Deze motie is voorgesteld door de leden Stultiens, Dijk, Inge van Dijk, Van Eijk, Van Baarle, Koekkoek, Sneller, Kostić en Ceder. voorzitter None 0.04
4763 Er zijn vandaag belangrijke uitingen gedaan door het kabinet over hardheden, goed bestuur, betrouwbare wetgeving, oog voor de uitvoering. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.07
4764 Ik wil graag benoemen — dat was niet het thema van het debat vandaag — dat dat geldt voor het hele kabinet en voor alle terreinen en ook voor alle mensen in ons land, dus ook voor vluchtelingen en statushouders. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.16
4765 En ik weet, dat was vandaag niet het onderwerp van het debat. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
4766 Ik heb het er niet over gehad, maar ik vind het belangrijk om te benoemen dat geldt voor het hele kabinet dat deze belangrijke principes overeind blijven staan. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.17
4767 Ik hoop, tot slot, dat de Kamer wederom met brede steun de motie steunt en dat we binnenkort een betere reactie hebben. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
4772 Ik begon dit debat met de vraag aan het kabinet hoe zij nou met zo'n reactie konden komen. Dijk SP 0.03
4773 Ik heb in eerste termijn uiteengezet waarom ik het een gekke kabinetsreactie vond en vervolgens heb ik ook gezegd dat dat vraagt om een Tweede Kamer die haar tanden toont, die dit niet accepteert, die niet toestaat dat dit weer op deze manier zo kan gebeuren. Dijk SP 0.07
4775 Misschien kunt u zich voorstellen dat als je een debat ingaat en je de kabinetsreactie ronduit onvoldoende, onvolledig en onacceptabel vindt en er hier partijen zijn van links tot rechts die het daar voor het overgrote deel mee eens zijn, daar ook op proberen te duwen, dat weer wat hoopvol stemt. Dijk SP 0.04
4776 Vervolgens gaat het kabinet reageren en ik moet zeggen dat dat dan weer teleurstellend was. Dijk SP 0.07
4778 Ik heb daar een patroon in ontdekt en dat patroon is geld. Dijk SP 0.12
4781 De heer Stultiens heeft namens heel wat partijen een goede motie ingediend met een algemeen verhaal over hoe er naar deze aanbevelingen moet worden gekeken en ik voeg daar nog een aantal moties aan toe. Dijk SP 0.05
4782 Dat doe ik specifiek op die punten waarop ik het kabinet heb ondervraagd en waarvan ik vind, waarvan de SP vindt, dat er niet of onvoldoende geld bij geleverd is. Dijk SP 0.1
4784 Deze motie is voorgesteld door de leden Dijk, Van Baarle, Koekkoek en Kostić. voorzitter None 0.04
4787 Deze motie is voorgesteld door de leden Dijk, Van Baarle, Koekkoek en Kostić. voorzitter None 0.04
4790 Deze motie is voorgesteld door de leden Dijk, Van Baarle, Koekkoek en Kostić. voorzitter None 0.04
4793 Deze motie is voorgesteld door de leden Dijk, Ceder, Van Baarle, Koekkoek en Kostić. voorzitter None 0.04
4801 Het is goed dat de heer Stultiens een breed ondertekende motie heeft ingediend die het kabinet vraagt om snel met een herziening daarvan te komen. Van Baarle DENK 0.07
4802 Het is ook goed dat het kabinet zelf aangeeft dat deze reactie een startpunt is. Van Baarle DENK 0.17
4803 Dus laten we hopen dat in de komende tijd de opvolging van de aanbevelingen concreter door het kabinet geformuleerd wordt en dat we de discussie dan kunnen hervatten. Van Baarle DENK 0.04
4806 De toeslagenmisdaad was een voorbeeld van institutioneel racisme. Van Baarle DENK 0.17
4808 Ik ben blij dat de staatssecretaris de toezegging heeft gedaan om na te gaan of er nog een ultieme poging kan worden gedaan om te bekijken of we kunnen achterhalen hoe die discriminerende risicomodellen zijn opgesteld. Van Baarle DENK 0.32
4809 Ik zie de reactie van de staatssecretaris binnenkort dus graag tegemoet. Van Baarle DENK 0.02
4810 Op een tweetal punten wil ik op dit onderwerp nog een motie indienen. Van Baarle DENK 0.03
4811 Allereerst gaat het over de documentatie van de totstandkoming van risicomodellen. Van Baarle DENK 0.04
4813 Zij heeft met name geantwoord dat er gedocumenteerd wordt naar aanleiding van waarborgen die gesteld worden. Van Baarle DENK 0.07
4814 Maar ik vind het gewoon belangrijk dat we dadelijk voor elk risicomodel dat we benutten en gaan opstellen helder hebben waarom het is opgesteld, wat erin zit, waarom dat erin zit en wanneer dat besluit is genomen, zodat overheidsbesluiten op grond van zo'n model ook herleidbaar zijn. Van Baarle DENK 0.05
4816 Deze motie is voorgesteld door de leden Van Baarle, Dijk en Kostić. voorzitter None 0.04
4820 Ik heb het ook gehad over de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Van Baarle DENK 0.05
4821 De evaluatie laat zien dat dit een instituut is met een positieve meerwaarde voor het antidiscriminatiebeleid. Van Baarle DENK 0.23
4822 Wat ons betreft kun je discriminatie niet met daadkracht bestrijden als je dit instituut nog langer laat bungelen. Van Baarle DENK 0.04
4824 Deze motie is voorgesteld door de leden Van Baarle en Kostić. voorzitter None 0.04
4831 Tot slot heb ik nog een tweetal moties over de aanbevelingen in algemene zin. Van Baarle DENK 0.03
4835 Deze motie is voorgesteld door de leden Van Baarle, Dijk en Kostić. voorzitter None 0.04
4842 Fijn dat we dit debat en gesprek met elkaar hebben kunnen voeren. Ceder ChristenUnie 0.03
4843 Ik zei aan het begin van mijn betoog dat ik bij dit debat altijd Esther voor ogen heb gehad. Ceder ChristenUnie 0.04
4844 Ik heb ook de vraag gesteld wat er vandaag de dag nodig is om te voorkomen dat dit nog een keer kan gebeuren. Ceder ChristenUnie 0.05
4845 Er zijn een aantal dingen waar verbetering dient op te treden. Ceder ChristenUnie 0.02
4847 Ik heb al heel vaak aangegeven dat het niet alleen belangrijk is dat we uitspreken dat we naar een ander belasting- en toeslagenstelsel gaan, maar dat we daarin ook stappen gaan zetten en beseffen dat er urgentie is. Ceder ChristenUnie 0.09
4848 Ik begrijp de discussie in de Kamer dat het goed moet gebeuren; daar ben ik het helemaal mee eens. Ceder ChristenUnie 0.02
4849 Alleen is de beleving van mijn fractie dat het 'm niet alleen zit in de techniek, maar vooral in de vraag welke keuzes we maken. Ceder ChristenUnie 0.03
4851 Ik heb in mijn betoog aangegeven dat ik het best ingewikkeld vond dat het kabinet vraagt om een open gesprek met de Kamer, terwijl we dat gesprek volgens mij al heel lang met elkaar voeren en ook richtinggevende moties hebben ingediend. Ceder ChristenUnie 0.07
4852 Ik snap dat het ingewikkeld is, maar met name ten aanzien van de kinderopvangtoeslag denk ik dat het echt een kwestie is van keuzes maken. Ceder ChristenUnie 0.03
4853 Ik denk dat we hier vandaag als Kamer die keuzes kunnen maken en richting kunnen geven aan het kabinet. Ceder ChristenUnie 0.03
4854 Daarom heb ik met een aantal andere Kamerleden een motie geformuleerd die specifiek vraagt om uiterlijk voor de zomer van 2025 het wetsvoorstel te publiceren, zodat er een consultatie kan plaatsvinden en we de wet ook echt dit jaar gaan behandelen. Ceder ChristenUnie 0.05
4855 Ik vind het ook belangrijk om daarbij gelijk te kijken naar de vereenvoudiging van de zorgtoeslag en het kindgebonden budget, zodat we de juiste stappen kunnen zetten. Ceder ChristenUnie 0.03
4857 Deze motie is voorgesteld door de leden Ceder, Van Eijk, Sneller en Stultiens. voorzitter None 0.04
4861 Ik heb plannen gezien om de kinderopvangtoeslag te vereenvoudigen. Omtzigt NSC 0.09
4862 We kennen de plannen voor het vereenvoudigen van de zorgtoeslag: een lagere nominale premie en dan minder zorgtoeslag. Omtzigt NSC 0.05
4864 Op welke wijze wil de ChristenUnie het kindgebonden budget vereenvoudigen? Omtzigt NSC 0.06
4865 Deze discussie heeft de heer Omtzigt heel vaak met de heer Grinwis gehad. Ceder ChristenUnie 0.05
4866 Wij hebben daar een visie op, maar ik heb in de motie ook aangegeven dat het aan het kabinet is om daarin stappen te zetten, juist omdat we een vereenvoudiging willen. Ceder ChristenUnie 0.08
4867 Als u de visie van de ChristenUnie wil horen, dan verwijs ik naar het verkiezingsprogramma. Ceder ChristenUnie 0.05
4868 Maar de heer Omtzigt kennende, kent hij dat, dus dan weet hij ook wat onze plannen daarmee zijn. Ceder ChristenUnie 0.08
4869 Het kindgebonden budget is op zich een vrij simpele regeling. Omtzigt NSC 0.06
4870 Het is namelijk een bedrag, en dat loopt met een paar euro af per €100 die je meer verdient als alleenstaande of als echtpaar. Omtzigt NSC 0.35
4871 Waar de huurtoeslag heel ingewikkeld is, en de kinderopvangtoeslag dramatisch ingewikkeld is, ben ik heel benieuwd welke grote vereenvoudigingsslag er in het kindgebonden budget beschikbaar is. Omtzigt NSC 0.17
4872 Want we zeggen iedere keer dat we het hier afschaffen, maar als je het afschaft, dan raak je gezinnen. Omtzigt NSC 0.32
4873 Dat is volgens mij niet helemaal de bedoeling van de ChristenUnie. Omtzigt NSC 0.03
4875 Daarom verwijs ik nogmaals naar ons totaalpakket aan hervormingen. Ceder ChristenUnie 0.03
4876 Als het kabinet van mening is dat vereenvoudiging betekent dat het kindgebonden budget ongemoeid wordt gelaten of wellicht een aanpassing in het licht van de bredere stelselwijziging behoeft, dan zal dat geconcludeerd moeten worden. Ceder ChristenUnie 0.05
4877 Waar mijn motie op ziet, is dat er in ieder geval wel een begin van een richting in het antwoord zit, met name ten aanzien van de zorgtoeslag. Ceder ChristenUnie 0.07
4878 Ik heb net in mijn betoog aangegeven dat ik een beweging zie die volgens mij heel onwenselijk is, namelijk dat de zorgtoeslag belangrijker wordt gemaakt in een periode waarin we volgens mij als Kamer zeggen dat die minder belangrijk moet worden gemaakt. Ceder ChristenUnie 0.12
4879 Dus ik wil graag van de kabinetsleden een antwoord op de vraag hoe zij in het licht van de totale stelselwijziging dat denken te gaan doen. Ceder ChristenUnie 0.03
4880 Dat hoeft niet in één keer, maar een stip op de horizon, de richting en de derde termijn vinden wij als partij wel heel belangrijk. Ceder ChristenUnie 0.02
4883 Ik zie dus dat er inderdaad wel voorstellen gedaan worden voor de zorgtoeslag en de kinderopvangtoeslag. Omtzigt NSC 0.1
4884 Maar de partijen hier in de Kamer hebben echt nog wel moeite om voor de huurtoeslag en voor het kindgebonden budget een alternatief te verzinnen. Omtzigt NSC 0.04
4886 Het zou een grote stap zijn om bij twee van de vier toeslagen iets te doen. Omtzigt NSC 0.03
4888 Ik ben echter niet voor het idee dat je even via een hamerslag van die andere twee toeslagen kan afkomen. Omtzigt NSC 0.03
4889 Je bent dan namelijk ook de ondersteuning van gezinnen kwijt en daar hecht de ChristenUnie volgens mij best wel aan. Omtzigt NSC 0.08
4892 Als u de motie goed leest, ziet u daarom ook dat de huurtoeslag nu niet in deze motie genoemd wordt. Ceder ChristenUnie 0.12
4893 Het voorstel van de ChristenUnie is dat we van de huurtoeslag naar de huursubsidie willen. Ceder ChristenUnie 0.06
4894 Maar ik denk dat de heer Omtzigt wel weet welke richting wij op willen. Ceder ChristenUnie 0.02
4895 Ik hoop op steun van Nieuw Sociaal Contract daarbij. Ceder ChristenUnie 0.03
4897 Daarnaast is het een belangrijk punt voor ons geweest dat het staatsrechtelijke systeem op de schop gaat. Ceder ChristenUnie 0.15
4898 Wij zien nu namelijk dat de splitsing van de Raad van State en het onderbrengen onder de rechterlijke macht een beweging is die het kabinet inzet. Ceder ChristenUnie 0.18
4900 Tegelijkertijd zien wij dat het vraagstuk over de aanvullende inkomensvoorzieningen blijft liggen. Ceder ChristenUnie 0.07
4902 Ik denk namelijk dat als je gaat splitsen het heel logisch en belangrijk is dat je zorgt dat je de vraagstukken rondom aanvullende inkomensvoorzieningen bij een en dezelfde rechtsprekende instantie belegt. Ceder ChristenUnie 0.03
4908 Volgens mij heeft de heer Dijk net een goede motie ingediend over het overnemen van de aanbevelingen van de commissie-Van der Meer II. Ceder ChristenUnie 0.09
4909 Ik dacht dat staatssecretaris Struycken dat in het debat eigenlijk ook zei, dat er erkend werd dat er genoeg bijstand zou moeten zijn. Ceder ChristenUnie 0.1
4911 Dus ik ben benieuwd naar de appreciatie van de staatssecretaris op deze motie. Ceder ChristenUnie 0.03
4912 Maar als de woorden die zowel mevrouw Palmen als de heer Struycken hebben uitgesproken terecht blijken te zijn, dan kan ik me niet voorstellen dat die anders zal zijn dan oordeel Kamer. Ceder ChristenUnie 0.04
4918 Even voor de helderheid: de ChristenUnie bedoelt bij de hervorming van de zorgtoeslag, toch de hervorming die hier bedoeld was, namelijk fors lagere nominale zorgpremie en de rest van de zorgkosten te financieren via de belastinginkomsten, toch? Omtzigt NSC 0.37
4919 Uit mijn hoofd gezegd, pleiten wij voor ... Ik moet terugkomen op de vraag of het precies is wat u zegt. Ceder ChristenUnie 0.04
4922 Wat ik in de motie zeg, is dat het kabinet met een voorstel zou moeten komen. Ceder ChristenUnie 0.06
4923 Ik kom zo bij u terug om te kijken hoe u dit precies duidt. Ceder ChristenUnie 0.07
4924 De heer Omtzigt is een scherp persoon en ik zal kijken of hij het zo duidt. Ceder ChristenUnie 0.02
4927 Nee, ik zou dit graag publiek willen doen, desnoods aan de interruptiemicrofoon wanneer ik aan de beurt ben. Omtzigt NSC 0.02
4928 Het gaat me er echt om of de ChristenUnie met deze motie bedoelt dat de nominale premie omlaaggaat en dat er dus meer financiering van het zorgstelsel plaatsvindt via het belastingstelsel. Omtzigt NSC 0.94
4929 Anders kom je niet van de zorgtoeslag af; tenminste, niet van een groot deel daarvan. Omtzigt NSC 0.23
4930 Volgens mij is het antwoord bevestigend, maar ik kom zo bij u terug wanneer u op dat onderwerp ingaat. Ceder ChristenUnie 0.05
4935 Dank aan de bewindspersonen voor de serieuze beantwoording. Sneller D66 0.02
4936 Aan de ene kant hebben we volgens mij een goed en stevig debat gehad. Sneller D66 0.02
4938 Dat resulteert dan toch in de onbevredigende slotsom dat ik de motie van de heer Stultiens mede heb ondertekend. Sneller D66 0.03
4939 Toch heb ik ook een aantal goede antwoorden gehoord. Sneller D66 0.04
4940 Dat geldt bijvoorbeeld voor het financiële realisme van de minister van Sociale Zaken: als je die toeslagen wil afschaffen, zal extra geld nodig zijn. Sneller D66 0.08
4941 Ik heb van de staatssecretaris ook goed gehoord dat afschaffing het doel van de gesprekken is. Sneller D66 0.1
4942 Ik heb van de minister van Binnenlandse Zaken ook gehoord dat zij nog eens wil kijken naar die bezwaartermijnen. Sneller D66 0.08
4944 Dan de vraag waarom die financiële kwestie steeds zo terugkomt. Sneller D66 0.07
4945 Aan de ene kant, waren de financiën voor deze onderwerpen nu niet zo'n groot issue geweest als deze onderwerpen echt een prioriteit waren geweest. Sneller D66 0.07
4948 Dat is waarom het uiteindelijk een showstopper is als er geen geld is. Sneller D66 0.04
4949 Voor de sociale advocatuur is het problematisch om geen geld te hebben om opvolging te geven aan de aanbevelingen. Sneller D66 3.52
4950 Dat is problematisch voor die doelgroep, maar ook voor de doelgroep die er gebruik van maakt. Sneller D66 0.05
4951 Ik was blij met wat de staatssecretaris daarover zei, maar ik denk dat veel mensen en veel fracties toch denken, ook op basis van wat er tijdens Rutte III gebeurd is: de bewindspersoon kan het willen, maar uiteindelijk moet het collectief het ook regelen. Sneller D66 0.22
4952 In eerste termijn zei ik over goede voornemens: het gaat ook om de uitvoering en om de resultaten. Sneller D66 0.04
4953 Ik hoop dat het duidelijke signaal aanstaande dinsdag ertoe leidt dat we nog een stevigere reactie krijgen van het kabinet. Sneller D66 0.03
4960 De Kamer heeft eigenlijk bijna volledig duidelijk gemaakt dat er qua ambitie niet een tandje, maar wel echt een tand bij moet. Inge van Dijk CDA 0.41
4962 Gaan we nu naar huis met het gevoel dat het goed komt, en dan niet voor ons maar voor al die mensen die geraakt zijn en misschien nog wel geraakt worden? Inge van Dijk CDA 0.04
4964 Dat we periodiek inzicht krijgen in de voortgang van de aanbevelingen is belangrijk om als Kamer vinger aan de pols te kunnen houden. Inge van Dijk CDA 0.04
4965 Maar gaan we daarin ook de oproep van de Kamer — tand erbij! Inge van Dijk CDA 0.03
4969 Daarnaast willen wij meer prioriteit voor de uitvoering, zodat het fundament waarop we onze stelsels bouwen weer een stabiel fundament wordt. Inge van Dijk CDA 0.03
4971 Deze motie is voorgesteld door het lid Inge van Dijk. voorzitter None 0.04
4983 Goed dat ik het weet, want er zijn microfoonproblemen. voorzitter None 0.35
4984 Maar als er nu halverwege al dingen wegvallen 
 Ik zit de hele avond al slimme dingen te zeggen, maar dat valt dus niemand op. voorzitter None 0.08
4991 Dank ook aan de bewindspersonen, aan de ondersteuning en aan de collega's voor het debat. Koekkoek Volt 0.03
4994 De Kamer heeft het grootste, sterkste middel ingezet dat we hebben, namelijk een parlementaire enquĂȘtecommissie. Koekkoek Volt 0.33
4995 En nee, niet alles hoeft vandaag opgelost te worden. Koekkoek Volt 0.03
4996 Ik zei al in mijn inbreng: in de politiek is er eigenlijk nooit sprake van grote stappen snel thuis, maar je moet wel het vertrouwen hebben dat het op een gegeven moment goed komt. Koekkoek Volt 0.05
4997 Dat vertrouwen is er op dit moment bij mij nog niet. Koekkoek Volt 0.05
4998 Daarom heb ik ook meerdere moties meegetekend, die het kabinet oproepen te komen met een sterke reactie en concretere acties. Koekkoek Volt 0.04
4999 Nogmaals, het hoeft niet allemaal morgen opgelost, maar het moet wel heel duidelijk zijn welke richting we opgaan en welk tijdpad we ongeveer voor ogen hebben om dit echt op te lossen. Koekkoek Volt 0.03
5000 We zijn verplicht om dat vertrouwen in de overheid en de rechtsstaat terug te brengen. Koekkoek Volt 0.22
5003 We moeten problemen kunnen oplossen als die zich voordoen. Koekkoek Volt 0.04
5004 Dus, kabinet, laat zien dat het kan. Kom met een betere reactie, waaruit veel meer actie en toekomstperspectief spreekt. Koekkoek Volt 0.03
5005 Laten we er alsjeblieft voor zorgen dat we laten zien dat dit morgen niet meer zomaar weer kan gebeuren. Koekkoek Volt 0.03
5011 Dank aan het kabinet voor de uitgebreide reactie en voor de toezeggingen die zijn gedaan. Van Eijk VVD 0.03
5012 Ook waardeer ik de voorzichtige beweging van het kabinet richting de Kamer. Van Eijk VVD 0.02
5014 Richting de collega's in de Kamer zeg ik dat we alle voorstellen en eventuele budgettaire consequenties die vanuit het kabinet naar de Kamer worden gestuurd, telkens opnieuw zullen wegen. Van Eijk VVD 0.04
5015 Onze houding daarbij zal zijn: hoe kan het wél om uiteindelijk recht te doen aan de aanbevelingen van de commissie? Van Eijk VVD 0.03
5017 Het is een herkansing voor het kabinet om tot een betere uitvoering te komen van de eerder aangenomen motie. Van Eijk VVD 0.08
5018 Daarnaast dien ik een motie van de heer Ceder mede in, ten aanzien van het afschaffen van de kinderopvangtoeslag en de invoering van de nieuwe financieringssystematiek. Van Eijk VVD 0.03
5020 Volgens mij zijn een paar vragen die ik in de eerste termijn heb gesteld nog niet beantwoord. Van Eijk VVD 0.09
5021 Die zou ik dan toch nog even onder de aandacht van het kabinet willen brengen. Van Eijk VVD 0.03
5022 Dat gaat over het punt van de rode draad, de tijdlijn en de samenhang in relatie tot de aanbevelingen. Van Eijk VVD 0.07
5023 Maar dat is misschien een mooi punt om ook in de voortgangsrapportage op de een of andere manier te verwerken, zodat wij beter kunnen gaan volgen hoe zaken met elkaar samenhangen, welke prioriteiten er zijn en hoe dat in de volgorde der dingen kan gaan. Van Eijk VVD 0.03
5024 Door mijn collega's is ook al gevraagd naar de planningsbrief. Van Eijk VVD 0.05
5025 Dan een vraag die ook door de heer Omtzigt is gesteld. Van Eijk VVD 0.03
5026 Hij gaf aan dat die ook schriftelijk beantwoord mag worden, maar ik heb niet gehoord of die ook daadwerkelijk schriftelijk wordt beantwoord. Van Eijk VVD 0.1
5027 Die vraag gaat over de eventuele prikkels die een rol zouden kunnen spelen bij fraudebestrijding en over inzicht geven in de opbrengsten die op dit moment zijn ingeboekt in de departementale begrotingen, met taakstelling als kwalificatie. Van Eijk VVD 0.05
5028 Wordt dat ook op die manier door de uitvoeringsorganisaties gevoeld? Van Eijk VVD 0.05
5029 Ten slotte heb ik een vraag ten aanzien van de uitvoeringstoetsen. Van Eijk VVD 0.03
5031 Wat gebeurt er op het moment dat naar aanleiding van een uitvoeringstoets een wetsvoorstel grondig wordt gewijzigd? Van Eijk VVD 0.08
5032 Wordt de uitvoeringsorganisatie dan opnieuw in de gelegenheid gesteld om die advisering te doen? Van Eijk VVD 0.05
5038 Het was een grote parlementaire enquĂȘte, waarbij er ook groot leed bestond in de samenleving. Omtzigt NSC 0.03
5039 Daarom was het belangrijk dat die parlementaire enquĂȘte plaatsvond. Omtzigt NSC 0.02
5041 Van deze vergaande aanbevelingen zegt het kabinet het volgende. Omtzigt NSC 0.05
5043 Wij als Tweede Kamer moeten misschien maar eens de tijdelijke commissie voor hervorming van het belasting- en toeslagenstelsel gaan oprichten, zoals Inge van Dijk en ik gevraagd hebben. Omtzigt NSC 0.07
5045 De Kamer heeft met een eerdere motie van de SP en DENK al uitgesproken dat eenzijdig overheidshandelen onder de Algemene wet gelijke behandeling gebracht moet worden. Omtzigt NSC 0.15
5049 Dan zal er een ontmoeting met slachtoffers van het UWV-drama plaatsvinden met een aantal ministers. Omtzigt NSC 0.04
5051 Ik heb zelden een parlementaire enquĂȘte gezien waarbij er zulke ingrijpende wijzigingen doorgevoerd zijn door het kabinet. Omtzigt NSC 4.46
5057 Ik zie de minister van Binnenlandse Zaken kijken: hem tevreden krijgen lukt toch niet. Omtzigt NSC 0.12
5059 Er zijn grote dingen misgegaan in het kinderopvangtoeslagschandaal, bij het UWV en in Groningen. Omtzigt NSC 3.81
5060 Er wordt nu grondig verbouwd aan de Nederlandse rechtsstaat om de checks-and-balances beter te maken. Omtzigt NSC 1.93
5061 Dat wilde ik toch even benoemen als tegenwicht, want er zijn hier ook een aantal parlementariërs die doen alsof er helemaal niks gedaan wordt. Omtzigt NSC 0.08
5062 Ik vind het heel belangrijk om die regelmatige updates van het kabinet te ontvangen en de eerste dus ook aan het eind van het jaar. Omtzigt NSC 0.03
5063 Dan zien we inderdaad aanbeveling voor aanbeveling waar we staan, of we moeten bijsturen en of we nog iets anders moeten. Omtzigt NSC 0.04
5065 Dat betekent ook wat voor de komende discussie over OCTAS. Omtzigt NSC 0.03
5066 Het heeft mij jaren gekost van zeuren, schreeuwen, verontwaardigd zijn, debatten eisen, tijdlijnen eisen en weet ik niet wat allemaal eisen samen met vooral collega Leijten en collega Azarkan om het toeslagenschandaal boven tafel te krijgen. Omtzigt NSC 0.12
5067 En daarna duurde het nog drie jaar voordat iedereen hier echt zag dat het toeslagenstelsel hervormd moet worden. Omtzigt NSC 0.32
5068 Er waren wel voorstellen voor hervorming, want er waren meerdere partijen die zeiden dat het toeslagenstelsel niet werkt. Omtzigt NSC 0.08
5069 Het duurde echter jaren totdat het besef er was dat, als je wilt voorkomen dat het nog een keer gebeurt, dit een ingrijpende wijziging van het toeslagenstelsel vergt. Omtzigt NSC 0.07
5070 Daarom is het mijn stellige wens dat wij niet dezelfde fout maken bij wat er nu in de WIA gebeurt. Omtzigt NSC 0.03
5072 Dat is gevraagd door de Kamer en het vorige kabinet. Omtzigt NSC 0.06
5074 De helft van de mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn, heeft geen werk. Omtzigt NSC 99.96
5075 De helft van de mensen die tussen de 35% en 80% arbeidsgeschikt zijn, haalt niet meer dan de helft van het resterende verdienvermogen en heeft een zeer lage uitkering. Omtzigt NSC 99.78
5076 Dat zijn geen tekenen van een wet die buitengewoon goed werkt. Omtzigt NSC 0.03
5077 De hardheden en het feit dat het UWV nu gaat terugvorderen, omdat de burgers zouden moeten weten dat ze vier jaar geleden een te hoge uitkering hebben gekregen: echt waar, doe ons dit niet aan! Omtzigt NSC 0.68
5078 Dat betekent ook dat de Kamer hier feitelijk ofwel de lessen leert en het systeem dus vergaand gaat hervormen ofwel blijft aanmodderen en wel gaat zien waar dat gaat eindigen. Omtzigt NSC 0.05
5081 Ik heb voor staatssecretaris Palmen de vraag of onder artikel 8.42 van de Awb alle dossiers samengesteld zijn bij de integrale herbeoordeling. Omtzigt NSC 0.07
5082 Als die er zijn, kunnen die immers aan de ouders gestuurd worden. Omtzigt NSC 0.1
5083 Ik heb gevraagd om het actieplan begrijpelijke taal. Omtzigt NSC 0.06
5084 Ik heb ook gevraagd om vier of vijf brieven van het UWV of de Belastingdienst gewoon in een laag taalniveau. Omtzigt NSC 0.04
5085 Daar zal ook ik als persoon mee geholpen zijn, want ook ik zie brieven die ik niet begrijp. Omtzigt NSC 0.03
5088 In verband met de Belastingdienst wil ik graag weten welke processen wel en niet voldoen aan de AVG. Omtzigt NSC 0.16
5089 Ik sluit me aan bij de vragen van DENK over de Broedkamer. Omtzigt NSC 0.03
5090 Er liggen rapporten uit 2015 en 2016 en die zijn schandelijk. Omtzigt NSC 0.48
5092 Het kan niet waar zijn dat de parlementaire enquĂȘte daar niet uit kwam. Omtzigt NSC 0.1
5093 Ik wil ook weten welke wetten er nog overtreden worden. Omtzigt NSC 0.04
5094 Ik zal allereerst terugkomen op de vraag van de heer Omtzigt. Ceder ChristenUnie 0.06
5101 Volgens mij heeft de heer Omtzigt ook een vraag gesteld over de koppeling tussen gegevens bij de Belastingdienst en de gemeenten, waarmee heel veel mensen geholpen zouden kunnen worden. Ceder ChristenUnie 0.05
5102 Ik heb net geprobeerd om te kijken of er sprake is van een analyse hiervan en of er sprake is geweest van een verzoek aan de AP om te kijken of dit ĂŒberhaupt kan. De heer Omtzigt zit al best lang in de Kamer en heeft ook de AVG en de hele wetsdoorloop daarvan meegemaakt. Ceder ChristenUnie 0.1
5103 Ik vraag me af wat het oordeel van de heer Omtzigt is ten aanzien van de vraag of het nu al kan. Ik heb daar wel mijn vraagtekens bij. Ceder ChristenUnie 0.05
5104 Zijn we nu niet al twee jaar tegen een soort spook aan het lopen, terwijl we per direct ... Ceder ChristenUnie 0.03
5106 De AVG was de wet waarvan ik in de eerste termijn zei: die wordt niet gehandhaafd bij de overheid. Omtzigt NSC 0.07
5107 Al de mensen die onterecht als fraudeur aangemerkt zijn, vinden hun gegevens overal binnen de overheid terug en de overheid weet niet met wie die gegevens gedeeld zijn. Omtzigt NSC 91.52
5108 Was dat met gemeentes en met andere instellingen van de overheid? Omtzigt NSC 0.06
5109 Daar kon alles gedeeld worden, maar bij het oplossen van problemen wordt de AVG gebruikt als een schaamlap om ze niet op te lossen. Omtzigt NSC 0.38
5111 Bij de behandeling van het wetsvoorstel bleek dat het helemaal niet nodig was, maar dat de gegevens over de uithuisplaatsingen gekoppeld hadden kunnen worden, waardoor die ouders een jaar eerder geholpen hadden kunnen worden. Omtzigt NSC 0.19
5112 En ook hier vraag ik me ernstig af of de AVG de grote belemmering is. Omtzigt NSC 0.03
5113 Het is voor mij hét wetsvoorstel geworden dat tegen de burger gebruikt wordt. Omtzigt NSC 0.03
5114 Het wordt gehandhaafd om bijvoorbeeld te zien of een voetbalclub wel of niet foto's online heeft staan, maar het wordt niet gehandhaafd bij de overheid. Omtzigt NSC 0.11
5115 Ik denk dus dat het kan, maar ik weet het niet zeker. Omtzigt NSC 0.03
5116 Daarvoor wacht ik echt nog even op het antwoord van de staatssecretaris voor Rechtsbescherming. Omtzigt NSC 0.06
5117 Ik noemde het voorbeeld van de belastinginspecteur uit Enschede, van het Stella-team daar, die zei: als ik mensen wil helpen die in de problemen zitten en die tegelijkertijd een invordering hebben van het UWV, het CJIB en de Belastingdienst, dan mag ik dat niet weten als overheid. Omtzigt NSC 0.07
5118 Ik zou wel opheldering willen hebben waarom dat niet zou kunnen. Omtzigt NSC 0.03
5119 Als iemand drie vorderingen tegelijk van de overheid heeft, en je moet het bestaansminimum garanderen, dan gaat het nog weleens een keertje mis. Omtzigt NSC 0.04
5122 Econometristen moet je niet loslaten bij de Belastingdienst, zeg ik maar. Omtzigt NSC 0.05
5124 Er zijn uitgebreide vragen over gesteld en rapporten over geschreven. Omtzigt NSC 0.06
5127 Ik heb nog een vraag openstaan, maar een aantal vragen mogen ook schriftelijk. Omtzigt NSC 0.04
5128 Wat betreft de Raad van State heb ik gevraagd of het echt zo is dat de staatsraden nu gaan over het ontslag van de rechters, dus dat de adviseurs van de regering formeel rechters kunnen ontslaan. Omtzigt NSC 0.06
5129 Bij de uithuisplaatsingen verwacht ik uitgebreid commentaar. Omtzigt NSC 0.03
5132 Maar er zou binnen een halfjaar een herbeoordeling zijn van alle uithuisplaatsingen. Omtzigt NSC 0.06
5134 Het lijkt erop dat we wachten totdat alle kinderen meerderjarig zijn, voordat we dit probleem dichtdoen, in plaats van dat we het proberen op te lossen. Omtzigt NSC 0.03
5136 Het zou een trieste conclusie zijn van dit debat als die kinderen die de zwaarste prijs betaald hebben voor dit schandaal, tot op de dag van vandaag blijven betalen. Omtzigt NSC 0.06
5137 Daarom hoop ik ook dat in elke voortgangsrapportage duidelijk gemaakt wordt wat er gedaan wordt voor deze groep getroffen jongeren en hun ouders. Omtzigt NSC 0.06
5139 De heer Omtzigt gaf aan dat hij zelf nog wel een langere wensenlijst had. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
5141 De vraag gaat over onze gedeelde wensenlijst van voor de zomer; de negentien aanbevelingen die we met z'n allen hebben gesteund, ook NSC. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
5142 Mijn vraag is eigenlijk simpel: staat NSC nog steeds achter die motie van destijds? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5143 Zo ja, gaat NSC dan ook de motie steunen om vast te houden aan deze eerdere motie? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
5144 Ik ben nooit zo'n voorstander van moties om vast te houden aan eerdere moties. Omtzigt NSC 0.21
5145 Wij staan altijd achter de moties waarvoor wij gestemd hebben, zeg ik tegen de heer Stultiens. Omtzigt NSC 0.05
5147 Ik geef aan wat hier wel uitgevoerd wordt en ik wacht inderdaad ook op antwoorden. Omtzigt NSC 0.04
5148 Als u aan de NSC-fractie vraagt of de AP er precies 50 miljoen bij moet krijgen, dan is mijn antwoord dat de AP een begroting had van 26 miljoen in 2021 en van 49 miljoen dit jaar. Omtzigt NSC 0.15
5151 Het kan. Maar ik weet en ik zeg het maar: we hebben vandaag dit debat, maar ik heb in andere debatten ook nog een hele serie wensen. Omtzigt NSC 0.07
5152 Of dat betekent dat er 50 miljoen extra naar de AP gaat, daar zet ik openbaar even een vraagteken bij, als het op die manier geĂŻnterpreteerd wordt, maar ik vind wel dat de AP haar functies goed moet kunnen uitoefenen. Omtzigt NSC 0.25
5153 Dat laatste deel had ik niet gevraagd, maar dank voor het antwoord. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
5154 Dan blijft de vraag staan of NSC de oproep deelt van inmiddels een meerderheid van de Kamer dat als er opnieuw naar wordt gekeken, ook de aanbevelingen moeten worden uitgevoerd die nu nog niet uitgevoerd zijn. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.12
5155 Net kregen we een lijst met dingen die wel gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5157 Maar er is een minstens zo lange lijst van punten waarop nog verder onderzocht wordt, of waarover wordt gezegd: dat gaan we niet doen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.1
5158 Daarover zegt de Kamer nu dat dit wel moet gebeuren. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.07
5160 Hier wordt in een bijzinnetje even gezegd dat er een minstens zo lange lijst is van dingen die niet gebeuren als die wel gebeuren. Omtzigt NSC 0.1
5161 Hier wordt de Grondwet gewijzigd en er worden instellingen opgezet. Omtzigt NSC 0.05
5163 Ja, er zijn dingen die niet gebeuren en er zijn dingen die niet naar de zin van GroenLinks-Partij van de Arbeid gebeuren. Omtzigt NSC 0.24
5164 Maar om dat even weg te doen als dat hier helemaal niks gebeurt, gaat mij toch net even iets te ver. Omtzigt NSC 0.03
5165 Ik heb de Partij van de Arbeid nog nooit een grondwetswijziging zien indienen over grondwettelijke toetsing. Omtzigt NSC 6.67
5170 Wij staan daarvoor en wij wachten gewoon op de jaarlijkse rapportages over op welke wijze alle punten worden uitgevoerd. Omtzigt NSC 0.12
5171 U heeft net bij het interruptiedebat met de heer Ceder al gezien dat het voor sommige dingen verrekte ingewikkeld is. Omtzigt NSC 0.11
5173 De heer Ceder gaf al eerlijk aan: de huurtoeslag afschaffen, dat doen we niet, we maken er een subsidie van. Omtzigt NSC 0.08
5174 Dat is overigens een bijzonder goede denkrichting, die ik kan steunen, kan begrijpen. Omtzigt NSC 0.02
5175 Ik leg daar maar even naast dat het kindgebonden budget afschaffen mij ook niet zo'n goed idee lijkt, want dat betekent dat de kinderarmoede fors toeneemt. Omtzigt NSC 0.12
5176 Ik weet dat ook de Partij van de Arbeid-GroenLinks daar geen voorstander van is. Omtzigt NSC 0.17
5177 Ik wacht gewoon even af hoe de regering dat gaat uitvoeren en heb daar misschien net iets meer vertrouwen in, zeker met deze vier bewindspersonen, dan u. Omtzigt NSC 0.04
5178 Dat was een mooi college toeslagen, waar ik het trouwens voor een groot deel mee eens ben. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.09
5179 Ik zei de helft, omdat ik in mijn termijn vijf aanbevelingen heb genoemd die nog verder onderzocht worden en vier die niet worden uitgevoerd. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.1
5181 Nee, ik wil gewoon dat we met de Kamer zeggen: neem het hele rapport over. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5182 Zoals de voorzitter gisteren zei, dreigt het in een la te belanden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
5183 Ik hoop dat NSC zich schaart achter de oproep van de rest van de Kamer. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5189 Ik hoop dat NSC zegt: inderdaad staan wij naast de toeslagenouders en nemen wij het hele rapport over. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
5190 En ja, ik erken dat sommige aanbevelingen langer duren en niet morgen geregeld zijn. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.07
5191 Maar ik hoop wel dat NSC dezelfde urgentie die alle partijen hier noemen, blijft uitdragen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5194 Daarom ziet u op al deze thema's meerdere Kamervragen van mij voorbijkomen. Omtzigt NSC 0.04
5195 Ik zal niet rusten voordat die dingen opgelost zijn. Omtzigt NSC 0.03
5196 Dat weet u sinds ik met dat toeslagenschandaal bezig ben. Omtzigt NSC 0.1
5197 Als u net doet alsof ik zou accepteren dat dit rapport in een la zou belanden, zou dat echt bizar zijn. Omtzigt NSC 0.05
5200 Een van de vier voorstellen die u noemde, gaat om de Autoriteit Persoonsgegevens. Omtzigt NSC 0.05
5202 Als er op dit moment extra middelen beschikbaar zouden zijn 
 Stel dat er in één keer een pot geld voorbijkomt vanwege verkeerde ramingen of wat dan ook en dat daar 50 miljoen uit zou komen. Omtzigt NSC 0.09
5203 Dan zou ik niet weten of die volledige 50 miljoen naar de Autoriteit Persoonsgegevens gaat, omdat er ook in andere dossiers zeer noodzakelijke dingen te doen zijn. Omtzigt NSC 0.51
5205 Volgens mij denkt de heer Stultiens dat zelf ook, want hij heeft een amendement ingediend van 10 miljoen en niet van 50 miljoen. Omtzigt NSC 0.09
5206 Ik denk dat de discussie hier open gevoerd zal worden. Omtzigt NSC 0.03
5208 Dit zijn woordspelletjes en dat vind ik een beetje flauw. Dijk SP 0.03
5209 U weet dat er aanbevelingen liggen en dat de Kamer uitspreekt: alle conclusies, alle aanbevelingen. Dijk SP 0.12
5210 Niemand heeft gezegd dat er voor de Autoriteit Persoonsgegevens per se 100 miljoen moet zijn. Dijk SP 0.29
5212 Hetzelfde geldt voor de sociale advocatuur, voor de sociaaljuridische ondersteuning en bijstand en voor netwerken daarvoor in het hele land. Dijk SP 0.08
5213 Het zijn summiere keuzes en ik had verwacht dat NSC ook zou zeggen: inderdaad, op die punten schiet het kabinet te kort in de ambitie — ik vind dat niet zo'n mooi woord — om daar geld voor beschikbaar te stellen of in ieder geval te zeggen dat het deze bedragen goed kan gebruiken. Dijk SP 0.06
5217 Op initiatief van NSC zijn er twee posten in het hoofdlijnenakkoord opgenomen, eentje voor goed bestuur en eentje voor bestaanszekerheid. Omtzigt NSC 0.05
5219 Een aantal van deze aanbevelingen zijn uitgevoerd en u noemt precies degene op die niet uitgevoerd worden. Omtzigt NSC 0.05
5220 Bij de rechtsbijstand heeft staatssecretaris Struycken er nu voor gezorgd dat bij uithuisplaatsingen eindelijk rechtsbijstand beschikbaar is voor ouders en kinderen, zodat het nooit een probleem kan zijn. Omtzigt NSC 0.09
5223 Als u vraagt of er altijd precies genoeg geld beschikbaar is voor alles wat we willen, is het antwoord helaas "nee". Omtzigt NSC 0.05
5224 Zelfs niet als mijn schattingen van de fouten in de ramingen kloppen. Omtzigt NSC 0.07
5228 U triggerde mij toen u de heer Ceder ging interrumperen over een lagere nominale zorgpremie en de rest inkomensafhankelijk. Dijk SP 0.05
5229 Ik zie steeds meer wetenschappers en verzekeraars zeggen dat dat een goed idee is. Dijk SP 0.29
5230 Pleit NSC hier nu voor een inkomensafhankelijke zorgpremie met een lagere nominale premie en de rest via de belastingen? Dijk SP 0.07
5233 Ik vond het wel bijzonder dat de VVD die wel heeft ondertekend, met de uitleg die de ChristenUnie eraan gegeven heeft. Omtzigt NSC 0.4
5234 Die geeft als uitleg: wij pleiten voor een lagere nominale zorgpremie en meer via het loonstrookje. Omtzigt NSC 0.04
5237 Ik weet niet precies wat de beste vereenvoudiging hier is, maar er zijn bij ons niet a priori forse dingen die niet mogen bij de hervorming van het toeslagenstelsel. Omtzigt NSC 0.05
5238 U ziet hier dus geen blokkade van mij op voorstellen. Omtzigt NSC 0.03
5239 Als wij hier in de Kamer "maar ik wil dit niet", "ik wil dat niet" en "ik wil dat er nooit iemand op achteruitgaat" gaan zeggen, dan weet u één ding: dan komt er nooit een hervorming van de grond. Omtzigt NSC 0.04
5242 Er zal echt een breed compromis gevonden moeten worden voor de herziening van het toeslagenstelsel, waarbij er ook keuzes zullen zijn waarmee je het als partij niet helemaal eens bent. Omtzigt NSC 0.03
5243 Hier liggen voor ons dus geen blokkades, behalve de enige twee die ik inderdaad openbaar op tafel legde. Omtzigt NSC 0.06
5244 Ik zie geen alternatief voor een vorm van huurtoeslag. Omtzigt NSC 0.04
5245 Dat kan een subsidie zijn, maar als je 'm afschaft dan zakt een aantal mensen volledig door het ijs. Omtzigt NSC 0.05
5247 Ik zie ook weinig alternatief voor iets dat lijkt op een kindgebonden budget. Omtzigt NSC 0.04
5248 Of je moet de kinderbijslag enorm gaan ophogen, maar dan geef je ook aan mensen met een hoog inkomen veel meer geld. Omtzigt NSC 0.63
5250 Wat betreft alle andere dingen staan we echt open voor wat daar uitkomt. Omtzigt NSC 0.02
5254 Ik doe het in één zin: het is fijn dat u daarvoor openstaat. Dijk SP 0.06
5255 Ik heb de afgelopen weken echt heel veel mensen in de zorg, verzekeraars en wetenschappers gesproken. Dijk SP 0.09
5256 Zij zeggen: "Het is nu echt tijd om die nominale premie flink te gaan verlagen. Dijk SP 0.05
5257 Dat zorgt er ook voor dat we niet meer met elkaar hoeven te concurreren op een premie. Dijk SP 0.52
5259 Dan krijgen we een inkomensafhankelijke zorgpremie, waardoor we heel veel rompslomp van zorgtoeslag kunnen oplossen." Dijk SP 0.07
5260 Het zou echt een grote overwinning zijn als Nieuw Sociaal Contract dit binnenkort ook zou vinden. Dijk SP 0.04
5261 Ik heb één aanvulling daarop: er is op dit moment een inkomensafhankelijke zorgpremie. Omtzigt NSC 0.06
5262 Met de inkomensafhankelijke bijdrage financier je de helft van het inkomen. Omtzigt NSC 0.15
5265 De gemiddelde gepensioneerde ziet de inkomensafhankelijke bijdrage op zijn loon- of pensioenstrookje staan. Omtzigt NSC 77.69
5268 Wat de heer Dijk hier voorstelt, is een verschuiving. Omtzigt NSC 0.05
5270 Hij zegt: doe de nominale premie naar 20%, en 80% via het loonstrookje. Omtzigt NSC 0.06
5272 Ik heb de heer Omtzigt nu drie keer horen zeggen dat hij er geen voorstander van is om het kindgebonden budget af te schaffen en dat hij daar ook niet echt een alternatief voor ziet omdat dat zou leiden tot een toename van de kinderarmoede. Flach SGP 0.24
5273 Wat vindt de heer Omtzigt van het voornemen waarmee het kabinet zich bezighoudt, wat ook een vurige wens van de SGP is, om aan de slag te gaan met een eenkindregeling? Flach SGP 0.08
5274 Is dat een alternatief waarin hij zich wel zou kunnen vinden? Flach SGP 0.05
5276 Het is eerder geprobeerd, en toen dacht iedereen: o, een huishoudtoeslag. Omtzigt NSC 0.06
5278 Volgens mij stond dat in het regeerakkoord van Rutte II. Omtzigt NSC 0.13
5279 Ik moest toen al lachen, omdat de definitie van een huishouden niet geĂŒniformeerd is voor alle toeslagen. Omtzigt NSC 0.13
5280 Als je thuis samenwoont en één kind van boven de 18 hebt, dan is dat kind een separaat huishouden voor de zorgtoeslag, maar voor de andere toeslagen is het dat niet. Omtzigt NSC 0.62
5281 Bij de huurtoeslag is een inwonend iemand ook nog een partner voor die toeslag. Omtzigt NSC 14.95
5282 Het uniformeren van het huishoudbegrip is niet gemakkelijk. Omtzigt NSC 0.04
5283 Formeel gezien zou je zeggen: als je vier dingen in één regeling stopt, dan wordt het eenvoudiger. Omtzigt NSC 0.04
5284 Maar men kwam er toen achter dat het daarmee ingewikkelder werd. Omtzigt NSC 0.05
5285 Voor sommigen onder u: dat lijkt een beetje op de Omgevingswet; het is één wet, maar die is wel zo dik geworden. Omtzigt NSC 0.11
5287 Wij staan dus open voor een idee van een eenkindregeling. Omtzigt NSC 0.07
5288 Dan doe je het kindgebonden budget en de kinderbijslag bij elkaar. Omtzigt NSC 0.04
5289 Maar om nou te zeggen dat dat een geweldig grote vereenvoudiging oplevert? Omtzigt NSC 0.05
5290 In alle eerlijkheid moet het antwoord daarop zijn: nee, dat is geen heel grote vereenvoudiging. Omtzigt NSC 0.03
5291 Maar ook daar ligt geen blokkade bij ons om dat samen te voegen. Omtzigt NSC 0.03
5293 Ik stimuleer het kabinet van harte om daar wel mee aan de slag te blijven. Flach SGP 0.02
5294 De parallel met een gezin, of een huishouden, gaat volgens mij niet helemaal op. Flach SGP 0.03
5295 Die zijn inmiddels namelijk lastiger te definiëren. Flach SGP 0.06
5296 Een kind definiëren lijkt me nog steeds vrij eenvoudig. Flach SGP 0.03
5298 Als hij zou kijken naar de definitie van een kind, dan zie je bij co-ouders, gescheiden ouders die precies dezelfde hoeveelheid zorgtaken op zich nemen, al onmiddellijk een probleem zich voordoen wat betreft de rechten. Omtzigt NSC 0.04
5299 Als je twee kinderen hebt en gaat scheiden, dan zorg je dat het ene kind bij de ene ouder gaat wonen, en het andere kind bij de andere ouder. Omtzigt NSC 0.18
5300 Dan krijg je allebei best een hoog kindgebonden budget. Omtzigt NSC 0.18
5302 Als u denkt dat dit een eenvoudige is, dan komt u — ik zeg het maar zelf — echt vast te lopen. Omtzigt NSC 0.02
5305 Gaat lekker in het ledenrestaurant zitten, op mijn kosten. voorzitter None 0.03
5307 Maar zelfs als het aan de voorkant eenvoudig lijkt, dan heb je het nog niet over kinderen met veel zorgbehoefte die dubbel kinderbijslag krijgen, of andere zaken, en laat staan over de export van de kinderbijslag, want het ene is wel te exporteren en het andere niet. Omtzigt NSC 0.45
5310 Ook geen andere keer, want u gaat er geen tijd voor inruimen, voorzitter. Omtzigt NSC 0.04
5313 Toch denk ik dat als je aan de goede kant begint, namelijk niet bij de ouders maar bij het kind, het een eenvoudige definitie blijft. Flach SGP 0.03
5314 Dat lijkt me juist in het licht van dit debat een wel heel toepasselijke. Flach SGP 0.02
5315 Het lijkt inderdaad een zeer eenvoudige definitie, want een kind is een kind en bestaat. Omtzigt NSC 0.06
5316 Maar daar waar je moet kijken wie er voor het kind zorgt ... Ik heb het dan nog niet eens gehad over de voorstellen om drie- of vieroudergezinnen te hebben, want daar werd het helemaal dramatisch in de uitvoering. Omtzigt NSC 0.18
5317 Ik zeg "in de uitvoering", zodat iedereen me goed verstaat. Omtzigt NSC 0.04
5318 De Belastingdienst zei: dan kunnen we het helemaal niet meer. Omtzigt NSC 0.09
5319 Dit is helaas niet eenvoudig, maar dat is precies waarvoor we hier een wetsbehandeling hebben, want je wilt dat het geregeld wordt en je wilt het voor gescheiden ouders. Omtzigt NSC 0.16
5321 Het moet op een nette manier geregeld worden op het moment dat je dat doet. Omtzigt NSC 0.05
5324 Hopelijk gaat de minister van Binnenlandse Zaken die overbodig maken of omarmen. Omtzigt NSC 0.03
5325 Deze motie is voorgesteld door de leden Omtzigt en Six Dijkstra. voorzitter None 0.04
5332 Ik onderdruk de neiging om nog verder in te gaan op kindregelingen en gezinsdefinities. Flach SGP 0.03
5335 Wat ik overhoud aan dit debat, is meer vertrouwen, vertrouwen dat dit kabinet echt werk maakt en wil blijven maken van een cultuurverandering binnen de overheid, waarbij er meer oog is voor de menselijke maat. Flach SGP 0.03
5336 Ik hoop echt dat dat ook bij de luisteraars en de gedupeerden het beging is van het herstel van weer een klein beetje vertrouwen. Flach SGP 0.03
5337 Als dat zaadje eenmaal gepland is, dan kan dat ook gaan groeien. Flach SGP 0.05
5338 Bij de aanbevelingen zie ik een combinatie van verrassende snelheid en ambitie en handelingsverlegenheid anderzijds. Flach SGP 0.03
5339 Namens de SGP roep ik nogmaals op tot zorgvuldige snelheid. Flach SGP 0.03
5340 Voorzitter, dan nog drie vragen aan drie verschillende bewindspersonen. Flach SGP 0.03
5342 De kalender voor de kortetermijnstelselherziening toeslagen is helder. Flach SGP 0.34
5343 Graag zou ik een inschatting krijgen van de staatssecretaris van hoelang dit traject van de totale herziening, waarin ook het belastingstelsel en andere inkomensvoorzieningen worden meegenomen, ongeveer gaat duren. Flach SGP 0.2
5345 Kan de staatssecretaris een brief toezeggen met de stand van zaken van de aanbevelingen van de Adviescommissie rechtsbescherming en rechtsstatelijkheid, 2024, om de rol van kinderrechters te versterken en om bijvoorbeeld regierechters aan te stellen, die alle zaken van één gezin behandelen? Flach SGP 0.08
5347 Ik zou graag de toezegging van de minister krijgen dat de gegevens die beschikbaar zijn uit de loonaangifteketen breder ingezet gaan worden, ook bij toeslagen. Flach SGP 0.19
5348 Kan worden toegezegd dat dit nader wordt uitgewerkt door het ministerie van SZW en dat het onderdeel wordt van de Taakopdracht hervorming belasting- en toeslagenstelsel? Flach SGP 0.06
5349 Voorzitter, zeer tot uw vreugde heb ik verder geen moties. Flach SGP 0.06
5352 Dan gaan we nu luisteren naar het lid Kostić van de Partij voor de Dieren. voorzitter None 0.04
5354 Als deze bewindspersonen serieus zijn over het voorkomen dat mensen weer worden vertrapt door de overheid, dan raad ik ze aan om straks even te polsen hoe slachtoffers van het toeslagenschandaal naar dit debat hebben geluisterd. Kostić PvdD 0.05
5355 Ik heb dat wel gedaan en tot nu toe heb ik vooral veel teleurgestelde reacties gehoord. Kostić PvdD 0.11
5357 De heer Omtzigt had het net over begrijpelijke taal en dan verzoek ik de bewindspersonen toch maar om dat mee te nemen in de communicatie hier. Kostić PvdD 0.04
5358 Ik denk dat dat misschien ook een beetje zou helpen. Kostić PvdD 0.03
5359 Ik vertrouw erop dat deze bewindspersonen echt wel de goede bedoelingen hebben. Kostić PvdD 0.02
5361 Maar wat ze tot nu toe laten zien en leveren, is volgens ons echt niet te rijmen met alle lessen uit het rapport van de commissie en met de urgentie van de problemen. Kostić PvdD 0.04
5362 We moeten niet vergeten dat het rapport er al sinds februari ligt, en dat de problemen al veel langer bekend zijn. Kostić PvdD 0.13
5363 Het rapport concludeert dat dit morgen weer kan gebeuren. Kostić PvdD 0.06
5366 Vinden deze bewindspersonen dat ze echt het maximale doen? Kostić PvdD 0.05
5368 Een van de belangrijkste lessen uit het rapport komt erop neer dat de grondrechtenschendingen plaats konden vinden doordat de rechtsstaat met voeten werd getreden. Kostić PvdD 0.13
5369 Dit werd aangejaagd door een soort ophitspolitiek, waarbij mensen werden ontmenselijkt en waarbij er beleid werd gevoerd op basis van gevoel in plaats van op basis van feiten. Kostić PvdD 0.16
5370 Dat is een probleem dat niet alleen een risico vormt wat betreft de dossiers waar deze bewindspersonen zich mee bezighouden, maar ook wat betreft alle andere dossiers, met name als het gaat over grondrechtschendingen. Kostić PvdD 0.17
5371 Het rapport vraagt ook wat dit betreft om reflectie. Kostić PvdD 0.06
5372 Ik heb daarover een aantal vragen gesteld aan de bewindspersonen. Kostić PvdD 0.04
5374 Dat is misschien wel waar ik me de meeste zorgen over maak. Kostić PvdD 0.02
5376 Dit zijn namelijk allemaal NSC-bewindspersonen, die met een aantal partijen in dit kabinet zitten die niet zo heel veel om de rechtsstaat geven. Kostić PvdD 0.14
5377 Maar juist daarom daag ik ze uit om heel stevig te staan voor de rechtsstaat en tegen de ophitspolitiek. Kostić PvdD 0.03
5378 Ik vraag dus alsnog om antwoorden op de vragen die ik aan alle bewindspersonen — en dan bedoel ik echt alle bewindspersonen afzonderlijk — heb gesteld in de eerste termijn. Kostić PvdD 0.03
5379 De Nederlandse orde van advocaten heeft meerdere voorstellen van dit kabinet uit het regeerprogramma beoordeeld als "in strijd met de rechtsstaat". Kostić PvdD 0.06
5380 Ik citeer de orde: "Uit het regeerprogramma spreekt een overheid die bepaalde mensen categorisch effectieve toegang tot het recht en een eerlijke gang naar de rechter wil ontzeggen. Kostić PvdD 0.07
5381 Er is zelfs sprake van voorzienbaar misbruik van bevoegdheid (
) De overheid kan daarmee niet pretenderen een volwaardige rechtsstaat te zijn, alle mooie verklaringen ten spijt." Kostić PvdD 0.06
5382 Ik vraag deze bewindspersonen hoe ze, gezien deze feiten, erop kunnen vertrouwen dat de rechtsstaat en onze burgers bij hen in goede handen zijn. Kostić PvdD 0.04
5385 De Kamer wil dat alle aanbevelingen uit het rapport van de enquĂȘtecommissie uitgevoerd worden. Kostić PvdD 0.18
5388 Daarom dien ik een aantal moties mede in met GroenLinks-PvdA en de SP. Kostić PvdD 0.04
5389 Voor ons blijft dat echt de ondergrens: voer al die aanbevelingen uit. Kostić PvdD 0.03
5390 Morgen is er een aflevering van De onmisbaren over de sociale advocatuur. Kostić PvdD 0.04
5392 Dat is alvast een kijktip voor dit kabinet en voor deze bewindspersonen. Kostić PvdD 0.03
5395 We hebben ook nog een motie mede ingediend met DENK. Kostić PvdD 0.05
5396 Die gaat er hopelijk voor zorgen dat mensen niet meer worden vertrapt op basis van hun achtergrond en hun achternaam. Kostić PvdD 0.03
5397 Tot slot, om af te ronden: volgens mij heeft dit kabinet alle kennis en alle middelen om door te pakken. Kostić PvdD 0.05
5400 Hoe langer we wachten, hoe groter het risico dat straks nog meer mensen vertrapt gaan worden. Kostić PvdD 0.12
5405 De laatste spreker van de zijde van de Kamer is mevrouw Rikkers-Oosterkamp. voorzitter None 0.04
5407 Geheel in lijn met mijn inbreng zal ik geen moties indienen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.03
5408 Volgens ons voegt dat op dit moment namelijk niets toe. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
5409 Voor nu wil ik wel heel graag mijn dank uitspreken voor de toezeggingen die zijn gedaan en mijn vertrouwen uitspreken dat dit kabinet het anders gaat doen. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.02
5410 Ik heb er vertrouwen in dat u anders gaat kijken, dat u gaat kijken naar wat er wel kan. Vandaar dat ik geen moties heb. Rikkers-Oosterkamp BBB 0.17
5415 De vergadering wordt van 21.21 uur tot 21.40 uur geschorst. voorzitter None 0.04
5419 Dank ook aan de leden van de Tweede Kamer voor hun reactie in de tweede termijn en voor het goede debat. Van Hijum None 0.05
5420 We hebben zeker het gevoel van urgentie geproefd in deze Kamer als het gaat om de opvolging van de aanbevelingen van de parlementaire enquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Van Hijum None 0.06
5421 Er is ook nadrukkelijk de behoefte om de voortgang te bewaken op alle aanbevelingen. Van Hijum None 0.12
5422 Ik heb namens het voltallige kabinet aangegeven dat we recht willen doen aan alle aanbevelingen. Van Hijum None 0.07
5423 Natuurlijk kunnen we met elkaar discussiëren over het hoe en soms over het tempo. Van Hijum None 0.08
5424 Soms wijken onze meningen gemotiveerd af; dan kunnen we een debat hebben over de redenen daarvoor en kan dat — dat heeft het debat ook laten zien — soms ook tot een ander oordeel leiden. Van Hijum None 0.1
5425 En ja, soms kunnen ook financiële redenen eraan ten grondslag liggen dat je iets niet meteen doet, want niet alles kan nu eenmaal tegelijk. Van Hijum None 0.09
5426 Maar er mag echt geen twijfel bestaan over de motivatie en de inzet van het kabinet om alles uit de kast te halen om herhaling van het toeslagenschandaal te voorkomen. Van Hijum None 0.04
5427 Wij realiseren ons terdege dat wij voor de opdracht staan om een begin te maken met het herstel van vertrouwen, door wetgeving te verbeteren en te vereenvoudigen, door de uitvoering de ruimte en het vertrouwen te geven dat men nodig heeft en door oog te hebben voor mensen in de praktijk. Van Hijum None 0.05
5428 We zullen daarop blijven sturen, ook in de prioriteiten die we intern te stellen hebben. Van Hijum None 0.03
5429 Soms doen we dat met minder mensen, omdat dat ook de taakstelling is die we met elkaar in te vullen hebben, maar dan nog staan we ervoor om die wetgeving met prioriteit aan uw Kamer voor te leggen. Van Hijum None 0.07
5430 Ik heb u ook toegezegd dat wij bereid zijn om in de voortgangsrapportage iedere keer, te beginnen vanaf het laatste kwartaal van 2025, te laten zien wat de voortgang op de verschillende onderdelen is. Van Hijum None 0.06
5431 Er zijn twee vragen gesteld die ik zal beantwoorden en dan zal ik zelf op drie moties ingaan. Van Hijum None 0.03
5432 De eerste vraag was van de heer Flach, namelijk of gegevens in de loonaangifteketen ook gebruikt zullen kunnen worden bij de toeslagen. Van Hijum None 0.04
5433 Op basis van het regeerprogramma wordt dat onderzocht. Van Hijum None 0.04
5434 Dat is dus iets wat we op dit moment in beeld brengen. Van Hijum None 0.03
5435 We zullen dat ook betrekken bij de uitwerking van de vereenvoudiging van de inkomensondersteuning en de verbetering van de dienstverlening. Van Hijum None 0.03
5438 Die gaat over de samenwerking binnen het kabinet in relatie tot de rechtsstaat. Van Hijum None 0.05
5440 Binnen deze samenwerking hebben we echt de ambitie om de grote opgaven van deze tijd aan te pakken. Van Hijum None 0.02
5441 De tijd van het leveren is daarbij natuurlijk ook aangebroken. Van Hijum None 0.09
5442 Dat geldt in brede zin, maar zeker ook voor dit onderwerp. Van Hijum None 0.02
5443 De afspraken die we daarbij hebben gemaakt over de rechtsstaat staan als een huis. Van Hijum None 0.04
5445 Er is ook nog geen voorstel geweest van dit kabinet dat zich buiten de grenzen van de rechtsstaat heeft bewogen. Van Hijum None 0.74
5446 Sterker nog, met de voorstellen die we ook vandaag hier hebben besproken denk ik dat we werken aan een verdere versterking van de rechtsstaat. Van Hijum None 0.06
5447 Ik zou willen ingaan op drie moties, te beginnen bij de motie op stuk nr. Van Hijum None 0.08
5448 14, van de heer Stultiens en een hele hoop mede-indieners. Van Hijum None 0.04
5450 Ik heb u net al aangegeven dat wij als kabinet echt staan voor de manier waarop wij deze aanbevelingen opvolgen. Van Hijum None 0.1
5451 Dat doen we namelijk vanuit het perspectief van uitvoerbaarheid en zorgvuldigheid, en soms ook betaalbaarheid. Van Hijum None 0.06
5452 Het eerste deel van het dictum vraagt indirect om extra middelen. Van Hijum None 0.04
5453 Als je alles een-op-een zou uitvoeren, zouden die ook acuut beschikbaar moeten zijn. Van Hijum None 0.04
5454 Vanwege het ontbreken van een dekking zal ik u deze motie dus ontraden. Van Hijum None 0.03
5455 Wat betreft het tweede deel heb ik de Kamer toegezegd jaarlijks over de aanbevelingen te rapporteren. Van Hijum None 0.05
5456 Ik vind het ook belangrijk om nog even te memoreren dat we in de zomer de aanbevelingen van de commissie rechtsstaat tegemoet zullen zien. Van Hijum None 0.1
5460 Die reactie komt rond de zomer naar de Kamer en vertoont natuurlijk enige raakvlakken met de discussies die we vandaag hebben gehad. Van Hijum None 0.03
5461 Dus als dat het eerste moment kan zijn waarop we met elkaar de thermometer bespreken, dan is de tweede rapportage voorzien in het laatste kwartaal van '25. Van Hijum None 0.12
5463 Ik denk dat we het voor een groot deel met elkaar eens kunnen worden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5464 Het flauwe antwoord is: ik heb een meerderheid, dus ik doe het lekker zo. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
5465 Dat is niet mijn bedoeling, dus ik ga kijken hoe we elkaar kunnen vinden. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5467 Als je bijvoorbeeld zegt "het wordt 1 juli", dan weet ik hoe het hier gaat. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.15
5468 Dan gaat er geen debat meer komen voor de zomer over het rapport. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.12
5470 Daarom heb ik opgeschreven 1 april, maar dat mag van mij ook 1 mei zijn. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5471 Mijn angst is bij 1 juli dat het over de zomer heen getild wordt. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5472 Dan krijgen we de begrotingen en Prinsjesdag en dan ben je weer maanden verder. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.06
5475 Ik weet niet beter dan dat wij echt voor de zomer de kabinetsreactie willen versturen aan de Kamer. Van Hijum None 0.04
5476 Dus als dat de formulering kan zijn, dan zouden we elkaar daarop kunnen vinden. Van Hijum None 0.03
5477 Trouwens, ik zeg dat wel, maar ik moet eigenlijk rechts van mij kijken want de minister van BZK staat daarvoor aan de lat en ook de staatssecretaris. Van Hijum None 0.05
5479 Dan gaan we het preciezer maken, want "voor de zomer" betekent hier vaak de donderdag voor het reces en dat is precies wat ik niet vraag. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.11
5481 Ik wil best meebewegen en er 1 mei van maken, maar we moeten wel tijd hebben om het te lezen en het debat te kunnen voeren als Kamer. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5483 Kijk, er wordt echt met man en macht aan de reactie gewerkt, maar ik kan niet meer toezeggen dan voor de zomer '25 op dit moment. Van Hijum None 0.05
5484 Dan ga ik even broeden op de formulering op dat punt. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
5486 Daar ben ik enigszins verbaasd over, want hoe kunnen wij als Kamer nou dekking aanleveren terwijl er nog best wel uitgewerkt moet worden wat de varianten zijn? Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5487 Dat was juist wat we in de motie voor april vroegen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.03
5488 Bijvoorbeeld het toeslagenstelsel hervormen, daar heb je heel veel manieren voor, sommige duur en sommige goedkoop. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.1
5489 Voor recht op persoonlijk contact geldt hetzelfde, net als voor de sociale advocatuur. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.09
5490 Ik snap dus niet zo goed waarom nu de Kamer een dekking moet leveren terwijl we juist vroegen aan het kabinet om varianten in beeld te brengen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.05
5491 Dan kunnen we als Kamer wegen voor welke optie kiezen met welke dekking. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.18
5495 U zegt: ja, maar ik wil toch eigenlijk acuut een aanvullende complete dekking van alle aanbevelingen, dus dekking in inhoudelijke zin. Van Hijum None 0.04
5496 Dat betekent dan dat je voor zaken als sociale advocatuur, Autoriteit Persoonsgegevens en waarborg Awb extra middelen nodig hebt. Van Hijum None 0.23
5497 Wij vatten deze motie dus echt op als: het een-op-een nu uitvoeren heeft financiële gevolgen. Van Hijum None 0.13
5498 Als u dat aanneemt, dan zullen we dat in het kabinet moet bespreken. Van Hijum None 0.03
5499 Maar dat is hoe deze motie zich verhoudt tot wat wij als alternatief hebben voorgesteld. Van Hijum None 0.13
5501 Dan wordt het wel weer een beetje een woordenpuzzel tussen wat we een paar uur geleden hoorden en nu. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.02
5502 Want eerst was het: eigenlijk omarmen we het rapport en de aanbevelingen. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.13
5503 Nu is het eigenlijk: nee, maar het mag geen geld kosten. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.17
5504 Ik heb het bewust best vaag geformuleerd en verwezen naar de vorige motie met varianten. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5505 Maar als het nu is "ontraden, want we gaan geen geld uitgeven", dan zijn we volgens mij niet nog tot elkaar gekomen vandaag. Stultiens GroenLinks-PvdA 0.04
5506 Volgens mij — ik wil daar ook helemaal geen afbreuk aan doen — hebben we een goed debat, waarin we wel degelijk toenadering hebben gehad, van twee kanten. Van Hijum None 0.02
5508 Maar er zijn op de punten waarbij financiĂ«n een rol spelen — ik noem maar even het punt van de sociale advocatuur en het proces dat we nodig hebben om daar tot een goede weging van ambitie en middelen te komen — iedere keer concrete procesafspraken gemaakt. Van Hijum None 0.05
5509 En als u met deze motie aangeeft "we nemen eigenlijk geen genoegen met die toezegging", dan kan ik niet anders dan dat opvatten als een impliciete financiële claim dat dat nu acuut geleverd moet worden. Van Hijum None 0.05
5512 Ik wil de vragenstellers beperken tot de eerste ondertekenaars van de motie, want anders gaat het echt nachtwerk worden. voorzitter None 0.02
5513 Maar omdat u er al staat, zou ik zeggen: even één vraag aan de minister. voorzitter None 0.07
5516 Ik moest wel naar de microfoon lopen, want ik hoorde iets heel wereldvreemds. Kostić PvdD 0.04
5517 De bewindspersoon zei net dat dit kabinet nog niet met iets is gekomen dat in strijd is met de rechtsstaat. Kostić PvdD 0.17
5519 Volgens mij heb ik de orde van advocaten genoemd, die het programma van dit kabinet heeft doorgelicht en een flink aantal punten heeft beoordeeld als in strijd met of gevaarlijk voor de rechtsstaat. Kostić PvdD 0.09
5521 Het is eigenlijk de vraag die ik in de eerste termijn heb gesteld. Kostić PvdD 0.02
5522 Mijn vraag was niet: hoe gaan jullie met elkaar om? Kostić PvdD 0.1
5523 Dat is ook heel interessant, maar daar weten we alles van. Kostić PvdD 0.04
5524 Mijn vraag ging over het grootste punt van het rapport. Kostić PvdD 0.03
5525 Dat gaat namelijk over meer dan alleen praktische stappen, zoals wetten aanpassen. Kostić PvdD 0.1
5529 Hoe zorg ervoor dat je niet alleen maar vanuit de onderbuik regeert, op basis van gevoelens in de samenleving? Kostić PvdD 0.05
5531 Dat heeft dit kabinet gedaan als het gaat om asiel. Kostić PvdD 0.13
5532 Hoe zorg je ervoor dat je het op basis van feiten en medemenselijkheid doet? Kostić PvdD 0.06
5534 Dit is de derde keer dat ik dat moet vragen en dat vind ik zorgwekkend. Kostić PvdD 0.06
5535 Dus kan deze bewindspersoon daar in ieder geval op reflecteren? Kostić PvdD 0.04
5536 Ik vraag de anderen dus alvast om mijn vraag in die zin ook echt te beantwoorden. Kostić PvdD 0.04
5537 Volgens mij is de reden waarom we dit debat met elkaar voeren nou juist dat grondrechten met voeten zijn getreden in de toeslagenaffaire. Van Hijum None 0.16
5538 Dat had een hele andere aanleiding dan wat het lid Kostić hier nu aangeeft, namelijk dat de overheid geen oog had voor de rechten van mensen, dat de mechanismen om die rechten te beschermen ontbraken en dat we er dus ook lessen uit moeten trekken om die mechanismen te versterken. Van Hijum None 0.1
5539 Dat is precies wat we hier natuurlijk doen, waarom er een constitutioneel hof komt, en waarom wij meer maatwerk in de uitvoering willen voor professionals die met verstand en gevoel de praktijk kunnen beoordelen. Van Hijum None 0.03
5540 Volgens mij werkt dat allemaal ter versterking van de democratische rechtsstaat en ter bescherming van de grondrechten, en werken wij wat dat betreft ook con amore met alle partijen aan de uitvoering van die aanbevelingen. Van Hijum None 0.04
5544 22 van de heer Van Baarle over taakstellingen voor de fraudebestrijding. Van Hijum None 0.03
5545 Die achten wij overbodig, want er worden op het terrein van sociale zekerheid geen taakstellingen voor fraudebestrijding gehanteerd. Van Hijum None 0.08
5548 Ook die moet ik ontraden en dat heeft alles te maken met dat de deadlines die hierin genoemd worden, namelijk de zomer van 2025 voor de consultatie en het einde van het jaar voor het wetsvoorstel, ook niet haalbaar zullen zijn. Van Hijum None 0.1
5549 Overigens is het zo dat de staatssecretaris Participatie en Integratie samen met deze staatssecretaris bezig is met de uitwerking van het stelsel. Van Hijum None 0.05
5550 Donderdag 23 januari is er een commissiedebat Kinderopvangtoeslag, waar die stelselherziening op de agenda staat. Van Hijum None 0.04
5551 Maar vanwege de timing en de ambities die in deze motie staan, ontraad ik de motie. Van Hijum None 0.03
5552 Voor het overige kan ik nog inhoudelijke kanttekeningen maken bij de zorgtoeslag en het kindgebonden budget, maar dat zal ik omwille van de tijd niet doen. Van Hijum None 0.03
5553 Ik geef even het woord aan de heer Ceder en dan kom ik daarna bij u, meneer Van Baarle. voorzitter None 0.03
5555 Ik wil geen motie indienen die onhaalbaar is, maar dan vraag ik wel aan de minister wat er wel mogelijk is. Ceder ChristenUnie 0.14
5556 Want het doel van deze motie is natuurlijk ook om duidelijkheid te hebben, zodat we als Kamer in ieder geval weten waar we aan toe zijn. Ceder ChristenUnie 0.04
5557 Ik zou dus graag willen weten welke deadline wel acceptabel zou zijn. Ceder ChristenUnie 0.04
5558 Dan de vereenvoudiging van de zorgtoeslag en het kindgebonden budget. Ceder ChristenUnie 0.05
5559 Ik heb net een interruptiedebat gehad met de heer Omtzigt. Ceder ChristenUnie 0.04
5560 Die vroeg naar de visie van de ChristenUnie, maar die staat niet in deze motie. Ceder ChristenUnie 0.05
5561 Ik zou graag willen dat het kabinet met voorstellen komt. Ceder ChristenUnie 0.04
5562 Dat hoeft niet onze visie te zijn, maar er moeten wel stappen gezet worden. Ceder ChristenUnie 0.03
5565 Dat is gewoon conform het traject dat met uw Kamer al is besproken. Van Hijum None 0.08
5566 Dan over het zetten van mogelijke stappen in de vereenvoudiging. Van Hijum None 0.05
5567 Wij komen hoe dan ook in de eerste helft van dit jaar met een document als basis voor de discussie met de Kamer over de bredere vereenvoudiging van toeslagen, fiscaliteit en inkomensondersteuning. Van Hijum None 0.04
5568 Dat zal ook inzicht bieden in hoe we met de zorgtoeslag en het kindgebonden budget omgaan. Van Hijum None 0.03
5569 Als u volgens die kalender de motie aanpast, dan is die overbodig, want dan zijn we het eens over het proces. Van Hijum None 0.07
5570 Als u het heeft over 2026, heeft u het dan over de consultatie of over het indienen? Ceder ChristenUnie 0.05
5572 De consultatie zal rond de zomer zijn, net ervoor of erna, en het indienen gebeurt dan begin 2026. Van Hijum None 0.05
5574 Het feit dat ze er niet zijn, betekent niet dat dat ook het uitgangspunt van het beleid is. Van Baarle DENK 0.28
5575 Het kan zo zijn dat dit nu niet zo is, maar ik vraag de regering om een formeel besluit dat dat ook nooit gaat gebeuren. Van Baarle DENK 0.11
5576 Ik vraag het kabinet formeel te besluiten dat we geen taakstellingen krijgen voor fraudebestrijding in de sociale zekerheid. Van Baarle DENK 0.08
5577 Volgens mij is dat namelijk nooit formeel categorisch uitgesloten en besloten door het kabinet. Van Baarle DENK 0.42
5578 Ik zou dat graag willen zien in reactie op dit rapport. Van Baarle DENK 0.03
5579 Wij hebben geen voornemens in die richting, dus in die zin herhaal ik dat dat overbodig is. Van Hijum None 0.17
5580 Een taakstelling is iets in de strekking van: we leggen u op dat u zoveel uit die boetes moet halen en het beleid daarvoor moet aanscherpen. Van Hijum None 0.04
5587 De overige moties worden door mijn twee collega's geapprecieerd. Palmen None 0.04
5588 Ik behoud mij voor om wat vragen te beantwoorden die in de eerste termijn gesteld zijn, waarvan een beantwoording is toegezegd. Palmen None 0.03
5589 In de eerste plaats noem ik de trajecten die we hebben lopen als het gaat om de stelselherzieningen. Palmen None 0.03
5590 Daar kunnen wij vier trajecten in onderscheiden, dus het is ook niet zo vreemd dat dat makkelijk door elkaar gegooid wordt. Palmen None 0.25
5591 Het eerste is natuurlijk het huidige toeslagenstelsel. Palmen None 0.06
5592 Dat ligt nu in consultatie en voor de zomer verwachten wij daarover een wetsvoorstel bij uw Kamer te hebben. Palmen None 0.04
5593 Dan noem ik de herziening van de kinderopvang, waar de minister het zojuist over heeft gehad. Palmen None 0.04
5594 Daarover vindt volgende week het debat plaats met de staatssecretaris van Participatie en Integratie. Palmen None 0.03
5596 Dan hebben we het derde traject, de overige toeslagen. Palmen None 0.04
5598 Daar komt in het voorjaar van dit jaar een brief over, mede vanuit mijn collega-staatssecretaris van Financiën. Palmen None 0.05
5599 Als vierde komt alles samen in een brede hervormingsagenda inkomensondersteuning, waar de minister van Sociale Zaken en mijn collega Fiscaliteit mee bezig zijn. Palmen None 0.04
5600 Die is al eerder aangekondigd, in het najaar van afgelopen jaar. Palmen None 0.07
5601 Dat is dus de samenhang van de vier trajecten die nu lopen. Palmen None 0.05
5602 Nog even terugkomend op de vraag van mevrouw Van Eijk. Palmen None 0.02
5603 Zij vroeg of ik in de tweede termijn terug kon komen op dat wetsvoorstel van de verbetermaatregelen, dus dat eerste traject. Palmen None 0.04
5604 Nogmaals, dat ligt nu in consultatie en voor de zomer komt het wetsvoorstel. Palmen None 0.04
5605 Dan hadden met name de heer Omtzigt en de heer Van Baarle een aantal vragen over de mogelijkheid om nog een reconstructie of iets dergelijks te bereiken als het gaat om de Broedkamer en risicoclassificatiemodellen. Palmen None 0.04
5606 Daarnaast werd gevraagd om terug te komen op hoeveel mensen gesanctioneerd zijn naar aanleiding van de toeslagenaffaire. Palmen None 0.09
5607 Ook is gevraagd naar een overzicht met wetten die door de Belastingdienst overtreden zijn en de processen waarin niet voldaan wordt aan de AVG. Palmen None 0.08
5608 Ik heb toegezegd dat we hier per brief op terugkomen, dus dat gaan we uiteraard ook doen. Palmen None 0.04
5609 Omdat het gaat om de Belastingdienst en om Toeslagen, doe ik dat samen met mijn collega-staatssecretaris. Palmen None 0.05
5610 Dan de vraag van meneer Omtzigt over de 8:42-dossiers, alle op de zaak betrekking hebbende stukken op basis waarvan het eerste besluit is genomen. Palmen None 0.03
5611 Ik deel absoluut met u dat ouders gewoon recht hebben op die dossiers. Palmen None 0.06
5615 Daar wordt hard aan gewerkt, en ik ga vrijdag kijken bij de hersteloperatie hoe dat nu precies zit. Palmen None 0.07
5616 Daarnaast is de commissie-Van Dam gevraagd om hier heel kritisch naar te kijken. Palmen None 0.04
5617 Zij komen daar volgende week, de 23ste, in het rapport ook op terug. Palmen None 0.04
5618 Dus dat betekent dat ik nu nog niet concreter kan zijn dan dat. Palmen None 0.03
5620 Dit waren voor zover mij bekend de vragen die aan mij gesteld zijn. Palmen None 0.05
5627 Daar was door de heer Stultiens ook een vraag over gesteld en die zal ik ook hierbij betrekken. Uitermark None 0.04
5628 Hij vroeg om een nadere toelichting waarom het kabinet er nu niet voor kiest om het recht op contact in ongeclausuleerde vorm als een vorm van absoluut recht in de wet op te nemen. Uitermark None 0.07
5629 Ik heb net uitgelegd wat we wel gaan doen met de waarborgfunctie Awb en welke vormen van contact daarin wel worden gefaciliteerd. Uitermark None 0.08
5630 U vroeg mij om aan te geven of het in geld of fte zit. Uitermark None 0.06
5632 Het zit met name in de uitvoerbaarheid van de regel. Uitermark None 0.03
5633 Een recht op contact kan namelijk heel moeilijk absoluut zijn. Uitermark None 0.03
5635 Het is ook belangrijk om te noemen dat bijvoorbeeld een dienst als de Belastingdienst dat ook niet kan waarmaken. Uitermark None 0.09
5636 Ik kan de motie zoals ze nu is geformuleerd wel oordeel Kamer geven, omdat die motie de regering verzoekt om een uitgebreide reactie te geven op de aanbeveling van de enquĂȘtecommissie over een recht op persoonlijk contact. Uitermark None 0.05
5637 Ook verzoekt de motie om daarbij een inschatting van de benodigde investeringen te maken. Uitermark None 0.05
5640 Dan kan de Kamer dat betrekken bij haar eigen meningsvorming hierover. Uitermark None 0.21
5644 Het documenteren van algoritmische modellen is onderdeel van de stappen die worden beschreven in het algoritmekader. Uitermark None 0.06
5645 Ook in het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens van eind vorig jaar inzake de risicomodellen wordt benadrukt dat bepaalde waarborgen in acht dienen te worden genomen. Uitermark None 0.07
5646 Maar de precieze invulling van deze uitleg zal verder invulling moeten krijgen na de analyse van de internetconsultatie Algoritmische besluitvorming en de Awb, en de uitkomsten van de analyse van de casuĂŻstiek door de uitvoering, die ook naar aanleiding van het advies is aangekondigd. Uitermark None 0.05
5650 Deze motie vraagt om het mandaat van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme te verlengen. Uitermark None 0.04
5651 Ik verzoek u om die motie aan te houden, want ik zal de Kamer in het voorjaar informeren over de verlenging, zoals ik ook had toegezegd tijdens de begrotingsbehandeling. Uitermark None 0.04
5652 Ik kan nu niet vooruitlopen op de besluitvorming over die verlenging, omdat de gesprekken over de rol van de NCDR nu nog plaatsvinden. Uitermark None 0.07
5653 Dat gebeurt ook op basis van de evaluatie die uw Kamer al eerder heeft ontvangen. Uitermark None 0.07
5654 Dus ik vraag het lid Van Baarle om de motie aan te houden tot de besluitvorming in het voorjaar is gedeeld met uw Kamer. Uitermark None 0.05
5655 Zo niet, dan zal ik de motie het oordeel ontijdig geven. Uitermark None 0.03
5657 Mijn frustratie is namelijk dat de NCDR een grote opdracht heeft gekregen voor de toekomst, namelijk om met het meerjarenplan te komen, maar dat de NCDR tegelijkertijd nog steeds bungelt en niet weet of de NCDR straks nog bestaat. Van Baarle DENK 0.09
5658 Die frustratie blijft voor mij, dus ik denk er even over na of ik 'm aanhoud. Van Baarle DENK 0.08
5664 Die is ook van de heer Van Baarle en gaat over het wetsvoorstel voor de Wet versterking waarborgfunctie Awb. Uitermark None 0.05
5665 Deze motie is overbodig, omdat het voorstel dat de regering zal doen, hoe dan ook financiële dekking zal moeten hebben. Uitermark None 0.09
5669 Zij verzoekt om een voortrekkersrol op te pakken in de verandering van het beleidsproces en om voor de zomer een plan van aanpak richting de Kamer te sturen. Uitermark None 0.03
5670 Oordeel Kamer, want een goed beleidsproces met oog voor de uitvoerbaarheid en de leefbaarheid van mensen vinden we als kabinet heel belangrijk. Uitermark None 0.04
5671 Het Beleidskompas dat wordt gehanteerd, geeft daar ook richting aan. Uitermark None 0.03
5673 Ik zal de Kamer dus graag informeren over de wijze waarop we met die adviezen omgaan. Uitermark None 0.03
5675 26 van de heer Omtzigt over de wetenschappelijke standaard, het afdwingbaar maken dat de modellen en algoritmes openbaar en navolgbaar zijn en hoe de bijsluiter zal worden opgesteld. Uitermark None 0.04
5676 Ik verzoek het lid Omtzigt om de motie aan te houden, omdat er een commissiedebat is op 28 januari. Uitermark None 0.04
5678 De wijze waarop het er nu staat, is niet goed uitvoerbaar. Uitermark None 0.06
5679 Er wordt nu gekeken hoe hier wél uitvoering aan kan worden gegeven. Uitermark None 0.09
5681 De heer Omtzigt deelt mee dat hij hiernaar gaat kijken. voorzitter None 0.05
5682 Als hij de motie toch gewoon in stemming laat brengen en dus niet aanhoudt 
 voorzitter None 0.04
5689 Eerst mijn appreciatie van de vier resterende moties. Struycken None 0.05
5692 Deze motie over het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens preludeert op structurele verhoging van dat budget. Struycken None 0.04
5702 17 van de heer Dijk gaat over additioneel budget voor de sociale advocatuur. Struycken None 0.04
5704 Daarmee is het een blanco cheque, dus ik moet die motie ontraden. Struycken None 0.08
5709 Ik constateer dat alles wat geld kost afgewezen wordt door dit kabinet. Dijk SP 0.09
5711 Ik werd optimistischer gaandeweg dit debat, maar nu zie ik weer dat de reactie van het kabinet op alles wat mogelijk geld kost, is: dat doen we niet; dat willen we niet. Dijk SP 0.1
5715 Ik begin met de vraag van mevrouw Van Eijk over uitvoeringstoetsen. Struycken None 0.03
5717 Het gaat met name over uitvoeringstoetsen in het geval na negatief advies een wetsvoorstel sterk wordt aangepast. Struycken None 0.05
5718 Er zijn geen expliciete afwegingskaders voor het omgaan met die situatie. Struycken None 0.22
5719 Het is dan aan de beleidsverantwoordelijke bewindspersoon om een afweging te maken in het kader van het voorstel en die afweging overigens ook expliciet te maken in de toelichting. Struycken None 0.04
5720 Daarbij moeten dan opnieuw de uitvoeringsconsequenties worden gewogen en ook moet inzichtelijk worden gemaakt hoe dat wordt gedaan. Struycken None 0.05
5721 Het staat de verantwoordelijke bewindspersoon uiteraard vrij om die nieuwe uitvoeringstoets te laten uitvoeren, maar die bewindspersoon is daar niet toe verplicht. Struycken None 0.06
5722 Ik beveel het wel van harte aan, omdat de uitvoerbaarheid centraal staat in het denken van dit kabinet op dit moment, mede, of juist naar aanleiding van, het rapport van de enquĂȘtecommissie waarover we vandaag spreken. Struycken None 0.13
5723 De vraag van de heer Flach betreft in feite de kinderrechtspraak. Struycken None 0.03
5724 Daar komen we graag en ook uitvoerig op terug, en wel in de eerstvolgende voortgangsbrief Jeugd die dit voorjaar aan uw Kamer wordt gestuurd. Struycken None 0.04
5725 Dan de vraag van de heer Omtzigt over de Afdeling bestuursrechtspraak en het scenario dat leden van de Afdeling bestuursrechtspraak zouden worden ontslagen door de raden van de Afdeling advisering. Struycken None 0.03
5726 Er is een uitstekend boek verschenen over de Raad van State. Struycken None 0.12
5727 Daaruit heb ik geleerd dat er inderdaad een grondwettelijke raad bestaat. Struycken None 0.05
5729 De staatsraden van de Afdeling bestuursrechtspraak zijn voor het leven benoemd. Struycken None 0.05
5730 De grondwettelijke Raad van State — dat is dus een afzonderlijk orgaan — is bevoegd om de staatsraden van beide afdelingen in het uiterste geval te ontslaan op basis van wettelijk omschreven gronden. Struycken None 0.04
5731 De grondwettelijke raad is paritair samengesteld uit beide Afdelingen, met drie personen uit elke Afdeling. Struycken None 0.05
5732 Daarnaast zijn er de Koning als voorzitter en de vicevoorzitter. Struycken None 0.04
5733 Er wordt bij gewone meerderheid besloten, maar daarbij heeft de voorzitter van de vergadering een doorslaggevende stem. Struycken None 0.03
5734 Die voorzitter van de vergadering zal meestal de vicevoorzitter zijn, verwacht ik. Struycken None 0.02
5735 Hoe het ook zij, ik kom hierop terug in de Contourennota verzelfstandiging Afdeling bestuursrechtspraak. Struycken None 0.03